Merhaba arkadaşlar kunduz maddenin tanecik yapısı konusuyla birlikteyiz.
İlk önce maddenin tanımını yapalım arkadaşlar.
Boşlukta yer kaplayan, kütlesi ve hacmi olan bütün her şeye biz madde diyoruz.
Maddelerin sahip olduğu tanecik miktarına ise arkadaşlar kütle diyoruz.
Hatırlayın bütün maddeler tanecikler yapıya sahipti demiştik.
Kütle neyle ölçülür?
Arkadaşlar eşit kollu terazi ile ölçülür.
Hemen yan tarafta da görüyorsunuz.
Peki maddelerin uzayda kapladığı alana ise arkadaşlar ne diyoruz?
Hacim diyoruz.
Hacim ise arkadaşlar dereceli silindir ile ölçülür.
Maddeler tanecikler yapılardan oluşmuştur demiştik ve bu taneciklerin yapmış olduğu hareketler var.
Arkadaşlar bunlara bakalım.
Birincisi titreşim hareketi, titreşim hareketi arkadaşlar taneciklerin sağa sola ya da yukarı aşağı doğru yapmış olduğu hareketlerdir.
Tanecik olsun.
Yukarı aşağıya sağa sola.
Arkadaşlar yapmış olduğu hareketi biz titreşim hareketi diyoruz.
Tabii bu olduğu yerde arkadaşlar yani buradan alıp buraya gitmiyor.
İkincisi arkadaşlar öteleme hareketi taneciklerin birbirleri üzerinden akması hareketidir.
Yani burada tanecik bu tanecik yan yana bulunan tanecikler veyahutta sağ sol duyu, kardeş ya da bulunan tanecikler birbirinin üzerinden akıp geçiyor.
Arkadaşlar birbirini üzerinden atlıyor.
Bu harekete öteleme hareket ediyoruz.
Dönme hareketi ise arkadaşlar taneciklerin kendi etrafında yapmış olduğu dönme hareketidir.
Kendi etrafını bu tarafa doğru hareket edebilir veya tam tersi bu tarafa doğru hareket edebilir şeklinde yapmış olduğu hareketlerdir.
Evet maddelerin tanecikler yapıda olduğunu nasıl ispatlar?
Arkadaşlar günlük hayatta nerelerde karşılaşırız?
Çaya atmış olduğum şeker arkadaşlar küp şeker karıştırıyorum ve kayboluyor.
İyi biliyoruz ama burada yok olmuyor.
Çözünen şeker tanecikleri arkadaşlar su molekülü yani çayın içerisine bulunan boşluklara girerek orada eşit olarak dağılmış halde bulunur. Aynı şekilde suya dökülen mürekkebin kırmızıya dönüşmesine arkadaşlar suyun tanecikleri arasındaki boşlukları yayılarak suyun rengini değiştirebilir.
Bir diğer örneğimiz arkadaşlar.
Şırınga lara eşit miktarda kum, su ve havayla dolduruyoruz.
Doldurduktan sonra bunları sıkıştırıyor uz.
Baktığımız zaman başlangıçta şuur dayken bakın hala buradadır.
O zaman kum nedir arkadaşlar zaten katıdır.
Su sıvıdır ama ise gazdır.
Ben katı cisimleri sıkıştıran bilir miyim?
Sıkıştırılan baz diyebilirim arkadaşlar.
Katı cisimler, steril namazlar.
Sıvıları bitirdiğim zaman bakınız burada da suyun hiçbir şekilde sıkı çıkmadığını görüyoruz.
O zaman.
Sıvılar da sıkıştırılması diyorum.
Şırınga içerisinde bulunan gaz.
Arkadaşlar hava bakın başlangıçta buradaydı ve başlangıçta nereye gitti buraya gitti.
Yani sıkıştı.
Yani şu kadarlık bir sıkıştırma miktarı oldu.
O zaman gazlar arkadaşlar hava sıkıştırır olabilir diyoruz.
Buradan da maddenin tane çıkmayan gazların sıkıştırılan yani araların da taneciklerin arasına boşluklu yapı olduğunu söyleyebiliriz.
Örneğin bize bakalım.
Aşağıda verilen bilgiler doğru ise, parantez içerisinde de yanlış ise ye yazınız.
Tuzun suda kaybolması sıvıların boşluklu yapıda olduğunu kanıtlar.
Bu ifademiz doğrudur.
Mutfak tüpü, gazların sıkıştırılan bilme özelliğine örnektir.
Doğru katılar ve sıvılar, sıkıştırılan gazlar, doğru katılar, öteleme hareketi yapmazlar.
Bu ifade doğru.
Çünkü arkadaşlar katılar.
Sadece arkadaşlar.
Titreşim hareketi yaparlar.
Sıvılar ve gazlar ise arkadaşlar.
Titreşim.
Öteleme ve dönme hareketleri yaparlar.
Yani üç hareketi de yaparlar ama katılar arkadaşlar sadece titreşim hareketi yaparlar diyoruz.
Sıvılar sadece dönme hareketi yaparlar.
Yanlış sıvılar titreşim.
Dönme ve öteleme hareketi yapan arkadaşlar.
İlk önce maddenin tanımını yapalım arkadaşlar.
Boşlukta yer kaplayan, kütlesi ve hacmi olan bütün her şeye biz madde diyoruz.
Maddelerin sahip olduğu tanecik miktarına ise arkadaşlar kütle diyoruz.
Hatırlayın bütün maddeler tanecikler yapıya sahipti demiştik.
Kütle neyle ölçülür?
Arkadaşlar eşit kollu terazi ile ölçülür.
Hemen yan tarafta da görüyorsunuz.
Peki maddelerin uzayda kapladığı alana ise arkadaşlar ne diyoruz?
Hacim diyoruz.
Hacim ise arkadaşlar dereceli silindir ile ölçülür.
Maddeler tanecikler yapılardan oluşmuştur demiştik ve bu taneciklerin yapmış olduğu hareketler var.
Arkadaşlar bunlara bakalım.
Birincisi titreşim hareketi, titreşim hareketi arkadaşlar taneciklerin sağa sola ya da yukarı aşağı doğru yapmış olduğu hareketlerdir.
Tanecik olsun.
Yukarı aşağıya sağa sola.
Arkadaşlar yapmış olduğu hareketi biz titreşim hareketi diyoruz.
Tabii bu olduğu yerde arkadaşlar yani buradan alıp buraya gitmiyor.
İkincisi arkadaşlar öteleme hareketi taneciklerin birbirleri üzerinden akması hareketidir.
Yani burada tanecik bu tanecik yan yana bulunan tanecikler veyahutta sağ sol duyu, kardeş ya da bulunan tanecikler birbirinin üzerinden akıp geçiyor.
Arkadaşlar birbirini üzerinden atlıyor.
Bu harekete öteleme hareket ediyoruz.
Dönme hareketi ise arkadaşlar taneciklerin kendi etrafında yapmış olduğu dönme hareketidir.
Kendi etrafını bu tarafa doğru hareket edebilir veya tam tersi bu tarafa doğru hareket edebilir şeklinde yapmış olduğu hareketlerdir.
Evet maddelerin tanecikler yapıda olduğunu nasıl ispatlar?
Arkadaşlar günlük hayatta nerelerde karşılaşırız?
Çaya atmış olduğum şeker arkadaşlar küp şeker karıştırıyorum ve kayboluyor.
İyi biliyoruz ama burada yok olmuyor.
Çözünen şeker tanecikleri arkadaşlar su molekülü yani çayın içerisine bulunan boşluklara girerek orada eşit olarak dağılmış halde bulunur. Aynı şekilde suya dökülen mürekkebin kırmızıya dönüşmesine arkadaşlar suyun tanecikleri arasındaki boşlukları yayılarak suyun rengini değiştirebilir.
Bir diğer örneğimiz arkadaşlar.
Şırınga lara eşit miktarda kum, su ve havayla dolduruyoruz.
Doldurduktan sonra bunları sıkıştırıyor uz.
Baktığımız zaman başlangıçta şuur dayken bakın hala buradadır.
O zaman kum nedir arkadaşlar zaten katıdır.
Su sıvıdır ama ise gazdır.
Ben katı cisimleri sıkıştıran bilir miyim?
Sıkıştırılan baz diyebilirim arkadaşlar.
Katı cisimler, steril namazlar.
Sıvıları bitirdiğim zaman bakınız burada da suyun hiçbir şekilde sıkı çıkmadığını görüyoruz.
O zaman.
Sıvılar da sıkıştırılması diyorum.
Şırınga içerisinde bulunan gaz.
Arkadaşlar hava bakın başlangıçta buradaydı ve başlangıçta nereye gitti buraya gitti.
Yani sıkıştı.
Yani şu kadarlık bir sıkıştırma miktarı oldu.
O zaman gazlar arkadaşlar hava sıkıştırır olabilir diyoruz.
Buradan da maddenin tane çıkmayan gazların sıkıştırılan yani araların da taneciklerin arasına boşluklu yapı olduğunu söyleyebiliriz.
Örneğin bize bakalım.
Aşağıda verilen bilgiler doğru ise, parantez içerisinde de yanlış ise ye yazınız.
Tuzun suda kaybolması sıvıların boşluklu yapıda olduğunu kanıtlar.
Bu ifademiz doğrudur.
Mutfak tüpü, gazların sıkıştırılan bilme özelliğine örnektir.
Doğru katılar ve sıvılar, sıkıştırılan gazlar, doğru katılar, öteleme hareketi yapmazlar.
Bu ifade doğru.
Çünkü arkadaşlar katılar.
Sadece arkadaşlar.
Titreşim hareketi yaparlar.
Sıvılar ve gazlar ise arkadaşlar.
Titreşim.
Öteleme ve dönme hareketleri yaparlar.
Yani üç hareketi de yaparlar ama katılar arkadaşlar sadece titreşim hareketi yaparlar diyoruz.
Sıvılar sadece dönme hareketi yaparlar.
Yanlış sıvılar titreşim.
Dönme ve öteleme hareketi yapan arkadaşlar.
