Herkese Merhabalar.
Kunduz'un beşinci sınıf sosyal bilgiler dersi.
Üçüncü ünite ülkemizde doğal afetler konusuna hepiniz hoş geldiniz.
Bugün sizlerle beraber doğal afet nedir ve ülkemizde görülen başlıca doğal afetler nelerdir bunlara detaylıca bakacağız.
Hemen başlayalım.
Öncelikle doğal afet tanımıyla başlıyoruz.
Doğa olayları sonucunda meydana gelen can ve mal kaybına neden olan olaylara biz doğal afet diyoruz.
Burada dikkat etmemiz gereken şey insan dışında gelişen durumlardır.
Doğa olayları sonucunda meydana geldiğini görüyoruz.
Can ve mal kaybına neden olduğunda rahatlıkla söyleyebiliriz.
Arkadaşlar afetlerin özelliklerine baktığımız zaman ani ve hızlı geliştirmelerini görüyoruz.
Yani bu durum çok hızlı meydana geliyor ve tam olarak önüne ne bilmeleri maalesef ki mümkün değil.
Ancak tedbir alarak etkilerini en aza indirebiliyor.
Şimdi sırayla ülkemizde yaşanan bazı doğal afetlere bakacağız.
Öncelikle deprem diyeceğiz.
Deprem tanım olarak yer kabuğunda meydana gelen ani kırılmalar sonucunda yer yüzünde meydana gelen sarsıntı hareketidir ve ülkemizde en fazla can kaybına neden olan doğal afetin deprem olduğunu söyleyebiliriz.
Arkadaşlar maalesef ki ülkemiz deprem kuşağı üzerinde ve fay hatları üzerinde yer alan bir ülke.
Ülkemizin büyük çoğunluğu deprem bölgesi olarak yer almaktadır.
Bu nedenle ülkemizde sık sık depremlerin yaşandığını görmekteyiz.
Örnek olarak bin dokuz yüz doksan dokuz yılında yaklaşık yirmi 30 bin civarında kişinin can kaybı ve mal kaybı yaşadığı yaralanmalara sebep olan Adapazarı Düzce depremi, iki bin on bir Van depremi ve son yıllarda yaşadığımız Elazığ'ı ve İzmir depremleri ni örnek olarak verebiliriz.
Peki depremlerin zararlı etkilerini azaltmak için ne yapabiliriz arkadaşlar?
Yapmamız gereken şey depremi durduramayan ayağımız için depremden uzaklaşmak.
Aslında fay hatlarının yakınına bina yapmamalıyız.
Binaları depreme dayanıklı malzemelerden inşa etmeliyiz ve çok katlı bina yapmaktan kaçınmalıyız. Depremin zararlı etkilerini azaltmak için yapacağımız şeyler arasında bunlar yer almaktadır.
Ülkemizde yaşanan bir diğer doğal afet türü sel dir.
Arkadaşlar.
Sel kar sularının erimesi ya da aşırı yağışlar sonucunda ortaya çıkan su baskını durumudur.
Biz buna sel diyoruz.
Ülkemizde yağışın bol olduğu ve dağlık olan vadiler arasında sıkıntı çıkabilecek.
Karadeniz bölgesinde sel olayları çokça yaşanmaktadır.
Özellikle belki hatırlayacaksınız vardır.
Aranızda haberler izleyenler varsa.
Kastamonu Bozkurt ilçesinde son olarak sel felaketi meydana gelmişti.
Karadeniz bölgesinde birçok can kaybı ve yaralanmalara sebep olan bir doğal afettir.
Selden korunmak için yapmamız gereken bazı şeyler var.
Yine de selden seli önlememiz çok kolay ve mümkün gözükmüyor arkadaşlar.
Ama yine uzaklaşarak ve tedbir alarak önleyebiliriz.
Ne yapmalıyız?
Akarsu yataklarına ev yapmamalıyız ve akarsular üzerine barajlar ve bentler yaparak selin etkilerini en aza indirebiliriz.
Bunun dışında bildiğiniz gibi şehirlerde atık suların tahliyesi için altyapı sistemleri vardır.
Bunu güçlü hale getirerek selden korunabiliriz.
Bir diğer doğal afet heyelan dır.
Diğer adıyla toprak kayması eğimin yani dağlık olan bir bölge olacak.
Eğimin fazla olduğu yerlerde aşırı yağışlara bağlı olarak toprağın dik yamaçlardan aşağı doğru kalmasıdır.
Biz buna toprak kayması da diyoruz.
Burada bakın dikkat edin birkaç tane faktör var heyelanın olabilmesi için.
Bir bölge dağlık olacak.
İki aşırı yağış alacak.
Buna uygun olarak da hatırlayacaksınız.
Ülkemizin en yağışlı bölgesi Karadeniz'de zaten dağlık bir bölgeydi.
Bu yüzden Karadeniz bölgesinde heyelanın çok fazla olduğunu söyleyebiliriz.
Yine heyelanın zararlarını azaltmak için bazı şeyler yapabiliriz.
Heyelan tehlikesi olan yerlere kesinlikle yerleşme meli arkadaşlar. Eğimli yamaçlara ağaçlandırma yaparak toprağın tutunmasını sağlayabiliriz ve toprağın kaymaması için taş setler kurabiliriz.
Ülkemizde görülen bir diğer doğal afet açığıdır.
Nedir çığı?
Eğimli yamaçlardan kopan kar kütlesinin aşağı doğru kaymasına çığı denir.
Aslına bakarsanız heyelana benziyor.
Ama burada tek fark var.
Dağlık bir bölgede kar aşağı doğru kayacak, öbüründe toprak kayıyordu.
Bunda kar kayacak arkadaşlar.
Peki o zaman şöyle diyebilir miyiz?
Dağlık bir bölge ve kar yağışının bol olduğu bir yerde çığı olma ihtimali daha fazladır.
Evet, bunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
Neresi var ülkemizde işte doğu anadolu buna uygundur.
Maalesef ülkemizin Doğu Anadolu bölgesinde çığ olayları çok fazla yaşanmaktadır.
Çığın zararlarından korunmak için de yapmamız gereken bazı şeyler var.
Yine her zaman olduğu gibi ağaçlandırma çalışmaları yapmalıyız.
Çünkü kar kütlesinin aşağı doğru kaymasını engelleyebilecek şey ağaçlandırmak dır.
Toprağı tutmaktır arkadaşlar.
Yine çığın riskinin olduğu yerlere de yerleşim yapmadan yapmamalıyız.
Böylece çığın zararlarından korunabiliriz.
Bir diğer doğal afet erozyon dur.
Erozyon, kuraklık da aynı zamanda denilebilir.
Bitki örtüsü zayıf olan arazi de toprağın rüzgar ve su etkisiyle aşılıp başka bir yere taşınmasına.
Erozyon diyoruz arkadaşlar.
Hepinizi gözünüzün önüne getirebilirsiniz.
Hani bazen görürüz.
Topraklarda çatlak, çatlak yüzeyler oluşur.
İşte o bölgede erozyon var demektir.
Bitki örtüsünün yetersiz olduğu İç Anadolu ve Doğu Güneydoğu Anadolu bölgelerimizde erozyon olayının çok fazla meydana geldiğini söyleyebiliriz.
Burada demek ki bitki örtüsünün yetersiz olması en önemli sebeplerinden bir tanesi.
Peki erozyonu nasıl önleyebiliriz?
Yine ağaçlandırma çalışması yaparak erozyonu durdurabiliriz.
Eğimli arazilere basamak sistemi olan araç adlandırma yapabiliriz.
Arkadaşlar bitki örtüsünü korumalıyız ve tarlaları eğimin tersi yönünde sürerek erozyonu önleyebiliriz.
Kunduz'un beşinci sınıf sosyal bilgiler dersi.
Üçüncü ünite ülkemizde doğal afetler konusuna hepiniz hoş geldiniz.
Bugün sizlerle beraber doğal afet nedir ve ülkemizde görülen başlıca doğal afetler nelerdir bunlara detaylıca bakacağız.
Hemen başlayalım.
Öncelikle doğal afet tanımıyla başlıyoruz.
Doğa olayları sonucunda meydana gelen can ve mal kaybına neden olan olaylara biz doğal afet diyoruz.
Burada dikkat etmemiz gereken şey insan dışında gelişen durumlardır.
Doğa olayları sonucunda meydana geldiğini görüyoruz.
Can ve mal kaybına neden olduğunda rahatlıkla söyleyebiliriz.
Arkadaşlar afetlerin özelliklerine baktığımız zaman ani ve hızlı geliştirmelerini görüyoruz.
Yani bu durum çok hızlı meydana geliyor ve tam olarak önüne ne bilmeleri maalesef ki mümkün değil.
Ancak tedbir alarak etkilerini en aza indirebiliyor.
Şimdi sırayla ülkemizde yaşanan bazı doğal afetlere bakacağız.
Öncelikle deprem diyeceğiz.
Deprem tanım olarak yer kabuğunda meydana gelen ani kırılmalar sonucunda yer yüzünde meydana gelen sarsıntı hareketidir ve ülkemizde en fazla can kaybına neden olan doğal afetin deprem olduğunu söyleyebiliriz.
Arkadaşlar maalesef ki ülkemiz deprem kuşağı üzerinde ve fay hatları üzerinde yer alan bir ülke.
Ülkemizin büyük çoğunluğu deprem bölgesi olarak yer almaktadır.
Bu nedenle ülkemizde sık sık depremlerin yaşandığını görmekteyiz.
Örnek olarak bin dokuz yüz doksan dokuz yılında yaklaşık yirmi 30 bin civarında kişinin can kaybı ve mal kaybı yaşadığı yaralanmalara sebep olan Adapazarı Düzce depremi, iki bin on bir Van depremi ve son yıllarda yaşadığımız Elazığ'ı ve İzmir depremleri ni örnek olarak verebiliriz.
Peki depremlerin zararlı etkilerini azaltmak için ne yapabiliriz arkadaşlar?
Yapmamız gereken şey depremi durduramayan ayağımız için depremden uzaklaşmak.
Aslında fay hatlarının yakınına bina yapmamalıyız.
Binaları depreme dayanıklı malzemelerden inşa etmeliyiz ve çok katlı bina yapmaktan kaçınmalıyız. Depremin zararlı etkilerini azaltmak için yapacağımız şeyler arasında bunlar yer almaktadır.
Ülkemizde yaşanan bir diğer doğal afet türü sel dir.
Arkadaşlar.
Sel kar sularının erimesi ya da aşırı yağışlar sonucunda ortaya çıkan su baskını durumudur.
Biz buna sel diyoruz.
Ülkemizde yağışın bol olduğu ve dağlık olan vadiler arasında sıkıntı çıkabilecek.
Karadeniz bölgesinde sel olayları çokça yaşanmaktadır.
Özellikle belki hatırlayacaksınız vardır.
Aranızda haberler izleyenler varsa.
Kastamonu Bozkurt ilçesinde son olarak sel felaketi meydana gelmişti.
Karadeniz bölgesinde birçok can kaybı ve yaralanmalara sebep olan bir doğal afettir.
Selden korunmak için yapmamız gereken bazı şeyler var.
Yine de selden seli önlememiz çok kolay ve mümkün gözükmüyor arkadaşlar.
Ama yine uzaklaşarak ve tedbir alarak önleyebiliriz.
Ne yapmalıyız?
Akarsu yataklarına ev yapmamalıyız ve akarsular üzerine barajlar ve bentler yaparak selin etkilerini en aza indirebiliriz.
Bunun dışında bildiğiniz gibi şehirlerde atık suların tahliyesi için altyapı sistemleri vardır.
Bunu güçlü hale getirerek selden korunabiliriz.
Bir diğer doğal afet heyelan dır.
Diğer adıyla toprak kayması eğimin yani dağlık olan bir bölge olacak.
Eğimin fazla olduğu yerlerde aşırı yağışlara bağlı olarak toprağın dik yamaçlardan aşağı doğru kalmasıdır.
Biz buna toprak kayması da diyoruz.
Burada bakın dikkat edin birkaç tane faktör var heyelanın olabilmesi için.
Bir bölge dağlık olacak.
İki aşırı yağış alacak.
Buna uygun olarak da hatırlayacaksınız.
Ülkemizin en yağışlı bölgesi Karadeniz'de zaten dağlık bir bölgeydi.
Bu yüzden Karadeniz bölgesinde heyelanın çok fazla olduğunu söyleyebiliriz.
Yine heyelanın zararlarını azaltmak için bazı şeyler yapabiliriz.
Heyelan tehlikesi olan yerlere kesinlikle yerleşme meli arkadaşlar. Eğimli yamaçlara ağaçlandırma yaparak toprağın tutunmasını sağlayabiliriz ve toprağın kaymaması için taş setler kurabiliriz.
Ülkemizde görülen bir diğer doğal afet açığıdır.
Nedir çığı?
Eğimli yamaçlardan kopan kar kütlesinin aşağı doğru kaymasına çığı denir.
Aslına bakarsanız heyelana benziyor.
Ama burada tek fark var.
Dağlık bir bölgede kar aşağı doğru kayacak, öbüründe toprak kayıyordu.
Bunda kar kayacak arkadaşlar.
Peki o zaman şöyle diyebilir miyiz?
Dağlık bir bölge ve kar yağışının bol olduğu bir yerde çığı olma ihtimali daha fazladır.
Evet, bunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
Neresi var ülkemizde işte doğu anadolu buna uygundur.
Maalesef ülkemizin Doğu Anadolu bölgesinde çığ olayları çok fazla yaşanmaktadır.
Çığın zararlarından korunmak için de yapmamız gereken bazı şeyler var.
Yine her zaman olduğu gibi ağaçlandırma çalışmaları yapmalıyız.
Çünkü kar kütlesinin aşağı doğru kaymasını engelleyebilecek şey ağaçlandırmak dır.
Toprağı tutmaktır arkadaşlar.
Yine çığın riskinin olduğu yerlere de yerleşim yapmadan yapmamalıyız.
Böylece çığın zararlarından korunabiliriz.
Bir diğer doğal afet erozyon dur.
Erozyon, kuraklık da aynı zamanda denilebilir.
Bitki örtüsü zayıf olan arazi de toprağın rüzgar ve su etkisiyle aşılıp başka bir yere taşınmasına.
Erozyon diyoruz arkadaşlar.
Hepinizi gözünüzün önüne getirebilirsiniz.
Hani bazen görürüz.
Topraklarda çatlak, çatlak yüzeyler oluşur.
İşte o bölgede erozyon var demektir.
Bitki örtüsünün yetersiz olduğu İç Anadolu ve Doğu Güneydoğu Anadolu bölgelerimizde erozyon olayının çok fazla meydana geldiğini söyleyebiliriz.
Burada demek ki bitki örtüsünün yetersiz olması en önemli sebeplerinden bir tanesi.
Peki erozyonu nasıl önleyebiliriz?
Yine ağaçlandırma çalışması yaparak erozyonu durdurabiliriz.
Eğimli arazilere basamak sistemi olan araç adlandırma yapabiliriz.
Arkadaşlar bitki örtüsünü korumalıyız ve tarlaları eğimin tersi yönünde sürerek erozyonu önleyebiliriz.
