Isı sıcaklık ünitesine devam ediyoruz.
Bu videoda iç enerji sıcaklık ve ısı kavramlarıyla ilgileneceğiz.
Baktığımızda bir maddeyi oluşturan moleküllere bir bakalım ve iç enerjiden bahsedelim bir maddeyi oluşturan atom ve moleküller ne yapar madde içinde öteleme dönme ve titreşim hareketi yaparlar.
O zaman ben hareketten bahsediyorsam, bu maddelerin nesi vardır?
Kinetik enerjileri vardır ve moleküller arasında ne vardır?
Potansiyel enerji vardır.
O zaman diyeceğiz ki maddenin sahip olduğu toplam bu enerjiye, ne söyleyeceğim?
İç enerji adını vereceğim.
Yani maddenin sahip olduğu kinetik ve potansiyel enerjinin toplamı bize iç enerjiyi verir.
Peki sıcaklık nedir?
Sıcaklık için de şunu söyleyelim.
Ne söyledik?
Hareket halindeki cisimler, kinetik enerjileri vardır dedik.
O zaman cisimler hareket ediyorlarsa, tanecikli yapıları hareket halinde ise bir kinetik enerjileri de varsa bunlar içinde ne söyleyeceğiz?
Eğer çok hareketlilerse sıcaklıkları fazla, eğer az hareketlilerse sıcaklıkları az diye ifade edeceğiz. Yani sahip oldukları ortalama kinetik enerji bize neyi verecek?
Sıcaklık kavramını verecek. O zaman bakıyorum şöyle tanımlayabilir miyiz?
Bir maddenin, bir maddenin taneciklerinin sahip olduğu ortalama kinetik enerjidir, sahip olduğu ortalama kinetik enerjisinin bir ölçümüdür diyelim.
Kinetik enerjinin ölçümüdür.
Yani sıcaklık bir ölçümdür.
Zaten sıcaklık nasıl bir büyüklüktü?
Sıcaklık temel bir büyüklüktü. Sıcaklık temel bir büyüklüktü ve sıcaklığı biz ne ile ölçüyoruz?
Termometre ile.
Ne dedim?
Sıcaklık bir ölçüm dedim.
Öyle değil mi?
Yani ben masanın uzunluğunu ölçeceğim metreyle, işte bir kütle ölçeceğim eşit kollu terazi ile, sıcaklığı ölçüyorum termometre ile.
Yani sıcaklık bir ölçümdür.
Ne?
Maddenin sahip olduğu ortama kinetik enerjinin bir ölçümü. Kesinlikle karıştırmayın ısı kavramıyla, birazdan anlatacağım.
Şimdi buraya bakıyorum. Sıcaklığın birimi ne peki?
Sıcaklığın birimini uluslararası birim sisteminde neyle gösteriyoruz?
Kelvinle ifade ediyoruz ve sıcaklıkla ilgili söyleyeceklerim bu kadar ama sıcaklığın bir enerji olmadığını bir ölçüm olduğuna dikkat edin ve sıcaklık maddenin cinsine ve miktarına bağlı bir büyüklük değildir.
Sıcaklık bir ölçümdür. Şimdi sıcaklıkla iç enerji arasındaki ilişkiden bahsetmek istiyorum.
İç enerji sıcaklıkla bağlantılı mıdır?
Evet bağlantılıdır.
Neden?
Kinetik enerjiden bahsediyorum zaten.
Baktığımızda bir maddenin sıcaklığı artarsa iç enerjisi artar mı?
Evet artar, neden?
Sıcaklık arttıkça sahip olduğu kinetik enerji artacak.
O yüzden iç enerji de artmış olacak.
Peki sıcaklık değişmeden iç enerji değişebilir mi?
Evet değişebilir, hangi durumda?
Hal değişimi durumunda.
Hal değişimi durumunda sıcaklık değişmeden iç enerji değişebilir.
Neden?
Çünkü maddeler arasındaki o bağ enerjisi var ya potansiyel enerji, o değişecek.
Hal değişimi sırasında o enerji değişeceği için iç enerji değişmiş olacak.
Ne kadar sıcaklık değişmese de iç enerji değişir diye ifade edeceğiz. Isı kavramına bakalım.
Isı için şuna dikkat etmenizi istiyorum, şöyle şekil çizeceğim.
Bir tane soğuk su dolu bir kap çizeceğim.
Bir tane sıcak su dolu bir kap çizeceğim ve bir kap daha çiziyorum bir miktar soğuk sudan alacağım bir miktar da, bir miktar soğuk sudan , bir miktar sıcak sudan alacağım ve ben burada ılık su elde etmek istiyorum.
Şimdi ben bu karışımı yaparken, baktığımızda ılık suyun oluşması için sıcak su bir miktar soğurken, soğuk su da ne yapmış olacak?
Bir miktar ısınmış olacak.
O zaman soğuk suyun ısınmasını sağlayan enerji nereden sağlandı?
Sıcak sudan sağlandı.
Yani sıcak sudan bir enerji transfer edildi.
Öyle değil mi?
O zaman baktığımızda, sıcaklık farkından dolayı aktarılan bu enerjiye ne denir, ne diyeceğiz?
Isı diyeceğiz.
Bakın soğuk suyun sıcaklığı T1, sıcak su sıcaklığı T2.
Bunlar birbirine eşit değil.
Bir sıcaklık farkı var.
Sıcak sudan soğuk suya transfer edilen, aktarılan bir enerji var.
O zaman tanım çıkmıyor mu?
Ne diyeceğiz?
Sıcaklık farkından, sıcaklık farkından dolayı aktarılan enerji, ısı olarak ifade edilir.
O zaman dikkat edin.
Isı neymiş ısı?
Isı bir enerjiymiş.
Isı bir enerjiymiş.
O zaman ısı bir enerjiyse, birimi nedir?
Kalori ya da joule'dür.
Isı neyle ölçülür?
Kalorimetre kabı ile ölçülür.
Kalorimetre kabı ile ölçülür ve ısıyı ben hangi harfle gösteriyorum?
Isıyı Q harfi ile gösteriyoruz.
Şimdi buraya baktığımızda, dikkat etmemizi isteyeceğim iki tane nokta var.
Birincisi şu: bir maddenin ısısı diye bir şey yoktur.
Ben buraya bir tane madde çizdim ya da işte bir çay çizelim.
Çayın sıcaklığı 30 celsius olsun.
Siz şunu söyleyemezsiniz: bu çayın ısısı şudur.
Böyle bir şey yok, böyle bir büyüklük yok. Çünkü ısı aktarılan bir enerji, transfer edilen bir enerji.
Bir maddenin ısısından söz edilemez ama ne söyleyebilirsiniz?
İşte bu çayın sıcaklığı ısı, enerji miktarı nedir hani bu konuşulabilir. Ama bunun dışında, bu maddenin ısısı, bu çayı ısısı diye bir ifade kullanılamaz.
Peki şey nedir?
İç enerji ve ısı arasındaki ilişki nedir?
İç enerji, ısı değişimi ile değişebilir.
Neden maddi verilen ısı, iç enerji artışına sebep olabilir. Baktığımızda maddeye ısı veriyoruz, o zaman sıcaklık artıyor sıcaklık arttığında dolaylı olarak ne olacak?
İç enerji artmış olacak.
İç enerji ısıl enerjisi değişmese de, iç enerji değişebilir mi?
Evet değişebilir. Nerede?
Kapalı kaplardaki bir gazı sıkıştırırsanız ısınır ve iç enerjisi değişmiş olur.
Bu videoda iç enerji sıcaklık ve ısı kavramlarıyla ilgileneceğiz.
Baktığımızda bir maddeyi oluşturan moleküllere bir bakalım ve iç enerjiden bahsedelim bir maddeyi oluşturan atom ve moleküller ne yapar madde içinde öteleme dönme ve titreşim hareketi yaparlar.
O zaman ben hareketten bahsediyorsam, bu maddelerin nesi vardır?
Kinetik enerjileri vardır ve moleküller arasında ne vardır?
Potansiyel enerji vardır.
O zaman diyeceğiz ki maddenin sahip olduğu toplam bu enerjiye, ne söyleyeceğim?
İç enerji adını vereceğim.
Yani maddenin sahip olduğu kinetik ve potansiyel enerjinin toplamı bize iç enerjiyi verir.
Peki sıcaklık nedir?
Sıcaklık için de şunu söyleyelim.
Ne söyledik?
Hareket halindeki cisimler, kinetik enerjileri vardır dedik.
O zaman cisimler hareket ediyorlarsa, tanecikli yapıları hareket halinde ise bir kinetik enerjileri de varsa bunlar içinde ne söyleyeceğiz?
Eğer çok hareketlilerse sıcaklıkları fazla, eğer az hareketlilerse sıcaklıkları az diye ifade edeceğiz. Yani sahip oldukları ortalama kinetik enerji bize neyi verecek?
Sıcaklık kavramını verecek. O zaman bakıyorum şöyle tanımlayabilir miyiz?
Bir maddenin, bir maddenin taneciklerinin sahip olduğu ortalama kinetik enerjidir, sahip olduğu ortalama kinetik enerjisinin bir ölçümüdür diyelim.
Kinetik enerjinin ölçümüdür.
Yani sıcaklık bir ölçümdür.
Zaten sıcaklık nasıl bir büyüklüktü?
Sıcaklık temel bir büyüklüktü. Sıcaklık temel bir büyüklüktü ve sıcaklığı biz ne ile ölçüyoruz?
Termometre ile.
Ne dedim?
Sıcaklık bir ölçüm dedim.
Öyle değil mi?
Yani ben masanın uzunluğunu ölçeceğim metreyle, işte bir kütle ölçeceğim eşit kollu terazi ile, sıcaklığı ölçüyorum termometre ile.
Yani sıcaklık bir ölçümdür.
Ne?
Maddenin sahip olduğu ortama kinetik enerjinin bir ölçümü. Kesinlikle karıştırmayın ısı kavramıyla, birazdan anlatacağım.
Şimdi buraya bakıyorum. Sıcaklığın birimi ne peki?
Sıcaklığın birimini uluslararası birim sisteminde neyle gösteriyoruz?
Kelvinle ifade ediyoruz ve sıcaklıkla ilgili söyleyeceklerim bu kadar ama sıcaklığın bir enerji olmadığını bir ölçüm olduğuna dikkat edin ve sıcaklık maddenin cinsine ve miktarına bağlı bir büyüklük değildir.
Sıcaklık bir ölçümdür. Şimdi sıcaklıkla iç enerji arasındaki ilişkiden bahsetmek istiyorum.
İç enerji sıcaklıkla bağlantılı mıdır?
Evet bağlantılıdır.
Neden?
Kinetik enerjiden bahsediyorum zaten.
Baktığımızda bir maddenin sıcaklığı artarsa iç enerjisi artar mı?
Evet artar, neden?
Sıcaklık arttıkça sahip olduğu kinetik enerji artacak.
O yüzden iç enerji de artmış olacak.
Peki sıcaklık değişmeden iç enerji değişebilir mi?
Evet değişebilir, hangi durumda?
Hal değişimi durumunda.
Hal değişimi durumunda sıcaklık değişmeden iç enerji değişebilir.
Neden?
Çünkü maddeler arasındaki o bağ enerjisi var ya potansiyel enerji, o değişecek.
Hal değişimi sırasında o enerji değişeceği için iç enerji değişmiş olacak.
Ne kadar sıcaklık değişmese de iç enerji değişir diye ifade edeceğiz. Isı kavramına bakalım.
Isı için şuna dikkat etmenizi istiyorum, şöyle şekil çizeceğim.
Bir tane soğuk su dolu bir kap çizeceğim.
Bir tane sıcak su dolu bir kap çizeceğim ve bir kap daha çiziyorum bir miktar soğuk sudan alacağım bir miktar da, bir miktar soğuk sudan , bir miktar sıcak sudan alacağım ve ben burada ılık su elde etmek istiyorum.
Şimdi ben bu karışımı yaparken, baktığımızda ılık suyun oluşması için sıcak su bir miktar soğurken, soğuk su da ne yapmış olacak?
Bir miktar ısınmış olacak.
O zaman soğuk suyun ısınmasını sağlayan enerji nereden sağlandı?
Sıcak sudan sağlandı.
Yani sıcak sudan bir enerji transfer edildi.
Öyle değil mi?
O zaman baktığımızda, sıcaklık farkından dolayı aktarılan bu enerjiye ne denir, ne diyeceğiz?
Isı diyeceğiz.
Bakın soğuk suyun sıcaklığı T1, sıcak su sıcaklığı T2.
Bunlar birbirine eşit değil.
Bir sıcaklık farkı var.
Sıcak sudan soğuk suya transfer edilen, aktarılan bir enerji var.
O zaman tanım çıkmıyor mu?
Ne diyeceğiz?
Sıcaklık farkından, sıcaklık farkından dolayı aktarılan enerji, ısı olarak ifade edilir.
O zaman dikkat edin.
Isı neymiş ısı?
Isı bir enerjiymiş.
Isı bir enerjiymiş.
O zaman ısı bir enerjiyse, birimi nedir?
Kalori ya da joule'dür.
Isı neyle ölçülür?
Kalorimetre kabı ile ölçülür.
Kalorimetre kabı ile ölçülür ve ısıyı ben hangi harfle gösteriyorum?
Isıyı Q harfi ile gösteriyoruz.
Şimdi buraya baktığımızda, dikkat etmemizi isteyeceğim iki tane nokta var.
Birincisi şu: bir maddenin ısısı diye bir şey yoktur.
Ben buraya bir tane madde çizdim ya da işte bir çay çizelim.
Çayın sıcaklığı 30 celsius olsun.
Siz şunu söyleyemezsiniz: bu çayın ısısı şudur.
Böyle bir şey yok, böyle bir büyüklük yok. Çünkü ısı aktarılan bir enerji, transfer edilen bir enerji.
Bir maddenin ısısından söz edilemez ama ne söyleyebilirsiniz?
İşte bu çayın sıcaklığı ısı, enerji miktarı nedir hani bu konuşulabilir. Ama bunun dışında, bu maddenin ısısı, bu çayı ısısı diye bir ifade kullanılamaz.
Peki şey nedir?
İç enerji ve ısı arasındaki ilişki nedir?
İç enerji, ısı değişimi ile değişebilir.
Neden maddi verilen ısı, iç enerji artışına sebep olabilir. Baktığımızda maddeye ısı veriyoruz, o zaman sıcaklık artıyor sıcaklık arttığında dolaylı olarak ne olacak?
İç enerji artmış olacak.
İç enerji ısıl enerjisi değişmese de, iç enerji değişebilir mi?
Evet değişebilir. Nerede?
Kapalı kaplardaki bir gazı sıkıştırırsanız ısınır ve iç enerjisi değişmiş olur.