Merhaba arkadaşlar, bu dersimizde kapalı kaplarda gaz basıncına bakıyoruz.
Kapalı kaplardaki gaz basıncını ne ile ölçüyorduk, manometre ile. Manometrelerde iki tür manometre karşımıza geliyor.
Kapalı uçlu, bakın ucuna bakıyoruz kapalı ve açık uçlu manometre.
Açık uçlu manometrelerde P0'ın etkisi var sıvının yüksekliğine, kapalı uçlularda ise sıvının yüksekliğine P0'ın, dış basıncın etkisi yok.
Peki, nasıl düşünüyorum burada bir u borusunda cıvamız var X gazının yaptığı basınca göre bakın X basıncı buradan X gazı buradan basınç yapıyor ve sıvı ona göre yükseliyor.
Kapalı uçlu manometrelerde direkt şunu söyleyebiliyorum.
Burası boş tabi ki buna dikkat, boş olduğu için çok rahat bir şekilde şunu söyleyebiliyorum, PX'in basıncı direkt h'a eşittir diyorum.
Belki açık uçlu olursa ne olur, burada sıvı iki tane basınçla karşılaşır.
Birisi PX bir tanesi de P0.
Bu iki sıvılı iki basınçtan hangisi daha büyükse sıvıyı öbür tarafa doğru iter.
PX daha büyükmüş, sıvıyı bu tarafa doğru itmiş, ilk önce kimin büyük olduğunu belirleyin, PX bir kere P0'dan büyük, PX, P0'dan ne kadar büyük arkadaşlar, tabii ki h kadar büyüktür diyoruz.
Öbür şekle geldim, bu sefer yükseklik yok bakın ikisi eşit diyoruz ki yani buradaki sıvının türü hiç önemi değil, ne olursa olsun demek ki iki sıvının iki tarafın basınca X'in, X gazının basıncı P0 birbirine eşittir diyoruz.
PX, P0'a eşit.
Diğer bir şeklime geldim, bu sefer sanki P0 daha büyük.
Buradan X basınç yapıyor buradan da P0 basınç yapıyor.
P0, o kadar büyükmüş ki sıvıyı bu tarafa doğru itmiş.
P0 büyüktür PX diyorum, sonra formülümü yazıyorum.
P0 eşittir PX artı h diyorum. Evet devam edelim, şimdi kapalı kaplardaki basınç bu şekilde ama cıvalı tüplerdeki basıncı da bilmeniz gerektiğini düşünüyorum.
En azından gazların hareketlerini, davranışlarını anlamak için bunların mantığını anlamak çok önemli arkadaşlar.
Sorularda çok fazla görmezseniz bile gazları daha iyi anlamış oluruz, daha iyi yorumlayabiliriz.
Şimdi, burada ne yapacağım, bunlar normal tüp değil arkadaşlar bunlar kılcal tüp, yani daha ince tüplerden.
Mesela öğrencimiz diyor ki, böyle ters çevrildiği zaman sıvı nasıl düşmüyor şeklinde sorular geliyor.
Bunlar normal deney tüpleri değil ona dikkat.
Şimdi mantığımız şu olacak, burada X gazı aşağıda, P0 yukarıda. X'e yine basınç var, X'de basınç yapıyor ama aşağıda kalan gaza uygulanan basınç daha fazladır, bu şekilde düşüncem.
Buradan böyle düşünürsem X'in aşağıda kaldığı için PX'in P0'dan büyük olduğunu bir anlarım, bunu anladım.
X her tarafa basınç yapıyor sıvıya karşı da basınç yapıyor peki ne oluyor X'e kimler basınç yapıyor, P0 basınç yapıyor bir de sıvının basıncı var, bakın sıvının basıncı da böyle aşağıya doğru, sıvının basıncını direkt yükseklik olarak alıyoruz, PX daha büyüktür.
PX ne kadar büyük, P0'dan h kadar büyüktür diyoruz.
Evet geldim ikinci şekle, PX her tarafa basınç yapıyor.
Sıvıya da böyle karşı direniyor, P0 buradan geliyor ama sıvının basıncı arkadaşlar aşağı doğru.
Sıvı kaç santim olursa olsun isterse burada 1000 santim versinler hiç önemli değil, sıvının burada hiçbir şekilde etkisi yok.
Burada diyeceksiniz ki PX, P0'a eşittir.
Geldim diğer bir şekle, P0 aşağıda, demek ki aşağıda kaldığına göre P0'ın basıncı en büyük diyorum.
Bunu söylerim şurada h yazmayı unutmuşum şöyle bir h yazalım.
Şimdi arkadaşlar P0 daha büyükse, ne diyebilirim derim ki, P0 PX'ten büyük, kim kadar büyük, tabi ki h kadar büyüktür.
Evet geldim diğer bir şeklimize burada X'in basıncı büyük.
Evet X aşağıda kalmış.
PX, P0'dan büyük.
Tamam ama PX, P0'dan h kadar büyüktür dersem bu yanlış olur çünkü burada bizim dik yüksekliği almamız lazım.
Dik yükseklik nedir, şimdi burada eğik olan kısım bize verilmiş, dik yüksekliği alacağım.
Burası 90° benim şurayı almam lazım, şurada bir açı var o zaman sinüs olmaz mı, yani benim o zaman şöyle yazmam lazım.
O zaman arkadaşlar PX diyorum P0 artı dik yüksekliği almam gerektiği için buradaki açıya alfa diyeyim, h çarpı sinüsünü almam lazım.
Sinüs alfadır diyor, yani biz dik yüksekliği alıyoruz.
Bu şekilde eğik verildiği zaman.
Evet kapalı kaplardaki basıncımız bu şekilde arkadaşlar, diğer derste görüşmek üzere hoşçakalın.
Kapalı kaplardaki gaz basıncını ne ile ölçüyorduk, manometre ile. Manometrelerde iki tür manometre karşımıza geliyor.
Kapalı uçlu, bakın ucuna bakıyoruz kapalı ve açık uçlu manometre.
Açık uçlu manometrelerde P0'ın etkisi var sıvının yüksekliğine, kapalı uçlularda ise sıvının yüksekliğine P0'ın, dış basıncın etkisi yok.
Peki, nasıl düşünüyorum burada bir u borusunda cıvamız var X gazının yaptığı basınca göre bakın X basıncı buradan X gazı buradan basınç yapıyor ve sıvı ona göre yükseliyor.
Kapalı uçlu manometrelerde direkt şunu söyleyebiliyorum.
Burası boş tabi ki buna dikkat, boş olduğu için çok rahat bir şekilde şunu söyleyebiliyorum, PX'in basıncı direkt h'a eşittir diyorum.
Belki açık uçlu olursa ne olur, burada sıvı iki tane basınçla karşılaşır.
Birisi PX bir tanesi de P0.
Bu iki sıvılı iki basınçtan hangisi daha büyükse sıvıyı öbür tarafa doğru iter.
PX daha büyükmüş, sıvıyı bu tarafa doğru itmiş, ilk önce kimin büyük olduğunu belirleyin, PX bir kere P0'dan büyük, PX, P0'dan ne kadar büyük arkadaşlar, tabii ki h kadar büyüktür diyoruz.
Öbür şekle geldim, bu sefer yükseklik yok bakın ikisi eşit diyoruz ki yani buradaki sıvının türü hiç önemi değil, ne olursa olsun demek ki iki sıvının iki tarafın basınca X'in, X gazının basıncı P0 birbirine eşittir diyoruz.
PX, P0'a eşit.
Diğer bir şeklime geldim, bu sefer sanki P0 daha büyük.
Buradan X basınç yapıyor buradan da P0 basınç yapıyor.
P0, o kadar büyükmüş ki sıvıyı bu tarafa doğru itmiş.
P0 büyüktür PX diyorum, sonra formülümü yazıyorum.
P0 eşittir PX artı h diyorum. Evet devam edelim, şimdi kapalı kaplardaki basınç bu şekilde ama cıvalı tüplerdeki basıncı da bilmeniz gerektiğini düşünüyorum.
En azından gazların hareketlerini, davranışlarını anlamak için bunların mantığını anlamak çok önemli arkadaşlar.
Sorularda çok fazla görmezseniz bile gazları daha iyi anlamış oluruz, daha iyi yorumlayabiliriz.
Şimdi, burada ne yapacağım, bunlar normal tüp değil arkadaşlar bunlar kılcal tüp, yani daha ince tüplerden.
Mesela öğrencimiz diyor ki, böyle ters çevrildiği zaman sıvı nasıl düşmüyor şeklinde sorular geliyor.
Bunlar normal deney tüpleri değil ona dikkat.
Şimdi mantığımız şu olacak, burada X gazı aşağıda, P0 yukarıda. X'e yine basınç var, X'de basınç yapıyor ama aşağıda kalan gaza uygulanan basınç daha fazladır, bu şekilde düşüncem.
Buradan böyle düşünürsem X'in aşağıda kaldığı için PX'in P0'dan büyük olduğunu bir anlarım, bunu anladım.
X her tarafa basınç yapıyor sıvıya karşı da basınç yapıyor peki ne oluyor X'e kimler basınç yapıyor, P0 basınç yapıyor bir de sıvının basıncı var, bakın sıvının basıncı da böyle aşağıya doğru, sıvının basıncını direkt yükseklik olarak alıyoruz, PX daha büyüktür.
PX ne kadar büyük, P0'dan h kadar büyüktür diyoruz.
Evet geldim ikinci şekle, PX her tarafa basınç yapıyor.
Sıvıya da böyle karşı direniyor, P0 buradan geliyor ama sıvının basıncı arkadaşlar aşağı doğru.
Sıvı kaç santim olursa olsun isterse burada 1000 santim versinler hiç önemli değil, sıvının burada hiçbir şekilde etkisi yok.
Burada diyeceksiniz ki PX, P0'a eşittir.
Geldim diğer bir şekle, P0 aşağıda, demek ki aşağıda kaldığına göre P0'ın basıncı en büyük diyorum.
Bunu söylerim şurada h yazmayı unutmuşum şöyle bir h yazalım.
Şimdi arkadaşlar P0 daha büyükse, ne diyebilirim derim ki, P0 PX'ten büyük, kim kadar büyük, tabi ki h kadar büyüktür.
Evet geldim diğer bir şeklimize burada X'in basıncı büyük.
Evet X aşağıda kalmış.
PX, P0'dan büyük.
Tamam ama PX, P0'dan h kadar büyüktür dersem bu yanlış olur çünkü burada bizim dik yüksekliği almamız lazım.
Dik yükseklik nedir, şimdi burada eğik olan kısım bize verilmiş, dik yüksekliği alacağım.
Burası 90° benim şurayı almam lazım, şurada bir açı var o zaman sinüs olmaz mı, yani benim o zaman şöyle yazmam lazım.
O zaman arkadaşlar PX diyorum P0 artı dik yüksekliği almam gerektiği için buradaki açıya alfa diyeyim, h çarpı sinüsünü almam lazım.
Sinüs alfadır diyor, yani biz dik yüksekliği alıyoruz.
Bu şekilde eğik verildiği zaman.
Evet kapalı kaplardaki basıncımız bu şekilde arkadaşlar, diğer derste görüşmek üzere hoşçakalın.
