Daha önce Serveti Fünun romanının genel özelliklerinden bahsettik.
Önemli sanatçılardan bahsettik, eserlerine değindik.
Bu dersimiz de Servet i Fünun döneminde olup da bağımsız kalan bir sanatçımız var.
Türk edebiyatının da çok önemli bir ismidir.
Sınavlarda da sıkça karşılaşırız bu isimle.
Hüseyin Rahmi Gürpınar isterseniz Hüseyin Rahmi Gürtuna'nın sanat anlayışı, özellikleri ve eseri üzerinde eserleri üzerinde duralım.
Bakın edebiyatımızda bir kere Naturel İzmir temsilcisidir.
Bunu bileceğiz.
Ahmet Mithat geleneğini kendisi sürdürmüştür.
Yani çok yazma, çok roman yazma, yazı makinesi olma özelliğini yine Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın sürdürdüğünü söyleyebiliriz.
Bakın dili sağ nedir?
Yapıtlarında, kahramanları çevrelerinin diliyle konuşturur, taklit dene de yer verir.
Yani diyelim ki bir seyyar satıcı İsa, o anki kişi, eserdeki kişi ona göre konuşturur.
Veya kadınlar kendi arasında oturmuş dedikodu yapıyorsa, o kadınların şivesi ve ağız özelliğine göre bakın konuşturur onları.
Yani Karaman hangi çevreden, dilde odur?
Zaten natüralist mim bu en önemli özelliklerden birisidir.
Bakın sokağı edebiyata getiren sanatçı olarak nitelendirilir.
Yani sokakta o an çalışanı normal çocuk, kadın, yaşlı kim varsa oradaki kişileri direk romanına sanatını aktaran kişidir.
Hüseyin Rahmi Gürpınar yapıtlarında İstanbul'un mahallelerindeki hayat tarzını anlatmış.
En çok da bakın yanlışlıklara, gülün güçlüklere, zaaflarına, sosyal dengesizliklere dikkat çekmiştir.
Hüseyin Rahmi Gürpınar Özellikle sık sık olayla ilgisi olmayan gereksiz bilgilerin de yer aldığını söyleyebiliriz.
Bu yönüyle bir azınlığa hizmet ters ama aynen Ahmet Mithat geleneğinde olduğu gibi ilk başta söyledik bunu.
Zaman zaman araya girerek böyle gereksiz bilgileri, romanla ilgisi olmayan olaylara, olayın akışıyla, olayın örgüsüyle ilgisi olmayan böyle bilgileri sık sık verdiğini yine ifade edelim şimdi.
Bazen de kendisi olaylara karışır.
Bakın olayın akışına ne yapar, müdahale eder.
İşte asla romantizmin bir özelliğidir bu.
Eserlerinde bakın son madde çok önemli.
Tanzimat'tan Cumhuriyet sonrasına kadar toplumsal değişimin bütün evrelerini, İstanbul'un gündelik yaşamını temel olarak almıştır.
Yani hem toplumsal değişim hem de İstanbul'un gündelik hayatı.
Hüseyin Rahmi'nin eserlerinde yer bulmuştur.
Bakın önemli romanları kesinlikle bilmemiz gereken şık kuyruklu yıldız altında bir İzdivaç şıp sevdi.
Tesadüf, Gulyabani, mürebbiye, kesik baş, iffet, Efsun, Zu Baba.
Ben deli miyim?
Kaynanam nasıl kudurdu?
Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın bilmemiz gereken önemli romanlar mıdır?
İsterseniz konumuzla ilgili örnek sorumuzu da yapalım.
Şimdi bakın bir sanatçı ile ilgili bilgi var, sorumuz da.
Ve bu sanatçının kim olduğu isteniyor bana.
Zaten bu paragrafta sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
Bakalım ipuçları neler?
Edebiyatımızda ilk bakın ilk ifadesi kusursuz romanları o yazmıştır.
Şimdi kusursuz ilk roman, modern anlamda Batı tekniğine uygun ilk roman.
Az önce söyledik aslında belli dimi Halit Ziya ama bakalım gerçekten Halit Ziya ile ilgili bilgiler mi var?
Türk edebiyatındaki realizm M'in en büyük temsilcisidir.
Evet, Halit Ziya Uşaklıgil gerçekten de Türk edebiyatında Realizm in henüz öncü ismi.
Bakın romanlarında konularını aydın çevrelerden seçerken, hikayelerinde sıradan insanların hayatını konu indirir.
Halit Ziya romanlarında aydın çevreler anlatılır ki hemen romanlarını hatırlayalım Mavi ve Siyah Aşkı Memnu yu, kırık hayatları.
Ama hikayelerinde bakın Anadolu'ya gitmiş ve orada normal, sıradan insanların hayatını anlatmış.
Roman ve hikaye tekniği çok sağlamdır.
Zaten roman tekniği açısından ilk başarılı örnekler yine halis yanıdır demiş.
Diğer Servet i Fünun sanatçıları gibi onun dili de ağırdır.
Roman tekniği açısından her ne kadar başarılı olsa da ilk kusursuz örnekleri verse de dilinin ağır olduğunu söyleyeceğiz.
Dolayısıyla doğru cevabımız en seçeneği Halit Ziya Uşaklıgil olacak.
Servetifünun Dönemi Nedir?
Servet-i Fünun dönemi, 19. yüzyılın sonlarından 20. yüzyılın başlarına kadar devam eden bir edebiyat dönemidir. Bu dönem, Tanzimat dönemi sonrasında, 1880-1901 yılları arasında yayımlanan Servet-i Fünun dergisi etrafında şekillenmiştir. Bu dönemin edebiyatı, Tanzimat döneminin ulusal ve toplumsal hedeflerine tepki olarak, daha bireysel, estetik, sanatsal kaygılar taşıyan bir anlayışla ortaya çıkmıştır. Sanatın kendisini anlamak için var olduğunu düşünen Servet-i Fünun yazarları, estetik kaygıları öne çıkararak öznel bir sanat anlayışını benimsemişlerdir. Bu dönemdeki roman, hikaye, şiir gibi edebiyat türleri, özellikle dil ve üslup açısından dikkat çekici bir gelişme göstermiştir.
Servetifünun Döneminde Roman
Servet-i Fünun Dönemi, Tanzimat Dönemi'nden sonra gelen edebi bir akımdır. Bu dönem, Türk edebiyatında Batı tarzında yazılmış eserlerin artması ve edebi eserlerde daha çok sanatın kullanılmasıyla karakterizedir.
Servet-i Fünun Dönemi'nde roman, edebiyatın en önemli türü olarak kabul edildi. Bu dönemde roman, gerçek hayattan esinlenerek yazılmaya başlandı ve yerli unsurlar da eserlere eklenmeye başladı.
Bu dönemde yazılan romanların genel olarak İstanbul toplumunun günlük hayatını, ahlaki değerleri, gelenekleri, modernleşme sürecini, Batılılaşmayı, sosyal tabakalaşmayı ve kadın-erkek ilişkilerini ele aldığı görülmektedir.
Servet-i Fünun Dönemi romanlarında dil ve üslup oldukça önemlidir. Yazarlar, eserlerinde zengin bir dil kullanarak kendilerini ifade etmeye çalışmışlardır. Ayrıca, romanlarda anlatıcıların gözlem gücü ve iç dünyalarına yönelik açıklamalar daha fazla yer almıştır.
Servet-i Fünun Dönemi romanları genellikle bireysel sorunlara odaklanmıştır. Yazarlar, karakterlerinin iç dünyalarını ve psikolojilerini detaylı bir şekilde işleyerek okuyucuları etkilemeye çalışmışlardır.
Bu dönemin önde gelen roman yazarları arasında Ahmet Mithat Efendi, Halit Ziya Uşaklıgil, Şemsettin Sami, Recaizade Mahmut Ekrem, Fatma Aliye Hanım ve Ali Ekrem Bolayır gibi isimler yer almaktadır.
Servetifünun Döneminde Roman Özellikleri Nelerdir?
Servet-i Fünun Dönemi, Türk edebiyatında Batı etkisiyle oluşan bir dönemdir. Bu dönemde, sanat, estetik ve güzellik önemliydi. Bu nedenle, Servet-i Fünun romanları, dil, stil ve estetik özellikleriyle öne çıktı. Bu dönem romanları, okuyucuyu gerçek dünyadan uzaklaştırıp, hayal dünyasına götürerek estetik bir keyif sağlamayı amaçladı.
Servet-i Fünun romanları genellikle sosyal hayattan uzak, zengin ailelerin hayatına odaklandı. Yazarlar, kişilerin psikolojik yapısını inceleyerek, karakterlerinin iç dünyalarını ve duygularını yansıtmaya çalıştılar. Romanlarda, genellikle betimlemeler ve ayrıntılara önem verildi.
Servet-i Fünun romanları, dil ve anlatım bakımından da özgündür. Yazarlar, dilin güzelliğine ve zenginliğine önem vererek, dilde de yenilikler yapmaya çalıştılar. Ayrıca, edebiyatın kendine özgü terimleri olan "sanat için sanat", "realizm" ve "natüralizm" gibi akımları da benimsediler.
Servet-i Fünun romanlarının diğer özellikleri arasında, geleneksel toplumun değerlerine karşı çıkma, bireyselliği vurgulama, kadın karakterleri öne çıkarma, Batı kültürüne hayranlık ve özlem duyma yer alır.
Servetifünun Dönemi Roman Yazarları Kimlerdir?
Servet-i Fünun Dönemi'nin önemli roman yazarları ve eserleri şunlardır:
- Ahmet Mithat Efendi - "Felatun Bey ile Rakım Efendi", "Hikmet-i Felsefe", "Letaif-i Rivayat"
- Ömer Seyfettin - "Bahar ve Kelebekler", "Sinekli Bakkal", "Yüksek Ökçeler", "Esrar-ı Cinayat"
- Halit Ziya Uşaklıgil - "Mai ve Siyah", "Aşk-ı Memnu", "Kırık Hayatlar", "Bir Ölünün Defteri", "Sözde Kızlar"
- Recaizade Mahmut Ekrem - "Araba Sevdası"
- Fatma Aliye - "Muhayyelât", "Lâlbayrak", "Harabat"
- Hüseyin Cahit Yalçın - "Bir İzdivaç İçin", "Bir Ölüm"
- Ali Ekrem Bolayır - "Zeynep", "Âdem ile Havva"
- Şemsettin Sami - "İbret", "Hikâye-i Muharrir", "Hicran-ı Âşık"
Bu yazarlar, Servet-i Fünun Dönemi'nin edebi anlayışına uygun olarak, dil ve üslup açısından özenli eserler vermişlerdir. Eserlerinde Batı edebiyatından etkilenmişler ve psikolojik tahliller yapmışlardır.
Servetifünun Dönemi Romanlarında İşlenen Konular Nelerdir?
Servet-i Fünun dönemi romanları genellikle toplumsal konuları ele almış, bireysel duygu ve düşüncelerin yanı sıra toplumsal olaylara da yer vermiştir. Ayrıca doğu ve batı kültürü arasındaki çatışma da sıkça işlenmiştir. Dönemin edebiyatçıları, çağdaş Batı edebiyatından etkilendikleri için romanlarında daha gerçekçi ve natüralist bir anlatım tarzını benimsemişlerdir. Romanlarda genellikle sosyal sınıflar arasındaki çatışmalar, modernleşme süreci, ahlaki değerler, kadın-erkek ilişkileri gibi konular işlenmiştir.
Servetifünun Dönemi Romanlarındaki Akımlar Nelerdir?
Servet-i Fünun dönemi, Batılılaşma çabalarının doruk noktasına ulaştığı bir dönemdir. Bu dönemde romanlar, genellikle batılı romanlardan etkilenerek yazılmıştır. Romantizm akımının etkileri de görülmekle birlikte, realizm ve natüralizm akımlarının etkileri daha ağır basmaktadır. Bu dönemde, toplumsal sorunlar ve bireysel psikolojiler gibi konular daha çok işlenmiştir.
Servet-i Fünun dönemi romanları arasında en çok izlenen akımlar, realizm ve natüralizm akımlarıdır. Realizm akımı, gerçeğe sadık kalınarak yazılan romanlardır. Natüralizm ise gerçeği olduğu gibi yansıtmak amacıyla yazılan romanlardır. Bu dönemde ayrıca, sembolizm ve romantizm gibi akımların etkileri de görülmektedir.
Halit Ziya Uşaklıgil Kimdir?
Halit Ziya Uşaklıgil (1869-1945), Türk edebiyatının önemli yazarlarından biridir. Edebiyat hayatı Tanzimat dönemi sonrasına denk gelir ve Servet-i Fünun dönemi yazarları arasında yer alır. Roman, öykü ve tiyatro türlerinde eserler vermiştir. Romanlarından "Mai ve Siyah", "Aşk-ı Memnu", "Sefile", "Kırık Hayatlar" ve "Bir Ölünün Defteri" önemli eserleri arasındadır. Eserleri Türk edebiyatında realizm ve natüralizm akımlarının etkilerini taşımaktadır.
Mehmet Rauf Kimdir?
Mehmet Rauf (1875-1931), Türk yazar, çevirmen ve gazetecidir. Edebiyatımızda Servet-i Fünûn dönemi yazarlarındandır. Çok sayıda roman, hikaye, makale ve çevirisi bulunmaktadır. Edebiyat tarihimizde "İkinci Abdülhamit Dönemi Romanı" diye nitelenen eserleriyle tanınmaktadır. Eserlerinde sosyal hayatı, insanların psikolojik durumlarını, ahlaki ve toplumsal değerleri işlemiştir. En bilinen eserleri arasında Eylül, Ferda-yı Garam, Nemide, Kadın ve Hürriyet, Bir Roman-i Şehir ve Muhayyelât gibi romanları bulunmaktadır.
Hüseyin Rahmi Gürpınar Kimdir?
Hüseyin Rahmi Gürpınar (1864-1944), Türk edebiyatının önemli yazarlarından biridir. İstanbul'da doğmuştur. Eğitimini önce medresede, sonra Galatasaray Lisesi'nde tamamlamıştır. Devlet memurluğu yapmış, öğretmenlik, gazetecilik, edebiyat eleştirisi, çevirmenlik gibi çeşitli mesleklerde de çalışmıştır. Eserlerinde İstanbul'un toplumsal, siyasal ve ekonomik yapısını işlemiştir. Roman, hikâye, tiyatro, eleştiri gibi birçok türde eser vermiştir. En ünlü eserleri arasında "Gulyabani", "Meyhane", "İffet", "Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç" gibi romanları, "Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç", "Gulyabani" gibi hikâyeleri ve "Kızılcık Dalları", "Boğaziçi Mehtapları" gibi gezi yazıları yer alır.
