Solunum Sistemi Yapıları

Vücuttaki hücrelerin ihtiyacı olan oksijenin  dış ortamdan alınması için solunum sistemine   gereksinim duyulur.
Bu sistemle aynı zamanda  hücrelerin üretmiş olduğu metabolik bir atık   olan karbondioksit de dışarı atılır.
Oksijen ve  karbondioksit solunum gazlarıdır ve bu gazlar   dolaşım sistemi sayesinde vücudumuzda taşınır.  Solunumu dış solunum ve iç solunum olmak üzere   ikiye ayırıyoruz.
Hemen bunu şekil üzerinden  göstermek istiyorum.
Burada sarı ile gösterdiğim   yapı akciğerimizde bulunan alveol olsun.
Alveolden  bu dersimizde sıklıkla bahsediyor olacağız.
Biz   nefes aldığımız zaman havanın içerisinde bulunan  oksijen alveollerin içerisine dolar sonra da   buradan alveollerin etrafını saran kılcalların  içerisine geçer.
Yani buranın da alveol kılcalları   olduğunu düşünün.
Aynı zamanda kanın içinde  bulunan karbondioksit de alveollerin içerisine   geçer.
İşte akciğerdeki alveoller ve bunları saran  kılcal damarlarla solunum gazlarının difüzyonuna   dış solunum adını veriyoruz.
Bu arada buradaki  solunum gazlarının geçişi difüzyonla gerçekleşir.   Hatırlarsanız difüzyon çoktan aza doğru küçük  maddelerin geçişiydi.
Şimdi gelelim iç solunuma.   Burada mavi ile çizdiklerim doku hücreleri  ve burası da doku kılcalı olsun.
Burada hem   bu hücrelerin ürettiği karbondioksit kana geçer hem  de kanın içerisindeki oksijen hücrelere geçer.   Burada hücrelerin ürettiği karbondioksit derken  hücresel solunum sonucunda hücrelerin içerisinde   açığa çıkan karbondioksitten bahsediyorum.
Doku  kılcallarıyla doku hücreleri arasındaki gazların   difüzyonuna da iç solunum adı verilir.
Bu gazların  buradaki damarlar içerisinde nasıl taşındığını   başka bir videomuzda detaylı olarak inceleyeceğiz.  Şimdi solunum sistemini oluşturan yapılara   bakalım.
Burun, yutak, gırtlak, soluk borusu,  bronşlar, akciğerler, bronşların dallanması ile   oluşan bronşçuklar ki bunlara bronşiol de denir,  sonra bronşçukların ucunda bulunan alveoller,   diyafram.
İşte bunlar solunum sistemini  oluşturan yapılardır.
Burada bronşlar,   bronşçuklar ve alveol aslında akciğerlerimizin  de yapısını oluşturuyor.
Burun, yutak, gırtlak ve   soluk borusundan oluşan bölümüne de üst solunum  yolu diyoruz.
Yutağa farinks, gırtlağa larinks   adını da veriyoruz.
Farenjit gibi hastalıklar  yani ki farenjit yutağın iltihaplanmasıdır, üst   solunum yolu enfeksiyonları olarak geçmekte.
Şimdi  bu yapıları tek tek konuşalım.
İlk olarak burunla   başlıyoruz.
Burun tabii ki havanın alındığı  kısımdır.
Burun kılları ve mukus sayesinde alınan   havadaki toz gibi yabancı maddeler arındırılır.  Burundan alınan hava ısıtılarak solunum sisteminin   diğer yapılarına iletilir.
Bu nedenle burundan  nefes almak daha sağlıklıdır.
Aynı zamanda   hatırlarsanız burnumuzda sarı bölge bulunuyordu.  Burada bulunan kemoreseptörler sayesinde kokuyu da   algılıyoruz.
Yutak sindirim sistemini ve solunum  sistemini birbirinden ayıran bölümdür.
Ağız ve   burun boşluğuna ve yemek borusuna ve soluk  borusuna açılır.
Hatta kulağımızda bulunan   östaki borusu da yutağa açılır.
Gırtlak havanın  soluk borusuna geçişini sağlar.
Gırtlak kapağı,   diğer adıyla epiglottis burada bulunur.
Epiglottis  yutkunma esnasında gırtlağı kapatarak besinlerin   soluk borusuna kaçmasını önler.
Gırtlağı kapatarak  derken aslında soluk borusunun kapatılmasından   bahsediyorum.
Gırtlakta aynı zamanda ses  telleri bulunur, ses telleri tabii ki sesin   oluşumunda görevlidir.
Soluk borusu gırtlak ile  akciğer arasında bulunan yaklaşık 12 santimetre   uzunluğunda 2-3 santimetre genişliğinde bir  borudur.
Dıştan içe doğru bağ doku, kıkırdak doku   ve epitel dokudan oluşur.
Epitel hücreler silli  yapıda olup aralarında mukus salgılayan goblet   hücreleri bulunur.
Yabancı maddeler silli epitel  hücrelerinin salgıladığı mukus sıvısıyla gırtlağa   doğru hareket ettirilerek dışarı atılır.
Sigara  dumanını solumak bu silli yapıya zarar verir.   Kıkırdak doku C harfi şeklindedir, fark ettiyseniz  tamamını kaplamıyor.
Arka tarafta bulunan bu bölge   düz kaslardan oluşur.
Burada bulunan kıkırdak  doku soluk borusunun sürekli açık kalmasını   sağlar.
Burada düz kas bulunmasının sebebi ise  hemen arkada yemek borusunun bulunuyor olmasıdır.   Soluk borusu akciğerlere geldiğinde sağ ve sol  akciğere doğru İki kola ayrılır.
Bu kollara bronş   adı verilir.
Bronşlarda da kıkırdak bulunur.
Hatta  hatırlarsanız buralarda bulunan kıkırdak çeşidi   hiyalindi.
Bronşlar akciğerin içinde bronşcuk  denilen daha ince dallara ayrılır.
Akciğerlerimiz   göğüs boşluğunda yer alır.
Sağ akciğer 3 loplu  sol akciğer ise 2 lopludur.
Sağ akciğer sol   akciğere oranla yüzde 10 daha büyüktür.
Çünkü  kalp göğüs kafesinin sol tarafına yerleşmiştir.   Akciğerler süngerimsi bir yapıdadır ve plevra  denilen çift katlı ince bir zarla örtülüdür.   Plevra zarları arasındaki boşlukta plevra sıvısı  bulunur.
Bu sıvı akciğerlerin solunum sırasındaki   hareketini kolaylaştırır.
Akciğerlerde gaz  değişiminin gerçekleştiği kese şeklindeki   fonksiyonel birimlere alveol denir.
Alveoller  şekil olarak üzüm salkımına benzer.
Aslında   alveoller bronşçukların uç noktalarında bulunan  hava keseleridir.
Alveollerin çevresinde kılcal   kan damarları vardır.
Bunlara akciğer kılcalları  ya da alveol kılcalları adını da veriyoruz.
Her   iki akciğerde yaklaşık 300 milyon kadar alveol  bulunur.
Şimdi alveolün yapısını biraz daha   detaylı inceleyelim.
Tek katlı yassı epitelden  oluşurlar.
Alveoller aslında gaz değişimi için   yüzey alanını genişletiyor.
Yetişkin bir insanın  akciğerlerindeki toplam yüzey alanı yaklaşık 140   metrekaredir.
Alveoller salgı yapan hücreler de  içerir, bu salgıya sürfaktan adını veriyoruz.   Sürfaktan lipoprotein yapılıdır.
Sürfaktan yüzey  gerilimini azaltarak alveollerin daha kolay   şişmesini sağlar.
Aynı zamanda nefes verince  alveollerin birbirine yapışmasını da önler.   Sürfaktan kılcal damardan alveole su geçişini de  önleyerek solunumda fazla su kaybını engeller ve   alveol duvarının onarımını da kolaylaştırmış olur.  Ayrıca alveollerdeki fagositoz yapan hücreler   yabancı mikroorganizmaları fagositozla  yok eder.
Yani savunmada görev alır.
Solunum Sistemi
Solunum Sistemine Giriş 1 / 1
Solunum Sistemi Yapıları
Solunum Sistemi Yapıları