Kürşat İsyanı ve II.Kök Türkler

Peki Kürşat İslam nedir?
Kürşat İsyanı.
Kürşad ve arkadaşları çin sarayını basmak istiyorlar arkadaşlar.
Çin sarayını basıp Çin imparatorunun kaçıracak lar ve tutsak olan Çörtük halk hanları ile takas yapmak istiyorlar.
İşte Kürşat İsyanı budur.
Ama Kürşat isyanı başarılı olamamıştır.
Bu da Orta Asya'da dağınık yaşayan Türk boylarına örnek olması bakımından önemlidir.
Kürşat isyanın önemi şu Türklerin ilk bağımsızlık savaşı olması bakımından önemlidir.
Arkadaşlar Kürşat ise yanımızda.
Bu kürşat isyandan sonra ikinci kök türkler diye bir devlet kuruldu arkadaşlar.
Altı yüz seksen ikiyi yüz kırk iki arasında.
Bu döneme iyi baktığınız zaman İslam coğrafyasıyla eş zamanlı düşünürsek hocam İslamiyet'in yayıldığı dönemler yani Arabistan dışına taştığı dönemlerden bahsediyordu arkadaşlar diyebiliriz.
Peki kurucusu kim?
İlteriş Kutluk Kağan yani derleyen, toplayan anlamında kullanılmıştır.
Hemen yazalım.
Merkezi de Ötüken dir.
Yine kutsal başkent Ötüken dir.
Bunu bilelim.
Peki hocam ikinci kök Türklerin önemli bir veziri var.
Apa Tarkan olarak biliniyor.
Gençler bu.
Peki bu kimdir hoca?
Tonyukuk arkadaşlar aslen Çinli bir kişi olan ama Türklere hizmet eden bir vezir.
Bizde bilge vezir olarak biliniyor kendisi.
Bu arada arkadaşlar Kutluk Kağan dediğimiz de ikinci kök.
Türklerinde Kutluk devleti olduğunu bilelim.
Diğer ismi bu.
Çünkü kurucusu İlteriş Kutluk Kağan olduğu için ikinci Göktürklerin adı da Kutluk kandır.
Şimdi burada ikinci köy Türklere biraz dikkat edelim.
Çünkü Köktürk alfabesi, Orhun Yazıtları gibi önemli eserler burada bırakılmıştır.
Birinci de değil, ikinci de bırakılmıştır diyoruz.
Şimdi hocam Kutluk Kağan Çin'e 46 sefer düzenlemiş ve onu vergiye bağlamıştır.
Önemli bir kişidir ve Kırgızların Türk işleri.
Oğuzlar da egemenliği altına almış bir devlet adamı diyoruz.
Bakın kırk altı sefer yapılmış Çin'e.
Bu ne demek biliyor musunuz?
İpek Yolu mücadelesi kaç yıl sürüyor?
Arkadaşlar uzun bir dönem sürüyor.
Peki Kutluk Kağan öldüğü zaman onun yerine kim geçiyor arkadaşlar?
Kap kan, kan geçiyor.
Kaptan Kağan döneminde ise ne oluyor hocam?
Çingene baskı altına alınıyor ama en parlak dönem bu zamandır.
Arkadaşlar şunu ifade edelim en parlak dönem diye.
Bir kere Türkmenistan'ın güneyindeki demir kapıya kadar sınırları genişliyor.
Önemli bir sınıra arkadaşlar.
Yani Birinci kök Türklerde Mukan Kağan dönemindeki yapılan sınırların biraz daha fazlası.
Kap kan, kan.
Mesela Mukan Kağan birinci kök Türkler, kap kan, Kağan ikinci kök Türkler döneminin en önemli adamlar olarak biliniyor.
Bu önemli bir not olarak bir köşede bulunsun, Asya'da en geniş sınırlara ulaşmıştır diyoruz, isyanlar sonucu ise öldürülecek arkadaşları kaptan kan, diğer bir hükümdarı mız Bilge Kağan ilk işi bu isyanları bastırmak olmuştur.
Diğer bir özelliği kardeşi Kül Tigin ile beraber ülkeyi yine doğu ve batı şeklinde ikili teşkilata göre yön etmişlerdir.
Bilge Kağan'ın önemli özelliği budur.
Hocam kendi döneminde vezir tonyukuk da tabi.
Bakın İlteriş Kağan döneminden beri o tonyukuk görüyoruz.
Tonyukuk en son vezirlik yaptığı kişi kimdir hocam?
Bilge Kağan dönemidir.
Bilge Kağan döneminde kardeşi kültü yine de yardımcı olaraktan ülkeyi çok güzel bir hale getirmişlerdir.
Tamam ama Tonyukuk un ölümü üzerine arkadaşlar Bilge Kağan'ın ve Kül Tigin ölümü üzerine ülke gene o karanlık dönemlerine geri dönecektir.
Yani eski Çin hakimiyetine yeniden girecekler.
Türk adını siyasi anlamda ikinci kez kullanan devletimiz gene kök Türklerdir, ikinci kök Türkler.
Hocam bunların bize bıraktığı şey nedir?
Orhun Kitabeleri var.
Köktürk alfabe lerini kullanmışlar ve ilk defa madeni parayı da kullanmışlar diyoruz.
Bir de ikinci kök türlerini, hocam, önemli destanları var.
Ergenekon ve Bozkurt destanları.
Arkadaşlar burada önemli.
Ergenekon destanı Çin esaretinden nasıl kurtulduklarını gösteriyor.
Onların bilmiş olmamız lazım.
Orhun kitaplarına baktığımız zaman kim adına?
Hocam Bilge Kağan, Kül Tigin ve Vezir Tonyukuk adına dikilmiş Orhun Kitabeleri.
Hocam yazan ki bu Orhun Kitabeleri yazan kim hocam?
Yolluk Tigin bu Orhun Kitabeleri.
Bir tarafı kök Türkçe, bir tarafı Çince yazılmıştır.
Yine Orhun Kitabı.
Hem ilk okuyan kişi kimdir hocam?
Wilhelm tam Sındır.
Bu Danimarkalı bir arkeolog.
Yani Danimarkalı bir araştırmacı.
Arkadaşlar Orhun Kitabeleri de özelliği bunlardan ibaret.
Peki Kürt, Türklerde de ulus devlet anlayışı görülüyor mu?
Yani milliyetçi bir anlayış var mı?
Evet.
Çünkü ilk defa ulus alfabesini kullandığını biliyoruz.
Önemli.
Peki kimler tarafından yıkıldı hocam?
Yani kök?
Türkler Çin hakimiyetine girmeden önce kimler tarafından yıkıldı?
Önemli bas mil, Karluk Uygur Türkleri tarafından ocağın yıkılmıştır diyoruz.