Evet arkadaşlar bu bölümde de masal larımızın bölümlerine bakacağız.
Bizim masal larımız iç döşeme, serim, düğüm, çözüm, dilek gibi bölümlerden oluşur arkadaşlar.
Biz ilk olarak döşeme bölümüne bakacak olursak şimdi arkadaşlar döşeme bölümü dinleyicisinin ilgisini çekme amacı taşıyan bir tekerleme bölümüdür.
Arkadaşlar bu kısma dikkat ediyoruz.
Genellikle kalıplaşmış sözlerle başlar bu kalıplaşmış sözler nelerdir mesela bakalım.
Bir varmış bir yokmuş evvel zaman içinde kalbur saman içinde develer işte tellal lık eder.
Eski hamam içinde hamamın tası yok.
Kül hancı nın baltası yok.
Arap bacı hamama gider, koltuğunda bohçası yok.
Han der handa yetmiş iki deli ile bir manda.
Yedik içtik.
İşimizin dibi et yüzü görmedi.
Bereket versin hoca cambaza bize bir at verdi, doğrudur diye.
At bize bir tekme vurdu geri dur diye.
Deniz ortasına vardı kıyılır diye.
Tophane gülle sini cebimize doldurduk.
Dalıdır diye Kız Kulesi'ni elimize soktuk.
Boru dur diye tuttu bizi.
Bir zaptiye delidir diye attı tımarhaneye.
Bir gün, iki gün, üç gün şeklinde devam eden arkadaşlar.
Burada gördüğünüz kısım döşeme bölümüdür.
Yani ilgisini çekiyorum.
Ben aşağıdaki söylediğim kalıplaşmış ifadelerle yani tekerleme bölümüyle yani masala giriş yapıyorum arkadaşlar.
Serim bölümünde ise arkadaşlar olay, kişi, zaman ve mekan ile ilgili temel unsurların ortaya konulduğu bölümdür.
Bakın buraya şimdi ben kalıplaşmış ifadelerle aslında okuyucunun dikkatini çektim.
Tam bir giriş yapmadım, masala giriş yapmadım, olaya giriş yapmadım daha doğrusu.
Ama ben serim bölümünde arkadaşlar olaya giriş yapacağım.
Şimdi bak vakti zamanında memleketin birinde padişah varmış.
Bakın olaya giriş yapıyorum.
Yukarıdaki kalıplaşmış ifadelerle olayın hiçbir alakası yok.
Padişahın da üç oğlu, bir kızı varmış.
Babaları dünyayı verseler vermez, tadından tahtından üstün tutar, mış da ondan şeklinde.
Ben ne yaptım?
Olaya giriş yaptım arkadaşlar ve bunu daha da uzatabilir idim.
Zaten bu daha da uzun.
Biz buraya bir kısmını aldık.
Burada söylediğim gibi olay arkadaşlar kişiye zaman ve mekan tanıtılıyor ve burada olaya giriş yapıyorum.
Arkadaşlar ben dün bölümüne geldiğimde bakın arkadaşlar bu kısım bizim için önemli.
Dün bölümünde arkadaşlar olaylar gelişir, çatışma ortaya konur, iyiler ve kötüler.
Arkadaşlar bu bölümde belirginleşiyor.
Olayın ayrıntıları veriliyor, merak duygusu yoğunluk kazanıyor.
Olaylar hızlanarak çözüme doğru yöneliyor, iyiler ve kötüler artık tam bir şekilde söylemiştik, belirginleşiyor.
Mesela arkadaşlar.
İşte dün bölümünde ne olabilir?
Mesela Ali Baba ve Kırk Haramiler masalının dün bölümünden bir bölüm okusam size İşte Kasım Ali Baba adında Kasım ve Ali Baba adında iki kardeş varmış.
Büyük kardeş Kasım.
Hırslı ve ihtiraslı ile hayat sürerken Ali Baba ormana gidip odun keserek rızkını kazandırmış.
Ali Baba kardeşinden tart istemiş.
Kendisi gibi kötü kalpli olan Kasım'ın karısı da tartı aleti olarak bir tas vermiş ve acaba ne ölçecek diye tası altını bir parça hamur yapıştırmış.
Tas geri gelince hemen altındaki hamura bakmış birde ne görsün.
Altın varmış.
Olayı kocasına anlatmış.
Kasım da hemen gidip Ali Baba'dan altınları nereden buldunuz?
Zorlu söylenerek öğrenmiş arkadaşlar.
Yani ne oldu burada?
Bakın iyiler ve kötüler belirginleşti değil mi?
Kasım ve Ali Baba adındaki iki kardeşten Kasım'ın kötü olduğunu, Ali Baba'nın ise herhangi bir kötü niyetinin olmadığını, iyi niyetli bir kişi olduğunu biz anladık.
Yani burada çatışma var, aksiyon var, ek ışın var.
Ben arkadaşlar çözüme geldiğimde çözüm bölümünde arkadaşlar düğüm bölümünde ortaya konulan sorunun bir çözüme kavuşturulduğu bölümdür.
Yani burada sorun çıkıyor meydana.
Ben bunu çözüm bölümünde sonuca bağlıyorum ve bu bölümde arkadaşlar genellikle olağanüstü bir kişi veya varlığın yardımı söz konusudur.
Çözüm bölümünde.
Ve iyilerin kazanması, kötülerin cezalandırılması ile olay çözülür.
Mesela bakın söyle bakalım kırk katır mı istersin, kırk satır mı?
Arap kız kırk satırı ne yapayım diye cevap vermiş.
Arap kızı kırk katırın kuyruğuna bağlayıp dağlara salmıştır arkadaşlar.
Ya da kötü karakter masal kahramanı tarafından cezalandırılır iken Arkadaşlar ben ettim, sen etme gel merhamet eyle diyerek tekerleme biçiminde yalvarıyor.
Arkadaşlar ben dilek bölümüne geldiğimde bu arkadaşlar bitiş tekerlemesi ile son bulur.
Masal zaten tekerleme lerden ibarettir.
Bu bölümde hem masal kişilerine hem de dinleyicilere yönelik iyi dilekler sunulur.
Arkadaşlar onlar ermiş muradına, biz çıkalım Kerem Çetin'e.
Darısı yurdumuzun güzelleri başına.
Bakın dua ediyor, dilek diliyor.
Gökten üç elma düştü.
Biri bana, biri dinleyenlere, diğeri de dünyadaki tüm iyi insanları diyerek masal kişilerini ve o dinleyicilere yönelik iyi dilekler sunuyorlar arkadaşlar.
Masal Nedir?
Masal, genellikle hayalî veya gerçeküstü olayları anlatan, çoğunlukla kısa hikâyelerdir. Genellikle insan davranışlarını, öğretileri ve değerleri anlatır ve masal karakterleri genellikle insanlar, hayvanlar, bitkiler veya nesneler gibi varlıklardır. Masallar, genellikle çocuklar için yazılmış olsa da, aslında her yaştan insanın keyifle okuyabileceği veya dinleyebileceği bir türdür.
Masallar, kültürler arasında benzerlikler gösterirler, ancak aynı zamanda her kültürün kendi eşsiz masal gelenekleri vardır. Masallar, eğitici bir amaç taşır ve insanlara hayatın çeşitli yönlerini anlamalarına ve değerlendirmelerine yardımcı olur. Ayrıca masallar, hayal gücünü ve yaratıcılığı teşvik eder ve birçok kültürde birbirine aktarılan bir kültür mirasıdır.
Masalın Bölümleri Nelerdir?
1) Döşeme: Masalın başlangıç bölümüdür. Bu bölüm giriş tekerlemesi ile başlar. Bu bölümde kısa veya uzun bir tekerleme ile dinleyici veya okurlar masalın olağanüstü dünyasına hazırlanır.
2) Serim: Bu bölüm olay, kişi, zaman ve mekân ile ilgili temel unsurların ortaya konulduğu bölümdür. Bu bölümde olay örgüsü içinde yer alan kişiler tanıtılır ve masalı kuracak ve geliştirecek olayın/olayların ne olduğu ve nasıl başladığı anlatılır.
3) Düğüm: Bu bölüm, masalda anlatılan olayların düğümlendiği ve bir çıkmaza girdiği bölümdür. Bu bölümde olaylar, dinleyici veya okuyucunun ilgisini, merakını arttıracak bir hâle gelir.
4) Çözüm: Bu bölüm, düğüm bölümünde ortaya konulan sorunun bir çözüme kavuşturulduğu bölümdür. Bu çözümde genellikle olağanüstü veya olağan bir kişi veya varlığın yardımı söz konusudur.
5) Dilek: Masalın olumlu bir sonuca bağlandığı bölümdür. Bu bölüm genellikle bitiş tekerlemesiyle son bulur. Bu bölümde hem masal kişilerine hem de dinleyicilere yönelik iyi dilekler sunulur.
Masalın Özellikleri Nelerdir?
Masalların birçok özelliği vardır. Aşağıda en önemli özelliklerinden bazıları açıklanmıştır:
- Hayali ve gerçeküstü ögeler: Masallar, genellikle gerçek dünyadan kopuk hayali ve gerçeküstü ögeler içerir. Bu ögeler, okuyucunun hayal gücünü uyandırır ve masalı daha ilgi çekici hale getirir.
- Basit bir dil: Masallar, genellikle basit bir dil kullanır. Bu, hikayenin daha kolay anlaşılmasına ve okuyucunun hikayenin ana fikrini daha iyi anlamasına yardımcı olur.
- Öğretici bir amaç: Masalların bir diğer önemli özelliği, öğretici bir amaç taşımalarıdır. Masallar, genellikle insanların davranışları, değerleri ve öğretileri hakkında dersler verir.
- Simgesel karakterler: Masallar, karakterleri simgesel olarak kullanır. Bu karakterler, insanların karakter özelliklerini veya sosyal durumlarını temsil ederler.
- İyi ve kötü karakterler: Masalların karakterleri genellikle iyi veya kötü olarak ayrılır. İyi karakterler, masalın kahramanlarıdır ve genellikle iyi niyetli, dürüst ve yardımseverdir. Kötü karakterler ise, kahramanın karşılaştığı engelleri oluşturur ve genellikle kötü niyetlidirler.
- Olay örgüsü: Masallar, genellikle belirli bir olay örgüsüne sahiptir. Bu olay örgüsü, kahramanın bir sorunla karşılaşması, engellerle karşılaşması, sorunu çözmek için bir çözüm bulması ve sonuçta mutlu bir sona ulaşması şeklinde olabilir.
- Efsanevi mekanlar: Masallar, sıklıkla efsanevi mekanlar içerir. Bu mekanlar, okuyucunun hayal gücünü uyandırır ve hikayenin gerçeküstü ögeleriyle uyumlu bir atmosfer yaratır.
- Sihirli ögeler: Masallar, sihirli ögeler içerir. Bu ögeler, hikayenin ilerleyişini sağlayan nesneler, güçler veya kişiler olabilir.
- Kuşaklar arası geçiş: Masallar, genellikle bir kuşaktan diğerine aktarılır. Bu nedenle, birçok masal, kültürel bir miras olarak görülür ve kuşaklar boyunca aktarılarak korunur.
Masallar Ulusal Nitelik Taşır Mı?
Evet, masallar ulusal nitelik taşıyabilir. Masallar, belirli bir kültür veya ulusun değerlerini, inançlarını, geleneklerini ve yaşam tarzlarını yansıtabilir. Örneğin, Almanya'dan Grimm Kardeşler tarafından derlenen masallar, Almanya'nın halk kültürünü ve mitolojisini yansıtmaktadır. Aynı şekilde, Türk halk masalları Türk kültürüne özgü özellikleri yansıtır.
Masalların ulusal nitelikleri, masalda anlatılan karakterlerin, yerlerin ve olayların özelliklerinde de kendini gösterir. Örneğin, Rus masallarında sıklıkla karşımıza çıkan Baba Yaga karakteri, Rus kültürüne özgü bir karakterdir. Benzer şekilde, Japon masallarında geçen yōkai adı verilen doğaüstü varlıklar Japon kültürüne özgüdür.
Ancak, masalların ulusal nitelikleri sadece o kültürdeki insanlar tarafından anlaşılabilir ve takdir edilebilir. Başka bir kültürden insanlar, aynı masalı okusa bile, farklı bir perspektifle okuyacakları için, o masalın yansıttığı ulusal nitelikleri farklı şekillerde algılayabilirler.
Masal ve Hikaye Farkları Nelerdir?
Masal ve hikaye, her ikisi de kurgusal anlatımlardır ancak bazı farklılıkları vardır. İşte masal ve hikaye arasındaki bazı temel farklılıklar:
- Masallar genellikle fantastik ve hayali öğeler içerirken, hikayeler genellikle gerçekçi ve doğal bir dünya üzerine kuruludur.
- Masallar genellikle öğretici bir amaç taşırlar ve okuyucuya bir ders verirken, hikayeler genellikle bir olayı veya deneyimi anlatır ve okuyucuyu düşünmeye sevk eder.
- Masallar genellikle anonim veya belirsiz bir kaynaktan gelirken, hikayeler genellikle bir yazar veya kaynak tarafından yazılır.
- Masallar genellikle kısa ve öz anlatımlardır ve birçok farklı varyasyonu vardır, hikayeler ise daha uzun ve daha ayrıntılı anlatımlar olabilir.
- Masallar genellikle karakterlerin üstesinden geldiği zorlukları ve büyüyü içerirken, hikayeler karakterlerin iç dünyalarını ve duygularını anlatır.
Bu farklılıklara rağmen, masal ve hikaye kavramları sıklıkla birbirinin yerine kullanılır.
Masal ve Fabl Farkları Nelerdir?
Masal ve fabl, her ikisi de kurgusal anlatımlardır ancak bazı farklılıkları vardır. İşte masal ve fabl arasındaki bazı temel farklılıklar:
- Masallar genellikle fantastik ve hayali öğeler içerirken, fabllar gerçekçi bir dünya üzerine kuruludur.
- Masalların karakterleri genellikle hayvanlar, canavarlar veya peri masalı karakterleri gibi hayali yaratıklardır, fabl karakterleri ise gerçek hayvanlar veya insanlar olabilir.
- Masallar genellikle öğretici bir amaç taşırlar ve okuyucuya bir ders verirken, fabllar bir ahlak ya da hayat dersi vermek için yazılır.
- Masallar anonim veya belirsiz bir kaynaktan gelirken, fabllar genellikle bir yazar veya kaynak tarafından yazılır.
- Masallar karakterlerin üstesinden geldiği zorlukları ve büyüyü içerirken, fabllar hayvanlar veya insanlar arasındaki toplumsal ilişkileri konu edinir.
- Masallar genellikle kısa ve öz anlatımlardır ve birçok farklı varyasyonu vardır, fabllar ise kısa veya orta uzunlukta olabilirler ve belirli bir formatları vardır.
Bu farklılıklara rağmen, masal ve fabl kavramları bazen birbirinin yerine kullanılır. Ancak, genel olarak fablların daha çok öğretici amaçlı ve gerçek hayatla ilişkili olduğu söylenebilir, masallar ise daha çok hayal gücüne dayalı öykülerdir.
