Mitoz ve mayoz bölünmeyi bitirdik.
O zaman biraz daha örnek soru çözümleri yapalım. Hemen soruyu okuyorum.
2n eşittir 16 kromozomlu soğanın kök ucu hücrelerinden biri art arda 5 kez mitoz geçirmiştir.
Bu bölünmeler sonucunda oluşan toplam hücre sayısı nedir diye sorulmuş. Şimdi ilk olarak A şıkkını yaparak başlayalım. Mitoz bölünmede oluşacak hücre sayısı 2 üssü n formülle hesaplanır.
N bölünme sayısıdır.
5 kez mitoz bölünme geçirmiş o zaman 2 üssü 5 yazıyorum o halde 32 tane yeni hücre oluşur. Oluşan hücrelerin kromozom sayısı sorulmuş. Hatırlarsanız mitoz bölünmede kromozom sayısı değişmiyordu yani oluşan hücrelerin kromozom sayısı ana hücredeki gibi 2n eşittir 16 olur.
Oluşan hücreler birbirine kalıtsal olarak benzer mi?
Hatırlarsanız mitoz bölünmede genetik çeşitlilik sağlanıyordu.
Eğer mutasyon olursa tabii ki genetik çeşitlilik sağlanır ama soruda bize bunu vermemiş.
Eğer soruda size bu verilmezse bu mutasyonları yok gibi düşünmeniz gerekir.
Bu nedenle de o zaman oluşan 32 hücre hem birbirleriyle hem de ana hücre ile aynı genetik özelliklere sahiptir.
Oluşan hücrelerin sitoplazma miktarı aynı mıdır?
Sitoplazma miktarı hücrelerde değişiklik gösterebilir. Yani bir hücreye belki daha fazla sitoplazma giderken diğerine daha az miktarda gidebilir. O yüzden tamamen birbirinin aynısıdır diyemiyoruz. Sitokinez boğumlanma ile mi gerçekleşmiştir?
Tabii ki hayır çünkü boğumlanma hayvan hücrelerinde gözlenir ancak burada bir soğan var yani bitki hücresi.
Bitki hücrelerinde hücre çeperi bulunduğu için boğumlanma gerçekleşemez. Ara lamel oluşumu gerçekleşir.
Ara lamel, ara plak, orta lamel bu gibi isimleri veriyoruz.
Örnek 2'ye gelelim.
Diploit bir canlının mayoz sonucu oluşan hücresinde 18 kromozom varsa profaz 1'de kaç tetrat oluşmuştur diye sorulmuş.
2 homolog kromozom veya 4 kromatitten oluşan yapıya tetrat adını vermiştik.
Tetrat sayısı hücredeki haploid kromozom sayısına eşitti.
Şimdi burada diploid bir canlı var yani bu canlı 2n kromozomlu mayoz bölünme geçirmiş ve bölünmede kromozom sayısı yarılanıyordu zaten yani bu n eşittir 18 kromozomlu hücre oluşmuştur.
O zaman bölünmeden önceki hali iken eşittir 36'dır ama sonuç olarak tetrat sayısını zaten 18 olarak bulmuş oluyoruz.
Çünkü biraz önce tetratın haploid kromozom sayısına eşit olduğunu söylemiştim.
Şimdi bu örneğe bakıyoruz diyelim ki karşınıza böyle bir şekil çıktı acaba bu hücre kaç kromozomlu mayoz mu mitoz mu veya hangi evre?
Şimdi sanırım bunun metafaz evresi olduğunu herkes anlayabilir. Çünkü ne olmuş ekvatoral düzlemde dizilmiş bu kromozomlar.
4 tane kromozom olduğunu da zaten görüyorum o zaman buna n eşittir 4 kromozomlu mitoz metafaz II diyebilirim.
Veya buna 2n eşittir n mi 2n mi olduğunu sorudaki başka ipuçlarına bakarak anlayabilirsiniz.
Mesela hatırlarsanız insan vücut hücreleri 2n kromozomluydu.
Size soruda bir karaciğer hücresinden bahsediyorsa o zaman 2 eşittir 4 dersiniz.
Peki acaba bu mayoz bölünmeye ait olamaz mı?
Tabii ki olabilir yine dediğim gibi soruya bağlı aslında ama bu mayoz bölünme ise metafaz II evresi olur.
Yan yana dizildikleri için metafaz II evresidir diyorum.
Metafaz II olduğuna göre demek ki kromozom sayısı yarılanmıştır.
Yani şu anda n eşittir 4 kromozom vardır.
O zaman bölünmeden önceki halini düşünüyorum.
2n eşittir 8 kromozomlu bir hücrenin metafaz II evresi olabilir diyorum.
Şimdi bu örneğe bakalım.
Aslında ne olduğu çok belli çünkü fark ettiyseniz burada homolog kromozom ayrılması var.
O zaman bu tabii ki anafaz 1 evresidir.
Tabii ki kaç kromozomlu olduğunu da yazalım.
2n kromozomlu olması gerekir.
Zaten çünkü mayoz bölünme sadece Sayıyorum toplam altı tane kromozom var. Şimdi de böyle bir örnek çözelim.
Bu defa kromozom sayısı verilmiş evreleri bizim çizmemiz gerekiyor.
Metafaz 1 evresinde homolog kromozomlar karşılıklı olarak dizilir.
Toplamda da altı tane kromozom varmış demek ki üç tanesini üste doğru üç tanesini de alta doğru çizeceğim. Tabii ki metafaz evresinde olduğu için bunları ekvatoral düzlemde çizmem gerekir.
Metafaz 2'de ise kromozom sayısı yarılanmış olur yani n eşittir kromozomlar yan yana diziliyorlar.
O yüzden bu sefer böyle çizdik.
Şimdi de mitoz metafazını çizelim.
Bu sefer altı tane kromozomunu ekvatoral düzlemde yan yana çizmem gerekir. Siz de kendiniz bir kromozom sayısı ve bir evre belirleyip o hücreyi çizmeye çalışın. Gördüğünüz gibi aslında hiçbir zorluğu yok. Önemli olan bilgilerimizi soruya uygulayabilmek.
O zaman biraz daha örnek soru çözümleri yapalım. Hemen soruyu okuyorum.
2n eşittir 16 kromozomlu soğanın kök ucu hücrelerinden biri art arda 5 kez mitoz geçirmiştir.
Bu bölünmeler sonucunda oluşan toplam hücre sayısı nedir diye sorulmuş. Şimdi ilk olarak A şıkkını yaparak başlayalım. Mitoz bölünmede oluşacak hücre sayısı 2 üssü n formülle hesaplanır.
N bölünme sayısıdır.
5 kez mitoz bölünme geçirmiş o zaman 2 üssü 5 yazıyorum o halde 32 tane yeni hücre oluşur. Oluşan hücrelerin kromozom sayısı sorulmuş. Hatırlarsanız mitoz bölünmede kromozom sayısı değişmiyordu yani oluşan hücrelerin kromozom sayısı ana hücredeki gibi 2n eşittir 16 olur.
Oluşan hücreler birbirine kalıtsal olarak benzer mi?
Hatırlarsanız mitoz bölünmede genetik çeşitlilik sağlanıyordu.
Eğer mutasyon olursa tabii ki genetik çeşitlilik sağlanır ama soruda bize bunu vermemiş.
Eğer soruda size bu verilmezse bu mutasyonları yok gibi düşünmeniz gerekir.
Bu nedenle de o zaman oluşan 32 hücre hem birbirleriyle hem de ana hücre ile aynı genetik özelliklere sahiptir.
Oluşan hücrelerin sitoplazma miktarı aynı mıdır?
Sitoplazma miktarı hücrelerde değişiklik gösterebilir. Yani bir hücreye belki daha fazla sitoplazma giderken diğerine daha az miktarda gidebilir. O yüzden tamamen birbirinin aynısıdır diyemiyoruz. Sitokinez boğumlanma ile mi gerçekleşmiştir?
Tabii ki hayır çünkü boğumlanma hayvan hücrelerinde gözlenir ancak burada bir soğan var yani bitki hücresi.
Bitki hücrelerinde hücre çeperi bulunduğu için boğumlanma gerçekleşemez. Ara lamel oluşumu gerçekleşir.
Ara lamel, ara plak, orta lamel bu gibi isimleri veriyoruz.
Örnek 2'ye gelelim.
Diploit bir canlının mayoz sonucu oluşan hücresinde 18 kromozom varsa profaz 1'de kaç tetrat oluşmuştur diye sorulmuş.
2 homolog kromozom veya 4 kromatitten oluşan yapıya tetrat adını vermiştik.
Tetrat sayısı hücredeki haploid kromozom sayısına eşitti.
Şimdi burada diploid bir canlı var yani bu canlı 2n kromozomlu mayoz bölünme geçirmiş ve bölünmede kromozom sayısı yarılanıyordu zaten yani bu n eşittir 18 kromozomlu hücre oluşmuştur.
O zaman bölünmeden önceki hali iken eşittir 36'dır ama sonuç olarak tetrat sayısını zaten 18 olarak bulmuş oluyoruz.
Çünkü biraz önce tetratın haploid kromozom sayısına eşit olduğunu söylemiştim.
Şimdi bu örneğe bakıyoruz diyelim ki karşınıza böyle bir şekil çıktı acaba bu hücre kaç kromozomlu mayoz mu mitoz mu veya hangi evre?
Şimdi sanırım bunun metafaz evresi olduğunu herkes anlayabilir. Çünkü ne olmuş ekvatoral düzlemde dizilmiş bu kromozomlar.
4 tane kromozom olduğunu da zaten görüyorum o zaman buna n eşittir 4 kromozomlu mitoz metafaz II diyebilirim.
Veya buna 2n eşittir n mi 2n mi olduğunu sorudaki başka ipuçlarına bakarak anlayabilirsiniz.
Mesela hatırlarsanız insan vücut hücreleri 2n kromozomluydu.
Size soruda bir karaciğer hücresinden bahsediyorsa o zaman 2 eşittir 4 dersiniz.
Peki acaba bu mayoz bölünmeye ait olamaz mı?
Tabii ki olabilir yine dediğim gibi soruya bağlı aslında ama bu mayoz bölünme ise metafaz II evresi olur.
Yan yana dizildikleri için metafaz II evresidir diyorum.
Metafaz II olduğuna göre demek ki kromozom sayısı yarılanmıştır.
Yani şu anda n eşittir 4 kromozom vardır.
O zaman bölünmeden önceki halini düşünüyorum.
2n eşittir 8 kromozomlu bir hücrenin metafaz II evresi olabilir diyorum.
Şimdi bu örneğe bakalım.
Aslında ne olduğu çok belli çünkü fark ettiyseniz burada homolog kromozom ayrılması var.
O zaman bu tabii ki anafaz 1 evresidir.
Tabii ki kaç kromozomlu olduğunu da yazalım.
2n kromozomlu olması gerekir.
Zaten çünkü mayoz bölünme sadece Sayıyorum toplam altı tane kromozom var. Şimdi de böyle bir örnek çözelim.
Bu defa kromozom sayısı verilmiş evreleri bizim çizmemiz gerekiyor.
Metafaz 1 evresinde homolog kromozomlar karşılıklı olarak dizilir.
Toplamda da altı tane kromozom varmış demek ki üç tanesini üste doğru üç tanesini de alta doğru çizeceğim. Tabii ki metafaz evresinde olduğu için bunları ekvatoral düzlemde çizmem gerekir.
Metafaz 2'de ise kromozom sayısı yarılanmış olur yani n eşittir kromozomlar yan yana diziliyorlar.
O yüzden bu sefer böyle çizdik.
Şimdi de mitoz metafazını çizelim.
Bu sefer altı tane kromozomunu ekvatoral düzlemde yan yana çizmem gerekir. Siz de kendiniz bir kromozom sayısı ve bir evre belirleyip o hücreyi çizmeye çalışın. Gördüğünüz gibi aslında hiçbir zorluğu yok. Önemli olan bilgilerimizi soruya uygulayabilmek.
