Düşünceyi geliştirme yollarına kaldığımız yerden devam ediyoruz.
Sayısal verilerden yararlanma konusunda kalmıştık.
Arkadaşlar, araştırma, inceleme, test ve istatistik gibi çalışmalar sonucu elde edilen veriler düşüncelerin desteklenmesi ve pekiştirilmesi için kullanılır.
Bu durumda ne yapmış olacağız?
Bakın sayısal verilerden faydalanmış olacağız.
Yani yüzdelik bir dilim verebiliriz.
Bir anketin bir sonucunu verebiliriz.
Bir istatistiksel bilgiden bahsedebiliriz.
Bunlar da sayısal veri olacak.
Peki tanımlamaya gelelim.
Tanımlama, varlık veya kavramların dikkat belirgin özelliklerinin tanıtılması der.
Bakın.
Peki ben tanımlamada hangi soruya cevap arayacağım?
Bu nedir?
Yani şiirin tanımını yapıyorsan, ben şiir işte, duyguları en güzel ifade eden sanattır dedim mesela.
Hani bu nedir yani bu dan kastımız, şiirin tanımını yapıyorsam aslında şiir nedir?
Demek istiyorum.
Peki hangi ifadeler?
Tanım cümlesi olmaz?
Olumsuz ifadeler kesinlikle tanım cümlesi olmaz arkadaşlar.
Peki yüklem de çoğunlukla hangi ek kullanacak dır ve tır ekini gördüğümüzde orada büyük ihtimal tanımlama olduğunu düşüneceğiz.
Aynı zamanda tanım öznel de olabilir, nesnel de olabilir yani.
Sadece sıfatlar isimleri inceleyen, belirten sözcükler dir dediğimizde elbette ki bu tanım olur ama sadece bu nesnel ifadeler değil.
İşte az önce söylediğim şiir, insan bir insanın kendini en iyi ifade etme sanatıdır dediğimizde mesela bu öznel bir tanımdır ama yine tanımdır.
Neden bu nedir?
Sorusuna cevap verdiği için bakın estetiğin tanımını yaptık.
Burada estetik yalanı yaşamda olmayanı gerçeğe dönüştürme çabasıdır.
Estetik nedir veya bu nedir dediğimizde Bakın yalanı yaşamda olmayanı gerçeğe dönüştürme sanatıdır diyeceğiz.
Soyutlama arkadaşlar soyut bir kavram.
Benzetme veya istişare gibi yollarla somut hale getirilir.
Ben buna soyutlama diyeceğim.
Nasıl mı?
Bakın dikkat.
Vicdan soyut bir kavramdır.
Çünkü beş duyu organımız yargılayamaz, içimizdeki sakin bir sestir.
Bakın vicdan neye benzetildi.
Arkadaşlar sese benzetildi.
Peki ses somut değil midir?
Evet, soyut olan vicdan, somut olan sese benzetilerek daha somut bir hale getirildi arkadaşlar ve yineleme.
Bakın ya ikileme ya da aynı sözcüğün farklı yerlerde tekrarı şeklinde karşımıza çıkacak.
Hani ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden dediğimde.
Bakın hemen Ahmet Haşim'in şiiri bir ikileme dir aynı zamanda bir yineleme, bedir veya bir paragraf sorusu çözdüğünü düşünün işte.
Diyelim ki parçaya başladınız, yağmur kelimesi geçti.
Sonra ilerlediğimiz parçanın ilerleyen kısımlarında yine yağmur ifadesini gördüyseniz, bu da yineleme olarak kabul edilecek.
Düşünceyi geliştirme yollarıyla ilgili örnek sorunuzu inceleyelim.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?
Şimdi parça mıza bakalım.
Dilin anlam, ses ve ritim ögelerini belli düzen bir düzen içinde kullanarak, bir olayı ya da bir duygusal ve düşünsel deneyimi yoğunlaşmış ve sıradanlıktan uzaklaşmış bir biçimde ifade etme sanatıdır şiir.
Bakın dikkat sanatıdır şiir dır.
Dil ekine dikkat!
Peki ben yüklem de dırdır ekini kullan saydım aynı zamanda bu nedir?
Sorusuna cevap ara saydım.
Ne olacaktı bu?
Tabi ki de tanımlama.
Peki ben burada hangi kavramın tanımını yapıyorum şiir kavramının?
O zaman soruyorum, bu nedir yani şiir nedir?
Dilin anlam, ses ve biçim ögelerini belli düzen içinde kullanarak, bir olayı ya da bir duygusal ve düşünsel deneyimi yoğunlaşmış ve sıradanlıktan uzaklaşmış bir biçimde ifade etme sanatıdır şiir.
O zaman ben burada ne yaptım?
Şiirin tanımını yaptığım, dolayısı ile eş seçeneğinde düşünceyi geliştirme yollarından tanımlamayı kullanmış oldum.
Parçanın devamında da şiirin özelliklerinden bahsetmiş, işte en eski edebiyat türlerini indir demiş.
Günlük dil biraz daha günlük dilden farklı olarak kullanıldığından bahsedilmiş.
Ölçü ve kafiye yer verilebileceği gibi serbest şekilde de yazılabileceğini söz edilmiş.
Dolayısıyla ağır basan düşünceyi geliştirme yolu el seçeneğinde ki tanımlamadır.
Sayısal verilerden yararlanma konusunda kalmıştık.
Arkadaşlar, araştırma, inceleme, test ve istatistik gibi çalışmalar sonucu elde edilen veriler düşüncelerin desteklenmesi ve pekiştirilmesi için kullanılır.
Bu durumda ne yapmış olacağız?
Bakın sayısal verilerden faydalanmış olacağız.
Yani yüzdelik bir dilim verebiliriz.
Bir anketin bir sonucunu verebiliriz.
Bir istatistiksel bilgiden bahsedebiliriz.
Bunlar da sayısal veri olacak.
Peki tanımlamaya gelelim.
Tanımlama, varlık veya kavramların dikkat belirgin özelliklerinin tanıtılması der.
Bakın.
Peki ben tanımlamada hangi soruya cevap arayacağım?
Bu nedir?
Yani şiirin tanımını yapıyorsan, ben şiir işte, duyguları en güzel ifade eden sanattır dedim mesela.
Hani bu nedir yani bu dan kastımız, şiirin tanımını yapıyorsam aslında şiir nedir?
Demek istiyorum.
Peki hangi ifadeler?
Tanım cümlesi olmaz?
Olumsuz ifadeler kesinlikle tanım cümlesi olmaz arkadaşlar.
Peki yüklem de çoğunlukla hangi ek kullanacak dır ve tır ekini gördüğümüzde orada büyük ihtimal tanımlama olduğunu düşüneceğiz.
Aynı zamanda tanım öznel de olabilir, nesnel de olabilir yani.
Sadece sıfatlar isimleri inceleyen, belirten sözcükler dir dediğimizde elbette ki bu tanım olur ama sadece bu nesnel ifadeler değil.
İşte az önce söylediğim şiir, insan bir insanın kendini en iyi ifade etme sanatıdır dediğimizde mesela bu öznel bir tanımdır ama yine tanımdır.
Neden bu nedir?
Sorusuna cevap verdiği için bakın estetiğin tanımını yaptık.
Burada estetik yalanı yaşamda olmayanı gerçeğe dönüştürme çabasıdır.
Estetik nedir veya bu nedir dediğimizde Bakın yalanı yaşamda olmayanı gerçeğe dönüştürme sanatıdır diyeceğiz.
Soyutlama arkadaşlar soyut bir kavram.
Benzetme veya istişare gibi yollarla somut hale getirilir.
Ben buna soyutlama diyeceğim.
Nasıl mı?
Bakın dikkat.
Vicdan soyut bir kavramdır.
Çünkü beş duyu organımız yargılayamaz, içimizdeki sakin bir sestir.
Bakın vicdan neye benzetildi.
Arkadaşlar sese benzetildi.
Peki ses somut değil midir?
Evet, soyut olan vicdan, somut olan sese benzetilerek daha somut bir hale getirildi arkadaşlar ve yineleme.
Bakın ya ikileme ya da aynı sözcüğün farklı yerlerde tekrarı şeklinde karşımıza çıkacak.
Hani ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden dediğimde.
Bakın hemen Ahmet Haşim'in şiiri bir ikileme dir aynı zamanda bir yineleme, bedir veya bir paragraf sorusu çözdüğünü düşünün işte.
Diyelim ki parçaya başladınız, yağmur kelimesi geçti.
Sonra ilerlediğimiz parçanın ilerleyen kısımlarında yine yağmur ifadesini gördüyseniz, bu da yineleme olarak kabul edilecek.
Düşünceyi geliştirme yollarıyla ilgili örnek sorunuzu inceleyelim.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?
Şimdi parça mıza bakalım.
Dilin anlam, ses ve ritim ögelerini belli düzen bir düzen içinde kullanarak, bir olayı ya da bir duygusal ve düşünsel deneyimi yoğunlaşmış ve sıradanlıktan uzaklaşmış bir biçimde ifade etme sanatıdır şiir.
Bakın dikkat sanatıdır şiir dır.
Dil ekine dikkat!
Peki ben yüklem de dırdır ekini kullan saydım aynı zamanda bu nedir?
Sorusuna cevap ara saydım.
Ne olacaktı bu?
Tabi ki de tanımlama.
Peki ben burada hangi kavramın tanımını yapıyorum şiir kavramının?
O zaman soruyorum, bu nedir yani şiir nedir?
Dilin anlam, ses ve biçim ögelerini belli düzen içinde kullanarak, bir olayı ya da bir duygusal ve düşünsel deneyimi yoğunlaşmış ve sıradanlıktan uzaklaşmış bir biçimde ifade etme sanatıdır şiir.
O zaman ben burada ne yaptım?
Şiirin tanımını yaptığım, dolayısı ile eş seçeneğinde düşünceyi geliştirme yollarından tanımlamayı kullanmış oldum.
Parçanın devamında da şiirin özelliklerinden bahsetmiş, işte en eski edebiyat türlerini indir demiş.
Günlük dil biraz daha günlük dilden farklı olarak kullanıldığından bahsedilmiş.
Ölçü ve kafiye yer verilebileceği gibi serbest şekilde de yazılabileceğini söz edilmiş.
Dolayısıyla ağır basan düşünceyi geliştirme yolu el seçeneğinde ki tanımlamadır.
