Arkadaşlar merhaba.
Düşünceye geliştirme yolları üzerinde duracağız.
Birincisi örnekte indirme.
Peki örnekte indirme neden kullanılır?
Bir yazar, bir sanatçı bir eserinde örnek indirmeye neden başvurur?
Peki yazar düşüncesini kanıtlamak için diyebilir miyiz?
Diyebiliriz.
Sadece kanıtlamak mı?
Hayır.
Somut luk kazandırmak için kullanılabilir veya görünürlük kazandırmak amacıyla düşüncesine bir sanatçı örnek indirmeden faydalanır.
Peki örnek indirmeden faydalanan sanatçı hangi ifadeleri kullanabilir?
Parçada gördüğümüz de mesela bakın sözgelimi ifadesi kullanılabilir.
Mesela ifadesini görebiliriz.
Diyelim ki ifadesini görebiliriz.
Bunlar bizim örnekle indirmede kullanacağımız ipuçları mız.
İsterseniz hemen örnek ettiğimize bakalım.
Bütün büyük yapıtlar anlattıkları olaylarla değil, kişileri ile yaşarlar, kazanmışlardır.
Bakın burada başlıyor.
Örnek.
Hamlet'in olayını unutabilir ama Hamlet'i asla.
Bakın bir eserin olaylarla değil, kişileri ile ön plana çıktığını söylemiş ve hemen Hamlet örneğini vermiş.
Suç ve Ceza daki olayları anımsayan bir anımsama sayabiliriz.
Fakat Rus Kournikova için aynı şeyleri söyleyemeyiz derken Suç ve Ceza ve Hamlet ten örnekler vermiştir.
Geldik tanık göstermeye.
Ileri sürülen düşüncelerin inandırıcı olması için alanında uzman kişilerin ismi ile birlikte sadece ismi yetmiyor.
Çünkü sözünü söylemektir arkadaşlar.
O zaman ben tanık göstermeye kullanacak isem alanında uzman birinin hem ismini ama ismiyle birlikte en önemlisi bir sözünü söyleyeceğim.
Dikkat ederseniz alıntı yapmak olarak da ifade edilir.
Hemen örnek parçamız da bakalım.
Hoşgörü, insanları birbirine yaklaştıran güçlü bir bağdır.
Yunus bu konuda Yaradılanı severim yaradandan ötürü sözünü boşuna söylememiştir derken bakın Yunus Emre'den ismiyle birlikte bir sözünü söyleyerek alıntı yapmış.
Yani tanık göstermeyi kullanmış.
Geldi mi karşılaştırmaya?
Karşılaştırma birden fazla varlığın sadece farklı yönü olarak bilinir.
Ama öyle değil.
Hem benzer hem de farklı yönlerden kıyaslanması mıdır arkadaşlar?
Peki biz karşılaştırmada hangi ifadeleri görürüz?
Daha çok bakın en ifadesini gördüyseniz orada kesinlikle.
Mesela bir paragraf sorusu çözdünüz, düşünün.
Orada kesinlikle karşılaştırma vardır.
Tabii bunun yanında daha yine bir zattır.
Yine bir karşılaştırma bildirir.
Bunu gördüğünüzde hemen karşılaştırma olabileceğini düşüneceğiz pek çok.
Bunun yanında bakın dikkat, bunun yanında derken varlığın farklı bir yönü karşılaştırılmış olabilir veya buna karşılık gibi ifadelerin kullanılabileceğini unutmayalım arkadaşlar.
Hemen örnek parça mıza bakalım.
Güneye doğru indiğimizde göz alabildiğine uzanan bir olayla karşılaştık.
Ova güneşli ve dalga sız bir denizden daha da düzdü.
Bakın dikkat ederseniz ovayı bir denizle karşılaştırmış.
Yani güneşli ve dalga sız bir denizden daha düz olduğu olması yönüyle, yani ova ile deniz arasında bir kıyaslama yoluna gitmiştir.
Ve geldik benzetmeye.
Benzetme bir varlığın başka bir varlığa benzetilmesi dir arkadaşlar.
Yani zayıf olanın güçlü olana benzetilmesi de diyebiliriz.
Benzetmede de bazı ifadeleri sıkça göreceğiz ki en çok kullanılacak ve bu sözcükleri gördüğümüzde, yani benzetme olma ihtimali yüksek diyebileceğimiz gibi ya da bakın en fazla gibi et açısını göreceğiz.
Sanki Ed atının da benzetme de sıkça kullanıldığını söyleyebiliriz.
Tıpkı sözcüğünü yine kullanabiliriz, güya sözünü benzetmede görebiliriz, anımsatıyor ifadesini yine benzetme için görebiliriz.
Andırıyor ifadesini de yine bir benzetme metninde görebiliriz.
Arkadaşa hemen örnek ettiğimize bakalım.
Ah bu türküler köy türküleri.
Ana sütü gibi temiz, ana sütü gibi candan.
Bakın köy türkülerini neye benzetmiş.
Hem ana sütüne benzetmiş, daha doğrusu ana sütüne benzetmiş.
Hem temiz olması yönüyle, hem de candan olması yönüyle.
Düşünceye geliştirme yolları üzerinde duracağız.
Birincisi örnekte indirme.
Peki örnekte indirme neden kullanılır?
Bir yazar, bir sanatçı bir eserinde örnek indirmeye neden başvurur?
Peki yazar düşüncesini kanıtlamak için diyebilir miyiz?
Diyebiliriz.
Sadece kanıtlamak mı?
Hayır.
Somut luk kazandırmak için kullanılabilir veya görünürlük kazandırmak amacıyla düşüncesine bir sanatçı örnek indirmeden faydalanır.
Peki örnek indirmeden faydalanan sanatçı hangi ifadeleri kullanabilir?
Parçada gördüğümüz de mesela bakın sözgelimi ifadesi kullanılabilir.
Mesela ifadesini görebiliriz.
Diyelim ki ifadesini görebiliriz.
Bunlar bizim örnekle indirmede kullanacağımız ipuçları mız.
İsterseniz hemen örnek ettiğimize bakalım.
Bütün büyük yapıtlar anlattıkları olaylarla değil, kişileri ile yaşarlar, kazanmışlardır.
Bakın burada başlıyor.
Örnek.
Hamlet'in olayını unutabilir ama Hamlet'i asla.
Bakın bir eserin olaylarla değil, kişileri ile ön plana çıktığını söylemiş ve hemen Hamlet örneğini vermiş.
Suç ve Ceza daki olayları anımsayan bir anımsama sayabiliriz.
Fakat Rus Kournikova için aynı şeyleri söyleyemeyiz derken Suç ve Ceza ve Hamlet ten örnekler vermiştir.
Geldik tanık göstermeye.
Ileri sürülen düşüncelerin inandırıcı olması için alanında uzman kişilerin ismi ile birlikte sadece ismi yetmiyor.
Çünkü sözünü söylemektir arkadaşlar.
O zaman ben tanık göstermeye kullanacak isem alanında uzman birinin hem ismini ama ismiyle birlikte en önemlisi bir sözünü söyleyeceğim.
Dikkat ederseniz alıntı yapmak olarak da ifade edilir.
Hemen örnek parçamız da bakalım.
Hoşgörü, insanları birbirine yaklaştıran güçlü bir bağdır.
Yunus bu konuda Yaradılanı severim yaradandan ötürü sözünü boşuna söylememiştir derken bakın Yunus Emre'den ismiyle birlikte bir sözünü söyleyerek alıntı yapmış.
Yani tanık göstermeyi kullanmış.
Geldi mi karşılaştırmaya?
Karşılaştırma birden fazla varlığın sadece farklı yönü olarak bilinir.
Ama öyle değil.
Hem benzer hem de farklı yönlerden kıyaslanması mıdır arkadaşlar?
Peki biz karşılaştırmada hangi ifadeleri görürüz?
Daha çok bakın en ifadesini gördüyseniz orada kesinlikle.
Mesela bir paragraf sorusu çözdünüz, düşünün.
Orada kesinlikle karşılaştırma vardır.
Tabii bunun yanında daha yine bir zattır.
Yine bir karşılaştırma bildirir.
Bunu gördüğünüzde hemen karşılaştırma olabileceğini düşüneceğiz pek çok.
Bunun yanında bakın dikkat, bunun yanında derken varlığın farklı bir yönü karşılaştırılmış olabilir veya buna karşılık gibi ifadelerin kullanılabileceğini unutmayalım arkadaşlar.
Hemen örnek parça mıza bakalım.
Güneye doğru indiğimizde göz alabildiğine uzanan bir olayla karşılaştık.
Ova güneşli ve dalga sız bir denizden daha da düzdü.
Bakın dikkat ederseniz ovayı bir denizle karşılaştırmış.
Yani güneşli ve dalga sız bir denizden daha düz olduğu olması yönüyle, yani ova ile deniz arasında bir kıyaslama yoluna gitmiştir.
Ve geldik benzetmeye.
Benzetme bir varlığın başka bir varlığa benzetilmesi dir arkadaşlar.
Yani zayıf olanın güçlü olana benzetilmesi de diyebiliriz.
Benzetmede de bazı ifadeleri sıkça göreceğiz ki en çok kullanılacak ve bu sözcükleri gördüğümüzde, yani benzetme olma ihtimali yüksek diyebileceğimiz gibi ya da bakın en fazla gibi et açısını göreceğiz.
Sanki Ed atının da benzetme de sıkça kullanıldığını söyleyebiliriz.
Tıpkı sözcüğünü yine kullanabiliriz, güya sözünü benzetmede görebiliriz, anımsatıyor ifadesini yine benzetme için görebiliriz.
Andırıyor ifadesini de yine bir benzetme metninde görebiliriz.
Arkadaşa hemen örnek ettiğimize bakalım.
Ah bu türküler köy türküleri.
Ana sütü gibi temiz, ana sütü gibi candan.
Bakın köy türkülerini neye benzetmiş.
Hem ana sütüne benzetmiş, daha doğrusu ana sütüne benzetmiş.
Hem temiz olması yönüyle, hem de candan olması yönüyle.
