Merhaba arkadaşlar.
Bu dersimizde sıvı çözeltiler ve çözünürlük konusuna geçiş yapıyoruz. Çözeltileri bir hatırlayalım.
Çözeltiler, çözücü ve çözünen içeren homojen karışımlardı. Homojen karışım derken neyden bahsediyorum ?
Çözücü ve çözünen birbiri içerisinde zayıf etkileşimler kurarak etkileşiyordu ve çökme olmadan dağılıyordu.
Boşlukları dolduralım. Çözeltiler homojen karışımlardır.
Karışımlarda çözünme esnasında çözücü ve çözünen arasında zayıf etkileşimler görülür.
Zayıf etkileşimlerimizi hatırlatacağım zaten bu dersimizde.
Dipol-dipol, indüklenmiş dipol hatırlarsanız bu etkileşimler vardı.
Zayıf etkileşimler esnasında çözünme gerçekleşir.
Şimdi çözünme kuralımız var. Benzer benzeri çözer.
Aslında daha doğrusu şu: Benzer benzeri daha iyi çözer demek daha doğru oluyor çünkü birbirine benzemeyen yapılar arasında az da olsa bir çözünme gerçekleşir.
Bizim sorularda karşımıza çıkan "Hangisi birbiri içerisinde daha iyi çözünür ?
" ifadesi daha doğru bir ifadedir.
Şimdi devam edelim.
Hatırlatma yapalım.
Şimdi bu benzer benzeri çözer olayında şunu yine bir söyleyeyim.
Polar madde polarda, apolar madde apolar maddede daha iyi çözünür.
Peki hangileri polar hangileri apolar ?
Şimdi molekülde kutuplaşma varsa molekül polardır. Bir molekülde kutuplaşma yoksa molekül apolardır arkadaşlar.
Şimdi devam edelim.
Bu polar ve apolarları size şöyle bir tablo üzerinde bir hatırlatayım.
Molekülde eğer merkez atom üzerinde noktalar varsa suda ve NH3'te olduğu gibi bu molekül polardır sevgili arkadaşlar.
Eğer HX yapısında olduğu gibi burada X 7A grubu.
HF, HCl, HBr, HI.
Sonuçta iki tane atom içeriyor ve bu iki atom birbirinden farklı atomlar.
Böyle bir durum söz konusuysa, o zaman diyeceksiniz ki bu molekül polardır.
BH3 yazmışım zaten.
BH3 ezberlememiz gereken bir durum.
3A grubunda üç tane bağ yapıyor.
Bu molekül apolardır.
Önemli !
Unutulur çünkü o yüzden dikkat !
A2 yapısındaki elementler. Yani aynı atomdan iki tane var.
H2, F2, N2, O2 gibi.
Bunlar apolar arkadaşlar.
Hidrokarbonlara geldiğimde, hidrokarbonlar kimdi ?
Sadece karbon ve hidrojen içeren bileşiklerdir.
Bunlar apolardır.
Karbon, hidrojen içeren bileşikte farklı atom görüyorsam, karbon ve hidrojen dışında, bunlar moleküle polarlık kazandırır.
O yüzden bu moleküller polardır.
Kimden bahsediyorum ?
CH3OH, CH3OCH3, CH3NH2 mesela.
Azot var, oksijen var.
Bu atomlar da moleküle polarlık kazandırır.
Peki buraya geliyorum.
Alkol, eter, aldehit gibi bileşikler.
Alkolde oksijen var.
Eterde oksijen var.
Aldehitte oksijen var.
Yine aynı şey.
Buradaki gibi karbon, hidrojen içeren bileşikte başka bir atom var.
Bunlarda polar moleküllerdir arkadaşlar.
Şimdi devam edelim.
Birde bizim etkileşimlerimiz vardı. Dipol-dipol, indüklenmiş dipol, iyon-dipol gibi bu etkileşimleri kimler yapıyorlar ona bakalım. Şimdi arkadaşlar bunları kodlama gibi düşünün. Dipol etkileşimleri yapan molekül, polar molekül. Polar moleküllerde dipol etkileşimi görürsünüz. İndüklenmiş dipol ya da anlık dipol etkileşimi görmek için elimizdeki maddenin apolar molekül olması lazım.
Birde iyon etkileşimimiz vardı. Onu da yazalım.
İyon etkileşimini nerede görürüm ?
İyonlarda veya iyonik bileşiklerde görürüm.
Yani ben iyon etkileşimi için ortamda iyon veya iyonik bileşik arayacağım.
Şimdi bakalım çözünme olayında görülen etkileşimlere.
Şimdi arkadaşlar ilk önce bir kodlayalım.
Dipol-dipol var.
İyon-dipol, dipol-indüklenmiş dipol, indüklenmiş, iyon-indüklenmiş dipol, dipol-indüklenmiş dipol var.
Şöyle kodluyoruz. Dipol-dipol etkileşimi.
Yukarıya bakıyorum.
Dipolü nerede görüyorum ?
Polarda.
O zaman bu polar ve polar arasında diyorum.
İyonu nerede görüyordum ?
İyonlarda veya iyonik bileşiklerde.
Dipol de ise (az önce baktık) polarda.
Dipol polarda görülür.
İndüklenmiş dipol nerde görülür ?
Apolar molekülde.
İyon-indüklenmiş dipol.
İyon etkileşimi iyonda, indüklenmiş dipolü apolarda görüyorum.
İndüklenmiş dipol-indüklenmiş dipol. Apolar-apolar.
Hatta biz buna London diyorduk hatırlarsanız veya 8A gruplarında görüyorduk. Şimdi bunlara birer tane örnek verelim, sonra ilerleyelim.
Dipol-dipol etkileşimi için suyu ve HF'yi örnek verebilirim.
Her ikisi de polar.
İyon etkileşimi için Na+ ve NH3 aldım.
Polar ve iyon.
Hatta devam etmek istiyorum.
Cl- ve suyu aldım.
Sonuçta eksi yüklü iyon ve polar molekül.
Hatta bir tane daha yazmak istiyorum.
NaCl ile NH3 alıyorum.
Bakın ortamda iyonik bileşik var, birde polar bir molekül var. Hepsinde iyon-dipol etkileşimini görürsünüz. Dipol-indüklenmiş dipolde polar bir madde alıyorum, HF'yi aldım.
Apolar madde alıyorum, C6H6 hidrokarbon.
İyon etkileşimi için bu sefer bir kök almak istiyorum.
Sonuçta iyon.
Apolar madde alıyorum, CH4.
İndüklenmiş dipol-indüklenmiş dipol için CH4 aldım, apolar.
C6H6 aldım, apolar. Veya helyum ile neon aldım.
İkisi de 8A grubu.
Bu şekilde ben bunları indüklenmiş dipol-indüklenmiş dipol yani London etkileşimi görülür diyebilirim. Peki bir tane örneğimiz var onu yapalım.
Bu örnekteki etkileşimleri istiyorum.
İlk önce bunları bir kodlayın.
Bunlar polar mı apolar mı ?
İlk önce bir buna bakmak lazım.
CH4 hidrokarbon, apolar.
Hidrokarbon olacakmış ama araya oksijen girmiş artık hidrokarbon değil. Bu organik bir birleşik.
Yani sonuçta oksijen var yapısında ve bu polardır.
Apolarda ben indüklenmiş dipol görüyordum, polarda ise dipol etkileşimini görüyordum.
Bunu bulduk.
İkiye geçtim.
Su polar bir molekül.
Oksijen var yine polar molekül.
O zaman dipol-dipol etkileşimi görülür. Üçe geçtim.
BH3 (ezberleyecektik !
) apolar bir molekül.
C6H6 apolar bir molekül.
Karbon, hidrojen var.
Burada da ben indüklenmiş dipol-indüklenmiş dipol etkileşimini görürüm arkadaşlar.
Umarım hatırlatmamız faydalı olmuştur.
Bundan sonraki derste görüşmek üzere arkadaşlar.
Hoşça kalın.
Bu dersimizde sıvı çözeltiler ve çözünürlük konusuna geçiş yapıyoruz. Çözeltileri bir hatırlayalım.
Çözeltiler, çözücü ve çözünen içeren homojen karışımlardı. Homojen karışım derken neyden bahsediyorum ?
Çözücü ve çözünen birbiri içerisinde zayıf etkileşimler kurarak etkileşiyordu ve çökme olmadan dağılıyordu.
Boşlukları dolduralım. Çözeltiler homojen karışımlardır.
Karışımlarda çözünme esnasında çözücü ve çözünen arasında zayıf etkileşimler görülür.
Zayıf etkileşimlerimizi hatırlatacağım zaten bu dersimizde.
Dipol-dipol, indüklenmiş dipol hatırlarsanız bu etkileşimler vardı.
Zayıf etkileşimler esnasında çözünme gerçekleşir.
Şimdi çözünme kuralımız var. Benzer benzeri çözer.
Aslında daha doğrusu şu: Benzer benzeri daha iyi çözer demek daha doğru oluyor çünkü birbirine benzemeyen yapılar arasında az da olsa bir çözünme gerçekleşir.
Bizim sorularda karşımıza çıkan "Hangisi birbiri içerisinde daha iyi çözünür ?
" ifadesi daha doğru bir ifadedir.
Şimdi devam edelim.
Hatırlatma yapalım.
Şimdi bu benzer benzeri çözer olayında şunu yine bir söyleyeyim.
Polar madde polarda, apolar madde apolar maddede daha iyi çözünür.
Peki hangileri polar hangileri apolar ?
Şimdi molekülde kutuplaşma varsa molekül polardır. Bir molekülde kutuplaşma yoksa molekül apolardır arkadaşlar.
Şimdi devam edelim.
Bu polar ve apolarları size şöyle bir tablo üzerinde bir hatırlatayım.
Molekülde eğer merkez atom üzerinde noktalar varsa suda ve NH3'te olduğu gibi bu molekül polardır sevgili arkadaşlar.
Eğer HX yapısında olduğu gibi burada X 7A grubu.
HF, HCl, HBr, HI.
Sonuçta iki tane atom içeriyor ve bu iki atom birbirinden farklı atomlar.
Böyle bir durum söz konusuysa, o zaman diyeceksiniz ki bu molekül polardır.
BH3 yazmışım zaten.
BH3 ezberlememiz gereken bir durum.
3A grubunda üç tane bağ yapıyor.
Bu molekül apolardır.
Önemli !
Unutulur çünkü o yüzden dikkat !
A2 yapısındaki elementler. Yani aynı atomdan iki tane var.
H2, F2, N2, O2 gibi.
Bunlar apolar arkadaşlar.
Hidrokarbonlara geldiğimde, hidrokarbonlar kimdi ?
Sadece karbon ve hidrojen içeren bileşiklerdir.
Bunlar apolardır.
Karbon, hidrojen içeren bileşikte farklı atom görüyorsam, karbon ve hidrojen dışında, bunlar moleküle polarlık kazandırır.
O yüzden bu moleküller polardır.
Kimden bahsediyorum ?
CH3OH, CH3OCH3, CH3NH2 mesela.
Azot var, oksijen var.
Bu atomlar da moleküle polarlık kazandırır.
Peki buraya geliyorum.
Alkol, eter, aldehit gibi bileşikler.
Alkolde oksijen var.
Eterde oksijen var.
Aldehitte oksijen var.
Yine aynı şey.
Buradaki gibi karbon, hidrojen içeren bileşikte başka bir atom var.
Bunlarda polar moleküllerdir arkadaşlar.
Şimdi devam edelim.
Birde bizim etkileşimlerimiz vardı. Dipol-dipol, indüklenmiş dipol, iyon-dipol gibi bu etkileşimleri kimler yapıyorlar ona bakalım. Şimdi arkadaşlar bunları kodlama gibi düşünün. Dipol etkileşimleri yapan molekül, polar molekül. Polar moleküllerde dipol etkileşimi görürsünüz. İndüklenmiş dipol ya da anlık dipol etkileşimi görmek için elimizdeki maddenin apolar molekül olması lazım.
Birde iyon etkileşimimiz vardı. Onu da yazalım.
İyon etkileşimini nerede görürüm ?
İyonlarda veya iyonik bileşiklerde görürüm.
Yani ben iyon etkileşimi için ortamda iyon veya iyonik bileşik arayacağım.
Şimdi bakalım çözünme olayında görülen etkileşimlere.
Şimdi arkadaşlar ilk önce bir kodlayalım.
Dipol-dipol var.
İyon-dipol, dipol-indüklenmiş dipol, indüklenmiş, iyon-indüklenmiş dipol, dipol-indüklenmiş dipol var.
Şöyle kodluyoruz. Dipol-dipol etkileşimi.
Yukarıya bakıyorum.
Dipolü nerede görüyorum ?
Polarda.
O zaman bu polar ve polar arasında diyorum.
İyonu nerede görüyordum ?
İyonlarda veya iyonik bileşiklerde.
Dipol de ise (az önce baktık) polarda.
Dipol polarda görülür.
İndüklenmiş dipol nerde görülür ?
Apolar molekülde.
İyon-indüklenmiş dipol.
İyon etkileşimi iyonda, indüklenmiş dipolü apolarda görüyorum.
İndüklenmiş dipol-indüklenmiş dipol. Apolar-apolar.
Hatta biz buna London diyorduk hatırlarsanız veya 8A gruplarında görüyorduk. Şimdi bunlara birer tane örnek verelim, sonra ilerleyelim.
Dipol-dipol etkileşimi için suyu ve HF'yi örnek verebilirim.
Her ikisi de polar.
İyon etkileşimi için Na+ ve NH3 aldım.
Polar ve iyon.
Hatta devam etmek istiyorum.
Cl- ve suyu aldım.
Sonuçta eksi yüklü iyon ve polar molekül.
Hatta bir tane daha yazmak istiyorum.
NaCl ile NH3 alıyorum.
Bakın ortamda iyonik bileşik var, birde polar bir molekül var. Hepsinde iyon-dipol etkileşimini görürsünüz. Dipol-indüklenmiş dipolde polar bir madde alıyorum, HF'yi aldım.
Apolar madde alıyorum, C6H6 hidrokarbon.
İyon etkileşimi için bu sefer bir kök almak istiyorum.
Sonuçta iyon.
Apolar madde alıyorum, CH4.
İndüklenmiş dipol-indüklenmiş dipol için CH4 aldım, apolar.
C6H6 aldım, apolar. Veya helyum ile neon aldım.
İkisi de 8A grubu.
Bu şekilde ben bunları indüklenmiş dipol-indüklenmiş dipol yani London etkileşimi görülür diyebilirim. Peki bir tane örneğimiz var onu yapalım.
Bu örnekteki etkileşimleri istiyorum.
İlk önce bunları bir kodlayın.
Bunlar polar mı apolar mı ?
İlk önce bir buna bakmak lazım.
CH4 hidrokarbon, apolar.
Hidrokarbon olacakmış ama araya oksijen girmiş artık hidrokarbon değil. Bu organik bir birleşik.
Yani sonuçta oksijen var yapısında ve bu polardır.
Apolarda ben indüklenmiş dipol görüyordum, polarda ise dipol etkileşimini görüyordum.
Bunu bulduk.
İkiye geçtim.
Su polar bir molekül.
Oksijen var yine polar molekül.
O zaman dipol-dipol etkileşimi görülür. Üçe geçtim.
BH3 (ezberleyecektik !
) apolar bir molekül.
C6H6 apolar bir molekül.
Karbon, hidrojen var.
Burada da ben indüklenmiş dipol-indüklenmiş dipol etkileşimini görürüm arkadaşlar.
Umarım hatırlatmamız faydalı olmuştur.
Bundan sonraki derste görüşmek üzere arkadaşlar.
Hoşça kalın.
