Evet arkadaşlar halk hikayelerinin özellikleri ve bölümleriyle devam ediyoruz.
Biz ne demiştik?
Halk hikayelerini meydana getiren olaylar gerçek veya gerçeğe yakındır.
Ya da kahramanların başından geçmiş gibi görünen pek çok olayda da aynı zamanda arkadaşlar, olağanüstü öyküler vardır.
Kahramanlar genellikle tektir ve olağanüstü bir şekilde dünyaya gelirler ve kahramanın dünyaya gelmesine yardımcı olan bir aksakallı ihtiyar vardır.
Arkadaşlar bu ihtiyar kahramana isim verir.
Eğitimi, aşık olması ya da sevgiliyi aramak için gurbete gitmesi gibi durumlarda da bu ihtiyar, aksakallı, ihtiyar bizim karşımıza çıkar.
Halk hikayelerinin özel anlatıcı ları vardır arkadaşlar.
Eskiden meddah ların yaptığı işi günümüzde aşıklar ve amatör at satıcılar yapıyor.
İşte nasıl masalın anlatıcısı genellikle bayan ise, hanım ise halk.
Hikayelerin satıcıları da erkektir arkadaşlar.
Yani masalları kadınlar, halk hikayelerini genellikle erkekler anlatır.
Hikayelerde kahramanın en büyük yardımcısı Hazreti Hızıdır.
Hazreti Hızır dan sonra ad tır.
Arkadaşlar ve kahramanın her zaman yanında bulunan atı onun kedilerine de sevincine de ortaktır.
Yani adsız bir kahraman düşünün dilemiyor.
Halk hikayeleri arkadaşlar genellikle mutlu biter.
Bakın kesinlikle mutlu biter demiyorum.
Genellikle mutlu biter.
Ve birçok hikayede aşıkların başından çeşitli maceralar geçer ama sonunda birbirlerine kavuşurlar.
Ferhat ile Şirin, Leyla ile Mecnun, Tahir ile Zühre, arzuyla Kamber, Kerem ile Aslı gibi bazı hikayelerde arkadaşlar, aşıklar bir araya geldikleri anda ölürler.
O yüzden genellikle mutlu biter diyoruz veya arkadaşlar, kahramanlar genellikle dört şekilde aşık olurlar bu kısım.
Soru Kalı budur.
Bu kısmı asla unutmuyoruz.
Ayet 7'de karşımıza gelebilir.
Bade içerek yani şarap içerek aşık oluyorlar arkadaşlar.
Aynı evde büyüyen kahramanlar kardeş olmadıklarını öğrendiklerinde aşık oluyorlar.
Ya da resme bakarak aşık olur ya da ilk görüşte aşık olur arkadaşlar.
Bu dört tane maddeyi asla unutmuyoruz.
Şimdi şu kısım değerli arkadaşlar halk hikayelerinde bir bölümleri vardır.
Şimdi bu dört bölümü unutuyorsun.
Bu da bir soru kalıbı şeklinde karşına gelebilir.
Halk hikayelerinin bölümleri fasıl, döşeme, olay, dilek ya da dua.
Sadece dilek de diyebiliriz, dua da diyebiliriz.
Bu kısma dikkat ediyoruz.
Şimdi arkadaşlar fasıldan.
Âşık veya anlatıcı bu bölümde dinleyiciyi hazırlamak, ustalığını göstermek veya dinleyicilerin isteklerine cevap vermek amacıyla aruz ölçüsüyle bir divani söylüyor.
Bakın şu kısma dikkat ediyoruz.
Aruz da şiir söylemekte zorlanan an atıcılar hece ile divani söylüyor.
Yani bir zorunluluk değil.
Ardında class'ta bir türkü söylüyorlar.
Bunun ardından da olağanüstü bir konunun yer aldığı hayali bir tekerleme söylüyorlar arkadaşlar.
Ve daha sonra eski aşıkların anılması amacıyla da üç tane şiir söyleniyor.
Döşeme kısmı da geldiğimde manzum veya mensur yani şiir veya düzyazı gibi parçalardan oluşan kalıplaşmış bir giriş demektir.
Döşemenin kelime anlamı, sözlük anlamı başlangıç demektir ve hikayenin kahramanları, aileleri geçtiği mekan ya da zaman döşeme bölümünde tanıtılır.
Arkadaşlar kalıplaşmış bir giriş dir.
Bu kısma dikkat ediyoruz.
Olayda ise şimdi asıl hikayeye olay bölümünde yer veriyor arkadaşlar.
Anlatıcı asıl hikaye bir duayla başlıyor.
Bu çok defa işte çeşitli aşıklar da aynen tekrarlanan, kalıplaşmış bir duadır, düzyazı halindedir.
Hikaye manzum ve mensur parçalardan oluşabilir.
Aşk, kahramanlık ya da dini konular işlenir.
Ben dua ya da dilek bölümüne geldiğimde ise arkadaşlar aşk konulu halk hikayeleri genellikle aşıkların kavuşamaz sıyla sonlanıyor.
Hikayenin sonunda anlatıcı bütün hasret der ve garipler için dua ettikten sonra Üstadımızın adı Hıdır, elimizden gelen budur ya da Usta mızın adı Hıdır, elimizden gelen budur diyerek hikayesine son veriyor.
Bakın yine tekrarlıyorum.
Kesinlikle mutlu biter ya da kesinlikle kötü sonla biter demiyoruz.
Âşık hikayeleri genellikle kavuşamaz ile sonlanıyor ama mutlu biten hikayelerde var.
Arkadaşlar şimdi kurullarına göre halk hikayeleri de bir soru kalıbı dır.
Arkadaşlar gelebilir.
Hangisi kahramanlık hikayeleri der, hangisi hem aşk hem kahramanlık konulu olan hikayelerde der.
Bu kısma dikkat ediyoruz.
Kerem ile Aslı, Tahir ile Zühre, Ferhat ile Şirin, arzuyla Kamber, Aşık Garip, Ercişli Emrah ile Selvi Han, Elif ile Mahmud.
Arkadaşlar Aşk konulu hikayedir.
Kahramanlık, Köroğlu Hikayesi, Dede Korkut hikayeleri bunların örneklerini artırabiliriz.
Dini, tarihi, halk hikayeleri ise kesik baş.
Hazreti Ali'nin zevkleri olabilir.
Şu kısım ayet nerede karşınıza gelebilir?
Hep aşk.
Hem kahramanlık konulu olanlar.
Arkadaşlar Kirmanşah ve Yaralı Mahmud.
Hikayesidir.
Biz ne demiştik?
Halk hikayelerini meydana getiren olaylar gerçek veya gerçeğe yakındır.
Ya da kahramanların başından geçmiş gibi görünen pek çok olayda da aynı zamanda arkadaşlar, olağanüstü öyküler vardır.
Kahramanlar genellikle tektir ve olağanüstü bir şekilde dünyaya gelirler ve kahramanın dünyaya gelmesine yardımcı olan bir aksakallı ihtiyar vardır.
Arkadaşlar bu ihtiyar kahramana isim verir.
Eğitimi, aşık olması ya da sevgiliyi aramak için gurbete gitmesi gibi durumlarda da bu ihtiyar, aksakallı, ihtiyar bizim karşımıza çıkar.
Halk hikayelerinin özel anlatıcı ları vardır arkadaşlar.
Eskiden meddah ların yaptığı işi günümüzde aşıklar ve amatör at satıcılar yapıyor.
İşte nasıl masalın anlatıcısı genellikle bayan ise, hanım ise halk.
Hikayelerin satıcıları da erkektir arkadaşlar.
Yani masalları kadınlar, halk hikayelerini genellikle erkekler anlatır.
Hikayelerde kahramanın en büyük yardımcısı Hazreti Hızıdır.
Hazreti Hızır dan sonra ad tır.
Arkadaşlar ve kahramanın her zaman yanında bulunan atı onun kedilerine de sevincine de ortaktır.
Yani adsız bir kahraman düşünün dilemiyor.
Halk hikayeleri arkadaşlar genellikle mutlu biter.
Bakın kesinlikle mutlu biter demiyorum.
Genellikle mutlu biter.
Ve birçok hikayede aşıkların başından çeşitli maceralar geçer ama sonunda birbirlerine kavuşurlar.
Ferhat ile Şirin, Leyla ile Mecnun, Tahir ile Zühre, arzuyla Kamber, Kerem ile Aslı gibi bazı hikayelerde arkadaşlar, aşıklar bir araya geldikleri anda ölürler.
O yüzden genellikle mutlu biter diyoruz veya arkadaşlar, kahramanlar genellikle dört şekilde aşık olurlar bu kısım.
Soru Kalı budur.
Bu kısmı asla unutmuyoruz.
Ayet 7'de karşımıza gelebilir.
Bade içerek yani şarap içerek aşık oluyorlar arkadaşlar.
Aynı evde büyüyen kahramanlar kardeş olmadıklarını öğrendiklerinde aşık oluyorlar.
Ya da resme bakarak aşık olur ya da ilk görüşte aşık olur arkadaşlar.
Bu dört tane maddeyi asla unutmuyoruz.
Şimdi şu kısım değerli arkadaşlar halk hikayelerinde bir bölümleri vardır.
Şimdi bu dört bölümü unutuyorsun.
Bu da bir soru kalıbı şeklinde karşına gelebilir.
Halk hikayelerinin bölümleri fasıl, döşeme, olay, dilek ya da dua.
Sadece dilek de diyebiliriz, dua da diyebiliriz.
Bu kısma dikkat ediyoruz.
Şimdi arkadaşlar fasıldan.
Âşık veya anlatıcı bu bölümde dinleyiciyi hazırlamak, ustalığını göstermek veya dinleyicilerin isteklerine cevap vermek amacıyla aruz ölçüsüyle bir divani söylüyor.
Bakın şu kısma dikkat ediyoruz.
Aruz da şiir söylemekte zorlanan an atıcılar hece ile divani söylüyor.
Yani bir zorunluluk değil.
Ardında class'ta bir türkü söylüyorlar.
Bunun ardından da olağanüstü bir konunun yer aldığı hayali bir tekerleme söylüyorlar arkadaşlar.
Ve daha sonra eski aşıkların anılması amacıyla da üç tane şiir söyleniyor.
Döşeme kısmı da geldiğimde manzum veya mensur yani şiir veya düzyazı gibi parçalardan oluşan kalıplaşmış bir giriş demektir.
Döşemenin kelime anlamı, sözlük anlamı başlangıç demektir ve hikayenin kahramanları, aileleri geçtiği mekan ya da zaman döşeme bölümünde tanıtılır.
Arkadaşlar kalıplaşmış bir giriş dir.
Bu kısma dikkat ediyoruz.
Olayda ise şimdi asıl hikayeye olay bölümünde yer veriyor arkadaşlar.
Anlatıcı asıl hikaye bir duayla başlıyor.
Bu çok defa işte çeşitli aşıklar da aynen tekrarlanan, kalıplaşmış bir duadır, düzyazı halindedir.
Hikaye manzum ve mensur parçalardan oluşabilir.
Aşk, kahramanlık ya da dini konular işlenir.
Ben dua ya da dilek bölümüne geldiğimde ise arkadaşlar aşk konulu halk hikayeleri genellikle aşıkların kavuşamaz sıyla sonlanıyor.
Hikayenin sonunda anlatıcı bütün hasret der ve garipler için dua ettikten sonra Üstadımızın adı Hıdır, elimizden gelen budur ya da Usta mızın adı Hıdır, elimizden gelen budur diyerek hikayesine son veriyor.
Bakın yine tekrarlıyorum.
Kesinlikle mutlu biter ya da kesinlikle kötü sonla biter demiyoruz.
Âşık hikayeleri genellikle kavuşamaz ile sonlanıyor ama mutlu biten hikayelerde var.
Arkadaşlar şimdi kurullarına göre halk hikayeleri de bir soru kalıbı dır.
Arkadaşlar gelebilir.
Hangisi kahramanlık hikayeleri der, hangisi hem aşk hem kahramanlık konulu olan hikayelerde der.
Bu kısma dikkat ediyoruz.
Kerem ile Aslı, Tahir ile Zühre, Ferhat ile Şirin, arzuyla Kamber, Aşık Garip, Ercişli Emrah ile Selvi Han, Elif ile Mahmud.
Arkadaşlar Aşk konulu hikayedir.
Kahramanlık, Köroğlu Hikayesi, Dede Korkut hikayeleri bunların örneklerini artırabiliriz.
Dini, tarihi, halk hikayeleri ise kesik baş.
Hazreti Ali'nin zevkleri olabilir.
Şu kısım ayet nerede karşınıza gelebilir?
Hep aşk.
Hem kahramanlık konulu olanlar.
Arkadaşlar Kirmanşah ve Yaralı Mahmud.
Hikayesidir.
Sıkça Sorular Sorular
Halk Hikayesi Nedir?
Halk hikayesi, halk arasında sözlü olarak dilden dile aktarılan ve genellikle anonim olan, belli bir yazarı veya kaynağı bulunmayan hikaye türüdür. Halk hikayeleri, genellikle bir ders veya öğüt vermek amacıyla anlatılırlar ve birçok kültürde varlığını sürdürürler. Bu hikayelerin konuları geniş bir yelpazede yer alabilir, örneğin, kahramanlık, aşk, doğaüstü olaylar, mitolojik yaratıklar, gelenek ve görenekler gibi. Halk hikayeleri, insanların yaşamlarına dair bilgelik ve tecrübelerin aktarımında önemli bir rol oynar ve kültürel mirasımızın bir parçasıdır.
Halk Hikayesinin Özellikleri Nelerdir?
Halk hikayeleri, anonim ve sözlü olarak nesilden nesile aktarılan hikayelerdir ve birçok kültürde önemli bir yere sahiptirler. Halk hikayelerinin özellikleri şu şekildedir:
- Anonim olmaları: Halk hikayeleri genellikle belli bir yazarı veya kaynağı olmayan, sözlü olarak aktarılan hikayelerdir.
- Nesilden nesile aktarılması: Halk hikayeleri, bir kuşaktan diğerine sözlü olarak aktarılır ve bu şekilde zamanla değişebilir veya gelişebilir.
- Toplumsal değerleri yansıtması: Halk hikayeleri, toplumsal değerleri, inançları ve gelenekleri yansıtan hikayelerdir. Bu hikayeler, bir kültürün mirasıdır ve o kültürün kimliğini oluşturan unsurları yansıtır.
- Eğitici ve öğretici olması: Halk hikayeleri, genellikle bir ders veya öğüt vermek amacıyla anlatılır. Bu hikayelerde, kahramanların başından geçen olaylar ve karşılaştıkları zorluklar, dinleyicilere önemli hayat dersleri sunar.
- Doğaüstü unsurlar içermesi: Halk hikayelerinde, doğaüstü olaylar, mitolojik yaratıklar veya fantastik dünyalar sıklıkla yer alır.
- Sadelik ve tekrar kullanımı: Halk hikayeleri, sade bir dil kullanırlar ve hikayenin önemli noktalarını vurgulamak için tekrar eden ifadeler kullanırlar.
- Ortak unsurlar içermesi: Halk hikayeleri, farklı kültürlerde bile benzer öğeleri içerebilir. Örneğin, kahramanın yolculuğu, acımasız düşmanlarla savaşması veya aşk hikayeleri gibi.
Bu özellikler halk hikayelerinin birçok kültürde benzer şekillerde ortaya çıkmasına ve insanların yaşamlarına dair bilgeliği ve tecrübeleri aktarmasına yardımcı olur.
Konuları Bakımından Halk Hikayeleri
Halk hikayeleri, geniş bir konu yelpazesine sahiptir. Bunlar arasında şunlar yer alabilir:
- Kahramanlık hikayeleri: Bu hikayelerde, kahramanlar genellikle zorlu görevler üstlenirler ve engelleri aşarak başarı elde ederler. Kahramanlık hikayeleri, insanların hayatta karşılaştıkları zorluklarla mücadele etme cesaretini ve kararlılığını yansıtır.
- Aşk hikayeleri: Aşk hikayeleri, iki kişinin romantik ilişkilerini konu alır ve sıklıkla engellerle mücadele etmeleri gereken aşıkların hikayelerini anlatır.
- Mitolojik hikayeler: Mitolojik hikayeler, mitolojik yaratıklar, tanrılar ve kahramanlar gibi fantastik unsurları içerir. Bu hikayeler, bir kültürün mitolojik ve dini inançlarını yansıtır.
- Doğaüstü olaylar: Halk hikayeleri, sıklıkla doğaüstü olayları veya güçleri konu alır. Bu hikayeler, doğaüstü güçlere ve fenomenlere ilişkin insanların inanç ve mitlerini yansıtır.
- Efsaneler: Efsaneler, genellikle gerçekleşmesi mümkün olmayan hikayelerdir ve kahramanlarının tarihte gerçekleştirdiği olayları anlatır. Efsaneler, genellikle bir toplumun ortak hafızasını ve kimliğini yansıtır.
- Öğretici hikayeler: Bu hikayelerde, bir ders veya öğüt vermek amacıyla hikayeler anlatılır. Bu hikayelerde genellikle insanların hayatta karşılaştıkları zorluklarla nasıl başa çıkabilecekleri ve doğru davranışlarının neler olduğu öğretilir.
- Gelenek ve görenekler: Bu hikayeler, bir toplumun gelenekleri ve göreneklerine ilişkin hikayeleri anlatır. Bu hikayeler, bir toplumun ortak mirasının korunmasına yardımcı olur.
Halk Hikayeleri Örnekleri
Halk hikayeleri, dünya genelinde birçok kültür ve dilde var olan zengin bir edebi türdür. Aşağıda farklı coğrafyalardan ve kültürlerden örnekler verilmiştir:
- Nasreddin Hoca Hikayeleri - Türk Halk Edebiyatı
- King Arthur Hikayeleri - İngiliz Halk Edebiyatı
- Robin Hood Hikayeleri - İngiliz Halk Edebiyatı
- Beowulf Destanı - İskandinav Edebiyatı
- Nibelungenlied Destanı - Alman Edebiyatı
- Mahabharata - Hint Edebiyatı
- Iliada ve Odysseia - Antik Yunan Edebiyatı
- 1001 Gece Masalları - Arap Halk Edebiyatı
- Anansi Hikayeleri - Batı Afrika Halk Edebiyatı
- Panchatantra Masalları - Hindu Halk Edebiyatı.
Bu sadece birkaç örnek olup, dünya genelinde birçok farklı halk hikayesi kültürel mirasımızın zenginliğini oluşturmaktadır.
Halk Hikayelerinin Bölümleri
- FASIL: Âşık dinleyiciyi hazırlamak, ustalığını göstermek amacıyla bir divanî söyler. Ardından bir türkü, bunun ardından da bir tekerleme söylenmektedir. Daha sonra eski âşıkların anılması amacıyla üç şiir söylenir.
- DÖŞEME: Hikâyenin kahramanları, aileleri, olayın geçtiği mekân ve zaman bu bölümde anlatılır.
- OLAY: Asıl hikâyeye yer verilen bu bölümde, asıl hikâyeye bir dua ile başlar.
- DUA/ DİLEK: Aşk konulu olanlar genelde âşıkların kavuşamamasıyla sonlanmaktadır. Hikâyenin sonunda anlatıcı bütün hasretler ve garipler için dua eder. ‘’ Ustamızın adı Hıdır, elimizden gelen budur. ‘’ diyerek hikâyesine son verir.
Konularına Göre Halk Hikayeleri
Konularına göre halk hikayeleri genellikle dört ana kategoriye ayrılır:
- Efsanevi Hikayeler: Mitolojik varlıklar, tanrılar, doğaüstü olaylar ve kahramanlar gibi konuları içerir. Bu hikayeler genellikle tanrıların veya doğaüstü varlıkların insanlarla olan etkileşimlerini anlatır.
- Masallar: Masallar, genellikle fantastik öğeler içeren hayali olayları ve karakterleri anlatır. Bu hikayeler, genellikle insanların karşılaştığı zorluklar ve bunların üstesinden gelme yöntemleri hakkında dersler içerir.
- Destanlar: Destanlar, kahramanların maceralarını ve zaferlerini anlatır. Bu hikayelerde, kahramanların karakterleri ve cesaretleri ön plandadır.
- Fıkralar: Fıkralar, genellikle mizah ve ironi içeren kısa hikayelerdir. Bu hikayelerde, insan davranışları ve zayıflıkları ele alınır.
Tabii ki, bu kategoriler arasında sınır yoktur ve birçok halk hikayesi birden fazla kategoriye girer. Ancak bu kategoriler, genel olarak halk hikayelerinin farklı konularını ve türlerini açıklamak için kullanılır.
