Konu sütlü birleşme ve kırığa ulaşma konusuyla birlikteyiz.
Katı halde bulunan bir maddenin çevresinden ısı alarak sıvı hale uğramadan direk gaz hale geçmesine arkadaşlar sütlü birleşme diyoruz.
Gaz halde bulunan maddenin çevresine ısı vererek, sıvı hale uğramadan direk katı hale geçmesine ise kırığa ulaşma diyoruz.
Arkadaşlar elimizde katı halde bulunan buz var ve gaz halde bulunan su buharı mız var.
Kata de bulunan buzu muz arkadaşlar çevresine salarak, sıvı hale uğramadan direk kapıdan gaz haline geçiyorsa buna biz türlü birleşme diyoruz.
Su buharının, yani gaz haldeki bir maddenin çevresine ısı vererek.
Sıvı hale uğramadan gaz halden direk katı hale geçmesine ise arkadaşlar kırığa ulaşma diyoruz.
Örnekle elimize bakalım.
Kuru buz ve naftalin arkadaşlar süfli birleşmeye örnektir.
Kurup kızlarımız ortama atıldığı zaman arkadaşlar sıvı hale uğramadan direk buhar olurlar.
Naftalin de arkadaşlar katı halde bulunur ve sıvı hale uğramadan direk gaz hale geçerler.
Uçakların arkasında bıraktığı beyaz iz arkadaşlar su buharının yüksek irtifalarda yani yukarılarda aniden soğumasıyla kristal bir yapıya sahip olur, katıl taşır.
İşte bu da nedir?
Kırığa ulaşmaya örnektir.
Sonbahar mevsiminde arkadaşlar yaprakların veya kaldırımların kenarlarında kristal bir yapı bulunur veyahut da arabaların üzerinde de aynı kristal yapı bulunur.
Sanki böyle kar yağmış gibi görünür ama değildir.
Havada bulunan su buharının aniden donması ile birlikte yani sıvı hale uğramadan direk katı hale uğramasıyla kristal bir yapı alır.
İşte bu da kırığa ulaşmaya örnek olarak verilebilir arkadaşlar.
Dolu yağması da aynı şekilde kırığa ulaşmaya örnek olarak verilebilir.
Su buharının arkadaşlar aniden çok soğuk bir havayla karşılaşmasıyla sıvı hale uğramadan yani yağmura dönüşmeden direk dolu hale yağması da kırığa ulaşmaya örnek olarak verilebilmektedir.
Bitkilerin üzerinde oluşan kristaller de aynı şekilde kara alaşım örnek olarak verilebilir demiştik.
Katıdan gaza geçmeye ne denir?
Katı halde olan bir maddenin ısı alarak gaz hale geçmesine süblimleşme denir.
-
Hal değişimi: Katı → Gaz
Kırağılaşma nedir?
Gaz halindeki bir maddenin ısı vererek sıvı hale geçmeden doğrudan katı hale geçmesine kırağılaşma denir. Süblimleşme hal değişiminin tersidir.
-
Hal değişimi: Gaz → Katı
Süblimleşme olayına günlük hayattan hangi örnekler verilebilir?
Evlerde lavabolarda kullanılan ve katı bir madde olan naftalin ısı aldığında sıvı hale geçmeden gaza dönüşür. Ayrıca derin dondurucunun kapağını açtığımızda dışarı çıkan buhar da süblimleşme olayına verebileceğimiz örneklerden biridir.
Kırağılaşmaya örnek nedir?
Kışın arabaların üzerinde bulunan kristal yapı ve dolu yağmasını kırağılaşmaya örnek olarak verebiliriz.
Süblimleşen maddeler nelerdir?
Kuru buz ve naftalin süblimleşen maddelere örneklerdir.
Çiy nasıl oluşur?
Gece havanın serinlemesi sonucunda havadaki su buharı yoğuşarak su damlacığı haline dönüşür. Bu damlacıkların ağaçların dalları ve yaprakları üstünde toplanmasına da çiy denir.
