Kunduz.
Türkçe isimler konu anlatım videosundan. Herkese. Merhaba arkadaşlar. Şimdi arkadaşlar bizim bu sene ve önümüzdeki sene göreceğimiz kelime türleri var.
Bu kelime türleri isim. Sıfat, zamir, zarf, ed, ad, bağa, ilaç. Ünlem ve fiil ildir ve. Toplamda. 8 adettir.
Bu 8 adet kelime türünün. 6'sının. Bu sene, 2 tanesini önümüzdeki sene göreceğiz.
Bütün kelime türlerini kolayca yapabilmemiz için bir adet kuralımız var.
Bana altını çizip de bu hangi kelime türüdür?
Diye sorduğunda. Önce kelime türlerinin. Tanımlarını düşüneceğiz.
Ardından verilen kelime tanıma uyuyor mu uymuyor mu buna bakmamız gerekiyor.
Sakın unutmayın arkadaşlar. En önemli şey kelime türünün tanımıdır. İsimlerden başlayalım.
İsimler, yani adlar, varlıkları ve kavramları. Tanımlayan kelime türüdür.
Yani ben isim. Olarak. Okuduğum bir şeyi beynimde. Onun varlık olarak veya kavram olarak karşılığını. Görmem gerekiyor.
Şimdi şöyle düşünelim herkesin. Sınıf arkadaşları. Var tabii ki.
Ve ben size desem ki öğretmeniniz olarak. Arkadaşlar bugün okula bir arkadaşımız. Gelmedi.
Kim olduğunu bilir misiniz?
Bilmezsiniz desem ki. Arkadaşlar bugün okula kız bir. Arkadaşımız gelmedi desem. Bir sürü kız arkadaşınız var. Hangisi olduğu belli mi?
Değil.
Peki desem ki iki tane kulağı var belli değil, iki gözü var belli değil. Ama ben size desem ki Arkadaşlar bugün okula Ayşe. Gelmedi desem. Hemen Ayşe. İsmini duyunca. Hafızamızda Ayşe'nin görüntüsü canlanır.
Kulaklarımız dan o Ayşe. Kelimesi girer ve beynimizde böyle şıkır şıkır. Şıkır Ayşe olan görüntüler. İlerler.
Ve isimle ses birbirini tuttu mu?
Siz o Ayşe'yi tanırsınız. Yani Ayşe o insanı tanımlayan kelime türüdür. Neler isim olabilir. Bakalım?
Ayşe için insan ismidir dedik.
Mesela köpek dedim.
Bir hayvan ismi veya köpeği isim verdim.
Tony Toni benim köpeğimin adı. Veya yazı yazmaya yarayan araç olan kalem. Mesela sevgi. Bir duygunun. İsmidir. O zaman arkadaşlar bunlar benim varlıkları, kavramları tanımlayan kelime terimdir. Şimdi bu isimler içlerinde ayrılacaklar. Hemen bakalım. Öncelikle özel isim ve cins isme bakalım. Özel isim bir varlığı tanımlayan isimlerdir.
Yani aynı varlıklardan, aynı kavramlardan olanların birini alıyorum. Ona özel bir isim veriyorum.
Mesela bir sürü köpek var değil mi?
Köpek denilince bütün türler herkesin köpeği gözümün önüne geliyor. Ancak ben tarçın dersem bir köpeğe. Ona isim verirsem sadece benim köpeğimin adı. Tarçını olduğu için. Özel isim olur.
Veya Balıkesir.
Türkiye'de yer alan 81 ilin bir tanesinin adıdır.
Mesela desem ki. Kunduz. Bir sürü eğitim programı var. Bu eğitim programlarından birinin adı Kunduz dur. Bu eğitim programlarının birine isim verdiğim için. Kunduz. Da özel isim olur. Mesela Fatma.
Bir sürü insan var ve bu insanlardan birinin adına Fatma koyduk. Bu özel isim. Oldu. Bir diğeride cins isim cins ismin diğer adı tür ismidir arkadaşlar. Şimdi özel olmayan. Tüm isimler cins isme girer.
Yani bu da aynı. Türden varlıkları. Karşılayan isimlerdir. Mesela masa, bir sürü masa var. Mesela ev, bir sürü. Ev var. Kalem, bir sürü kalem var. Kulak.
Herkeste kulak var.
Aynı türden varlıkları kapsadığı. İçin. Bu ekrana. Yazdığım isimler de cins isim. Oldu. Geldim.
Somut isme. Arkadaşlar. Somut isimdeki, şuradaki M.
Maddeden aklıma gelsin. Beş duyu organının. En az biri ile algılanan isimlerdir.
Yani beş. Duyum var.
Görme, koklama, tatma, dokunma ve duyma.
Bu beş duyu ın biri ile algılayabilecek. En az biriyle kalem. Birden fazla duyuma cevap verir.
Mesela masa birden fazla duyuma cevap verir.
Mesela çilek birden fazla duyuma cevap verir.
Ancak sadece bir duyuma cevap verip. De. Beni zorlayacak bazı somut. İsimlerimiz vardır. Mesela ışık sadece görme duyusuna cevap verir.
Ses sadece duyma duyusuna cevap verir.
Havva ve Rüzgar sadece dokunma duyusuna cevap verir.
Mesela tat sadece tatma duyusuna cevap verir.
Mesela ne olsun?
Muz birden fazla duyuma cevap verdi.
Tatma, duyu ma, dokunma, duyma, görme. Duyma cevap verdi. Kokuyor da.
Koklama duymadı, cevap verdi.
Sadece arkadaşlar kulaktaki duyma, duyma, cevap. Vermede. Ama en az birine cevap vermesi. Somut olması için yeterli dedik.
Geldim soyut isme.
Soyut isim de şuradaki Y. Yoktan aklıma gelecek beş duyu organının. Hiç birinde yok. Beş duyu organının hiçbiriyle algılanmaya isimlerdir. Nelerdir bunlar?
Sevgi. Sevgiyi göremem.
Koklayan tam tadı.
Tamam, dokunulan duyu. Ama mesela keder. Hiçbir duyumu algılayan tam. Mesela düşünce. Hiçbir duyum ile algılama.
Mesela hüzün, hiçbir duyumu algılama. Bunlar da soyut isim oldu.
İsim çeşitlerinden bir diğeri de tekil isimdir arkadaşlar.
Tekten aklıma gelsin. Çoğul eki almayan ve bir varlığı karşılayan isimlerdir. Nedir benim çoğul ekim. Lar. Ve ler etmeleridir.
Yani kelime varlar. Eki almayacak ve bir varlığı karşıladığı. İçin tekil isim olacak ne olabilir?
Kablo çoğul eki yok ve bir varlığı karşıladı.
Mesela telefon.
Çoğul eki yok.
Bir varlığı karşıladı.
Mesela sehpa.
Çoğul eki yok.
Bir varlığı karşıladı. Şimdi bunun tam tersi.
Bir de çoğul ismimiz var arkadaşlar. Çoktan aklıma gelecek. Bu da zaten çoğul, ikimiz de nedir?
Diler eki dir.
Az önce söylediğimiz tekil ismin tam tersidir. Çoğul eki alıp birden fazla varlığı karşılarlar.
Yukarıdakiler çoğul yapalım.
Kablo lar, telefon lar, sehpa lar.
Yani çoğul eki alarak birden fazla varlığı karşılamış oldular.
Şimdi arkadaşlar topluluk. İsmimiz. Var bir de bu da arkadaşlar. Hem tekil hem de. Çoğunun karışımı çoğul eki almamasına rağmen birden fazla varlığı karşılıyorlar.
Ne olabilir?
Ordu birden fazla askeri anlattı bana.
Orman birden fazla ağaçtan bahsediyor.
Aile birden fazla insandan bahsediyor.
Millet birden fazla yurttaştan bahsediyor.
Mesela sürü birden fazla hayvandan bahsediyor.
Deste en az on. Tane adetten bahsediyor.
Düzine.
On iki tane adetten bahsediyor.
Şimdi arkadaşlar bunlar benim isimlerinin türleri.
Şimdi hemen bir adet uyarı yapalım. Size sorularda altı. Çizili kelime verdi.
Bu kelime isim midir, değil midir?
Diye sordu.
Şimdi videonun başında dedik. Ki tanıma uyuyor mu, uymuyor mu bakın. Ancak bazı isimler aklımızı karıştırabilir.
Soyut isimler. Aklımızı karıştırabilir.
Bu durumda da şunu yapıyorsunuz arkadaşlar, altı çizili olan. Kelime tekil mi. Çoğul mu?
Topluluk mu?
Bunlardan birine giriyor. Mu?
Ona bakıyorsunuz veya. Özel cins bunlardan birine girer mi. Girmez mi buna bakıyorsunuz?
Ya da altı çizili kelime.
Soyut veya somut olan herhangi birine giriyor mu?
Buna bakıyorsunuz ve o. Kelimenin isim. Olup olmadığını anlıyorsunuz.
Türkçe isimler konu anlatım videosundan. Herkese. Merhaba arkadaşlar. Şimdi arkadaşlar bizim bu sene ve önümüzdeki sene göreceğimiz kelime türleri var.
Bu kelime türleri isim. Sıfat, zamir, zarf, ed, ad, bağa, ilaç. Ünlem ve fiil ildir ve. Toplamda. 8 adettir.
Bu 8 adet kelime türünün. 6'sının. Bu sene, 2 tanesini önümüzdeki sene göreceğiz.
Bütün kelime türlerini kolayca yapabilmemiz için bir adet kuralımız var.
Bana altını çizip de bu hangi kelime türüdür?
Diye sorduğunda. Önce kelime türlerinin. Tanımlarını düşüneceğiz.
Ardından verilen kelime tanıma uyuyor mu uymuyor mu buna bakmamız gerekiyor.
Sakın unutmayın arkadaşlar. En önemli şey kelime türünün tanımıdır. İsimlerden başlayalım.
İsimler, yani adlar, varlıkları ve kavramları. Tanımlayan kelime türüdür.
Yani ben isim. Olarak. Okuduğum bir şeyi beynimde. Onun varlık olarak veya kavram olarak karşılığını. Görmem gerekiyor.
Şimdi şöyle düşünelim herkesin. Sınıf arkadaşları. Var tabii ki.
Ve ben size desem ki öğretmeniniz olarak. Arkadaşlar bugün okula bir arkadaşımız. Gelmedi.
Kim olduğunu bilir misiniz?
Bilmezsiniz desem ki. Arkadaşlar bugün okula kız bir. Arkadaşımız gelmedi desem. Bir sürü kız arkadaşınız var. Hangisi olduğu belli mi?
Değil.
Peki desem ki iki tane kulağı var belli değil, iki gözü var belli değil. Ama ben size desem ki Arkadaşlar bugün okula Ayşe. Gelmedi desem. Hemen Ayşe. İsmini duyunca. Hafızamızda Ayşe'nin görüntüsü canlanır.
Kulaklarımız dan o Ayşe. Kelimesi girer ve beynimizde böyle şıkır şıkır. Şıkır Ayşe olan görüntüler. İlerler.
Ve isimle ses birbirini tuttu mu?
Siz o Ayşe'yi tanırsınız. Yani Ayşe o insanı tanımlayan kelime türüdür. Neler isim olabilir. Bakalım?
Ayşe için insan ismidir dedik.
Mesela köpek dedim.
Bir hayvan ismi veya köpeği isim verdim.
Tony Toni benim köpeğimin adı. Veya yazı yazmaya yarayan araç olan kalem. Mesela sevgi. Bir duygunun. İsmidir. O zaman arkadaşlar bunlar benim varlıkları, kavramları tanımlayan kelime terimdir. Şimdi bu isimler içlerinde ayrılacaklar. Hemen bakalım. Öncelikle özel isim ve cins isme bakalım. Özel isim bir varlığı tanımlayan isimlerdir.
Yani aynı varlıklardan, aynı kavramlardan olanların birini alıyorum. Ona özel bir isim veriyorum.
Mesela bir sürü köpek var değil mi?
Köpek denilince bütün türler herkesin köpeği gözümün önüne geliyor. Ancak ben tarçın dersem bir köpeğe. Ona isim verirsem sadece benim köpeğimin adı. Tarçını olduğu için. Özel isim olur.
Veya Balıkesir.
Türkiye'de yer alan 81 ilin bir tanesinin adıdır.
Mesela desem ki. Kunduz. Bir sürü eğitim programı var. Bu eğitim programlarından birinin adı Kunduz dur. Bu eğitim programlarının birine isim verdiğim için. Kunduz. Da özel isim olur. Mesela Fatma.
Bir sürü insan var ve bu insanlardan birinin adına Fatma koyduk. Bu özel isim. Oldu. Bir diğeride cins isim cins ismin diğer adı tür ismidir arkadaşlar. Şimdi özel olmayan. Tüm isimler cins isme girer.
Yani bu da aynı. Türden varlıkları. Karşılayan isimlerdir. Mesela masa, bir sürü masa var. Mesela ev, bir sürü. Ev var. Kalem, bir sürü kalem var. Kulak.
Herkeste kulak var.
Aynı türden varlıkları kapsadığı. İçin. Bu ekrana. Yazdığım isimler de cins isim. Oldu. Geldim.
Somut isme. Arkadaşlar. Somut isimdeki, şuradaki M.
Maddeden aklıma gelsin. Beş duyu organının. En az biri ile algılanan isimlerdir.
Yani beş. Duyum var.
Görme, koklama, tatma, dokunma ve duyma.
Bu beş duyu ın biri ile algılayabilecek. En az biriyle kalem. Birden fazla duyuma cevap verir.
Mesela masa birden fazla duyuma cevap verir.
Mesela çilek birden fazla duyuma cevap verir.
Ancak sadece bir duyuma cevap verip. De. Beni zorlayacak bazı somut. İsimlerimiz vardır. Mesela ışık sadece görme duyusuna cevap verir.
Ses sadece duyma duyusuna cevap verir.
Havva ve Rüzgar sadece dokunma duyusuna cevap verir.
Mesela tat sadece tatma duyusuna cevap verir.
Mesela ne olsun?
Muz birden fazla duyuma cevap verdi.
Tatma, duyu ma, dokunma, duyma, görme. Duyma cevap verdi. Kokuyor da.
Koklama duymadı, cevap verdi.
Sadece arkadaşlar kulaktaki duyma, duyma, cevap. Vermede. Ama en az birine cevap vermesi. Somut olması için yeterli dedik.
Geldim soyut isme.
Soyut isim de şuradaki Y. Yoktan aklıma gelecek beş duyu organının. Hiç birinde yok. Beş duyu organının hiçbiriyle algılanmaya isimlerdir. Nelerdir bunlar?
Sevgi. Sevgiyi göremem.
Koklayan tam tadı.
Tamam, dokunulan duyu. Ama mesela keder. Hiçbir duyumu algılayan tam. Mesela düşünce. Hiçbir duyum ile algılama.
Mesela hüzün, hiçbir duyumu algılama. Bunlar da soyut isim oldu.
İsim çeşitlerinden bir diğeri de tekil isimdir arkadaşlar.
Tekten aklıma gelsin. Çoğul eki almayan ve bir varlığı karşılayan isimlerdir. Nedir benim çoğul ekim. Lar. Ve ler etmeleridir.
Yani kelime varlar. Eki almayacak ve bir varlığı karşıladığı. İçin tekil isim olacak ne olabilir?
Kablo çoğul eki yok ve bir varlığı karşıladı.
Mesela telefon.
Çoğul eki yok.
Bir varlığı karşıladı.
Mesela sehpa.
Çoğul eki yok.
Bir varlığı karşıladı. Şimdi bunun tam tersi.
Bir de çoğul ismimiz var arkadaşlar. Çoktan aklıma gelecek. Bu da zaten çoğul, ikimiz de nedir?
Diler eki dir.
Az önce söylediğimiz tekil ismin tam tersidir. Çoğul eki alıp birden fazla varlığı karşılarlar.
Yukarıdakiler çoğul yapalım.
Kablo lar, telefon lar, sehpa lar.
Yani çoğul eki alarak birden fazla varlığı karşılamış oldular.
Şimdi arkadaşlar topluluk. İsmimiz. Var bir de bu da arkadaşlar. Hem tekil hem de. Çoğunun karışımı çoğul eki almamasına rağmen birden fazla varlığı karşılıyorlar.
Ne olabilir?
Ordu birden fazla askeri anlattı bana.
Orman birden fazla ağaçtan bahsediyor.
Aile birden fazla insandan bahsediyor.
Millet birden fazla yurttaştan bahsediyor.
Mesela sürü birden fazla hayvandan bahsediyor.
Deste en az on. Tane adetten bahsediyor.
Düzine.
On iki tane adetten bahsediyor.
Şimdi arkadaşlar bunlar benim isimlerinin türleri.
Şimdi hemen bir adet uyarı yapalım. Size sorularda altı. Çizili kelime verdi.
Bu kelime isim midir, değil midir?
Diye sordu.
Şimdi videonun başında dedik. Ki tanıma uyuyor mu, uymuyor mu bakın. Ancak bazı isimler aklımızı karıştırabilir.
Soyut isimler. Aklımızı karıştırabilir.
Bu durumda da şunu yapıyorsunuz arkadaşlar, altı çizili olan. Kelime tekil mi. Çoğul mu?
Topluluk mu?
Bunlardan birine giriyor. Mu?
Ona bakıyorsunuz veya. Özel cins bunlardan birine girer mi. Girmez mi buna bakıyorsunuz?
Ya da altı çizili kelime.
Soyut veya somut olan herhangi birine giriyor mu?
Buna bakıyorsunuz ve o. Kelimenin isim. Olup olmadığını anlıyorsunuz.
