Orta Çağ'da Kavram Haritası

Evet arkadaşlar orta çağda kavram haritasıyla devam edelim.
Anlatmış olduğumuz konuların genelini bir görmemiz lazım.
Daha anlaşılır olmasını istiyorum.
Şimdi kavimler göçünü arkadaşlar kim başlattı kayıplar göçünü.
Tabiki Türklerin batıya doğru ilerlemesi.
Arkadaşlar bu türkler arkadaşlar çin egemen ne giymediği için Doğu Avrupa'ya ve Orta Avrupa'ya kadar geldiler.
Ama bu geliş hareketlerinde bütün barbar kavimleri de Avrupa'ya getirmişlerdi.
Türklerin bu hareketiyle beraber bir Roma İmparatorluğu vardı Avrupa'da, işte o Avrupa, Roma İmparatorluğu.
Arkadaşlar önce ikiye bölündü, sonra Batı Roma İmparatorluğu 476 yılında yıkılmıştı.
Hocam, Kavimler Göçü 300 75'te başladığı için ve birçok kavmin uzun süre yer değiştirmesinden dolayı.
Bu olaya biz ne diyoruz hocam?
Kavimler Göçü diyor.
Peki hocam?
Kalbinden göçün önemli özelliklerinden birisi de Avrupada meydana gelen hani bu İngiltere, İspanya, Fransa, İtalya, Rusya gibi milletler nasıl ortaya geldi?
Hocam birçok barbar kavimlerin bunların temelini oluşturduğunu biliyoruz.
Mesela İngiltere de hocam kimler var?
Angle lar ve Sakson ların kurduğu 7 tane bir bölge var.
Daha İngiltere yok.
Yani böyle bir bölge olduğunu bileceğiz ileride bunlar krallık olacak.
Mesela İngiltere Kralı olacak.
İspanya'ya baktığımız zaman hocam zayıf bir dönemde Vizigot ların olduğunu biliyoruz.
Vizigot krallığı daha sonra burada Kastilya ve Aragon kralları İspanya'yı oluşturacak.
Hocam Fransa'ya baktığımız zaman burada bir Frank Krallığı var.
Yine İtalya baktığımız zaman Ceneviz, Venedikliler gibi şiddetleri olduğunu göreceğiz Ortaçağ boyunca.
Ama İtalya'yı kim oluşturdu hocam?
Lombardlar, ithal ligler, Ostrogotlar gibi Got kavimlerin oluşturduğunu bileceğiz.
Hocam bu Rusya'ya baktığımız zaman genelde Slav toplumların olduğunu görüyoruz.
Burada Moskova merkezli Rus nezdinde yeri olacağını bilelim yani.
Hocam bu devletlerin temeli kavimler göçü ile atılmıştır bunu bilmemiz lazım.
Peki Avrupadaki merkezi krallıklar zayıfladı kavimler göçüyle.
Çünkü Roma İmparatorluğu gibi bir devlet gitti.
E onun yerini de onun boşluğunu feodalite dediğimiz yani derebeylik dediğimiz bir sistem 10.
Yerini dolduracak.
Hocam feodalite nedir yani?
Aslında bu şeyin genel adıdır hocam.
Derebeylik yani toprak ağaları, onlara sığınan barbar kavimler veya onlara para ödeyen bazı krallar, bazı toprağı olan soyluların kendini korumak istemesi.
Hocam bir de buna kilise ekleniyor.
İşte bu sistemin adı, yani derebeyleri ve papanın kilisenin gücünü birleştirdiği sisteme biz feodalite diyoruz.
Arkadaşlar feodalite.
Küçük küçük siyasi yapıların olduğu, şato ların olduğu, büyük toprak ağırlıklarının olduğu bir sistem arkadaşlar.
İşte Avrupa'nın siyasi yapısının nasıl değiştiğini görelim.
Ve Avrupa'da artık merkezi krallıklar zayıf, derebeyleri güçlü.
Peki Dr.
Beylerin güçlü olmasını sebebi ne?
Çünkü büyük şatolar var.
Kendilerine göre paralı askerler kullanıyorlar.
Kendilerini koruma isteği duymuşlar.
Vasıtalar ve soylular burada para aktarımı sağlıyor.
Derebeyleri, derebeyleri de soylu.
İşte Papa'nın da bunlara yardım etmesiyle beraber dini olarak birbirlerini kollama larıyla küçük, küçük, küçük siyasi yapılar ortaya çıkmış.
Şimdi bu derebeyleri ile Papa kendini koruma altına nasıl alıyor?
Şöyle.
Papa dini yönden derebeyleri sürekli koruma altına almış, derebeyleri de paralı askerlikle papayı koruma altına almış ve burada zayıf krallıklar da aslında Papa tarafından koruma altına alındığını söyleyebiliriz.
Niye?
Çünkü Papa, yani diğer önceki derslerimizde de söylediğimiz gibi, hem derebeyleri elini altı tutmaya çalışıyor, hem de kralları el altında tutmaya çalışıyor.
Ne olur ne olmaz.
Peki Papa'nın gücü nereden geliyor?
Kilisenin gücü nereden geliyor?
Kilise kendince uydurmuş olduğu afaroz Enter di, Endülüs, Johns gibi yetkileri olduğunu düşünüyor ve bunu insanlara empoze ettirmiş.
Zaten ne demiştik?
Bütün o barbar kavimler Avrupa'ya geldiğinde Hristiyan'ın açacaklar.
Yani Avrupa'nın en hızlı Hristiyanlar olduğu dönemdir.
Kavimler göçünden sonrası.
İşte kilise inanılmaz güçleniyor bunlarla.
Mesela aforoz, din, kişiyi dinden çıkarma en enter di.
Bir bölgeyi dinden çıkarma, en üzüleceğiz, para karşılığı günahları affetme gibi olaylar da bunu anlatmıştık.
Engizisyon mahkemeleri vardı.
İnsanlara korku salan bir mahkeme.
İnsanlar burada ne yapıyordu hocam?
Papa'ya tam itaat ediyordu.
Hocam burada ne doğdu ortaya?
Skolastik düşünce.
İşte bu skolastik düşünceyi.
Arkadaşlar insanları ortaçağ boyunca ne yapmıştır?
Onları hakim et altına alınmasını kolaylaştırmıştır.
Düşünmüyorsun, bir şeyi ifade edemiyorsun.
Papa Sen kimsin diyemiyorsun, derebeyi sen kimsin diyemiyorsun gibi.
Bu dönemlerden sonra önemli bir olay daha gerçekleşir.
Mesela 1054 yılında Hristiyanlığın iki mezhebe ayrılması.
Doğu Roma, Batı Roma olarak ikiye ayrılan bir siyasi yapı vardı.
İşte Doğu Roma hocam o Ortadoks oluyor.
Yani Bizans hocam Batı Roma Katolik oluyor.
Zaten hocam merkezli kralların yerini alan bu din gurubu Avrupa'da birçok kişinin Katolik olmasını sağlayacak.
Ama Anadolu kısmına baktığımız zaman burada birçok kişi Ortodoks oluyor.
Yani Doğu Roma ve Batı Roma siyasi anlamda zaten çekiyorlardı.
Dini anlamda da bu yönden çekiniyorlar.
Tamam bir şey oluyor bu.
Papa Haçlı seferleri düzenleyecek.
Ne üzerine?
Hac seferi İslam dünyasına.
Ki birazdan Doğu dünyasının da siyasi kavram haritasına bakacağız.
Orada da İslam'ın ortaya çıkışı var yine Orta Çağ'da ama Asya'da.
Hocam, Orta Çağ'da İslam'ın ortaya çıkması ve Haçlı seferlerinin düzenlenmesi arasında çok sıkı bir bağ var.
Niye?
Çünkü hocam, Haçlı seferlerini ileride göreceğiz.
Bunun çok çok sebepleri var.
Ama burada görmemiz gereken şey şu Hocam, İslam dünyasını, zenginliği ele geçirmek, Kudüs'ü ele geçirmek, Bizans'ı ele geçirip Hristiyanlığın tek lideri olmak gibi amaçları var Papa'nın.
Papa bu yüz dertle ne yaptı hocam?
Haçlı seferleri düzenliyor.
Haçlı seferleri yaptığı zamanda farkında olmadan bir şey yapmış olacak.
O bir sürü kontrol ettiği insan sefere gidecek.
Müslümanların, Papa'nın dediği gibi barbar olmadığı, İslam'ın kötü olmadığı ve İslam dünyasının gelişmiş bir medeniyet olduğunu, barbar olmadıklarını anlayacak insanlar.
Ayrıca Haçlı Seferleri sayesinde birçok ticari limanlar da öğrenilecek.
Daha daha önemlisi kağıt, matbaa, barut, pusula, mürekkep.
Hocam hepsi Haçlı Seferleri ile Avrupa'ya taşınacak.
Bilimsel yazılar, bilimsel çalışmalar hepsi Avrupa'ya taşınacak.
O zaman ne olacak?
Avrupa uyanmaya başlayacak.
Aslında Papa burada Haçlı Seferleri ile daha fazla güçleneceğiz derken ne olmuş hocam?
Ayağına sıkmış oldu ama burada bir sıkıntı daha var.
Haçlı seferleri yüzünden Avrupa'da bir şey oluyor.
Yani şu dere beyliğin zayıfladığını göreceğiz arkadaşlar.
Haçlı seferlerinden sonra niye bir kere açgözlü derebeyleri bu sefere katıldı.
Daha fazla toprak almak istedi.
Ne olacak hocam?
Onlar topraklarını kaybedecekler ve bir daha geri dönemeyen bu derebeyleri ne olacak?
Krallara kaptıracak topraklarını Avrupa'daki o güçsüz krallar güçlenmeye başlayacak.
Tamam, bir de Magna Carta olayımız var.
Magna Carta olayı da Avrupa'daki bir kralın Kral Yurtsuz John'un kendi İngiltere'de bulunan halka zorla vergi koyması veya onlardan zorla daha fazla vergi almak istemesi ve buna da karşı çıkanlar var.
Mesela soylular dan bir kısmı halktan bir kısım krala baş kaldırmış dardır.
Ona bazı şartlar ileri sürmüşlerdir zaten.
Bunun diğer adı neydi hocam?
Büyük şart.
Pekala bu Magna Carta olayı o dönemin demokrasi hareketi miydi?
Evet.
Yani Ortaçağ'da böyle bir olay yaşanıyor İngiltere'de ve bu da bir kralın yetkisi sınırlanıyor du.
Bunu da diğer dersimiz anlatmıştık.
Peki bu bantla Carta olayından sonra biz niye görüyoruz hocam?
İngiltere ve Fransa arasında yaşanan 100.
Yıl savaşlarını görüyoruz.
Şimdi gücün savaşlarına bir bakalım.
Gücün savaşları şu.
İngiltere ile Fransa arasında yaşanan bir savaş.
Burada İngiltere Fransa toprakları üzerinde hak iddia etmiştir arkadaşlar ve bu yüzden savaşlar başlamıştır.
Bakın baya uzun süren bir savaş bu.
Ki bu dönemde biz Osmanlı Devleti'nin Anadolu üzerinden Balkanlara doğru ilerlediğini biliyoruz.
Önemli bir güç olduğunu biliyoruz Osmanlı'nın.
İşte Osmanlı'nın büyümesindeki avantajlardan bir tanesi.
Avrupa'da karşısına çıkacak bir güç yok.
Çünkü İngiltere, Fransa bir veraset savaşı yaşıyor burada.
Hocam bu olaylarda da ne olacak?
Daha sonra hani bunlar daha bitmeyecek.
1455 ve 1400.
Hocam 85.
Yani bu veraset savaşları bitmeyecek.
Bu meşhur devam edecek.
Ama bu çifte güç savaşları İngiltere'nin kendi iç savaş olacak.
Yani mesela buradaki 100 yıl savaşları İngiltere Fransa arasında yaşanırken, bu bir veraset savaşı ve bu da bir veraset savaşı, çifte güç savaşları.
Ama bu İngiltere içinde yaşanıyor.
Yani burada York ve Len Çıtır Hanedanı'nın kendi arasındaki savaş.
Yani bir tarafta bu İngiltere Fransa'nın savaşı, bir tarafta kendi içindeki savaşlar.
Baya bir zaman.
Bakın arkadaşlar 1200 37'de başlıyor, 1400 85'e, yani Ortaçağ'ın dışına bile çıkıyor hatta bin 453.
Normalde bizim girişimiz ki bizim de Osmanlı Devleti'nin de İstanbul'un fetihle ne yaptığını biliyoruz.
Hocam artık ortaçağ sonlandırdığını biliyoruz.
İşte Ortaçağ'ın Avrupa kavram ortası.
Arkadaşlar bu şekilde bakın derebeyleri bir güçtü.
Gücünü ne zaman kaybediyor?
Avrupa'da derebeyleri yani feodalite kan kaybediyor.
Bunu sağlayan önemli faktörleri.
Öyle yuvarlak içine alıyorum.
Mesela Haçlı seferleriyle derebeyleri gücünü kaybediyor.
Papa gücünü kaybediyor.
Tamam, Magna Carta da kralların hocam.
Biraz gücünü kaybettiğini görüyoruz.
Bu farklı yüzük savaşları işte.
Derebeyleri çok ölüyor burada çok fazla derebeyi oluyor.
Yüz yıl savaşları en fazla derebeyi öldü.
Savaşlardan bir tanesi hocam.
Yine buradaki hanedanların savaşması.
York belleyen çift Tır'ın savaşı.
Çifte güç savaşı.
Derebeyleri ölüyor, tamam.
İstanbul'un fethinde ise derebeyleri yıkılacağı daha da kesinleşiyor.
Niye?
Çünkü Fatih Sultan Mehmet'in o döktürdüğü büyük şahi topları, derebeyleri in yıkılacağını ın göstergesi.
Barutu, silahların kullanılması, ateşli silahların kullanılması.
Krallar bunu derebeyi birine karşı kullanacaklar.
Yani o Ortaçağ Avrupa'sı şöyle Kavimler Göçü ile başladı.
1453'te de sonlandı aradan yaşananlar.
Müfredat adamız bize şunları soruyor Gençler tamam mıyız?
Evet.