Türk Kültür ve Uygarlığında Aile Yapısı ve Yönetim

Evet arkadaşlar şimdi Türk kültürü ve özelliklerine bakalım.
Bozkır kültürü deyince aklımıza soğuk karasal bir iklim geliyor.
Tamam.
Orta Asya iklimi biraz soğuk, biraz elverişsiz.
Öyle söyleyebiliriz.
Hocam burada atlı göçebe kültürü oluşuyor.
Neden?
Çünkü yerleşik hayat yok.
İnsanlar çadırda yaşıyorlar.
Konar göçer bir hayata sahipler diyoruz.
Peki atlı göçebe kültürü neyi sağlamıştır?
Bakın teşkilatçı olmalarını ve savaşçı olmalarını sağlamıştır.
Bu da diğer boylar ve kabilelere karşı üstünlük kurmalarına sebep olmuştur.
Bir diğer özelliği hocam atlı göçebe kültürünün bir çok bölgede devlet kurmuş olmaları önemli ve hayvancılık, madencilik onların geçim kaynağı haline gelmiş.
Neden?
Bakın burada belirleyici şey iklimdir.
Arkadaşlar iklim onları atlı göçebe yapmıştı.
Atlı göçebe kültürü de bu üç temel öğeyi barındırıyor arkadaşlar.
Şimdi Orta Asya ikliminden dolayı yine hocam bunların en küçük çekirdek birimi nedir?
Aile yani Oğuz.
Şöyle yazalım peki hocam Ali'den sonra Uruk.
Yani sülale, sülale, evlerin birleşmesi.
Arkadaşlar, oklar yani.
Hocam burada ne oluşuyor?
Boylar oluşuyor ırkların birleşmesiyle boylar yine boyların birleşmesiyle hocam budun yani millet ortaya çıkıyor.
Milletin birleşmesiyle ise devlet yani il devlet ortaya çıkıyor.
Türklerde en küçük çekirdek birim ailedir.
En büyük birim zaten devlettir ki Türkler boylar, federasyon olarak örgütlenmiş şeylerdir hocam.
Bakın boyların her bir Boy'un bir lideri vardır ve onları kim birleşti diyorsa, devlet kuruyorsa ona tabi olmuşlar ve kut almış olan kişiye inanmışlar ise ancak devlet olabiliyorlar.
Peki Türkler boylar federasyonu biçiminde örgütlenmiş.
Bunun iki tane özelliği var.
Yani bir olumlu, bir olumsuz.
Bakın boylar federasyonundan dolayı çabucak yıkılan biliyorlar.
İç isyanlar, boylar arası kavga onları çıkabiliyor.
Ama diğer bir özelliği şu yıkıldıklarını da bile bu boylarından dolayı hemen başka bir devlet kurulabiliyor.
Bir diğer özelliği ocağın ikili teşkilat olmaları.
Yani bir devlet kurulmuşsa batı, doğu, kuzey veya güney olarak devlet ikili teşkilatla idare edilebiliyor.
Bunun da hem yarar hem zararı var.
İkili teşkilat devlet yönetmeyi kolaylaştırıyor.
Koca bir devleti, iki kardeş veya amca yeğen yönetebiliyor.
Ama bunlar aralarında ters düştüğü zaman ikisi birbirine girebiliyor.
Hocam devletin temel unsuru nedir?
Millet ve bir vatan toprağıdır hocam, yani ülkedir diyoruz.
Türk kültürü ve özellikleri devam ediyoruz.
Yönetim kademesi bir kere hükümdarın almış olduğu ünvanlar var.
Bunlar Kaan Şan yü, il teber, han, hakan yabgu gibi hükümdar ünvanları var.
Bakın bunlar da mesela sultan yok, dikkat edin sultan olmaz vesaire.
Bunlar çünkü İslam'a aittir.
Hükümdar görevleri nelerdir hocam?
Bir ülkenin iç ve dış sorunlarını çözerler savaş ve barış hocam.
Bunlar karar verirler, orduyu komuta ederler, halkın refahını hocam sağlarlar diyoruz.
Türklerde gücün maddi ve manevi kaynağı vardır arkadaşlar.
Şöyle söyleyeyim.
Birincisi maddi kaynak.
Bir kere devlet olabilmek için toprak olması gerekir.
Konar göçer bir yaşam.
Türkler için söylüyoruz.
Biz soy dayanışması olması gerekiyor ve askeri güçlerin olması gerekiyor.
Bu onların gücünün maddi kaynaklarıdır.
Bir de gücün meşruiyet kaynağı vardır.
Yani manevi bir kaynak.
Hocam Türklerde kök Tanrı tarafından verilen bir yönetme etkisi olduğuna inanılıyor.
Buna da biz ne diyoruz, kut inancı diyoruz.
Bunun da hem olumlu hem olumsuz yönleri var.
Mesela hocam şimdi kut nedir ona bakalım.
Tanrı tarafından verilen bir yönetme etkisi.
Mesela bir Türk boyunu veya birden fazla Türk boyunu birleştiren bir kişi insanlar tarafından şöyle düşünülüyor Artık bu kişi bize Tanrı gönderdi, tamam bu Kutalmış diyorlar.
Öyle bir inanç var.
Zaten Tanrı tarafından gönderildiğine inanılan yetki Kut ise o aile Kut almıştır.
O zaman ülke yönetenler yani kut alanlar devletin en üst makamı haline geliyorlar ve onların soyu, kan bağına dayalı soyu artık bu devletin devamı oluyor.
Yani kut inancı artık veraset sistemini oluşturuyor.
Peki hocam bu veraset sistemi neye sebep oluyor?
O da taht kavgalarına sebep oluyor.
Hocam bir de bu kut inancının yararı olan şey şu burada halkın devlete olan bağlılığı artıyor.
Çünkü o kişiye Tanrı bir yetki verdi, o bizi yönetiyor.
Bakın burada güven oluşuyor.
Halkın güveni oluşuyor arkadaşlar.
Yani kut anlayışında da hem olumlu hem de olumsuz bir durum söz konusu arkadaşlar.
Diyorum.
Peki hocam Türklerde hükümdarlık sembolleri ne?
Yani bir kişinin hükümdar olabildiğini anlayabilmek için neyi bilmemiz gerekiyor?
Mesela otağ.
Önce bunun ne olduğunu bilelim.
Çadır eğer bir otağ kurulmuşsa, yani hükümdarın bir çadırı vardır ve daha büyük bir çadır dır bu.
O onun hocam, ne olduğunu anlatıyor.
Bize hükümdar olduğunu söylüyor örneğin.
Yani çadırın içinde bir taht kuruluyor.
Yine biz onun hükümdar olduğunu anlıyoruz.
Hocam kopuz mesela.
Bu da ney hocam?
Sorguç Türklerin en kadim sembollerinden bir tanesi olarak geçiyor arkadaşlar.
Yine tuğ hocam.
Bu sancak yani hükümdarlık bayrağı.
Bir direğe dikilmiş böyle saçaklı bir sancak dediğimiz şeydir arkadaşlar.
Davul ve yay.
Bunlar biliyorsunuz çalgı, yaylı arkadaşlar, okun atıldığı bir ürün.
Peki hocam hükümdarlık sembolleri bunlar mı bunlar?