Redoks Tepkimelerinin Denkleştirilmesi

Merhaba arkadaşlar.
Bu dersimizde redoks  tepkimelerinin denkleştirilmesini işliyoruz.   Şimdi basamaklarımız var gördüğünüz gibi.  tepkimeyi denkleştirebiliyorum.
Peki  burada gördüğüm tepkimeyi ben normal,   eski bildiğim yöntemlerle denkleştiremez miyim ?
Denkleştirebilirsiniz ama biraz uzun sürer.   Ama tüm tepkimeleri denkleştiremeyebilirsiniz.  Eğer bir tepkimeyi normal, bildiğiniz yöntemle   denkleştiremiyorsanız o tepkime büyük ihtimalle  redoks tepkimesidir.
Bunu özellikle vurguluyorum.   Şimdi basamaklarımız var.
Bilmekte zararı yok  tabii ki.
Soruları çözmek için bilmemiz lazım.   Hemen bakalım arkadaşlar.
İlk önce ne yapmam  lazım ?
Redoksta yükseltgenme ve indirgenme   vardı.
İlk önce yükseltgenme basamaklarını  buluyoruz.
Bileşikteki ve tepkimedeki tüm   elementlerimizin yükseltgenme basamağını  buluyoruz.
Hemen S-2, H+1 yazıyorum.
O-2,   H+1.
Bileşiklerde yükseltgenme basamağı toplamı  sıfırdı.
-6 artı 1'den -5.
0 olması için +5 yazmam   lazım.
O-2, azot o zaman +2 sıfır olması için.
S0  element halinde.
O-2, H+1.
Şimdi bakalım kimlerin   yükseltgen basamağı değişmiş.
-2'den 0'a S'yi  gördüm.
Ne olmuş ?
Yükseltgenmiş.
Peki azota   bakalım.
+5'ten +2, indirgenmiş.
Hidrojende  bir sorun yok.
Oksijende bir sorun yok.
O   zaman yükseltgenme ve indirgenme tepkimeleri  yazıyorum.
Yükseltgenme yarı tepkimesini ve   indirgenme yarı tepkimesini yazıyorum arkadaşlar.  Yükseltgenme yarı tepkimemde kim var ?
S-2 olması   lazım.
Yalnız bileşiğin hepsini almıyorsunuz.  Bileşiği temsilen S-2 yazıyorsunuz.
S'ye gitti.   Şimdi elektronu benim bir tarafa yazmam  lazım.
Ne tarafa yazarım ?
Yük eşitliğinin   sağlanması gerekiyor.
Burada -2 yük varken bu  tarafta yük sıfır.
O zaman benim 2 elektronu   bu tarafa yazmam lazım ya da yükseltgenmesi için  elimizdeki maddenin elektron vermesi gerekiyordu.   Bu şekilde de düşünebilirsiniz.
İndirgenme yarı  tepkimesinde elektron alınırdı.
Bütün bilgilerimi   birlikte kullanıpta soruyu doğru çözmek için  elimden geleni yapıyorum.
O zaman elektron   alacak diyorum.
N+5'ten N+2'ye gitmesi lazımmış.  Kaç elektron alacak ?
+5'ten +2'ye 3 elektron   tabii ki diyorum.
Şimdi arkadaşlar bu tepkimeyi  toplayacağız.
Yükseltgen basamaklarını bulduk.   Sonra bu tepkimeleri yazdık.
İndirgenme  ve yükseltgenme yarı tepkimelerini yazdık.   Alınan verilen elektron sayılarını eşitlememiz  lazım.
Redoksu hatırlarsanız bunlar eşit olmak   zorundaydı.
Hemen eşitliyorum.
Yukarıyı 3 ile  aşağıyı da 2 ile çarpıyorum ve tepkimeyi tekrardan   yazıyorum.
3 tane S-2 artı 2 tane N+5.
Elektronlar  birbirini götürdü.
3 tane S artı 2 tane N+2.
Şimdi   bu ne demek ?
Arkadaşlar tepkimeyi tekrardan  buraya aldım.
S'nin -2 olduğu bileşiğin katsayısı   demek ki 3'müş.
Yani getirip buraya ben 3  yazacağım.
N'un +5 olduğu HNO3'teki katsayı   demek ki 2'miş.
Yani ben HNO3'ü --nitrik asit--  temsilen zaten N+5'i almıştım.
Mesela burada S'nin   katsayısı 3.
S zaten burada serbest haldeydi.  Buraya 3 yazıyorum.
Azotun +2 olduğu yer zaten   burasıydı.
Buraya da +2 yazıyorum.
Katsayıları  hemen aşağıya indiriyorum.
Burası 3, burası 2,   burası 2 olacak, burası da 3 olacak.
Ne oldu ?
Suyun katsayısı yok.
Neden ?
Çünkü sudaki   hidrojen ve oksijen yük değiştirmedi.
Yükseltgen  basamağı değiştirmedi.
O yüzden arkadaşlar   burayı nasıl bulacağız ?
Tepkime denk mi diye  bakarak, hidrojen ve oksijen sayısını sağlayarak,   burada gerekli olan katsayı ne ise onu yazıyoruz.  Şimdi bakın ben bu tepkimedeki kükürt ve azota   baktım.
Bakın kükürde baktım, azota baktım.  Ne kaldı ?
Hidrojen ve oksijen.
Tamam, şimdi   o zaman suyun katsayısını yazsam zaten yeterli  olur.
Farklı bir renk aldım.
Hidrojen sayısına   bakıyorum.
Girenlerde hidrojen sayısı kaç ?
6  artı 2 eşittir 8.
Peki hidrojen sayısı ürünlerde   ne olacak ?
8 olması gerekir.
O zaman burası 4  olur.
Peki oksijen sayısına da bakayım.
Oksijen   sayısı eşitse zaten tepkimemiz tamamen doğru  oluyor.
Bakıyorum, oksijen sayısı girenlerde   soruyu doğru çözdük diyoruz.
Diğer bir sorumuza  geçiyoruz.
Şimdi örneğimize bakalım.
Bu sırada   tekrar şu 4.
ve 5.
basamağa bakayım, aklınız  kalmasın.
4.
basamakta tepkimeleri topladık.   Toplanan tepkimedeki katsayılar ana tepkimeye  yazıldı.
Bakın topladım, katsayıları ana tepkimeye   yazdım.
Hallettik.
Yükseltgen basamağı değişmeyen  elementlerin sayıları kontrol edilir, sudaki   gibi.
Gereken katsayılar denkleme yazılır.
Onu  da yazdık ve bu şekilde beş tane kolay basamakla   redoks tepkimelerini denkleştirebiliyoruz.
Evet  hemen örneğimize bakalım.
Şimdi ne yapıyorum ?
İlk   önce yükseltgenme basamaklarını buluyorum.
0,  -2, +1.
Şimdi -8, +2 daha -6 eder.
Sıfırlamak   için benim +6'ya ihtiyacım var.
-4, sıfırlamak  için +4'e ihtiyacım var.
-4, sıfırlamak için   +4'e ihtiyacım var.
-2, +1.
Şimdi kimlerin  yükseltgenme basamağı değişmiş diye bakıyorum.   Bakın karbon değişmiş.
Ne olmuş ?
Yükseltgenmiş.  S'ye bakıyorum.
Büyük ihtimalle değişmiştir.
Evet,   S'de indirgenme olayını görüyorum.
Hidrojen +1,  +1.
Oksijen -2, -2, -2.
Değişme yok.
O zaman   yükseltgenme ve indirgenme tepkimelerini  yazıyorum.
Yükseltgenme yarı tepkimem   ve indirgenme yarı tepkimem.
Şimdi  arkadaşlar karbon aldım.
Karbon +4 olur ve 4   elektron yazarım.
Bu yükseltgenme yarı tepkimem.  İndirgenmeye bakıyorum.
S+6 ne olacak ?
S+4.
O   zaman iki elektronu girenlere yazmam lazım.
Şimdi  elektron sayılarını eşitliyorum.
Gayet kolay bir   şekilde gidiyor.
Net tepkimede topluyorum.  Karbon artı iki tane S+6.
Elektronlar gitti.   Karbon +4 artı 2 tane S+4 yazdım.
Şimdi bu  güzel tepkimemi tekrar aşağıya alıyorum.
Sonra denkleştiriyorum.
Karışmasın  diye yukarıya yazmak istemedim.
Karbondioksit, kükürt dioksit ve su.
Ne yapıyorduk  arkadaşlar ?
Katsayıları aşağıya indiriyorum.
Hadi   bakalım.
Karbonun katsayısı 1.
Kafanız karışmasın  diye lütfen yazın olaya tamamen vakıf olana kadar.   gelmeyecek demek.
Katsayısı 2 yazdım.
Su yine   boş kaldı.
Hemen bakıyorum.
4 tane hidrojen var.  Burada da 4 tane hidrojen olması için o zaman   suyun katsayısın ne olması lazım ?
2 olması lazım.  Peki oksijene bakayım.
Oksijen 8 tane.
Burada,   oksijen geldi-- gördüğünüz gibi buradan da 8  oksijen gelir.
Deriz ki bu tepkimeyi de doğru   çözdük.
Bu şekilde dersimizi bitiririz.
Bundan  sonraki derste görüşmek üzere.
Hoşça kalın.