Servet i Fünun döneminde romanın konusu üzerinde duracağız.
Önce genel özelliklerden bahsedeceğiz.
Yani bu dönemde romanda neler yapılmış, nasıl bir yol izlenmiş onlardan bahsedeceğiz.
Daha sonra da bu dönemde roman türünde eser veren sanatçılar, önemli sanatçılarımız üzerinde durup dersimizi nokta alacağız.
Şimdi öncelikle Servet i Fünun döneminde romanın genel özelliklerine bir bakalım.
Bakın.
Romanlarda dar bir çevre anlatılmış bir kere.
Hemen bunu not etmeliyiz romanlarda.
Bakın dar bir çevre anlatılmış.
Daha çok İstanbul'da geçen olaylar dile getirilmiştir.
Bakın demek ki İstanbul dışında da konular var.
Ama daha çok İstanbul ele işlenen mekan olarak işlenen yerdir.
Bakın teknik bakımdan sağlam, batıya uygun ilk roman örneklerini biz bu dönemle görüyoruz.
Hatırlayın bir önceki dönemde Tanzimat romanında teknik bakımdan zayıf diyorduk ama teknik bakımdan sağlam, batıya uygun ilk örneklerin bir Servet i Fünun döneminde olduğunu söyleyebiliriz.
Akışı kesip okura bilgi verilmemiş.
Neden?
Çünkü realizm akımının etkisinde dar siyasal baskılar, yani dönemin etkisiyle bakın sosyal konulardan uzak durmuşlardır.
Yerli karakterlerin psikolojilerini tahlil etmişler.
Toplumsal yaşamla değil, ev içiyle ilgilenme işlerdir.
Bakın yerli karakterlerin psikolojik tahlilleri yapılıyor.
Toplumdan ziyade ev içiyle ilgilenmemiş, daha çok ev içi meseleler üzerinde durulmuştur diyebiliriz.
Bakın kahramanlar eğitimli, aydın kişilerden seçilmiş ve ait oldukları sınıfa göre oluşturulmuştur.
Yani hangi sınıftan yani doktor ise doktor gibi.
Mesela zengin bir iş adamı ise bunun gibi konuş durulmuş.
Mesela Türkçenin kurallarına söz dizimi, ne uymayıp yeni anlatım olanakları aramışlar.
Devrik ve eksilten dili, cümleleri de sıkça kullanmışlardır.
Bakın yazarın kendini gizlemeye çalıştığını söyledik.
Neden?
Yani araya girip bir akışı bozup bilgi verme de yok.
Kendini gizlemiş çünkü.
Yukarıda da bahsettik.
Realizm akımının bak'ın etkisiyle olmuş şeyler bunlar.
Dil ağırdır romanlarda.
Üsluptan çok sanatkar elenir.
Bakın sanatkar gene bir üslup kullanılmıştır.
Romanlarda hayal kırıklığı, üzüntü, marazi gibi duygulu anmalar, başarısız aşklar en çok işlenen konular arasındadır.
Kadın kahramanlar, erkek kahramanlar kadar artık önem kazanmıştır.
Yani o zamana kadar diyelim ki erkek kahramanlar daha ön planda ise artık bu dönemle birlikte.
Kadın kahramanların da sıkça kullanıldığını söyleyebiliriz.
Olay örgüsü roman anlayışından, karakter sentez roman anlayışına geçilmiştir.
Evet, artık olay örgülü roman anlayışı yok.
Karakter sentez edici bir roman anlayışına doğru karakterleri analiz eden, yani romanda geçen kişilerin özellikle karakterleri bir sentez, bir bakış açısıyla ele alınmıştır.
Betimlemeler bakın gözleme dayalıdır ve nesnel dir.
Kurgu aile ortamıyla sınırlıdır.
Bakın aile ortamından dışarıya pek çıkmamış vardır ve bu dönemin en önemli romancılarından başında gelen isim Halid Ziya Uşaklıgil.
Bakın edebiyatımızda Batılı anlamda ilk roman örneğini yazan sanatçıdır.
Hatta ilk romanı mızın ismi de yani Batılı anlamda ilk roman örneği sayılan eser de Mai ve Siyah adlı eseridir.
Bakınız Halit Ziya Uşaklıgil realizm min etkisindedir.
Dili süslüdür, sanatıdır ve ağırdır.
Romanlarında bakın, aydın kişileri anlatır.
O zamana kadar alışılmış olan yöntemin dışında yeni bir cümle düzeni ile yazmıştır.
Yani kendisine gelinceye kadar romanında kullanılan cümle yapısından farklı bir cümle yapısı kullandığını söyleyebiliriz.
Özellikle psikolojik yani ruh tahlillerini önem verir.
Kahramanları yaşadıkları çevreye uygun olarak anlatır.
Zengin ise zengin veya bir konakta uzaksa ona göre anlatmıştır romanlarında.
Yalnız İstanbul'u anlatan sanatçının hikayelerinde İstanbul'a çıkarak Anadolu'yu anlattığını söyleyebiliriz.
Bakın romanlarda sadece İstanbul var ama hikayelerinde bazen İstanbul dışına çıkarak Anadolu'yu anlattığını da söyleyebiliriz.
Mai ve Siyah, Türk edebiyatının Batılı anlamdaki ilk romanıdır.
Kesinlikle bileceğiz.
Aşkı Memnu.
Yasak aşkın anlatıldığı, yine Türk edebiyatının ünlü bir romanıdır.
Bir Behlül ve Bihter Eden Hatırlayalım dizisi de hatta oynanmıştı.
Kırık Hayatlar yine bilmemiz gereken önemli bir romanıdır.
Nemi de Bir Ölünün Defteri, Sefa ile Ferdi ve Şürekası, Nesli Ahir Halit Ziya Uşaklıgil'in önemli eserleridir.
Bu dersimiz de Halit Ziya Uşaklıgil ve Servet i Fünun romanının genel özelliklerini gördük.
Bir sonraki dersimiz de sanatçılarımızı görmeye devam edeceğiz.
Bir sonraki dersimiz de görüşmek üzere.
Servetifünun Dönemi Nedir?
Servet-i Fünun dönemi, 19. yüzyılın sonlarından 20. yüzyılın başlarına kadar devam eden bir edebiyat dönemidir. Bu dönem, Tanzimat dönemi sonrasında, 1880-1901 yılları arasında yayımlanan Servet-i Fünun dergisi etrafında şekillenmiştir. Bu dönemin edebiyatı, Tanzimat döneminin ulusal ve toplumsal hedeflerine tepki olarak, daha bireysel, estetik, sanatsal kaygılar taşıyan bir anlayışla ortaya çıkmıştır. Sanatın kendisini anlamak için var olduğunu düşünen Servet-i Fünun yazarları, estetik kaygıları öne çıkararak öznel bir sanat anlayışını benimsemişlerdir. Bu dönemdeki roman, hikaye, şiir gibi edebiyat türleri, özellikle dil ve üslup açısından dikkat çekici bir gelişme göstermiştir.
Servetifünun Döneminde Roman
Servet-i Fünun Dönemi, Tanzimat Dönemi'nden sonra gelen edebi bir akımdır. Bu dönem, Türk edebiyatında Batı tarzında yazılmış eserlerin artması ve edebi eserlerde daha çok sanatın kullanılmasıyla karakterizedir.
Servet-i Fünun Dönemi'nde roman, edebiyatın en önemli türü olarak kabul edildi. Bu dönemde roman, gerçek hayattan esinlenerek yazılmaya başlandı ve yerli unsurlar da eserlere eklenmeye başladı.
Bu dönemde yazılan romanların genel olarak İstanbul toplumunun günlük hayatını, ahlaki değerleri, gelenekleri, modernleşme sürecini, Batılılaşmayı, sosyal tabakalaşmayı ve kadın-erkek ilişkilerini ele aldığı görülmektedir.
Servet-i Fünun Dönemi romanlarında dil ve üslup oldukça önemlidir. Yazarlar, eserlerinde zengin bir dil kullanarak kendilerini ifade etmeye çalışmışlardır. Ayrıca, romanlarda anlatıcıların gözlem gücü ve iç dünyalarına yönelik açıklamalar daha fazla yer almıştır.
Servet-i Fünun Dönemi romanları genellikle bireysel sorunlara odaklanmıştır. Yazarlar, karakterlerinin iç dünyalarını ve psikolojilerini detaylı bir şekilde işleyerek okuyucuları etkilemeye çalışmışlardır.
Bu dönemin önde gelen roman yazarları arasında Ahmet Mithat Efendi, Halit Ziya Uşaklıgil, Şemsettin Sami, Recaizade Mahmut Ekrem, Fatma Aliye Hanım ve Ali Ekrem Bolayır gibi isimler yer almaktadır.
Servetifünun Döneminde Roman Özellikleri Nelerdir?
Servet-i Fünun Dönemi, Türk edebiyatında Batı etkisiyle oluşan bir dönemdir. Bu dönemde, sanat, estetik ve güzellik önemliydi. Bu nedenle, Servet-i Fünun romanları, dil, stil ve estetik özellikleriyle öne çıktı. Bu dönem romanları, okuyucuyu gerçek dünyadan uzaklaştırıp, hayal dünyasına götürerek estetik bir keyif sağlamayı amaçladı.
Servet-i Fünun romanları genellikle sosyal hayattan uzak, zengin ailelerin hayatına odaklandı. Yazarlar, kişilerin psikolojik yapısını inceleyerek, karakterlerinin iç dünyalarını ve duygularını yansıtmaya çalıştılar. Romanlarda, genellikle betimlemeler ve ayrıntılara önem verildi.
Servet-i Fünun romanları, dil ve anlatım bakımından da özgündür. Yazarlar, dilin güzelliğine ve zenginliğine önem vererek, dilde de yenilikler yapmaya çalıştılar. Ayrıca, edebiyatın kendine özgü terimleri olan "sanat için sanat", "realizm" ve "natüralizm" gibi akımları da benimsediler.
Servet-i Fünun romanlarının diğer özellikleri arasında, geleneksel toplumun değerlerine karşı çıkma, bireyselliği vurgulama, kadın karakterleri öne çıkarma, Batı kültürüne hayranlık ve özlem duyma yer alır.
Servetifünun Dönemi Roman Yazarları Kimlerdir?
Servet-i Fünun Dönemi'nin önemli roman yazarları ve eserleri şunlardır:
- Ahmet Mithat Efendi - "Felatun Bey ile Rakım Efendi", "Hikmet-i Felsefe", "Letaif-i Rivayat"
- Ömer Seyfettin - "Bahar ve Kelebekler", "Sinekli Bakkal", "Yüksek Ökçeler", "Esrar-ı Cinayat"
- Halit Ziya Uşaklıgil - "Mai ve Siyah", "Aşk-ı Memnu", "Kırık Hayatlar", "Bir Ölünün Defteri", "Sözde Kızlar"
- Recaizade Mahmut Ekrem - "Araba Sevdası"
- Fatma Aliye - "Muhayyelât", "Lâlbayrak", "Harabat"
- Hüseyin Cahit Yalçın - "Bir İzdivaç İçin", "Bir Ölüm"
- Ali Ekrem Bolayır - "Zeynep", "Âdem ile Havva"
- Şemsettin Sami - "İbret", "Hikâye-i Muharrir", "Hicran-ı Âşık"
Bu yazarlar, Servet-i Fünun Dönemi'nin edebi anlayışına uygun olarak, dil ve üslup açısından özenli eserler vermişlerdir. Eserlerinde Batı edebiyatından etkilenmişler ve psikolojik tahliller yapmışlardır.
Servetifünun Dönemi Romanlarında İşlenen Konular Nelerdir?
Servet-i Fünun dönemi romanları genellikle toplumsal konuları ele almış, bireysel duygu ve düşüncelerin yanı sıra toplumsal olaylara da yer vermiştir. Ayrıca doğu ve batı kültürü arasındaki çatışma da sıkça işlenmiştir. Dönemin edebiyatçıları, çağdaş Batı edebiyatından etkilendikleri için romanlarında daha gerçekçi ve natüralist bir anlatım tarzını benimsemişlerdir. Romanlarda genellikle sosyal sınıflar arasındaki çatışmalar, modernleşme süreci, ahlaki değerler, kadın-erkek ilişkileri gibi konular işlenmiştir.
Servetifünun Dönemi Romanlarındaki Akımlar Nelerdir?
Servet-i Fünun dönemi, Batılılaşma çabalarının doruk noktasına ulaştığı bir dönemdir. Bu dönemde romanlar, genellikle batılı romanlardan etkilenerek yazılmıştır. Romantizm akımının etkileri de görülmekle birlikte, realizm ve natüralizm akımlarının etkileri daha ağır basmaktadır. Bu dönemde, toplumsal sorunlar ve bireysel psikolojiler gibi konular daha çok işlenmiştir.
Servet-i Fünun dönemi romanları arasında en çok izlenen akımlar, realizm ve natüralizm akımlarıdır. Realizm akımı, gerçeğe sadık kalınarak yazılan romanlardır. Natüralizm ise gerçeği olduğu gibi yansıtmak amacıyla yazılan romanlardır. Bu dönemde ayrıca, sembolizm ve romantizm gibi akımların etkileri de görülmektedir.
Halit Ziya Uşaklıgil Kimdir?
Halit Ziya Uşaklıgil (1869-1945), Türk edebiyatının önemli yazarlarından biridir. Edebiyat hayatı Tanzimat dönemi sonrasına denk gelir ve Servet-i Fünun dönemi yazarları arasında yer alır. Roman, öykü ve tiyatro türlerinde eserler vermiştir. Romanlarından "Mai ve Siyah", "Aşk-ı Memnu", "Sefile", "Kırık Hayatlar" ve "Bir Ölünün Defteri" önemli eserleri arasındadır. Eserleri Türk edebiyatında realizm ve natüralizm akımlarının etkilerini taşımaktadır.
