Evet arkadaşlar bu videomuzda okul sınavlarında karşımıza gelen ayete de karşımıza gelen önemli bir konuyu işleyeceğiz.
Halk hikayeleri şimdi arkadaşlar halk hikayeleri, göçebelik den yerleşik hayata geçişin ilk mahsülleri nedendir.
Bu halk hikayeleri arkadaşlar aşk konularında da yazılabilir.
Kahramanlık konularında da yazılabilir.
Kaynağı Türk olabilir, Arap İslam olabilir, Hind İran olabilir.
Ve arkadaşlar halk hikayeleri genellikle aşıklar ve meddah lar tarafından anlatılır.
Şimdi nazım nesir karışıktır.
Yani arkadaşlar Nazım ne demek?
Şiir demek, nesir ne demek?
Düzyazı demek.
Şimdi testlerde size sadece şiir ya da sadece düzyazı yani nesir derse yanlış olarak kabul edeceksiniz bunu.
Hem şiir hem düzyazı halk hikayelerinin içinde vardır ama daha çok zamanla artık nesir yani düzyazı kısmı ağırlık kazanmıştır.
Şimdi arkadaşlar, hikayenin anlatım ve betimleme kısmı, yani olayların anlatımı mensur düz yazıyla ama duygu ve heyecanı ifade eden bölümler ise arkadaşlar şiir şeklinde yani.
Nazım bunu arkadaşlar bakın manzum da diyebilir.
Manzum düzyazı ya yani desire mensur da diyebilir.
Bunların ikisi de aynıdır.
Şimdi örneğimizde şöyle bir bakacak olursak bakın arkadaşlar burada halk hikayesinden önemli bir kesit var.
Bakın şurası düz yazı.
Yani şuradaki bölüme biz ne deriz?
Ya nesir deriz, ya mensur deriz.
Yani düzyazı demek.
Zihninin annesi sihirbazı çağırıp durumu anlattı.
Padişah jüriyi tamire verecek.
Ben buna razı değilim.
Benim kızım padişahlara layık.
Tahir ise vezirin oğlu.
Yani küçümsüyor.
Bir ilaç ile padişahı sen diyor.
Tahir den somut.
Daha sonra padişah sihirbazın hazırladığı ilacı arkadaşlar, sihirbaz şerbet de katıyor ve padişah şerbeti içici Tahir de soğuyor ve Tahir'i saraydan kovuyor.
Saraydan kovulduğu Tahir ile Zühre ayrılıyor ve bu ikisi de gece gündüz ağlamaya başlıyorlar.
Sonra arkadaşlar Tahir zümrenin aşkından deliye dönüyor ve eline sazını alıp bağlara, bahçelere gidip türküler söylemeye başlıyor.
Bakın şuradaki duygu kısmı neyle ifade edildi?
Şiirle yani manzum da ifade edildi.
Biz buraya ne diyoruz?
Duygu ve arkadaşlar heyecan şiirli ifade edilmiştir ve biz bunu ya bu kısma manzum der ya da arkadaşlar bu kısma.
Nesir düzyazı iken şiir neydi lazımdı.
Bu iki adı kesinlikle bilmek zorundasın.
Yerden yerde sevgiliden ayrılma.
Aklım vicdandır, dedelerim pür annem kadim kemal odur.
Tan etmeyin dostlar.
Ahu zar ma dostu görmeyeli hayli zamandır diyerek gönlünü avutmaya çalışıyordu.
Bakın hem düzyazı hem nesir iç içe.
Daha sonra arkadaşlar genellikle köy odası ve kahvehanelerde meddah lar ya da aşıklar tarafından anlatılıyor.
Hikayenin girişinde arkadaşlar tıpkı masallardaki gibi kalıplaşmış ifadeler bulunuyor.
Daha sonra arkadaşlar hikayenin dili sözlü anlatımlar da sade ve anlaşılır olmasına rağmen yazıya geçirildiğinde sözlüğü anlatmaya göre biraz daha ağır bir dil kullanılıyor.
Güzellerin ve çirkin lerin tasviri tıpkı masallarda olduğu gibi kalıplaşmış cümlelerle ifade ediliyor arkadaşlar.
Ve bir masalın, bir halk hikayesinin içinde arkadaşlar masal, efsane, fıkra, deyim, atasözü, bilmece gibi örneklere rastlanabiliyor halk hikayelerinde.
Arkadaşlar mekan dünyadır.
Şimdi konular gerçek ya da gerçeğe yakındır.
Sade ve anlaşılır bir dili vardır ve mekan dünyadır.
Yani bu mekan bazen çok dardır, bazen de geniş bir coğrafi alana dağılır.
Kahramanlar, arkadaşlar bu halk hikayelerinde dua ya da beddua ederler duaya.
Bazen alkış diyebiliyoruz.
Bedduaya da kar kış diyebiliyoruz.
Kar, kış, beddua demek ve kahramanlar tarafından bu dualar da kabul edilir.
Arkadaşlar bed dualarda yani her ikisi de hemen gerçekleşiyor.
İslamiyet öncesi destan geleneği ile günümüz modern hikaye arasında bir köprü görevi üstlenir arkadaşlar.
Çünkü içerisinde hem masal oluyor hem de işte bilmece, efsane, fıkra, deyim, atasözü gibi düz yazı türleri oluşabiliyor.
Söylemiştik arkadaşlar zaten zaman ve mekan belirgin değildir, anlatmaya bağlıdır sözü dönemi ürünüdür.
Bu sebeple anonim dil kim tarafından söylendiği belli değildir.
Aşk, kahramanlık ve dini konularda da yazılabiliyor, aşık ve meddah lar tarafından anlatılıyor.
Bunu da söylemiştik.
Olay örgüsü kısmı düz yazıyla duygu ve heyecanlar.
Nazım da anlatılır arkadaşlar ve kaynağı Türk olabiliyor, Arap İslam olabiliyor, hat ve İran olabilir arka.
Şimdi kaynaklarına göre halk hikayelerine bakarsak bu çıkabilir.
Aşağıdakilerden hangisi İran kaynaklı bir halk hikayesidir diyebilir?
Kerem ile Aslı Âşık Garip Köroğlu, Karacaoğlan ile ismi Kenya'da, ismi Giant şeklinde de bazı kaynaklarda gelebilir karşınıza.
Emrah ile Selvi Türk kaynaklıdır.
Danış, Meltem ve Battal name ve cek name dediğimiz Hazreti Ali zevkleri Arap İslam kaynaklıdır.
Sadece Hint ran kaynaklı olarak arkadaşlar Ferhat ile Şirin vardır.
Şimdi biz bir diğer videomuzda halk hikayelerinin bölümlerini işleyeceğiz arkadaşlar.
Bu videonuzu sadece özelliklerle kapatalım.