Merhaba arkadaşlar.
Bu dersimizde değerlik elektron ve değerli orbitallerini işliyoruz. Atomun en son temel enerji düzeyindeki orbitalleri değerlik orbitali diyoruz. Burada bulunan elektronlara ise değerlik elektron diyoruz.
Şimdi, arkadaşlar, şu şekilde bir nokta paylaşabilirim sizin için: Biz elementin periyodik cetveldeki grubunu bulurken orbitallerden yararlanıyoruz.
Yararlandığımız orbital değerlik orbitalidir.
Burada bulunan elektronlar ise yani üzerindeki elektronları topluyorduk bazen, işte bunlar da değerlik elektronlarıdır, diyoruz. Hemen örneklerle pekiştirelim.
İkinci periyot, kaç A?
4A.
Nereden anladım?
Bakın p ile bittiği için p ile s'nin üzerindeki sayıyı topladım.
O zaman, topluyorum ya, işte değerlik elektron sayısı 4.
Orbitaller kim?
Kimlerden yararlandıysam onlar. Değerlik orbitali diyorum, s ve p'dir.
Değerlik elektron sayısı ise 4'tür.
Y'ye geçiyorum.
Üçüncü periyot, 1A grubu.
Bakın 1A direkt s o zaman. Değerlik orbitali sadece s'dir.
Değerlik elektron sayısı ise burada bulunan birdir.
Devam ediyorum. Z 23: dördüncü periyot, d ile bitmiş, B grubu. Kaç B?
Bakın s'nin üzerindeki sayı ile topluyorum yine.
O zaman 5B diyeceğim.
Değerlik orbitalim kimleri topladıysam o: s ile d.
Değerlik elektron ise üstteki sayı, beştir.
T 30'a geldim. Yani direkt aslında grup numarasına eşittir, diyebilirsiniz.
Değerlik orbitali s ve d'dir. Değerlik elektron sayısı ise 2'dir.
Dikkat ederseniz hep grup numarası ile değerlik elektron sayısı aynı çıktı.
Bunu da not olarak yazabiliriz. Deriz ki değerlik elektron sayısı eşittir grup numarası.
Evet devam edelim.
Temel hal ile uyarılmış hal.
Normalde bunu biliyoruz, önceden işlemiştik, Bohr atom modelinde.
Bir hatırlayalım şimdi, elektron diziliminde nasıl anlayacağız onu da göreceğiz.
Şimdi sevgili arkadaşlarım, Bohr derdi ki temel halde bulunan bir elektrona biz enerji verdiğimiz zaman elektron üst enerji seviyesine çıkar. İkinci enerji seviyesi ya da üçüncü enerji seviyesine çıkabilir.
Temel hal kararlıdır.
Uyarılmış hal ise kararsızdır. Şimdi elektron dizilimi ile ilgili ben şöyle bir şey söyleyebilirim, bize elektronun atom numarasını 10 olarak veriyorlar.
10'un yazdım.
Elektron dizilimi kararlıdır.
Yani benim verdiğim, ezberleyeceğiniz elektron dizilimine uyanlar kararlı, buna uymayanlar ise kararsızdır. Şimdi şunu da söyleyelim, ben atoma enerji verdim, elektron üst enerji seviyesine çıktı.
Peki en başa göre hacmi artmış mıdır?
Evet, birinci enerji seviyesinden üçüncü enerji seviyesine geçti.
Hacim artar.
Uyarılmış halin hacmi daha fazladır.
Uyarılmış hali daha kararsızdır ve ondan elektron koparken daha kolay kopar.
Çünkü şurada bakın şekilde daha yakın çekirdek daha çok çeker çap büyüdükçe elektron çekmesi zorlaşır ve daha da kolay kopar bu da sorularda karşımıza çıkıyor devam edelim.
X 5, Y ve Z.
Şimdi burada ne yapıyoruz hangisi temel halde hangisi uyanmışlar ona bakacağız X 5, beşi ben nasıl yazarım?
1s2, diye sorulduğunda ilk önce verilen atomun elektron dizilimi bir yazın.
Yazdım, e aynısı o zaman bu temel haldedir, diyoruz.
Peki aşağıdaki atom bakıyorum.
Bu da 5, Z'ye bakıyoruz bu da olması gerekir.
Ama 3s1, 4p1.
Hatta buna daha çok enerji vermişler, her ikisi de uyarılmış haldedir. Yani ilk önce atom, proton sayısına bakıyorum, son dizilimine bakıyorum.
Yan tarafta bir boşluk doldurma var.
Hemen bakalım.
Uyarılmış hal kararlı mı kararsız mı?
Kararsızdır.
Uyarılmış halin hacmi temel halden daha büyüktür.
Uyarılmış atomdan elektron koparmak daha kolaydır.
Evet devam edelim.
Arkadaşlar en son izoelektronik taneciklerle bitiriyoruz.
İzoelektronik, eş elektronlu ama sadece elektron sayısının aynı olması yetmiyor, bir şey daha önemli.
Elektron dizilimine de bakıyoruz.
Elektron dizilimi de aynı olacak.
Elektron sayıları ve elektron dizilimi aynı olan taneciklere biz izoelektronik tanecik diyoruz.
Soru tarzı direkt bu şekilde iki tane tanecik verir, izoelektronik midir diye sorar.
Flor 9, bir tane elektron almış 10. Neon 10.
O zaman elektron dizilimini yazıyorum aynı o zaman bu ikisi izoelektroniktir.
Şimdi skandiyum ve kalsiyum.
Skandiyum 21. Yalnız bakın dikkat, buradan bir tane elektron koparmışım.
Atom numarası 20 ile 30 olandan bir tane elekron kopardığımda orada bir sorun oluyordu.
Ne oluyordu?
İlk önce skandiyum bir yazayım: 1s2, 2s2, 2p6, 3s2, 3p6, 4s2, 3d1. Bu nötr hali, 21.
Ben buradan bir tane elektron koparırken nereden kopartıyordum?
Hatırlarsanız işte buradan kopartıyordum.
Yani 4s1 olur, 3d1 olur.
Bakın elektron dizilimi 4s1, 3d1 ile bitti. Şimdi kalsiyuma geldim.
1s2, 2s2, 2p6, 3s2, 3p6, sayıları aynı ama elektron dizilişleri aynı değil.
elektron dizilişleri farklı olduğu için evet bunlar eş elektronlu denilebilir ama izoelektronik değillerdir, diyoruz.
İzoelektronik taneciklerde durum bu.
Umarım faydalı ders olmuştur, diğer dersimizde görüşmek üzere.
Hoşçakalın arkadaşlar.
Bu dersimizde değerlik elektron ve değerli orbitallerini işliyoruz. Atomun en son temel enerji düzeyindeki orbitalleri değerlik orbitali diyoruz. Burada bulunan elektronlara ise değerlik elektron diyoruz.
Şimdi, arkadaşlar, şu şekilde bir nokta paylaşabilirim sizin için: Biz elementin periyodik cetveldeki grubunu bulurken orbitallerden yararlanıyoruz.
Yararlandığımız orbital değerlik orbitalidir.
Burada bulunan elektronlar ise yani üzerindeki elektronları topluyorduk bazen, işte bunlar da değerlik elektronlarıdır, diyoruz. Hemen örneklerle pekiştirelim.
İkinci periyot, kaç A?
4A.
Nereden anladım?
Bakın p ile bittiği için p ile s'nin üzerindeki sayıyı topladım.
O zaman, topluyorum ya, işte değerlik elektron sayısı 4.
Orbitaller kim?
Kimlerden yararlandıysam onlar. Değerlik orbitali diyorum, s ve p'dir.
Değerlik elektron sayısı ise 4'tür.
Y'ye geçiyorum.
Üçüncü periyot, 1A grubu.
Bakın 1A direkt s o zaman. Değerlik orbitali sadece s'dir.
Değerlik elektron sayısı ise burada bulunan birdir.
Devam ediyorum. Z 23: dördüncü periyot, d ile bitmiş, B grubu. Kaç B?
Bakın s'nin üzerindeki sayı ile topluyorum yine.
O zaman 5B diyeceğim.
Değerlik orbitalim kimleri topladıysam o: s ile d.
Değerlik elektron ise üstteki sayı, beştir.
T 30'a geldim. Yani direkt aslında grup numarasına eşittir, diyebilirsiniz.
Değerlik orbitali s ve d'dir. Değerlik elektron sayısı ise 2'dir.
Dikkat ederseniz hep grup numarası ile değerlik elektron sayısı aynı çıktı.
Bunu da not olarak yazabiliriz. Deriz ki değerlik elektron sayısı eşittir grup numarası.
Evet devam edelim.
Temel hal ile uyarılmış hal.
Normalde bunu biliyoruz, önceden işlemiştik, Bohr atom modelinde.
Bir hatırlayalım şimdi, elektron diziliminde nasıl anlayacağız onu da göreceğiz.
Şimdi sevgili arkadaşlarım, Bohr derdi ki temel halde bulunan bir elektrona biz enerji verdiğimiz zaman elektron üst enerji seviyesine çıkar. İkinci enerji seviyesi ya da üçüncü enerji seviyesine çıkabilir.
Temel hal kararlıdır.
Uyarılmış hal ise kararsızdır. Şimdi elektron dizilimi ile ilgili ben şöyle bir şey söyleyebilirim, bize elektronun atom numarasını 10 olarak veriyorlar.
10'un yazdım.
Elektron dizilimi kararlıdır.
Yani benim verdiğim, ezberleyeceğiniz elektron dizilimine uyanlar kararlı, buna uymayanlar ise kararsızdır. Şimdi şunu da söyleyelim, ben atoma enerji verdim, elektron üst enerji seviyesine çıktı.
Peki en başa göre hacmi artmış mıdır?
Evet, birinci enerji seviyesinden üçüncü enerji seviyesine geçti.
Hacim artar.
Uyarılmış halin hacmi daha fazladır.
Uyarılmış hali daha kararsızdır ve ondan elektron koparken daha kolay kopar.
Çünkü şurada bakın şekilde daha yakın çekirdek daha çok çeker çap büyüdükçe elektron çekmesi zorlaşır ve daha da kolay kopar bu da sorularda karşımıza çıkıyor devam edelim.
X 5, Y ve Z.
Şimdi burada ne yapıyoruz hangisi temel halde hangisi uyanmışlar ona bakacağız X 5, beşi ben nasıl yazarım?
1s2, diye sorulduğunda ilk önce verilen atomun elektron dizilimi bir yazın.
Yazdım, e aynısı o zaman bu temel haldedir, diyoruz.
Peki aşağıdaki atom bakıyorum.
Bu da 5, Z'ye bakıyoruz bu da olması gerekir.
Ama 3s1, 4p1.
Hatta buna daha çok enerji vermişler, her ikisi de uyarılmış haldedir. Yani ilk önce atom, proton sayısına bakıyorum, son dizilimine bakıyorum.
Yan tarafta bir boşluk doldurma var.
Hemen bakalım.
Uyarılmış hal kararlı mı kararsız mı?
Kararsızdır.
Uyarılmış halin hacmi temel halden daha büyüktür.
Uyarılmış atomdan elektron koparmak daha kolaydır.
Evet devam edelim.
Arkadaşlar en son izoelektronik taneciklerle bitiriyoruz.
İzoelektronik, eş elektronlu ama sadece elektron sayısının aynı olması yetmiyor, bir şey daha önemli.
Elektron dizilimine de bakıyoruz.
Elektron dizilimi de aynı olacak.
Elektron sayıları ve elektron dizilimi aynı olan taneciklere biz izoelektronik tanecik diyoruz.
Soru tarzı direkt bu şekilde iki tane tanecik verir, izoelektronik midir diye sorar.
Flor 9, bir tane elektron almış 10. Neon 10.
O zaman elektron dizilimini yazıyorum aynı o zaman bu ikisi izoelektroniktir.
Şimdi skandiyum ve kalsiyum.
Skandiyum 21. Yalnız bakın dikkat, buradan bir tane elektron koparmışım.
Atom numarası 20 ile 30 olandan bir tane elekron kopardığımda orada bir sorun oluyordu.
Ne oluyordu?
İlk önce skandiyum bir yazayım: 1s2, 2s2, 2p6, 3s2, 3p6, 4s2, 3d1. Bu nötr hali, 21.
Ben buradan bir tane elektron koparırken nereden kopartıyordum?
Hatırlarsanız işte buradan kopartıyordum.
Yani 4s1 olur, 3d1 olur.
Bakın elektron dizilimi 4s1, 3d1 ile bitti. Şimdi kalsiyuma geldim.
1s2, 2s2, 2p6, 3s2, 3p6, sayıları aynı ama elektron dizilişleri aynı değil.
elektron dizilişleri farklı olduğu için evet bunlar eş elektronlu denilebilir ama izoelektronik değillerdir, diyoruz.
İzoelektronik taneciklerde durum bu.
Umarım faydalı ders olmuştur, diğer dersimizde görüşmek üzere.
Hoşçakalın arkadaşlar.
