Herkese merhabalar.
Kunduz'un 5'inci sınıf sosyal bilgiler dersi.
Üçüncü Ünite Haritalar ve Yeryüzü Şekilleri dersine hepiniz hoş geldiniz.
Bugün sizlerle beraber harita nedir ve Türkiye'deki yeryüzü şekilleri nelerdir bunlara detaylıca bakacağız.
Hemen haritanın tanımıyla başlayalım.
Harita, yeryüzünün tamamının veya bir bölümünün kuşbakışı görünüşünün belli oranda küçültülerek bir düzlem üzerine aktarılmasıdır.
Bakın burada birkaç tane önemli nokta var.
Onları size detaylıca anlatacağım.
Haritalarda dünyanın tamamı çizilebilir.
Yani dünyanın her tarafını gösteren dünya haritaları vardır.
Tamamı çizilebilir ya da belli bir bölümü çizilebilir.
Buraya kadar ilk bölümünü tamamladık.
Şimdi en önemli bölüme geliyoruz.
Zaten bunu önemli bölümünde sizlere verdim arkadaşlar.
Bir çizimin harita olabilmesi için yani biz bir çizime harita diyebilmemiz için üç şey gerekti.
Bunlardan bir tanesi kuşbakışı çizilmiş olması.
Bakın tanımın içerisinde de zaten var.
Nedir kuşbakışı?
Sanki kurşun yukardan bakıyor muş yasına çizilmiş şekline.
Sanki bir uçaktan bakıyormuş gibi ya da çizilmiş şekline biz kuşbakışı çizilmiş olması diyoruz.
Haritalarda da zaten bu vardır.
Bu olmazsa harita diyemeyiz.
Arkadaşlar, dünyanın tamamını ya da bir bölümünü gerçek boyutlarıyla bir kağıda aktarmamız mümkün değildir.
Onun için haritalarda küçültme yapmamız gerekir.
Yani ölçek kullanmamız gerekir.
Haritada ölçek kullanılır kesinlikle.
Eğer kullanılmıyor ise zaten harita değildir ve bir çizim düzlem üzerine aktarılıyor.
Sa harikadır.
Düzlem dediğimiz şeyle şey nedir?
Bir kağıt olabilir, bir tahta olabilir.
Düzlem üzerine aktarılmasına bu da dahil olursa eğer bu üç durum dahil olursa biz bu çizimi harita diyebiliriz.
Bakın burada bir tane daha faktör var.
Bu da nedir?
Ölçek kullanılmayan kaba taslak çizimlerde vardır.
Yani eğer kuşbakışı durum var.
Düzlem üzerine de aktarılmış.
Ama ölçek yoksa, ölçek kullanılmadı ise biz bu çizimlere ne diyoruz arkadaşlar?
Kroki diyoruz. Mesela ben size desem ki evinizin bir krokisini çizin desem çok rahatlıkla çözebilirsiniz.
Evinizin önündeki sokağın adı, caddenin adı, yandaki işte ne varsa dükkanların adı, apartmanların adını yazabilirsiniz.
Ölçek kullanmadığınız için ne olacaktır?
Kroki olacaktır ama ölçek kullanılırsa işte o durumda ne olur harita olur.
Peki ölçek nedir arkadaşlar?
Haritalar daki küçültme oranına biz ölçek diyoruz.
Aslında biraz önce detayını anlattım.
Haritaları da şöyle yapamayız.
Tam anlamıyla gerçek boyutlarıyla bir kağıt olamayacağı için.
Düşünebiliyor musunuz, dünya haritası çizeceğiz, dünya haritası çizer, bilmeniz için dünya boyutunda bir kağıt lazım.
Öyle bir kağıt var mı?
Yok yani.
Olsa bile çizmemiz mümkün değil.
O yüzden ne yapmamız gerekiyor?
Haritalarda küçültme oranı, yani ölçek kullanarak çizmemiz gerekiyor.
İşte ölçek budur.
Yine harita ile alakalı bir kavram daha karşımıza geliyor.
Led jant dediğimiz kavram hepiniz bilirsiniz.
Haritaların sağ altında böyle bir kutucuk vardır orada işte.
Çizgilerin, sembollerin anlamları verilir işte o l ajans dır arkadaşlar tanımı da haritalarda kullanılan özel işaretlerin anlamlarının gösterildiği bölümdür.
Harita anahtarı da diyebiliriz.
L Jant dediğimiz bölüme arkadaşlar bir çok harita var.
Haritalar kullanım amaçlarına göre farklılık gösterebiliyor.
Yeryüzü şekillerini gösteren fiziki haritalar vardır.
Ülke sınırlarını ya da şehir sınırlarını gösteren siyasi haritalar vardır.
Turizm kaynaklarını gösteren turizm haritaları vardır.
Yine bölgelerimizi gösteren bölgeler haritası vardır.
Madenlerin nerelerden çıkarıldığını gösteren madencilik haritası vardır.
Tarım ve hayvancılık ürünlerini gösteren tarım hayvancılık haritası vardır.
Bunun dışında alanla alakalı bir çok alanla alakalı haritalar da yapılabilir.
Gelelim bizim dersimizi ilgilendiren ve öğrenmeniz gereken en önemli harita türü olan fiziki haritaya.
Öncelikle fiziki harita ne demektir tanımına bakacağız.
Yükselti basamaklarına göre yeryüzü şekillerinin dağılımını gösteren haritaya fiziki harita denir. Hepiniz okullarımızda fiziki haritalar görmüşsünüzdür ya da Atlas Aranızdan fiziki harita görmüşsünüzdür.
Renklerle gösterilen dağları, ovaları, platoları, denizleri, gölleri gösteren haritaya biz fiziki harita diyoruz.
Arkadaşlar fiziki harita inceledi iseniz eğer bir şeye dikkat etmişsinizdir.
Orada renkler vardır ve bu renklerin her birinin anlamları var.
Arkadaşlar birazdan değineceğiz onu.
Öncelikle şuraya bir bakalım.
Yer şekilleri yüksel tiplerine göre.
Bakın dikkat edin alçaktan yüksek olmasına doğru mavi, yeşil, sarı ve kahverengi renk ile gösterilir.
Haritada fiziki haritada genellikle bu renkler vardır ve buna göre gösterilir.
Şimdi yan tarafta hangi aralıklarının hangi renklerle gösterildiğini sizlere çizdim arkadaşlar.
Sıfır metresi vardır arkadaşlar.
Biz bu metre deniz seviyesi diyoruz.
Deniz seviyesi dediğimiz nokta 0 metre olarak kabul edilir.
Zaten su dediğimiz şey maviyle gösterilir.
Derinlik arttıkça mavinin durumu koyulaşır.
Derinlik azaldıkça mavi açık maviye doğru döner.
Burada bakın dikkat edin.
0'la 500 metre arasındaki yükseklik göz olan yerler.
Hangi renkle gösteriyormuş yeşil renkle?
Yani genellikle ovalar 500 metre ile.
Yükseltisi 5 yüz metre ile bin metre arasında olan yerler sarı renkle gösteriliyor.
Muş Genellikle platolar sarı renkle gösterilir.
Bin metre ve üzerindeki dağlık alanlar ise neyle gösteriliyor?
Muş.
Kahverengi ile gösteriliyor muş.
Bakın yükselti ne kadar artarsa bu renklerin koyu luğu da o kadar artar.
Yani diyelim ki 200 metrede ise yeşil biraz daha açıktır.
500'e yaklaştıkça biraz daha koyu dur.
İşte sarı renk platolar.
Diyelim ki 607 yüz metrede ise açık sarıdır.
Bine yaklaştıkça daha da koyulaşır kahverengi.
Ne kadar yükseklik artarsa kahverenginin tonu o kadar koyulaşır.
İşte fiziki haritalar daki renklerin anlamı budur.
Şimdi şurada burada en önemli olarak şunu uyarı olarak söylemek istiyorum.
Arkadaşlar öğrencilerimle de her zaman bunu gördüm. Öğretmenim yeşil renk ormanları mı gösteriyor?
Kesinlikle hayır.
Tekrar hatırlatıyorum.
Yeşil renkle fiziki haritada gösterilen yerler, yükseltisi 0'la beş yüz metre arasındaki genellikle düzlük alanlardır diyoruz.
Deniz ve okyanus ve göller mavi renkle gösterilen arkadaşlar.
Yeşil renkle gösterilen yerler.
Genellikle deniz seviyesine yakın olan düzlük bölgelerdir.
Yani oval azdır.
Beş yüz metre ve üzerindeki orta yüksek olan yerler plato vardır ve sarı renkle gösterilir.
Dağlık alanlar ise kahverengi renk ile gösterilir.
Gelelim fiziki haritalarda yer alan yeryüzü şekillerini.
Hangi yeryüzü şekilleri fiziki haritalarda gösterilebilir?
Sırayla bakalım.
Dağ diyeceğiz arkadaşlar öncelikle nedir?
Dağ çevresine göre yüksekte kalan yer şeklidir.
Fiziki haritalarda kahverengi renk ile gösterildiğini biraz önce öğrenmiştik.
Türkiye'den bazı dağ örnekleri vermemiz gerekirse Ağrı'da bulunan Ağrı Dağı, Kayseri'de bulunan Erciyes Dağı, Aksaray'da bulunan Hasandağı örnek olarak verilebilir.
Ova çevresine göre alçakta kalmış geniş düzlükler dir.
Arkadaşlar yeşil renk ile gösterilir.
Ovalar Türkiye'nin en büyük ovası olan Çukurova ve Kızılırmak'ın Karadeniz'e bağlantı noktasında yer alan Bafra Ovası, Türkiye'nin önemli ovalarına örneklerindendir.
Plato yine fiziki haritalarda gösterilen bir yeryüzü şeklidir.
Nedir?
Plato Akarsu tarafından derince yarılmış yüksek düzlükler dir.
Bakın burası da düzlük ama ova gibi değil.
Ova geniş düzlüklerde yere yakın dı.
Deniz seviyesine yakın ama bu yüksekte kalan düzlüklerde platolar ve sarı renklerle gösterilir.
Genellikle İç Anadolu Bölgesi Platosu karla kaplı arkadaşlar, Ankara yakınlarındaki Haymana Platosu ve Yozgat çevresindeki Bozok Platosu örnek olarak verilebilir.
Akarsu, belli bir yatak içinde eğim boyunca sürekli yani yılın 12 ayı ya da zaman zaman belli mevsimlerde, belli dönemlerde akan suya biz akarsu diyoruz.
Türkiye'nin en önemli akarsu sularından Kızılırmak, Fırat, Dicle, Ceyhan, Büyük Menderes, Küçük Menderes akarsuları. Fiziki haritalarda gösterilen ve Türkiye'nin akarsu larına örnek olabilecek örnekleri bizdendir.
Göl karaların içindeki çukurlara biriken durgun su kütlesi dir arkadaşlar.
Yine fiziki haritalarda göller mavi renkle gösterilir.
Türkiye'nin en büyük gölü olan Van Gölü, Eğirdir Gölü ve Sapanca Gölü'nü buraya örnek olarak verebiliriz.
Ada dört tarafı sularla çevrili kara parçasıdır.
Dikkat edin, denizin ortasında ya da okyanusun ortasında olur.
Bu dört tarafı da sularla çevrili olacak.
Zaten Türkiye'de çok fazla adamız yok arkadaşlar.
Gökçe Ada ve Bozca Ada'yı buraya örnek olarak verebiliriz.
Yine fiziki haritalarda gösterilen bir diğer yeryüzü şekli yarım adadır arkadaşlar.
Üç tarafı sularla çevrili, bir tarafı karaya bağlı.
Nedir yeryüzü şeklidir arkadaşlar.
Örnek olarak ülkemizi yarımada olarak verebiliriz.
Ülkemizi düşündüğünüz zaman bakın gözünüzün önüne haritayı getirin.
Yukarıdan Karadeniz'de, aşağıdan Akdeniz'le.
Batı batımından yani sol tarafımızdan Ege deniz ile çevrili.
Bir taraftan karaya bağlıyız.
Türkiye bir yarım ada ülkesidir.
Yarım adaya verilebilecek en güzel örnek aslında ülkemizdir.
Bunun dışında Gelibolu Yarımadası'nı da örnek olarak verebiliriz.
Vadi, akarsuyun yatağını aşındıran, rak yani aktığı yeri derine doğru aşındıran, ak oluşturduğu ve şekilli yapıdır.
Genellikle veya şeklinde aktığı yeri ve şeklinde oyar arkadaşlar.
Buna Aksaray'daki Ihlara Vadisi'ni örnek olarak gösterebiliriz.
Yine fiziki haritalarda ki bir diğer yeryüzü şekli körfez idir.
Denizin karaya doğru büyük girinti yapan bölümü arkadaşlar.
Yani deniz karanın içine doğru sokulacak.
Örnek olarak nereyi verebiliriz?
İskenderun Körfezini ve Türkiye'nin en büyük körfez lerinden olan Antalya Körfezi'ni örnek olarak verebiliriz.
Son olarak boğaz diyeceğiz.
İki denizi birbirine bağlayan su geçitlerine biz boğaz diyoruz.
Dünyanın en önemli boğazlarından olan iki tane boğazı mız var.
İstanbul ve Çanakkale boğazları ülkemizin önemli boğazları dır ve fiziki haritalarda gösterilen yerlerdendir.
Kunduz'un 5'inci sınıf sosyal bilgiler dersi.
Üçüncü Ünite Haritalar ve Yeryüzü Şekilleri dersine hepiniz hoş geldiniz.
Bugün sizlerle beraber harita nedir ve Türkiye'deki yeryüzü şekilleri nelerdir bunlara detaylıca bakacağız.
Hemen haritanın tanımıyla başlayalım.
Harita, yeryüzünün tamamının veya bir bölümünün kuşbakışı görünüşünün belli oranda küçültülerek bir düzlem üzerine aktarılmasıdır.
Bakın burada birkaç tane önemli nokta var.
Onları size detaylıca anlatacağım.
Haritalarda dünyanın tamamı çizilebilir.
Yani dünyanın her tarafını gösteren dünya haritaları vardır.
Tamamı çizilebilir ya da belli bir bölümü çizilebilir.
Buraya kadar ilk bölümünü tamamladık.
Şimdi en önemli bölüme geliyoruz.
Zaten bunu önemli bölümünde sizlere verdim arkadaşlar.
Bir çizimin harita olabilmesi için yani biz bir çizime harita diyebilmemiz için üç şey gerekti.
Bunlardan bir tanesi kuşbakışı çizilmiş olması.
Bakın tanımın içerisinde de zaten var.
Nedir kuşbakışı?
Sanki kurşun yukardan bakıyor muş yasına çizilmiş şekline.
Sanki bir uçaktan bakıyormuş gibi ya da çizilmiş şekline biz kuşbakışı çizilmiş olması diyoruz.
Haritalarda da zaten bu vardır.
Bu olmazsa harita diyemeyiz.
Arkadaşlar, dünyanın tamamını ya da bir bölümünü gerçek boyutlarıyla bir kağıda aktarmamız mümkün değildir.
Onun için haritalarda küçültme yapmamız gerekir.
Yani ölçek kullanmamız gerekir.
Haritada ölçek kullanılır kesinlikle.
Eğer kullanılmıyor ise zaten harita değildir ve bir çizim düzlem üzerine aktarılıyor.
Sa harikadır.
Düzlem dediğimiz şeyle şey nedir?
Bir kağıt olabilir, bir tahta olabilir.
Düzlem üzerine aktarılmasına bu da dahil olursa eğer bu üç durum dahil olursa biz bu çizimi harita diyebiliriz.
Bakın burada bir tane daha faktör var.
Bu da nedir?
Ölçek kullanılmayan kaba taslak çizimlerde vardır.
Yani eğer kuşbakışı durum var.
Düzlem üzerine de aktarılmış.
Ama ölçek yoksa, ölçek kullanılmadı ise biz bu çizimlere ne diyoruz arkadaşlar?
Kroki diyoruz. Mesela ben size desem ki evinizin bir krokisini çizin desem çok rahatlıkla çözebilirsiniz.
Evinizin önündeki sokağın adı, caddenin adı, yandaki işte ne varsa dükkanların adı, apartmanların adını yazabilirsiniz.
Ölçek kullanmadığınız için ne olacaktır?
Kroki olacaktır ama ölçek kullanılırsa işte o durumda ne olur harita olur.
Peki ölçek nedir arkadaşlar?
Haritalar daki küçültme oranına biz ölçek diyoruz.
Aslında biraz önce detayını anlattım.
Haritaları da şöyle yapamayız.
Tam anlamıyla gerçek boyutlarıyla bir kağıt olamayacağı için.
Düşünebiliyor musunuz, dünya haritası çizeceğiz, dünya haritası çizer, bilmeniz için dünya boyutunda bir kağıt lazım.
Öyle bir kağıt var mı?
Yok yani.
Olsa bile çizmemiz mümkün değil.
O yüzden ne yapmamız gerekiyor?
Haritalarda küçültme oranı, yani ölçek kullanarak çizmemiz gerekiyor.
İşte ölçek budur.
Yine harita ile alakalı bir kavram daha karşımıza geliyor.
Led jant dediğimiz kavram hepiniz bilirsiniz.
Haritaların sağ altında böyle bir kutucuk vardır orada işte.
Çizgilerin, sembollerin anlamları verilir işte o l ajans dır arkadaşlar tanımı da haritalarda kullanılan özel işaretlerin anlamlarının gösterildiği bölümdür.
Harita anahtarı da diyebiliriz.
L Jant dediğimiz bölüme arkadaşlar bir çok harita var.
Haritalar kullanım amaçlarına göre farklılık gösterebiliyor.
Yeryüzü şekillerini gösteren fiziki haritalar vardır.
Ülke sınırlarını ya da şehir sınırlarını gösteren siyasi haritalar vardır.
Turizm kaynaklarını gösteren turizm haritaları vardır.
Yine bölgelerimizi gösteren bölgeler haritası vardır.
Madenlerin nerelerden çıkarıldığını gösteren madencilik haritası vardır.
Tarım ve hayvancılık ürünlerini gösteren tarım hayvancılık haritası vardır.
Bunun dışında alanla alakalı bir çok alanla alakalı haritalar da yapılabilir.
Gelelim bizim dersimizi ilgilendiren ve öğrenmeniz gereken en önemli harita türü olan fiziki haritaya.
Öncelikle fiziki harita ne demektir tanımına bakacağız.
Yükselti basamaklarına göre yeryüzü şekillerinin dağılımını gösteren haritaya fiziki harita denir. Hepiniz okullarımızda fiziki haritalar görmüşsünüzdür ya da Atlas Aranızdan fiziki harita görmüşsünüzdür.
Renklerle gösterilen dağları, ovaları, platoları, denizleri, gölleri gösteren haritaya biz fiziki harita diyoruz.
Arkadaşlar fiziki harita inceledi iseniz eğer bir şeye dikkat etmişsinizdir.
Orada renkler vardır ve bu renklerin her birinin anlamları var.
Arkadaşlar birazdan değineceğiz onu.
Öncelikle şuraya bir bakalım.
Yer şekilleri yüksel tiplerine göre.
Bakın dikkat edin alçaktan yüksek olmasına doğru mavi, yeşil, sarı ve kahverengi renk ile gösterilir.
Haritada fiziki haritada genellikle bu renkler vardır ve buna göre gösterilir.
Şimdi yan tarafta hangi aralıklarının hangi renklerle gösterildiğini sizlere çizdim arkadaşlar.
Sıfır metresi vardır arkadaşlar.
Biz bu metre deniz seviyesi diyoruz.
Deniz seviyesi dediğimiz nokta 0 metre olarak kabul edilir.
Zaten su dediğimiz şey maviyle gösterilir.
Derinlik arttıkça mavinin durumu koyulaşır.
Derinlik azaldıkça mavi açık maviye doğru döner.
Burada bakın dikkat edin.
0'la 500 metre arasındaki yükseklik göz olan yerler.
Hangi renkle gösteriyormuş yeşil renkle?
Yani genellikle ovalar 500 metre ile.
Yükseltisi 5 yüz metre ile bin metre arasında olan yerler sarı renkle gösteriliyor.
Muş Genellikle platolar sarı renkle gösterilir.
Bin metre ve üzerindeki dağlık alanlar ise neyle gösteriliyor?
Muş.
Kahverengi ile gösteriliyor muş.
Bakın yükselti ne kadar artarsa bu renklerin koyu luğu da o kadar artar.
Yani diyelim ki 200 metrede ise yeşil biraz daha açıktır.
500'e yaklaştıkça biraz daha koyu dur.
İşte sarı renk platolar.
Diyelim ki 607 yüz metrede ise açık sarıdır.
Bine yaklaştıkça daha da koyulaşır kahverengi.
Ne kadar yükseklik artarsa kahverenginin tonu o kadar koyulaşır.
İşte fiziki haritalar daki renklerin anlamı budur.
Şimdi şurada burada en önemli olarak şunu uyarı olarak söylemek istiyorum.
Arkadaşlar öğrencilerimle de her zaman bunu gördüm. Öğretmenim yeşil renk ormanları mı gösteriyor?
Kesinlikle hayır.
Tekrar hatırlatıyorum.
Yeşil renkle fiziki haritada gösterilen yerler, yükseltisi 0'la beş yüz metre arasındaki genellikle düzlük alanlardır diyoruz.
Deniz ve okyanus ve göller mavi renkle gösterilen arkadaşlar.
Yeşil renkle gösterilen yerler.
Genellikle deniz seviyesine yakın olan düzlük bölgelerdir.
Yani oval azdır.
Beş yüz metre ve üzerindeki orta yüksek olan yerler plato vardır ve sarı renkle gösterilir.
Dağlık alanlar ise kahverengi renk ile gösterilir.
Gelelim fiziki haritalarda yer alan yeryüzü şekillerini.
Hangi yeryüzü şekilleri fiziki haritalarda gösterilebilir?
Sırayla bakalım.
Dağ diyeceğiz arkadaşlar öncelikle nedir?
Dağ çevresine göre yüksekte kalan yer şeklidir.
Fiziki haritalarda kahverengi renk ile gösterildiğini biraz önce öğrenmiştik.
Türkiye'den bazı dağ örnekleri vermemiz gerekirse Ağrı'da bulunan Ağrı Dağı, Kayseri'de bulunan Erciyes Dağı, Aksaray'da bulunan Hasandağı örnek olarak verilebilir.
Ova çevresine göre alçakta kalmış geniş düzlükler dir.
Arkadaşlar yeşil renk ile gösterilir.
Ovalar Türkiye'nin en büyük ovası olan Çukurova ve Kızılırmak'ın Karadeniz'e bağlantı noktasında yer alan Bafra Ovası, Türkiye'nin önemli ovalarına örneklerindendir.
Plato yine fiziki haritalarda gösterilen bir yeryüzü şeklidir.
Nedir?
Plato Akarsu tarafından derince yarılmış yüksek düzlükler dir.
Bakın burası da düzlük ama ova gibi değil.
Ova geniş düzlüklerde yere yakın dı.
Deniz seviyesine yakın ama bu yüksekte kalan düzlüklerde platolar ve sarı renklerle gösterilir.
Genellikle İç Anadolu Bölgesi Platosu karla kaplı arkadaşlar, Ankara yakınlarındaki Haymana Platosu ve Yozgat çevresindeki Bozok Platosu örnek olarak verilebilir.
Akarsu, belli bir yatak içinde eğim boyunca sürekli yani yılın 12 ayı ya da zaman zaman belli mevsimlerde, belli dönemlerde akan suya biz akarsu diyoruz.
Türkiye'nin en önemli akarsu sularından Kızılırmak, Fırat, Dicle, Ceyhan, Büyük Menderes, Küçük Menderes akarsuları. Fiziki haritalarda gösterilen ve Türkiye'nin akarsu larına örnek olabilecek örnekleri bizdendir.
Göl karaların içindeki çukurlara biriken durgun su kütlesi dir arkadaşlar.
Yine fiziki haritalarda göller mavi renkle gösterilir.
Türkiye'nin en büyük gölü olan Van Gölü, Eğirdir Gölü ve Sapanca Gölü'nü buraya örnek olarak verebiliriz.
Ada dört tarafı sularla çevrili kara parçasıdır.
Dikkat edin, denizin ortasında ya da okyanusun ortasında olur.
Bu dört tarafı da sularla çevrili olacak.
Zaten Türkiye'de çok fazla adamız yok arkadaşlar.
Gökçe Ada ve Bozca Ada'yı buraya örnek olarak verebiliriz.
Yine fiziki haritalarda gösterilen bir diğer yeryüzü şekli yarım adadır arkadaşlar.
Üç tarafı sularla çevrili, bir tarafı karaya bağlı.
Nedir yeryüzü şeklidir arkadaşlar.
Örnek olarak ülkemizi yarımada olarak verebiliriz.
Ülkemizi düşündüğünüz zaman bakın gözünüzün önüne haritayı getirin.
Yukarıdan Karadeniz'de, aşağıdan Akdeniz'le.
Batı batımından yani sol tarafımızdan Ege deniz ile çevrili.
Bir taraftan karaya bağlıyız.
Türkiye bir yarım ada ülkesidir.
Yarım adaya verilebilecek en güzel örnek aslında ülkemizdir.
Bunun dışında Gelibolu Yarımadası'nı da örnek olarak verebiliriz.
Vadi, akarsuyun yatağını aşındıran, rak yani aktığı yeri derine doğru aşındıran, ak oluşturduğu ve şekilli yapıdır.
Genellikle veya şeklinde aktığı yeri ve şeklinde oyar arkadaşlar.
Buna Aksaray'daki Ihlara Vadisi'ni örnek olarak gösterebiliriz.
Yine fiziki haritalarda ki bir diğer yeryüzü şekli körfez idir.
Denizin karaya doğru büyük girinti yapan bölümü arkadaşlar.
Yani deniz karanın içine doğru sokulacak.
Örnek olarak nereyi verebiliriz?
İskenderun Körfezini ve Türkiye'nin en büyük körfez lerinden olan Antalya Körfezi'ni örnek olarak verebiliriz.
Son olarak boğaz diyeceğiz.
İki denizi birbirine bağlayan su geçitlerine biz boğaz diyoruz.
Dünyanın en önemli boğazlarından olan iki tane boğazı mız var.
İstanbul ve Çanakkale boğazları ülkemizin önemli boğazları dır ve fiziki haritalarda gösterilen yerlerdendir.
