Çizgi Grafiği

Merhabalar arkadaşlar şimdi grafik türlerini inceleyeceğiz.
İlk olarak çizgi grafik ile başlıyoruz.
Sürekli verilerin, sürekli verilerin yatay ve düşey eksenindeki değerleri işaretleyip bu noktaların çizgilerle birleştirilmesiyle elde edilen grafik türüdür arkadaşlar.
Bakınız temsil olarak zaten onu burada inceleyeceğiz.
Şimdi arkadaşlar çizgi grafiğinde biz ne yapmaya çalışıyoruz?
Daha çok iki değişken arasındaki olayı incelemeye çalışıyoruz.
Burada bu iki değişken arasındaki artma ve azalma eğilimini göstermek için kullanılır.
Arkadaşlar bakınız bu grafiği inceleyelim.
Burada temsili bir grafik çizdik.
Tabii bunun yatay eksende ve düşey eksenli burada isimlendirme ler yapacağız.
Biz şimdi bakınız buradan arttığını ve azaldığını çok net bir şekilde görebiliyoruz değil mi?
Burada sayısal değerler vermiş olsaydı biz o sayısal değerleri inceleyerek yapardık.
Ama burada görsel olarak verildiğini biz direk olarak karar verebiliyoruz.
Buradan buraya geçerken artmış, azalmış daha sonu artmış.
Bu şekilde biz bunları yorumlayacağız.
Peki şimdi bununla alakalı bir örneğimiz var.
Şimdi burada tabloda bir işletmede bulunan portakal suyu sıkma makinesinin her bir dakika içerisinde doldurduğu boş şişeye ait zaman litre verileri verilmiştir diyor.
Bu verileri çizgi grafiğinde gösteriniz.
Şimdi merkezsel portakal suyu sıkma makinesi var ve alt tarafındaki şişeyi dolduruyor.
Nasıl dolduruyor muş bu dakikalar içerisinde bakınız.
0 da 0 1 dakikada 0 5 atmış.
Daha sonra ikinci dakikada bu sefer yani birliği ikinci dakika arasında 2 litre atmış.
Daha sonra üçüncü dakikada bir litre, dördüncü dakikada bir buçuk litre ve beşinci dakikada bir litre atmış.
Yani buradaki aslında beşinci dakika içinde kinden kastımız 4'le 5 arasındaki dakikadan bahsediyoruz.
Çünkü ne diyor burada her bir dakika içerisinde diyor.
Şimdi o zaman demek ki biz burada tabii bunu inceleyeceğiz.
Ama şimdi ilk önce sıfırıncı dakikada burada sıfır var.
Yani boş şişenin içindeki litreyi görmeye çalışıyorum.
Daha sonra birinci dakikada arkadaşlar yani birinci dakikanın sonunda 0 5 litre olur.
Daha sonra ikinci dakikanın sonunda arkadaşlar artık ne olur?
Bakınız 0 5'in üstüne artık 2 litre koyacak.
Artık 2 buçuk litre olmuş olur.
Yani bu şekilde üstüne koyarak devam edeceğiz.
O zaman üçüncü dakikanın sonunda burada ne olmuş olacak.
Bir litre daha gelecek olursa 3 buçuk litre olacak.
Daha sonra artık dördüncü dakikada ne olmuş olacak bir buçuk daha koyduk.
Bunun üstüne 5 oldu ve beşinci dakikada da artık ne olacak üstüne bir daha koyacak mış burada ve 6 litreye ulaşmış olacak.
İşte biz burada ilk olarak zaman dakika kısmını yatay eksene koyuyoruz ve portakal suyunun litre kısmını da bu sefer düşey eksene koyuyoruz.
Yani dikey ekseni işte burada 1 2, 3 4 beşi biz bulduk kanımızla eşleşti.
Siz bakınız biri burada 0 5 yaptık.
Burada da o zaman demek ki 05'te bunu göstereceğiz.
2 arkadaşlar 2 bu çay götüreceğiz.
O zaman demek ki bunun içine yuvarlak bir hale getirdim.
3'ü 3 buçuğa getireceğiz bunları.
Zaten önceden belirlemişti.
Ben sadece üstlerini yuvarlak haline getiriyorum.
Dördü bu sefer beşe getireceğiz.
Çünkü o şekilde yazdık ve beşi de altıya götüreceğiz.
Bu şekilde götürdükten sonra artık bunların herkese birleştireceğiz.
Bu arada 0 da da 0 olacak.
Artık bunları çizgili birleştirelim şu şekilde.
Bakınız burada hep artarak gittiğini görmüş oluyoruz değil mi?
Bakınız bu yeşille çizilen bizim çizgi grafiğimiz olacak.
Peki şimdi farklı bir örnek.
Yukarıdaki tabloda Melih'in yaşına göre kilo değişimi verilmiştir diyor.
Bu verileri çizgi grafiğinde gösteriniz.
Zira kasten inceleyecek olursak bakınız Melik'in yaşı 18 19, 20 21, 22, 23 diye giderken ağırlıklı değişimler var.
72, 75, 79, 87, 84, 80.
Yani bazen azalıp bazen artıyor.
O zaman demek ki bu durumu biz görsel eleştirelim yani grafikte gösterelim.
Çizgi grafiğinde şimdi 18.
Yaşı 18 iken 70 giymiş.
Bakınız 18'inci yaştayken 72 olacak.
19 deyken 75 olacakmış, 20 deyken 79 oluyor.
Daha sonra 21 deyken 87'ye çıkıyor.
Burada bayağı bir değişim olacak.
Daha sonra 22 de tekrardan 80 dörde düşmüş ve 23'te de en son 80'e gelmiş.
Şimdi kanser o zaman demek ki bakınız birleştirme başlayayım ama bu sert sıfırdan almayacağım.
Çünkü yaşının 18'den başlatıyoruz.
Burası 0 yaş demektir o zaman demek ki.
Bakınız 18'de 19'u birleştirdim.
Burada kilosu artarak gidiyor.
Daha sonra 20'den 21'e geçerken hızlı bir kilo alma durumu var.
Daha sonra azalarak burada en son 80 kiloya kadar düşüyor.
Yani biz burada aslında kilo değişimini çok rahat bir şekilde görebiliyoruz ve yorumlayabiliriz.
Şimdi bu örneğimizde bakalım yandaki grafikte Eskişehir iline ait bir haftalık sıcaklık değişimi gösterilmiştir.
Buna göre sıcaklık verilerinin tepe değeri kaçtır?
Yani modunu soruyor.
Bnd de bir haftalık sıcaklık ortalaması kaç santigrat derecedir diye bize sorulmuş.
Şimdi arkadaşlar grafiği incelediğimizde bakınız ilk önce modu bulmaya çalışacağız.
Yani tepe değeri tepe değerini demek de en çok tekrar eden oradaki veri.
Şimdi en çok tekrar edenlere baktığımızda bakınız 24'ten burada 2 tane var.
Yani şurada yani pazartesi günü ve çarşamba günü 24'ten iki tane var.
Yani bu bir mod adayı.
Ve bakınız arkadaşlar cuma ve cumartesi günleri de otuz var.
Bunlardan 2 tane tekrar etmiş ve bu ikiden fazla tekrar eden yok.
Yani üç tane tekrar eden falan olmadığı için o zaman demek ki biz burada otuzu daha yirmi dördü de mod olarak alacağız arkadaşlar.
Yani tepe değerlerini 24 ve 30 olduğunu söyleriz burada iki kere tekrar ettikleri için.
Şimdi beye gelelim beye de biraz işimiz uzun.
Bu bir haftalık sıcaklık ortalaması kaç santigrat dereceleri diyor.
O zaman demek ki ne yapacağız?
Buradaki bir haftalık bütün verileri toplayacağız ve 7'ye vereceğiz.
Haftanın gün sayısı 7 olduğu için şimdi o zaman demek ki ben bunları bir toplamaya başlıyorum.
Şimdi 24 de 26'yı toplam ikişer ikişer toplam yazayım.
Ben onları 24 merkezsel 26 toplayacak olursak 50 yapar.
Daha sonra burada bir 24 var 24 dediği 28'i toplayacak olursak 52 yapacak.
Daha sonra 30 dan iki tane var.
Onu da ben buraya 60 olarak yazmak istiyorum ve en sonda bir tane de 32 var.
Şimdi bunları toplamaya devam edelim.
Ne oluyor?
60 ile 50'yi topladığımızda 110 yapacak.
Daha sonra 52 ne dakika eser 32 topladığımızda 84 yapacak ve en son 110 ila da 84 de top odamızda.
194 de 50 diyoruz işte buradaki verilerin toplamıdır.
194 de biz burada 7'ye vereceğiz ki ortalamayı bulalım.
Şimdi 194 ölü, 7 diyorum.
Tam gelmeyebilir ki zaten gelmeyecektir de.
2 kere var burda herkes 2 kere olduğu için 14 yapacak.
Daha sonra burada 5 kalacak.
Dörde indirdim.
54'te 7, burada 7 kere var.
Daha sonra 49 diyorum.
Bir yere kadar gideceğim daha sonra bırakacağım.
Daha sonra burada 5 kalmış oldu.
Olmadığı için buraya sıfırı, buraya da bir virgül attım.
50'de 7'yi arkadaşlar 7 kere var, 7 kere 7 49 ve daha sonra bu şekilde artık gittiğini söyleyebiliriz.
Çünkü bu bir yere kadar devam edecektir.
Belki de hep tekrar da edebilir.
O yüzden ben bunu devam ettirmek istemiyorum.
Burada bırakıyorum ve sıcaklık ortalamasının o zaman biz burada ne olduğunu söyleriz.
27 virgül 7 olduğunu söyleriz.
Burada yaklaşık olarak bunu kabul etmiş oluyoruz.
Sıkça Sorulan Sorular

 

Veri grafiği türleri nelerdir?

 

  • Çizgi grafiği
  • Sütun grafiği
  • Daire grafiği

Çizgi grafiği nedir?

 

Sürekli verilerin koordinat sisteminde işaretlenip bu noktaların çizgilerle birleştirilmesi ile elde edilen grafik türüdür. Çizgi grafiği genel olarak iki değişken arasındaki artma ve azalma eğilimini incelemek için kullanılır. Örneğin banka hesabında bulunan bakiye miktarının yıllara bağlı değişimini çizgi grafiği kullanarak inceleyebiliriz.

Diyelim ki elimizde aşağıdaki veri var;

 

2012 450 TL
2013 680 TL
2014 510 TL
2015 850 TL

 

x ekseni yıllar, y ekseni de lira olacak şekilde ilgili noktaları işaretleyip birleştirip çizgi grafiğimiz elde edebiliriz.

Çizgi grafiğine bakarak yıllar içinde bakiye miktarının artış ve azalışını yorumlayabiliriz.


Sütun grafiği nedir?

 

Veri gruplarının değişimlerini göstermek, veri gruplarını karşılaştırmak ve veri grupları arasında oranlama yapabilmek için kullanılan grafik türüdür.

Sütun grafiği kesikli veriler için kullanılır.

Gökhan bu örneğimizde kitaplığındaki kitapları türlerine göre ayırmış olsun;

 

Roman 14
Çocuk Kitabı 8
Şiir Kitabı 3
Ansiklopedi 6

 

Şimdi her kitap türünün y-eksenindeki karşılığını gösteren bağımsız sütunları çizelim. Bu veriyi noktaları birleştirip çizgi grafiği haline getirmek anlamlı olmaz çünkü birbirini takip eden bir sırada değiller.

Sütun grafiği sayesinde, verilerin azlık-çokluğunu kendi aralarında karşılaştırabiliriz. Ayşe en çok Roman türünde, en az Şiir türünde kitaba sahip. Grafiğe bakarak çocuk kitabı ve Ansiklopedi sayıca birbirine yakın ancak çocuk kitabı daha fazladır diyebiliriz.


Daire grafiği nedir?

 

Bir verinin bütün veri grubu içindeki oranını göstermek için kullanılan grafik türüdür. Bütün veriyi bir pasta, istenilen veriyi ise pasta dilimi olarak düşünürsek daire grafiğine bakarak pasta diliminin büyüklüğü hakkında yorum yapabiliriz.

Örneğin, Zeynep hafta içi çözdüğü soru sayılarını not etmiş olsun;

 

Pazartesi 90
Salı 60
Çarşamba 40
Perşembe 30
Cuma 20

 

Daire grafiğimizi oluşturmaya başlayabiliriz. Daire grafiğinde bir bütün 360 dereceyi ifade eder. Bu durumda Zeynep’in toplam çözdüğü soru sayısı 360 dereceye karşılık gelir.

90 + 60 + 40 + 30 + 20 = 240

240 soru 360 derece ise 90 soru kaç dereceye karşılık gelir?

240 360

90 x

İçler dışlar çarpımı ile 240.x = 90.360 olur.

 derece olur.

Aynı işlemi diğer günler için de yaparsak

Sütun grafiğinde olduğu gibi, daire grafiğinde de çoklukları kendi arasında karşılaştırabiliriz. En büyük pay pazartesi gününe aittir, onu salı günü takip etmektedir. Çarşamba ve Perşembe derslerinde çözülen soru sayısı birbirine çok yakındır. Daire grafiği soruları bu şekilde de yorumlama olarak karşınıza gelebilir.

60 soru 90 derece

40 soru 60 derece

20 soru 30 derece

30 soru 45 dereceye karşılık gelir.

İstatistiksel Araştırma Süreci
Çizgi, Sütun ve Daire Grafiği 1 / 3
Çizgi Grafiği
Çizgi Grafiği