Herkese merhaba, Kunduz, Türkçe videolarına hoşgeldiniz.
Bugün sizlerle kök nedir onu öğreneceğiz.
Haydi hazırsanız hepbirlikte başlayalım.
Şimdi gençler bir sözcüğün anlamlı en küçük parçasına.
Ben ne doğmuşum?
Gençler kök diyorum.
Yani kök hem anlamlı olacak ve bir sözcüğün en küçük parçası olacak.
Çünkü kök örneklerine geçmeden önce biraz Türkçenin özelliklerini hatırlayalım.
Şimdi gençler Türkçe nasıl bir dildi, Türkçe nasıl bir dildi?
Hatırlarsanız Türkçe sondan eklemeli bir dildi değil mi peki?
Sondan ekleme ne demek?
Sondan eklemeli bir dil.
Sondan eklemeli olması demek şu demek Gençler önce ne geliyor?
Kelimenin kökü geliyor.
Daha sonra bu köke ekler gelerek artık yeni anlamlar, yeni kelimeler ortaya çıkıyor.
Sondan eklemeli demek bu demek.
Yani önce kökü yazıyorum, daha sonra ek getiriyorum ve yeni kelimeler tüketiyorum.
Yani Türkçede ekler kökten sonra gelir, yani kökün sonuna eklenir.
Peki bir de şunu biliyorum Türkçe nasıl yazılan bir dil?
Gençler Türkçe nasıl yazılıyor?
Soldan sağa doğru yazılıyor.
Dil mi?
Türkçe soldan sağa doğru yazılan bir dil.
O zaman ben ne yapıyorum kökü bulmak için?
Genellikle gençler soldan sağa doğru yazı diyorsa her zaman kelimenin soluna doğru bakıyorum.
Peki bir sözcük deki ekleri çıkardığımızda geriye kalan kısmı biz ne diyoruz?
Gençler kök diyoruz ve anlamlı olmak zorunda.
O zaman örnek ellerimize bakalım.
Yolculuk kelimesini inceleyelim beraber.
Bakın ne yapıyorduk gençler soldan başlıyoruz sanki yazıyormuş gibi.
Şöyle bir devam edelim.
Bakın önce Y harfi geldi.
Anlamsız U harfi geldi.
Yo oldu anlamsız.
Sonra bakın L harfi geldi.
Yol diye bir kelime ortaya çıktı.
Peki yolculuk kelimesinin anlamlı en küçük parçasına ben yol diyebilir miyim?
Tabii ki de diyebilirim.
Yoldan yolcu yolcudan yolculuk olmuş.
Daha sonra kelime.
Ve ben yolculuk kelimesini kökünün nereden alıyorum?
Gençler yol kelimesinden alıyorum. Hemen susuzluk kelimesinde de aynı yöntemle gidelim.
Bakın önce S'ye gelmiş, sonra U gelmiş su.
Evet, su anlamlı bir bütün, anlamlı bir parça.
Susuzluk kelimesinin köküne su diyebilirim.
Kelimenin köküyle de anlam arasında, kelimenin bütün arasında bir ilişki olacak.
Onu birazdan göreceğiz.
Simitçi kelimesine bakıyorum.
Simitçi kelimesinin kökü gençler.
Önce liseye geldi, sonra iyi geldi, sonra meye geldi.
Sim sim biliyorsunuz parlak, böyle ufak ufak pulları verilen ad.
Ama simitçi iletisim arasında bir bağlantı yok.
Devam ediyorum simi oldu, simit oldu.
Evet, simitçi kelimesinin anlamlı en küçük parçasında da ben simit diyorum.
Yine yüzücü kelimesine bakıyorum.
Hemen şöyle soldan sol soldan sağa doğru gidiyorum.
Önce üyeye geldi, anlamsız üye geldi, anlamsız Joe geldi yüz oldu.
Yüzmek diye bir filim var biliyorsunuz Türkçe'de.
Bizim gençler yüzücü kelimesinin de anlamlı en küçük parçasını oldu.
Yüzmek fiili oldu.
Buradaki yüz surat anlamında değil, yüzmek fiili anlamında.
Gençler ne demiştik?
Kelimenin bütünü ile kök arasında bir anlam ilişkisi olacak.
Hemen kitaplık kelimesine şöyle bir soldan sağa doğru gidelim.
Keke geldi, mantıksız iyi geldi, mantıksız kit oldu, mantıksız kitap oldu, mantıksız kitap oldu.
Evet gençler kitaplık kelimesi de kitap arasına bir bağlantı var.
O zaman kitaplık kelimesini köküne ben kitap diyorum ama sayılar kelimesini de aynı yöntemi yapıyorum.
Ne yapıyorum bakın önce siteye geldi sonra a geldi.
Mantıksız oldu say ek biliyorsunuz.
Benim Türkçede saymak diye bir filim var değil mi?
Gençler saymak, saymak sayılar kelimesinin kökü oldu.
Anlamlı en küçük parçası yazıcı kelimesi.
Yine hemen soldan sağa doğru gidiyoruz yazmak değil mi gençler?
Bakın artık kelime mizi kökünü olduğu.
Y'yi yazdık a yazdık sonra diye yazdık. Benim Türkçe'de yazmak diye bir filim var.
Yazmaktan kelime artık yazıcı oluyor.
Yazıcı kelimesinin anlam en küçük parçasına da yazmak diyorum hemen.
Kırık kelimesini şöyle bir inceleyelim Ne yaptığım, önce şeyi yazdığım, sonra iyi yazdığım mantıksız soru.
Kır benim kırmak diye Türkçe'de bir filim vardı mi?
Gençler kırmak kırık.
O yüzden kırık kelimesini kökünü de kırmaktan alıyorum.
Yine korkusuz kelimesiyle şöyle devam ediyorum bakın.
Ne yaptim önce köye sora oo sonra raya getirdim korur sonra köye getirdim.
Bakın korkmak diye bir filim var yine benim Türkçe'de.
O yüzden korkusuz kelimesinin kökünü de nereden alıyorum gençler olmaktan?
Alıyorum.
Hemen önerilerimize devam ediyoruz yine.
Uçak kelimesine bakıyorum gençler.
Uçak kelimesi hemen soldan sağa doğru gidiyorum.
Önce uyku yazdığım mantıksız, sonra uç.
Eh benim uçmak diye bir filim var Türkçe'de.
Uçak kelimesi de yine uçmak kökünden geliyor.
Hemen yağmur kelimesini inceliyoruz.
Şöyle gidiyorum yine soldan sağa önceye.
Anlamsız a geldi.
Sonra yanına bir yumuşak diye geldi ve yağ.
Ak filim ortaya çıktı.
Evet, yağmur kelimesinin kökünü de ben yağ mak fiilinden aldım.
Büyüteç kelimesinde inceliyoruz.
Büyüteç kelimesi önce beye geldi, sonra yanına üye geldi, sonra üyeye geldi.
Sonra bir üye geldi.
Gençler, büyümek fiili miz var biliyorsunuz Türkçede.
Bizim yine büyüteç kelimesini kökünde ben nereden alıyorum, büyümek fiilinden alıyorum.
Peki şöyle devam ediyoruz.
Şimdi bir sözcüğün kökü ile bakın.
Bir sözcüğün kökü ile sözcüğün bütünü arasında bir anlam ilişkisi olmak zorunda.
Gençler neden daha demi söylemiştik?
Örneklerini de bakmıştı hemen burada da bakalım bakın gölgelik kelimesini şöyle yine soldan sağa doğru gidecek olursam önce G'ye geldi, sonra ök geldi, sonra leke geldi göl diye.
Biliyorsunuz benim Türkçede göl diye bir kelime im var. Fakat gölgelik kelimesiyle göl kelimesi arasında herhangi bir bağlantı olmadığı için gölgelik kelimesini kökünü gölden alamıyorum.
Hemen yanına g.
Getirdim, Sonra bir eğe getirdim.
Evet, gölge kelimesi de gölgelik arasında bir bağlantı var.
O zaman gölgelik kelimesini kökünü gözden, gölgeden aldım.
Kelebekler kelimesinin geliyorum.
Bakın önce heye, sonra Ege, sonra l bakın yine Türkçede kel diye.
Benim bir kelime im var ama kelebekler ile kel arasında bir bağlantı olmadığı için devam ediyorum.
Kelebeğe, sonra Kelebek, sonra kelebeğe, sonra kelebek e kelebekler ile Kelebek arasında bir anlam ilişkisi olduğu için kelimenin kökünü kelebek den aldım.
Kalemlik kelimesiyle devam ediyorum.
Kalemli kelimesi.
Bakın köye yazdığım ay yazdım, leke yazdım, kalmak fiilin var benim Türkçe'de.
Fakat kalmakla kalemlik arasında bir anlam ilişkisi olmadığı için devam ediyorum.
E yazdığım sonra yanına meyve getirdim, kalem oldu.
O zaman kelimenin kökü gençler.
Kalem olarak ala biliriz.
Devam ediyorum balıkçılar kelimesi.
Bakın yine soldan sağa doğru gidiyoruz.
Balıkçılar da beye yazdığım ay yazdığım bal bal kelimesi diye Türkçede bir kelime var.
Fakat balıkçılarla bal kelimesi arasında bir anlam ilişkisi olmadığı için gençler devam ediyorum.
Balığı ve balık.
Evet, balık kelimesiyle balıkçılar arasında bir anlam ilişkisi olduğu için kelimenin kökünü balıktan aldım.
Boyacı kelimesi hemen devam ediyorum ve getirdim o getirdim Y'ye getirdim boy benim.
Türkçede boy diye bir kelime im var fakat boyacı ile boy arasında bir anlam ilişkisi yok.
Hemen bir a getirdim.
Boyayla boyacı arasında bir anlam ilişkisi var.
O yüzden kelimenin kökü boyadan alıyorum.
Ayaklı kelimesi.
Bakın A'yı yazdığım Y'yi yazdım.
Ay benim bir neyim var, dünyamızın uydusu, hatta dimi gençler.
Fakat ayaklı tıkla Ay arasında bir anlam ilişkisi yok. Devam ediyorum ayağa.
Sonra ayak evet ayak sağlıkla ayak kelimesi arasında bir anlam ilişkisi var.
O yüzden ayak kelimesi kökü olarak alıyorum.
Ek bir sorumuz var.
Aşağıdaki sözcüklerden hangisinde sözcüğün kökü yanlış gösterilmiştir?
Hemen bakalım şöyle kiracı kelimesini soldan sağa gidelim.
Önce köye geldiği, sonra iyi geldi reye geldiği kir ve kir.
Kürtçe'de böyle bir kelime var ama kiracı ile anlam bütün yok.
Gençler kelimenin bütünü arasında.
Hemen yanına bira getirdim.
Kira kirayla kiracı arasında bir anlam ilişkisi var.
O yüzden kelimenin kökünü kiradan alabilirim.
Doğru Adana seçeneğini ediyorum ve seçeneğini bakıyorum.
Süpürge hemen soldan sağa doğru gidiyorum.
Yine önce S.
Sonra Ü'yü.
Sonra T.
Geldi tüp oldu.
Soru Süper oldu gençler.
Sonra bakın rüya getirdim.
Süpürmek diye bir fiilin var benim biliyorsunuz.
Türkçe'de süpürmek de süpürge arasında bir anlam ilişkisi olduğu için kelimenin kökünü süpürmek den alıyorum.
B seçeneği de doğru.
Serinlik kelimesine bakıyorum.
Gençler hemen soldan sağa doğru gidiyorum önce s sonra e geldi bakın sonra raya geldi sermek diye bi filim var fakat serinlik ile sermek arasında bir anlam ilişkisi olmadığı için devam ediyorum.
Iyi getirdim seri sonra ney getirdim.
Serin olduğu serin ile serinlik arasında bir anlam ilişkisi var.
O yüzden gençler C seçeneğinde kelimenin kökü sermek değil serin olacak.
Cevabım Z seçeneği olacak ve seçeneğini de bakıyoruz.
Çalışkan kelimesi hemen Ç'ye yazdığım sonra yanına bir A getirdim, leke getirdim çalmak diye bir fiilin var fakat çalmakla çalışkan arasında bir anlam ilişkisi yok.
Devam ediyorum çığlığı.
Getirdim.
Evet, çalışmak fiili ile çalışkan arasında bir anlam ilişkisi var.
Buradaki kelimenin kökü de doğru.
Cevabım C seçeneği oldu.
Bugün sizlerle kök nedir onu öğreneceğiz.
Haydi hazırsanız hepbirlikte başlayalım.
Şimdi gençler bir sözcüğün anlamlı en küçük parçasına.
Ben ne doğmuşum?
Gençler kök diyorum.
Yani kök hem anlamlı olacak ve bir sözcüğün en küçük parçası olacak.
Çünkü kök örneklerine geçmeden önce biraz Türkçenin özelliklerini hatırlayalım.
Şimdi gençler Türkçe nasıl bir dildi, Türkçe nasıl bir dildi?
Hatırlarsanız Türkçe sondan eklemeli bir dildi değil mi peki?
Sondan ekleme ne demek?
Sondan eklemeli bir dil.
Sondan eklemeli olması demek şu demek Gençler önce ne geliyor?
Kelimenin kökü geliyor.
Daha sonra bu köke ekler gelerek artık yeni anlamlar, yeni kelimeler ortaya çıkıyor.
Sondan eklemeli demek bu demek.
Yani önce kökü yazıyorum, daha sonra ek getiriyorum ve yeni kelimeler tüketiyorum.
Yani Türkçede ekler kökten sonra gelir, yani kökün sonuna eklenir.
Peki bir de şunu biliyorum Türkçe nasıl yazılan bir dil?
Gençler Türkçe nasıl yazılıyor?
Soldan sağa doğru yazılıyor.
Dil mi?
Türkçe soldan sağa doğru yazılan bir dil.
O zaman ben ne yapıyorum kökü bulmak için?
Genellikle gençler soldan sağa doğru yazı diyorsa her zaman kelimenin soluna doğru bakıyorum.
Peki bir sözcük deki ekleri çıkardığımızda geriye kalan kısmı biz ne diyoruz?
Gençler kök diyoruz ve anlamlı olmak zorunda.
O zaman örnek ellerimize bakalım.
Yolculuk kelimesini inceleyelim beraber.
Bakın ne yapıyorduk gençler soldan başlıyoruz sanki yazıyormuş gibi.
Şöyle bir devam edelim.
Bakın önce Y harfi geldi.
Anlamsız U harfi geldi.
Yo oldu anlamsız.
Sonra bakın L harfi geldi.
Yol diye bir kelime ortaya çıktı.
Peki yolculuk kelimesinin anlamlı en küçük parçasına ben yol diyebilir miyim?
Tabii ki de diyebilirim.
Yoldan yolcu yolcudan yolculuk olmuş.
Daha sonra kelime.
Ve ben yolculuk kelimesini kökünün nereden alıyorum?
Gençler yol kelimesinden alıyorum. Hemen susuzluk kelimesinde de aynı yöntemle gidelim.
Bakın önce S'ye gelmiş, sonra U gelmiş su.
Evet, su anlamlı bir bütün, anlamlı bir parça.
Susuzluk kelimesinin köküne su diyebilirim.
Kelimenin köküyle de anlam arasında, kelimenin bütün arasında bir ilişki olacak.
Onu birazdan göreceğiz.
Simitçi kelimesine bakıyorum.
Simitçi kelimesinin kökü gençler.
Önce liseye geldi, sonra iyi geldi, sonra meye geldi.
Sim sim biliyorsunuz parlak, böyle ufak ufak pulları verilen ad.
Ama simitçi iletisim arasında bir bağlantı yok.
Devam ediyorum simi oldu, simit oldu.
Evet, simitçi kelimesinin anlamlı en küçük parçasında da ben simit diyorum.
Yine yüzücü kelimesine bakıyorum.
Hemen şöyle soldan sol soldan sağa doğru gidiyorum.
Önce üyeye geldi, anlamsız üye geldi, anlamsız Joe geldi yüz oldu.
Yüzmek diye bir filim var biliyorsunuz Türkçe'de.
Bizim gençler yüzücü kelimesinin de anlamlı en küçük parçasını oldu.
Yüzmek fiili oldu.
Buradaki yüz surat anlamında değil, yüzmek fiili anlamında.
Gençler ne demiştik?
Kelimenin bütünü ile kök arasında bir anlam ilişkisi olacak.
Hemen kitaplık kelimesine şöyle bir soldan sağa doğru gidelim.
Keke geldi, mantıksız iyi geldi, mantıksız kit oldu, mantıksız kitap oldu, mantıksız kitap oldu.
Evet gençler kitaplık kelimesi de kitap arasına bir bağlantı var.
O zaman kitaplık kelimesini köküne ben kitap diyorum ama sayılar kelimesini de aynı yöntemi yapıyorum.
Ne yapıyorum bakın önce siteye geldi sonra a geldi.
Mantıksız oldu say ek biliyorsunuz.
Benim Türkçede saymak diye bir filim var değil mi?
Gençler saymak, saymak sayılar kelimesinin kökü oldu.
Anlamlı en küçük parçası yazıcı kelimesi.
Yine hemen soldan sağa doğru gidiyoruz yazmak değil mi gençler?
Bakın artık kelime mizi kökünü olduğu.
Y'yi yazdık a yazdık sonra diye yazdık. Benim Türkçe'de yazmak diye bir filim var.
Yazmaktan kelime artık yazıcı oluyor.
Yazıcı kelimesinin anlam en küçük parçasına da yazmak diyorum hemen.
Kırık kelimesini şöyle bir inceleyelim Ne yaptığım, önce şeyi yazdığım, sonra iyi yazdığım mantıksız soru.
Kır benim kırmak diye Türkçe'de bir filim vardı mi?
Gençler kırmak kırık.
O yüzden kırık kelimesini kökünü de kırmaktan alıyorum.
Yine korkusuz kelimesiyle şöyle devam ediyorum bakın.
Ne yaptim önce köye sora oo sonra raya getirdim korur sonra köye getirdim.
Bakın korkmak diye bir filim var yine benim Türkçe'de.
O yüzden korkusuz kelimesinin kökünü de nereden alıyorum gençler olmaktan?
Alıyorum.
Hemen önerilerimize devam ediyoruz yine.
Uçak kelimesine bakıyorum gençler.
Uçak kelimesi hemen soldan sağa doğru gidiyorum.
Önce uyku yazdığım mantıksız, sonra uç.
Eh benim uçmak diye bir filim var Türkçe'de.
Uçak kelimesi de yine uçmak kökünden geliyor.
Hemen yağmur kelimesini inceliyoruz.
Şöyle gidiyorum yine soldan sağa önceye.
Anlamsız a geldi.
Sonra yanına bir yumuşak diye geldi ve yağ.
Ak filim ortaya çıktı.
Evet, yağmur kelimesinin kökünü de ben yağ mak fiilinden aldım.
Büyüteç kelimesinde inceliyoruz.
Büyüteç kelimesi önce beye geldi, sonra yanına üye geldi, sonra üyeye geldi.
Sonra bir üye geldi.
Gençler, büyümek fiili miz var biliyorsunuz Türkçede.
Bizim yine büyüteç kelimesini kökünde ben nereden alıyorum, büyümek fiilinden alıyorum.
Peki şöyle devam ediyoruz.
Şimdi bir sözcüğün kökü ile bakın.
Bir sözcüğün kökü ile sözcüğün bütünü arasında bir anlam ilişkisi olmak zorunda.
Gençler neden daha demi söylemiştik?
Örneklerini de bakmıştı hemen burada da bakalım bakın gölgelik kelimesini şöyle yine soldan sağa doğru gidecek olursam önce G'ye geldi, sonra ök geldi, sonra leke geldi göl diye.
Biliyorsunuz benim Türkçede göl diye bir kelime im var. Fakat gölgelik kelimesiyle göl kelimesi arasında herhangi bir bağlantı olmadığı için gölgelik kelimesini kökünü gölden alamıyorum.
Hemen yanına g.
Getirdim, Sonra bir eğe getirdim.
Evet, gölge kelimesi de gölgelik arasında bir bağlantı var.
O zaman gölgelik kelimesini kökünü gözden, gölgeden aldım.
Kelebekler kelimesinin geliyorum.
Bakın önce heye, sonra Ege, sonra l bakın yine Türkçede kel diye.
Benim bir kelime im var ama kelebekler ile kel arasında bir bağlantı olmadığı için devam ediyorum.
Kelebeğe, sonra Kelebek, sonra kelebeğe, sonra kelebek e kelebekler ile Kelebek arasında bir anlam ilişkisi olduğu için kelimenin kökünü kelebek den aldım.
Kalemlik kelimesiyle devam ediyorum.
Kalemli kelimesi.
Bakın köye yazdığım ay yazdım, leke yazdım, kalmak fiilin var benim Türkçe'de.
Fakat kalmakla kalemlik arasında bir anlam ilişkisi olmadığı için devam ediyorum.
E yazdığım sonra yanına meyve getirdim, kalem oldu.
O zaman kelimenin kökü gençler.
Kalem olarak ala biliriz.
Devam ediyorum balıkçılar kelimesi.
Bakın yine soldan sağa doğru gidiyoruz.
Balıkçılar da beye yazdığım ay yazdığım bal bal kelimesi diye Türkçede bir kelime var.
Fakat balıkçılarla bal kelimesi arasında bir anlam ilişkisi olmadığı için gençler devam ediyorum.
Balığı ve balık.
Evet, balık kelimesiyle balıkçılar arasında bir anlam ilişkisi olduğu için kelimenin kökünü balıktan aldım.
Boyacı kelimesi hemen devam ediyorum ve getirdim o getirdim Y'ye getirdim boy benim.
Türkçede boy diye bir kelime im var fakat boyacı ile boy arasında bir anlam ilişkisi yok.
Hemen bir a getirdim.
Boyayla boyacı arasında bir anlam ilişkisi var.
O yüzden kelimenin kökü boyadan alıyorum.
Ayaklı kelimesi.
Bakın A'yı yazdığım Y'yi yazdım.
Ay benim bir neyim var, dünyamızın uydusu, hatta dimi gençler.
Fakat ayaklı tıkla Ay arasında bir anlam ilişkisi yok. Devam ediyorum ayağa.
Sonra ayak evet ayak sağlıkla ayak kelimesi arasında bir anlam ilişkisi var.
O yüzden ayak kelimesi kökü olarak alıyorum.
Ek bir sorumuz var.
Aşağıdaki sözcüklerden hangisinde sözcüğün kökü yanlış gösterilmiştir?
Hemen bakalım şöyle kiracı kelimesini soldan sağa gidelim.
Önce köye geldiği, sonra iyi geldi reye geldiği kir ve kir.
Kürtçe'de böyle bir kelime var ama kiracı ile anlam bütün yok.
Gençler kelimenin bütünü arasında.
Hemen yanına bira getirdim.
Kira kirayla kiracı arasında bir anlam ilişkisi var.
O yüzden kelimenin kökünü kiradan alabilirim.
Doğru Adana seçeneğini ediyorum ve seçeneğini bakıyorum.
Süpürge hemen soldan sağa doğru gidiyorum.
Yine önce S.
Sonra Ü'yü.
Sonra T.
Geldi tüp oldu.
Soru Süper oldu gençler.
Sonra bakın rüya getirdim.
Süpürmek diye bir fiilin var benim biliyorsunuz.
Türkçe'de süpürmek de süpürge arasında bir anlam ilişkisi olduğu için kelimenin kökünü süpürmek den alıyorum.
B seçeneği de doğru.
Serinlik kelimesine bakıyorum.
Gençler hemen soldan sağa doğru gidiyorum önce s sonra e geldi bakın sonra raya geldi sermek diye bi filim var fakat serinlik ile sermek arasında bir anlam ilişkisi olmadığı için devam ediyorum.
Iyi getirdim seri sonra ney getirdim.
Serin olduğu serin ile serinlik arasında bir anlam ilişkisi var.
O yüzden gençler C seçeneğinde kelimenin kökü sermek değil serin olacak.
Cevabım Z seçeneği olacak ve seçeneğini de bakıyoruz.
Çalışkan kelimesi hemen Ç'ye yazdığım sonra yanına bir A getirdim, leke getirdim çalmak diye bir fiilin var fakat çalmakla çalışkan arasında bir anlam ilişkisi yok.
Devam ediyorum çığlığı.
Getirdim.
Evet, çalışmak fiili ile çalışkan arasında bir anlam ilişkisi var.
Buradaki kelimenin kökü de doğru.
Cevabım C seçeneği oldu.
