Herkese merhaba kunduz.
Türkçe videolarına hoşgeldiniz.
Bugün sizlerle birlikte ünlülerle ilgili ses olaylarından ünlü düşmesini öğreneceğiz.
Hazırsanız hep birlikte başlayalım.
Şimdi gençler Türkçe'de iki heceli bazı sözcükler ile başlayan ek kaldıklarından, sözcüğün ikinci hecesi si'ndeki ünlü harf düşer.
Şöyle bir tekrar edeyim.
Genel olarak Türkçe'de iki heceli sözcükler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında, sözcüğün ikinci hecesi içindeki gençler ünlü harf düşer.
Biz bu ses olayına Türkçede ünlü düşmesi diyoruz.
Hemen örnekle dilimize bakalım.
Bakın oğul kelime miz var burada.
Oğul kelimesine ben ünlüyle başlayan bir unu zeki getirmiştim ve kelime artık ne oldu?
Gençler bakın.
Oğlunuz oldu.
Oğlunuz olduğu zaman bakın şurda bir u sesim vardı.
Bu ünlü vardı ve bu artık oğlunuz kelimesini düştü, kelime oldu.
Oyunuz ünlüyle başlayan bir ek aldığı zaman kelime oğlunuz olduğu ve u ünlüsü düştüğü için ben burada ünlü düşmesi vardır diyebilirim.
Yine farklı bir örneğimizde alın kelimesini inceleyelim.
Alın kelimesine bakın yine ünlüyle başlayan bir ıı ünlüsü getirdin bir ek getirdim kelime artık al nı olduğu al olduğunda bakın kelime azlığından geliyordu şurda benim bir ıı harfin vardığı bu harf düştü yani ünlü bir harfin düştüğü.
O yüzden ben buna ne diyorum?
Ünlü düşmesi diyorum yine resim kelimesine bakın.
Ünlüyle başlayan ben bir iyi ünlü ünlüsü ile başlayan bir ek getirdim.
Kelime artık resmi olduğu.
Resmi kelimesi nereden geliyordu?
Resimden geliyordu.
Şuradaki iyi ünlem düştüğü için ben buna ünlü düşmesi diyorum.
Yine ağız kelimesine bakın.
Gençler aile başlayan bir ünlüyle başlayan bir ek getirdim.
Kelime artık az oldu.
Ben buradaki ıı sesinin düşmesine ne diyorum?
Kaybolmasına ünlü düşmesi diyorum.
Peki şöyle bir notumuz var, bakın notumuz da ne diyor.
Buna çok dikkat edeceğiz.
2 elemelerde, 2 elemelerde ne olmuyormuş?
Gençler bakın ünlü düşmesi olmuyor.
Yani omuz omuza kelimesi bir kelimedir.
Omuz omuza kelimesinde iki şuradaki u ünlüsü düşürüp omuz omuza bakın buradaki gibi diyemem.
O yüzden omuz omuza doğrudur omuz omuza. Nedir?
Yanlıştır.
Aynı zamanda bir yazım yanlış mıdır?
Gönülden gönüle kelimesine yine bakın bir kelimedir.
Dikkat ederseniz ben şuradaki üye üçlüsünü düşürüp gönülden gönüle diyemem.
Bu da bir hatadır.
Doğrusu gönülden gönüle, yani iki deseler de ünlü düşmesi yapamıyorum.
Omuz omuza, omuz omuza değil.
Gönülden gönüle, gönülden gönle değil.
Peki farklı örneklerde ünlü düşmesine bakalım gençler.
Bakın ömür kelimesi ünlüyle başlayan birey kaldı, 3'ü üçlüsünü aldı, kelime ömrü oldu.
Şuradaki ünlüsü düştü, yine yanılmaz.
Iline ben iş eki getiriyorum.
Ünlüyle başlayan bir ek getiriyorum.
Kelime yanlış olduğu yanlış kelimesi nereden geliyormuş?
Gençler yanıtlamaktan geliyormuş.
Şuradaki ıı ünlü düştün yine hapis ve olmak kelimesini birleştirdiğimiz zaman.
Hapis ve olmak kelimesini birleştirdiğimiz zaman.
Kelime mi artık hapse olmak oluyor?
Şuradaki iyi ünlü üstünü düşürdüm ya da.
Ben Denis kelimesine ünlüyle başlayan bakın yine bir ek getirdim E üçlüsünü getirdim.
Kelime artık benzemek oldu.
Ben buradaki iyi üçlüsünü düşürdüm.
Buna yine ünlü düşmesi diyorum.
Yine bakın yalın kelimesini ız.
Ünlüyle başlayan bir ek getirdim.
Kelime artık yalnız oldu.
Yalnız da nereden geliyordu?
Gençler Yalçın'dan geliyordu.
Bakın şuradaki ıı sesini düşürdüm, iki ünlüsü düşürdüm.
Yine çevirmek fiiline bakın çevirmek fiiline.
Ben ünlüyle başlayan bir ek getiriyorum ve kelime artık çevre olduğu, yani çevre kelimesi de çevirmekten geldiği için şuradaki iyi ünlüsü düştü.
Yine kayıp ve etmek kelimelerini birleştirdiğimiz zaman bakın kelimenin oldu artık kaybetmek yani şuradaki iki ünlem yine düştü yine burun kelimesine bakın.
Ünlüyle başlayan biri getiriyorum.
Kelime artık burnu olduğu, burnu olduğu zaman ben şuradaki ucunun düştüğünü göre biliyorum.
Yine sabır kelimesine ünlüyle başlayan bilek getiriyorum.
Kelime artık.
Ne oldu sabrı?
Ben buradaki yığının düştüğünü görebiliyorum.
Bunları ünlü düşmesi diyoruz yine.
Son olarak son örneğimizde gençler cisim kelimesine bakın, yine ünlüyle başlayan bir ek getirdim.
Kelimenin cismi oldu.
Ben cismi kelimesi yine cisimden geldiğini biliyorum ve şuradaki iyi üçlüsünün düşmesine ünlü düşmesi diyorum.
Bu gördüğünüz örneklerde hepsinde ünlü düşmesi mevcut.
Türkçe videolarına hoşgeldiniz.
Bugün sizlerle birlikte ünlülerle ilgili ses olaylarından ünlü düşmesini öğreneceğiz.
Hazırsanız hep birlikte başlayalım.
Şimdi gençler Türkçe'de iki heceli bazı sözcükler ile başlayan ek kaldıklarından, sözcüğün ikinci hecesi si'ndeki ünlü harf düşer.
Şöyle bir tekrar edeyim.
Genel olarak Türkçe'de iki heceli sözcükler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında, sözcüğün ikinci hecesi içindeki gençler ünlü harf düşer.
Biz bu ses olayına Türkçede ünlü düşmesi diyoruz.
Hemen örnekle dilimize bakalım.
Bakın oğul kelime miz var burada.
Oğul kelimesine ben ünlüyle başlayan bir unu zeki getirmiştim ve kelime artık ne oldu?
Gençler bakın.
Oğlunuz oldu.
Oğlunuz olduğu zaman bakın şurda bir u sesim vardı.
Bu ünlü vardı ve bu artık oğlunuz kelimesini düştü, kelime oldu.
Oyunuz ünlüyle başlayan bir ek aldığı zaman kelime oğlunuz olduğu ve u ünlüsü düştüğü için ben burada ünlü düşmesi vardır diyebilirim.
Yine farklı bir örneğimizde alın kelimesini inceleyelim.
Alın kelimesine bakın yine ünlüyle başlayan bir ıı ünlüsü getirdin bir ek getirdim kelime artık al nı olduğu al olduğunda bakın kelime azlığından geliyordu şurda benim bir ıı harfin vardığı bu harf düştü yani ünlü bir harfin düştüğü.
O yüzden ben buna ne diyorum?
Ünlü düşmesi diyorum yine resim kelimesine bakın.
Ünlüyle başlayan ben bir iyi ünlü ünlüsü ile başlayan bir ek getirdim.
Kelime artık resmi olduğu.
Resmi kelimesi nereden geliyordu?
Resimden geliyordu.
Şuradaki iyi ünlem düştüğü için ben buna ünlü düşmesi diyorum.
Yine ağız kelimesine bakın.
Gençler aile başlayan bir ünlüyle başlayan bir ek getirdim.
Kelime artık az oldu.
Ben buradaki ıı sesinin düşmesine ne diyorum?
Kaybolmasına ünlü düşmesi diyorum.
Peki şöyle bir notumuz var, bakın notumuz da ne diyor.
Buna çok dikkat edeceğiz.
2 elemelerde, 2 elemelerde ne olmuyormuş?
Gençler bakın ünlü düşmesi olmuyor.
Yani omuz omuza kelimesi bir kelimedir.
Omuz omuza kelimesinde iki şuradaki u ünlüsü düşürüp omuz omuza bakın buradaki gibi diyemem.
O yüzden omuz omuza doğrudur omuz omuza. Nedir?
Yanlıştır.
Aynı zamanda bir yazım yanlış mıdır?
Gönülden gönüle kelimesine yine bakın bir kelimedir.
Dikkat ederseniz ben şuradaki üye üçlüsünü düşürüp gönülden gönüle diyemem.
Bu da bir hatadır.
Doğrusu gönülden gönüle, yani iki deseler de ünlü düşmesi yapamıyorum.
Omuz omuza, omuz omuza değil.
Gönülden gönüle, gönülden gönle değil.
Peki farklı örneklerde ünlü düşmesine bakalım gençler.
Bakın ömür kelimesi ünlüyle başlayan birey kaldı, 3'ü üçlüsünü aldı, kelime ömrü oldu.
Şuradaki ünlüsü düştü, yine yanılmaz.
Iline ben iş eki getiriyorum.
Ünlüyle başlayan bir ek getiriyorum.
Kelime yanlış olduğu yanlış kelimesi nereden geliyormuş?
Gençler yanıtlamaktan geliyormuş.
Şuradaki ıı ünlü düştün yine hapis ve olmak kelimesini birleştirdiğimiz zaman.
Hapis ve olmak kelimesini birleştirdiğimiz zaman.
Kelime mi artık hapse olmak oluyor?
Şuradaki iyi ünlü üstünü düşürdüm ya da.
Ben Denis kelimesine ünlüyle başlayan bakın yine bir ek getirdim E üçlüsünü getirdim.
Kelime artık benzemek oldu.
Ben buradaki iyi üçlüsünü düşürdüm.
Buna yine ünlü düşmesi diyorum.
Yine bakın yalın kelimesini ız.
Ünlüyle başlayan bir ek getirdim.
Kelime artık yalnız oldu.
Yalnız da nereden geliyordu?
Gençler Yalçın'dan geliyordu.
Bakın şuradaki ıı sesini düşürdüm, iki ünlüsü düşürdüm.
Yine çevirmek fiiline bakın çevirmek fiiline.
Ben ünlüyle başlayan bir ek getiriyorum ve kelime artık çevre olduğu, yani çevre kelimesi de çevirmekten geldiği için şuradaki iyi ünlüsü düştü.
Yine kayıp ve etmek kelimelerini birleştirdiğimiz zaman bakın kelimenin oldu artık kaybetmek yani şuradaki iki ünlem yine düştü yine burun kelimesine bakın.
Ünlüyle başlayan biri getiriyorum.
Kelime artık burnu olduğu, burnu olduğu zaman ben şuradaki ucunun düştüğünü göre biliyorum.
Yine sabır kelimesine ünlüyle başlayan bilek getiriyorum.
Kelime artık.
Ne oldu sabrı?
Ben buradaki yığının düştüğünü görebiliyorum.
Bunları ünlü düşmesi diyoruz yine.
Son olarak son örneğimizde gençler cisim kelimesine bakın, yine ünlüyle başlayan bir ek getirdim.
Kelimenin cismi oldu.
Ben cismi kelimesi yine cisimden geldiğini biliyorum ve şuradaki iyi üçlüsünün düşmesine ünlü düşmesi diyorum.
Bu gördüğünüz örneklerde hepsinde ünlü düşmesi mevcut.
