Konu elime ve donma noktası konusuyla birlikteyiz.
Bir maddeyi diğer maddeden ayırıp tanımlayıp bilmemize sağlayan özelliklere arkadaşlar ayırt edici özellik denir.
Bir maddenin arkadaşlar kütlesi ve hacmi maddeler için ayırt edici bir özellik değildir.
Örnek olarak şu şekilde verebiliriz Bir kilo portakal ile bir kilo elma.
Bunların kütleleri aynı olduğu için portakal ve elma aynı maddedir diyemeyiz arkadaşlar.
O yüzden kütle ve hacim maddeler için ayırt edici bir özellik değildir.
Renk, koku, tat, sertlik, parlaklık gibi özellikler de arkadaşlar maddeler için ayırt edici bir özellik değildir.
Erime noktası saf katı maddenin ısı alarak arkadaşlar erimeye başladığı sıcaklığa erime noktası denir.
Yani katı haldeki bir maddenin arkadaşlar erimeye başladığı nokta.
Bizim erime noktamız mıdır?
Maddenin tamamı sıvıya dönüşünce ye kadar arkadaşlar sıcaklık sabit kalır.
Erime noktası kesinlikle madde miktarına bağlı değildir.
Arkadaşlar sadece madde miktarın değişmesi erime süresini etkiler.
Madde miktarı fazlaysa erime süresi biraz daha uzun sürer.
Erime noktası.
Saf su için söylüyoruz.
0 santigrat derecedir.
Yani eksi on sekiz santigrat derecede bulunan bir buzun erimeye başladığı, yani sıvı hale dönüşmeye başladığı sıcaklık 0 santigrat derecedir.
Yani eksi 18, eksi on, eksi 5 0.
İşte 0 santigrat derece geldiği zaman arkadaşlar artık tamamen sıvı hale dönüşmeye başlar diyoruz.
Donma noktası saf sıvı maddenin ısı vererek donmaya başladığı sıcaklığa biz donma noktası diyoruz.
Maddenin tamamı dönünceye kadar sıcaklık sabit kalır arkadaşlar.
Donma noktası yani maddeler için donma noktası madde miktarına bağlı değildir.
Madde miktarı sadece donma süresini etkiler arkadaşlar.
Eğer madde miktarı fazlaysa donma süresi biraz daha uzun sürecektir.
Mesela saf suyun arkadaşlar.
Donmaya başladığı sıcaklık 0 santigrat derecedir.
Kaç derece olsun?
Yirmi santigrat derecedeki bir su dolabı koyduğumuz zaman arkadaşlar sıcaklığı düşer ve 10 santigrat derece düşer, beşe düşer.
0 santigrat dereceye geldiğinde artık donmaya başlar.
Belli bir süre sıcaklık sabit kalır.
Tamamen buz hale gelinceye kadar sıcaklık sabit kalır.
Ondan sonra arkadaşlar eksi 5, eksi on şeklinde su buza dönüşür ve buzun sıcaklığı düşmeye başlar diyoruz.
Suyun donmaya başladığı sıcaklık 0 santigrat derece.
Aynı zamanda buzun da erimeye başladığı sıcaklık yine 0 santigrat derecedir.
Etiler golün gene arkadaşlar.
Erime ve donma sıcaklıkları eksi 117 santigrat derecedir.
Bakırın bin 83 santigrat derecedir.
Alüminyumun arkadaşlar donma ve erime sıcaklığı 660 santigrat derecedir diyoruz.
Bunlar arkadaşlar maddeler için ayırt edici bir özellik olduğunu söyleriz.
Maddenin ayırt edici özellikleri nedir?
Maddeler saf madde ve karışım olmak üzere ikiye ayrılır.
- Saf maddeler kendilerine has özellikleri ile tanınır. Bu özelliklere maddenin kimliği de denir. Bu özellikleri maddeleri nitelemek için kullanırız. Renk, tat, koku, sertlik ve yumuşaklık maddeyi niteleyen özelliklerdendir.
- Fakat bazı durumlarda maddeyi nitelemek için beş duyu organımız yeterli olmaz. Bu noktada bilimsel anlamda maddenin ayırt edici özelliklerinden faydalanırız. Bu ünitemizde maddenin ayırt edici özellikleri olan erime noktası, donma noktası ve kaynama noktası konularını işleyeceğiz.
Maddenin ayırt edici özellikleri konusuna erime noktası ve donma noktası konusu ile başlıyoruz.
Donma noktası nedir?
Sıvı maddelerin ısı vererek katı haline geçmesine donma dendiğini ve erime olayının zıttı olduğunu daha önceden belirtmiştik.
Bahsedilen donma sürecinde sıvılar bir sıvı belirli bir sıcaklık değerinde donar. Bu sıcaklık donma noktası olarak adlandırılır.
Erime noktası nedir?
Katı maddelerin ısı alarak belirli bir süre sonra sıvı hale geçmesine erime dendiğini ve donma olayının zıttı olduğunu öğrenmiştik.
Bahsedilen erimenin gerçekleştiği sıcaklık değerine erime noktası ismini vermekteyiz.
Erime ve donma noktası arasında ilişki var mıdır?
Saf maddelerin erime ve donma sıcaklıkları birbirine eşittir. Aşağıda bazı maddelerin erime ve donma sıcaklıklarını inceleyebilirsiniz.
| Saf Madde | Erime ve Donma Noktası (°C) |
| Su | 0 |
| Etil Alkol | -117 |
| Demir | 1538 |
| Civa | -39 |
Erime noktası en yüksek madde hangisidir?
Erime noktası en yüksek olan madde Tungsten isimli bir maddedir. Volfram olarak da adlandırılır. Erime noktası 3412 °C’dir. Bu madde lamba filamentleri ve kesici alet yapımında kullanılır.
Made miktarı erime ve donma noktasını değiştirir mi?
Madde miktarı erime ve donma noktasını değiştirmez. Şimdi bu kısa cevabı detaylandıralım ve bilgi derinliğimizi arttıralım.
- Eşit büyüklüklerde iki kap hayal edelim. Bu kaplardan birinin için küçük bir parça buz, diğerinin içine ise büyük bir parça buz atılıyor. Kapların altına ısı kaynağı yerleştirdiğinde buzlar erimeye başlar. Böyle bir deneyde iki durumda da erime sıcaklığı aynıdır. Buzlar aynı anda erimeye başlar. Ancak erime süreleri farklılık gösterir. Küçük buz parçası çok daha kısa sürede erirken büyük buz parçası daha geç eriyecektir.
- Benzer bir şekilde donma noktasını düşünecek olursak bir bardak su ve bir kova su aynı sıcaklık değerinde donmaya başlayacaktır.
Sonuç: Erime ve donma noktası madde miktarına bağlı değildir. Madde miktarı erime ve donma süresini değiştirebilir.
Erime sıcaklığı nedir?
Erime sıcaklığı, erime noktası ile aynı anlamda kullanılan bir ifadedir. Aynı erime sıcaklığı gibi, donma sıcaklığı da donma noktası yerine kullanılabilen bir ifadedir.
Suyun donma noktası nedir?
Saf suyun donma noktası sıfır santigrat derecedir.
