Merhaba arkadaşlar bu dersimize yeni bir üniteye geçiyoruz.
Kimya ve elektrik ünitesi.
Bu ünitede kimyasal tepkimeler ile elektrik enerjisi arasındaki ilişkiyi öğreniyoruz.
Redoks tepkimelerini öğreniyoruz ve kimyanın alt bilim dalı olan elektrokimyayı birazdan inceliyoruz.
Şimdi elektrokimya ile başlayalım.
Elektrokimya nedir?
Hatırlarsanız kimyanın bir sürü alt bilim dalı vardı.
Çünkü kimya o kadar geniş bir alana sahipti ki daha detaylı incelemeler, daha detaylı araştırmalar yapmak için kimyayı alt bilim dallarına ayırmıştır.
Kimyasal tepkimeler ile elektrik enerjisi arasındaki ilişkiyi inceleyen alt bilim dalımız elektro kimyadır ve burada gerçekleşen reaksiyonlar da tepkimeler de elektrokimyasal tepkime olarak geçer.
Elektrokimyasal tepkimelerde ne olur?
İndirgenme ve yükseltgenme görülür arkadaşlar.
İndirgenme ve yükseltgenme.
Gördüğünüz gibi farklı tanımlarla karşılaşıyoruz.
Peki bu indirgenme ve yükseltgenme nedir?
Hemen tepkime bakıyorum.
Elimdeki maddenin yükseltgen basamağına bakarım.
Yükseltgen basamağı artmışsa yani o maddemiz elektron vermişse işte bu yükseltgenme olayıdır arkadaşlar.
Burada yazdığım tepkime ise elektronu da yazıp da gösterdiğim tepkimeye yükseltgenme yarı tepkimesi diyorum.
Yükseltgenme yarı tepkimesi yani burada gördüğünüz bir yarı tepkime olay ne?
Yükseltgenme.
O zaman yükseltgenme tepkimesi.
Peki indirgenmeye geliyorum.
Elimdeki maddenin yükseltgen basamağına baktım.
Artı bir.
Bir baktım elektron almış sıfır oldu.
Bakın yükseltgen basamağı azaldı.
O zaman bu yarı tepkime indirgenme yarı tepkimesidir.
Şimdi sevgili arkadaşlarım redoks tanımına geliyorum.
Redoks.
Bir tepkimenin Redoks olabilmesi için indirgenme ve yükseltgenmenin bir arada görülmesi lazım.
Yani bu tepkime tek başına redoks değildir.
Indirgenme yarı tepkimesi tek başına redoks değildir.
Ama ben bu ikisini toplasam hemen topluyorum.
x katı halde artı Y artı 1.
Bu sırada burası suda ekliyorum suda iyonları ama sulu halde olması lazım.
Hani yazmayı unutursak diye ya da sorularda gördüğünüz zaman o şekilde düşünebilirsiniz.
y katı halde şimdi bakalım.
X yükseltgendi.
Y artı 1 oldu indirgendi ikisini bir arada gördüğüm için ben buraya redoks tepkimesi diyebilirim.
Yukarıda boşluğumuz var.
İndirgenme ve yükseltgenmenin bir arada görüldüğü tepkimelere ne diyoruz?
Redoks diyoruz.
Redoks tepkimeleri nedir?
Şimdi devam ediyorum.
Redoks tepkimeleri ile elektrik enerjisi ilişkisi nedir?
Şimdi sevgili arkadaşlarım, bazı Redoks tepkimelerinde elektrik enerjisi açığa çıkar, bazılarında elektrik enerjisi de kullanırız.
Şimdi bu iki durumu inceleyeceğim.
Hangisinde hangi enerji neye dönüşüyor?
Bazı redoks tepkimelerinde elektrik enerjisi açığa çıkar.
Şimdi düşünüyorum o zaman kimyasal tepkime gerçekleşiyor.
Yani kimyasal enerji neye dönüştü?
Elektrik enerjisine dönüştü.
Kimyasal enerji elektrik enerjisine dönüşür.
Örnek verelim.
Pil, pil, örnek verebiliriz.
Kimyasal reaksiyon gerçekleşir.
Oradan biz elektrik enerjisi arz ediyoruz.
Bazı redoks seçmelerinde ise tepkimenin gerçekleşebilmesi için bizim elektrik enerjisini kullanmamız lazım.
O zaman elektrik enerjisinde başlıyorum.
Elektrik enerjisine dönüşür, kimyasal enerjiye dönüşür.
Burada da örnek olarak ne verebilirim?
Elektriği de verebilirim.
Şimdi bir soru tarzımız var.
Aşağıdaki tepkimelerden hangisi redoks kümesidir ya da hangisi redoks tepkimesi değildir.
Şimdi bu soru tarzını ilk önce bir öğrenelim, ezberlemeye gerek yok.
Burada sadece mantığını anlatmaya çalışıyorum.
Metallerin asitle tepkimesi örnek verebilirim.
Şimdi en garanti yol nedir?
Elindeki elinizdeki tepkimedeki bütün maddelerin yüksekken basamağına bakmaktır.
Ama uzun sürer.
Ben burada kısa bir yöntem söyleyeceğim.
Sodyum element halinde yani serbest yani yüksüz sıfır yükü.
Şimdi bu sodyum bir bakıyorum sodyum klorür olmuş.
Bileşik içerisine geçmiş.
Metal bileşiğe geçerse artı değerlik alır.
Bu da bileşik içeresinde bulunan hidrojen artı yüklü hidrojen ne yapmış?
Arkadaşlar element haline geçmiş.
Yani yüksüz ile geçmiş.
Bakın bir tane madde serbest halden bileşik içerisine geçerse bileşikteki bir madde, bir iyon da bileşik dışına çıkarsa bu zaten redokstur.
Hidrojen artı birden sıfıra indirgenirken sodyum sıfırdan artıya yükseltgeniyor.
Bu tepkime redoks zaten bunların hepsi redoks.
Metallerin suyla tepkimesi aynı şeyi görürüm.
Sodyum sıfır bileşik içerisine geçmiş.
Bakın sodyum hidroksit olmuş.
Buradaki hidrojen yine bileşik dışına çıkmış.
Gördüğünüz gibi aynı şey.
Ve biz bu olaya, bu olaya bir element bileşik içine geçerken bir yolun oradan element haline geçmesini yani yüksüz hale serbest geçmesine biz buna tekli yer değiştirme diyoruz.
Tekli yer değiştirmeler arkadaşlar redokstur.
Yanma tepkimeleri aynı şekilde redokstur.
Burada karbon ve oksijen yükü yok.
Sıfır iken karbon burada şuradan başlayıp oksijen eksi iki eksi 4 artı 4 değerlik alır.
Yükseltgen basamağı bulmayı da bundan sonraki derste yine hatırlatıyorum.
Metanın yanması.
Hidrojen burada artı bir değerlik alıyor.
Karbon eksi 4 değerlik alır.
Burada eksi 4, artı 4.
Bakın karbon yükseltgendi.
Oksijen de yüksüzdü, bileşik içerisine geçerek eksi değerlik aldı.
Bunlar da yine aynı şekilde redoks geliyorum önemli olan bir kısma, 1 sene üniversite sınavında çıktı.
Dediler ki aşağıdaki reaksiyonlardan hangisi redoks değildir.
Hemen bakıyorum.
Benim verdiğim iki reaksiyonun birincisi nötrleşme tepkimesi.
Bazla tepkimeye girmiş, tuz ve su oluşmuş.
Bakalım arkadaşlar ispatlamak için yüklerine bakıyorum.
Artı bir, eksi iki, artı bir.
Ben hemen yazıyorum sizler de böyle hızlı hızlı yazacaksınız zamanla.
Zaten hep bildiğimiz elementleri kullanıyoruz.
Sodyum yükü aynı.
Oksijen eksi iki, eksi iki, hidrojen artı bir, artı bir, artı bir klor eksi bir, eksi bir.
Neden böyle oldu bakalım sodyum nereye gitmiş?
Klorun yanına.
Sodyum klorun yanına gitmiş.
Hidrojen nereye gitmiş?
Oh'ın yanına.
Burada iki tane iyon yer değiştirmiş.
Arkadaşlar bu ikili yer değiştirmedir.
Yani iyonlar yer değiştirir.
Sodyum klorun yanına geçer.
Hidrojen Oh'ın yanına.
İkili yer değiştirme olduğu için arkadaşlar redoks tepkimesi değildir diyoruz.
İkili yer değiştirmeler redoks değil.
Yani nötrleşme tepkimeleri ikili yer değiştirmedir.
redoks değildir diyebilirsiniz.
İkinci tepkime.
Bu bir çökelme tepkimesi.
Sudaları yazmamışım tabii ki çökelme tepkimesi hatırlarsanız iki tane çözelti alıyorduk karıştırıyorduk.
Sonra bir katı oluşuyordu, çökelme gerçekleşiyordu.
Hemen bakalım.
Burada da aynı mantık.
Hemen bakıyorum arkadaşlar.
Ag de bakın ag ı'nın yanına gitmiş, çökmüş.
Peki sodyum iyonu ne yapmış, no3'ün yanına gelmiş.
Bakın ikili yer değiştirme.
Bu da aynı şekilde ikili yer değiştirme olduğu için redoks değildir.
Yani siz neyi diyecek?
Ne diyeceksiniz?
Diyeceksiniz ki nötrleşme tepkimeleri redoks değildir.
Çökelme tepkimeleri redoks değildir diyeceksiniz.
Bugünlük dersimizi bu şekilde bitiriyoruz.
Bu dersimizi bundan sonraki derste görüşmek üzere hoşçakalın.
Kimya ve elektrik ünitesi.
Bu ünitede kimyasal tepkimeler ile elektrik enerjisi arasındaki ilişkiyi öğreniyoruz.
Redoks tepkimelerini öğreniyoruz ve kimyanın alt bilim dalı olan elektrokimyayı birazdan inceliyoruz.
Şimdi elektrokimya ile başlayalım.
Elektrokimya nedir?
Hatırlarsanız kimyanın bir sürü alt bilim dalı vardı.
Çünkü kimya o kadar geniş bir alana sahipti ki daha detaylı incelemeler, daha detaylı araştırmalar yapmak için kimyayı alt bilim dallarına ayırmıştır.
Kimyasal tepkimeler ile elektrik enerjisi arasındaki ilişkiyi inceleyen alt bilim dalımız elektro kimyadır ve burada gerçekleşen reaksiyonlar da tepkimeler de elektrokimyasal tepkime olarak geçer.
Elektrokimyasal tepkimelerde ne olur?
İndirgenme ve yükseltgenme görülür arkadaşlar.
İndirgenme ve yükseltgenme.
Gördüğünüz gibi farklı tanımlarla karşılaşıyoruz.
Peki bu indirgenme ve yükseltgenme nedir?
Hemen tepkime bakıyorum.
Elimdeki maddenin yükseltgen basamağına bakarım.
Yükseltgen basamağı artmışsa yani o maddemiz elektron vermişse işte bu yükseltgenme olayıdır arkadaşlar.
Burada yazdığım tepkime ise elektronu da yazıp da gösterdiğim tepkimeye yükseltgenme yarı tepkimesi diyorum.
Yükseltgenme yarı tepkimesi yani burada gördüğünüz bir yarı tepkime olay ne?
Yükseltgenme.
O zaman yükseltgenme tepkimesi.
Peki indirgenmeye geliyorum.
Elimdeki maddenin yükseltgen basamağına baktım.
Artı bir.
Bir baktım elektron almış sıfır oldu.
Bakın yükseltgen basamağı azaldı.
O zaman bu yarı tepkime indirgenme yarı tepkimesidir.
Şimdi sevgili arkadaşlarım redoks tanımına geliyorum.
Redoks.
Bir tepkimenin Redoks olabilmesi için indirgenme ve yükseltgenmenin bir arada görülmesi lazım.
Yani bu tepkime tek başına redoks değildir.
Indirgenme yarı tepkimesi tek başına redoks değildir.
Ama ben bu ikisini toplasam hemen topluyorum.
x katı halde artı Y artı 1.
Bu sırada burası suda ekliyorum suda iyonları ama sulu halde olması lazım.
Hani yazmayı unutursak diye ya da sorularda gördüğünüz zaman o şekilde düşünebilirsiniz.
y katı halde şimdi bakalım.
X yükseltgendi.
Y artı 1 oldu indirgendi ikisini bir arada gördüğüm için ben buraya redoks tepkimesi diyebilirim.
Yukarıda boşluğumuz var.
İndirgenme ve yükseltgenmenin bir arada görüldüğü tepkimelere ne diyoruz?
Redoks diyoruz.
Redoks tepkimeleri nedir?
Şimdi devam ediyorum.
Redoks tepkimeleri ile elektrik enerjisi ilişkisi nedir?
Şimdi sevgili arkadaşlarım, bazı Redoks tepkimelerinde elektrik enerjisi açığa çıkar, bazılarında elektrik enerjisi de kullanırız.
Şimdi bu iki durumu inceleyeceğim.
Hangisinde hangi enerji neye dönüşüyor?
Bazı redoks tepkimelerinde elektrik enerjisi açığa çıkar.
Şimdi düşünüyorum o zaman kimyasal tepkime gerçekleşiyor.
Yani kimyasal enerji neye dönüştü?
Elektrik enerjisine dönüştü.
Kimyasal enerji elektrik enerjisine dönüşür.
Örnek verelim.
Pil, pil, örnek verebiliriz.
Kimyasal reaksiyon gerçekleşir.
Oradan biz elektrik enerjisi arz ediyoruz.
Bazı redoks seçmelerinde ise tepkimenin gerçekleşebilmesi için bizim elektrik enerjisini kullanmamız lazım.
O zaman elektrik enerjisinde başlıyorum.
Elektrik enerjisine dönüşür, kimyasal enerjiye dönüşür.
Burada da örnek olarak ne verebilirim?
Elektriği de verebilirim.
Şimdi bir soru tarzımız var.
Aşağıdaki tepkimelerden hangisi redoks kümesidir ya da hangisi redoks tepkimesi değildir.
Şimdi bu soru tarzını ilk önce bir öğrenelim, ezberlemeye gerek yok.
Burada sadece mantığını anlatmaya çalışıyorum.
Metallerin asitle tepkimesi örnek verebilirim.
Şimdi en garanti yol nedir?
Elindeki elinizdeki tepkimedeki bütün maddelerin yüksekken basamağına bakmaktır.
Ama uzun sürer.
Ben burada kısa bir yöntem söyleyeceğim.
Sodyum element halinde yani serbest yani yüksüz sıfır yükü.
Şimdi bu sodyum bir bakıyorum sodyum klorür olmuş.
Bileşik içerisine geçmiş.
Metal bileşiğe geçerse artı değerlik alır.
Bu da bileşik içeresinde bulunan hidrojen artı yüklü hidrojen ne yapmış?
Arkadaşlar element haline geçmiş.
Yani yüksüz ile geçmiş.
Bakın bir tane madde serbest halden bileşik içerisine geçerse bileşikteki bir madde, bir iyon da bileşik dışına çıkarsa bu zaten redokstur.
Hidrojen artı birden sıfıra indirgenirken sodyum sıfırdan artıya yükseltgeniyor.
Bu tepkime redoks zaten bunların hepsi redoks.
Metallerin suyla tepkimesi aynı şeyi görürüm.
Sodyum sıfır bileşik içerisine geçmiş.
Bakın sodyum hidroksit olmuş.
Buradaki hidrojen yine bileşik dışına çıkmış.
Gördüğünüz gibi aynı şey.
Ve biz bu olaya, bu olaya bir element bileşik içine geçerken bir yolun oradan element haline geçmesini yani yüksüz hale serbest geçmesine biz buna tekli yer değiştirme diyoruz.
Tekli yer değiştirmeler arkadaşlar redokstur.
Yanma tepkimeleri aynı şekilde redokstur.
Burada karbon ve oksijen yükü yok.
Sıfır iken karbon burada şuradan başlayıp oksijen eksi iki eksi 4 artı 4 değerlik alır.
Yükseltgen basamağı bulmayı da bundan sonraki derste yine hatırlatıyorum.
Metanın yanması.
Hidrojen burada artı bir değerlik alıyor.
Karbon eksi 4 değerlik alır.
Burada eksi 4, artı 4.
Bakın karbon yükseltgendi.
Oksijen de yüksüzdü, bileşik içerisine geçerek eksi değerlik aldı.
Bunlar da yine aynı şekilde redoks geliyorum önemli olan bir kısma, 1 sene üniversite sınavında çıktı.
Dediler ki aşağıdaki reaksiyonlardan hangisi redoks değildir.
Hemen bakıyorum.
Benim verdiğim iki reaksiyonun birincisi nötrleşme tepkimesi.
Bazla tepkimeye girmiş, tuz ve su oluşmuş.
Bakalım arkadaşlar ispatlamak için yüklerine bakıyorum.
Artı bir, eksi iki, artı bir.
Ben hemen yazıyorum sizler de böyle hızlı hızlı yazacaksınız zamanla.
Zaten hep bildiğimiz elementleri kullanıyoruz.
Sodyum yükü aynı.
Oksijen eksi iki, eksi iki, hidrojen artı bir, artı bir, artı bir klor eksi bir, eksi bir.
Neden böyle oldu bakalım sodyum nereye gitmiş?
Klorun yanına.
Sodyum klorun yanına gitmiş.
Hidrojen nereye gitmiş?
Oh'ın yanına.
Burada iki tane iyon yer değiştirmiş.
Arkadaşlar bu ikili yer değiştirmedir.
Yani iyonlar yer değiştirir.
Sodyum klorun yanına geçer.
Hidrojen Oh'ın yanına.
İkili yer değiştirme olduğu için arkadaşlar redoks tepkimesi değildir diyoruz.
İkili yer değiştirmeler redoks değil.
Yani nötrleşme tepkimeleri ikili yer değiştirmedir.
redoks değildir diyebilirsiniz.
İkinci tepkime.
Bu bir çökelme tepkimesi.
Sudaları yazmamışım tabii ki çökelme tepkimesi hatırlarsanız iki tane çözelti alıyorduk karıştırıyorduk.
Sonra bir katı oluşuyordu, çökelme gerçekleşiyordu.
Hemen bakalım.
Burada da aynı mantık.
Hemen bakıyorum arkadaşlar.
Ag de bakın ag ı'nın yanına gitmiş, çökmüş.
Peki sodyum iyonu ne yapmış, no3'ün yanına gelmiş.
Bakın ikili yer değiştirme.
Bu da aynı şekilde ikili yer değiştirme olduğu için redoks değildir.
Yani siz neyi diyecek?
Ne diyeceksiniz?
Diyeceksiniz ki nötrleşme tepkimeleri redoks değildir.
Çökelme tepkimeleri redoks değildir diyeceksiniz.
Bugünlük dersimizi bu şekilde bitiriyoruz.
Bu dersimizi bundan sonraki derste görüşmek üzere hoşçakalın.
