Evet, bu videomuzda biçim bilgisiyle başlayacağız.
Yani X ne demek?
Kök ne demek, gövde ne demek bunlardan bahsedeceğiz.
Sözcük de yapı konumuz için oldukça önemli bir kısım.
Şimdi biçim bilgisi, sözcüklerin eklerini, köklerini, bunların birleşme yollarını yani ek ve kök nasıl birleşiyor?
İsimler fiil mi yapıyor, fiilden isim mi yapıyor?
Bunların görevleri ne şekilde sürüyor?
Çekim özellikleri neler?
Yani yapı ve kimi aldığı çekime kimi aldı?
Her ikisini mi aldı yoksa kaç tane yapı mekandı?
Bunlardan bahsedeceğiz arkadaşlar.
Şimdi öncelikle kökten bahsedecek olursak, sözlükteki ekler çıkarıldıktan sonra kalan en küçük birime kök deniyor arkadaşlar.
Yani anlamlı en küçük parçaya.
Ben ne diyorum kök diyorum ama mesela ben balık kelimesine bakıyorum.
Şimdi ben balık kelimesine baktığımda anlamlı en küçük parça burada baldır.
Ama mesela balıkçı kelimesinde bal ve balık arasında bir anlam ilişkisi yoktur.
O yüzden ben bu kelimenin köküne sallıyorum, balıktan balıkçı şeklinde alıyorum.
Yani kelimenin köküyle kelimenin tamamı arasında bir anlam ilişkisi olması gerekiyor.
Arkadaşlar mesela.
Bakın çağdaşlık kelimesi bu kelimenin anlamlı en küçük parçası ve kelimeyle bağlantılı olarak kökü çadır çağa isim Köktürk, çağdaş, çağdaş oldu, çağdaş atan çağdaşlık oldu.
Ya da topluluk kelimesinin kökü.
Top dur arkadaşlar toptan toplu yani bu futbol topu değil hani topunuzu selamlıyorum hepinizi tamamını anlamında.
Top sonra toplu oldu, sonra da topluluk oldu.
Tapınak kelimesi mesela en küçük anlamlı parçası yapmaktır.
Tapınaktan Tapınak, Tapınaktan Tapınak oldu arkadaşlar.
Yani ben kelimenin köküne bakmak eki getirdiğimde anlamlı oluyorsa fiili kök diyeceğim anlamsız oluyorsa isim kök diyeceğim arkadaşlar.
Yani iş oluş ve hareket bildiren kök dere.
Ben fiil kök diyorum ama somut ve soyut varlıkları, onların durum ve ilişkilerini gösteren köklere de isim kök diyorum.
Bak mek eki getirdiğimde anlamlı olan kökleri fiil kök diyorum mesela.
Yanlış kelimesinin kökü arkadaşlar bilmek zorundasın.
Yanılma haktır.
Mesela geçmiş ti kelimesinin kökü geçmektir.
Şaşırdı kelimesinin anlamlı en küçük parçası şaşma haktır. Fiil kök çıkılamaz.
Kelimenin kökü çıkmaktır.
Bitkinin kökü arkadaşlar bitmek bitki şeklinde geliyor.
Konuk kelimesinin kökü ise konmaktadır bunlara.
Ben ne diyorum fiil kök diyorum isim köke geldiğimde oğullar kelimesinin kökü arkadaşlar o yoldur.
Bakın o olmak oğul emek bakmak ekini getirdim anlamsız oldu, isim kök oldu.
Yalnız kelimesinin kökünü bilmek zorundayız.
Kalındır, yalın olmak anlamsız olduğu için isim kök oldu.
Sararma kelimesinin kökü arkadaşlar sarı ayırmaktan gelir buradaki ııı düşer ama sarı kelimesine bakmak eki getirdiğimde anlamsız olduğu için isim kök oldu.
Bekledi kelimesinin kökü sağ bek sol bek den gelen bek dir.
Arkadaşlar bekleten beklemek olur bu.
Ben buradaki beceri diyorum isim kök diyorum yani bazı kelimelerin köklerini iyi bilmek zorundayız.
Şimdi örnek soruya bakacak olursak mesela burada demiş ki aşağıdaki yerin hangisinde yükleme in kökü tür yönüyle ötekilerden farklıdır demiş.
Arkadaşlar şimdi bize soru da kök demediği sürece kelimenin tamamına bakarız ama kökü dediği zaman kesinlikle köküne bakmak zorundayız.
Mesela birinci, yani Adana'nın yüklediği yudum adı Bursa'nın yükle bir ayrılmıştı Ceyhan'ın ki zorlandı, deniz inin ki duygulandı.
Edirne'nin ki'de ise tartışılıyordu kelimesi.
Arkadaşlar şimdi bakın yurdumun adının kökü mutfaktan yudumlamak der.
O zaman ben bunun kökünü buraya yazdım.
Ayrılmıştı kelimesinin kökü ayırmaktır.
Zorlandı.
Kelime min en küçük anlamlı parçası zordur.
Duygulandığını kökü arkadaşlar duymaktan duygudur.
Tartışılıyordu.
Kelimesinin kökü ise tartışmaktan tartışma haktır.
Şimdi bizim bunların köklerini kesinlikle iyi öğrenmemiz gerekiyor.
Şimdi yutmak bak bakmak ekini getirdim bunu oldu fiil kök ayırmak yine anlamlı oldu.
Fiil kök duymak anlamlı oldu.
Fiil kök tartmak anlamlı oldu.
Fiil kök.
O zaman ben Adana'ya, Bursa'ya, Denizli'ye, Edirne'ye ne dedim?
Fiil kök dedim arkadaşlar ama zor kelimesine bakmak eki getirdiğimde bakın getirelim zor mak zor mek anlamsız olduğu o zaman ben Ceyhan'ın köküne isim kök derim.
O yüzden de yükle min kökünün türü hangisinde farklı?
Ceyhan.
Farklı arkadaşlar.
Yani X ne demek?
Kök ne demek, gövde ne demek bunlardan bahsedeceğiz.
Sözcük de yapı konumuz için oldukça önemli bir kısım.
Şimdi biçim bilgisi, sözcüklerin eklerini, köklerini, bunların birleşme yollarını yani ek ve kök nasıl birleşiyor?
İsimler fiil mi yapıyor, fiilden isim mi yapıyor?
Bunların görevleri ne şekilde sürüyor?
Çekim özellikleri neler?
Yani yapı ve kimi aldığı çekime kimi aldı?
Her ikisini mi aldı yoksa kaç tane yapı mekandı?
Bunlardan bahsedeceğiz arkadaşlar.
Şimdi öncelikle kökten bahsedecek olursak, sözlükteki ekler çıkarıldıktan sonra kalan en küçük birime kök deniyor arkadaşlar.
Yani anlamlı en küçük parçaya.
Ben ne diyorum kök diyorum ama mesela ben balık kelimesine bakıyorum.
Şimdi ben balık kelimesine baktığımda anlamlı en küçük parça burada baldır.
Ama mesela balıkçı kelimesinde bal ve balık arasında bir anlam ilişkisi yoktur.
O yüzden ben bu kelimenin köküne sallıyorum, balıktan balıkçı şeklinde alıyorum.
Yani kelimenin köküyle kelimenin tamamı arasında bir anlam ilişkisi olması gerekiyor.
Arkadaşlar mesela.
Bakın çağdaşlık kelimesi bu kelimenin anlamlı en küçük parçası ve kelimeyle bağlantılı olarak kökü çadır çağa isim Köktürk, çağdaş, çağdaş oldu, çağdaş atan çağdaşlık oldu.
Ya da topluluk kelimesinin kökü.
Top dur arkadaşlar toptan toplu yani bu futbol topu değil hani topunuzu selamlıyorum hepinizi tamamını anlamında.
Top sonra toplu oldu, sonra da topluluk oldu.
Tapınak kelimesi mesela en küçük anlamlı parçası yapmaktır.
Tapınaktan Tapınak, Tapınaktan Tapınak oldu arkadaşlar.
Yani ben kelimenin köküne bakmak eki getirdiğimde anlamlı oluyorsa fiili kök diyeceğim anlamsız oluyorsa isim kök diyeceğim arkadaşlar.
Yani iş oluş ve hareket bildiren kök dere.
Ben fiil kök diyorum ama somut ve soyut varlıkları, onların durum ve ilişkilerini gösteren köklere de isim kök diyorum.
Bak mek eki getirdiğimde anlamlı olan kökleri fiil kök diyorum mesela.
Yanlış kelimesinin kökü arkadaşlar bilmek zorundasın.
Yanılma haktır.
Mesela geçmiş ti kelimesinin kökü geçmektir.
Şaşırdı kelimesinin anlamlı en küçük parçası şaşma haktır. Fiil kök çıkılamaz.
Kelimenin kökü çıkmaktır.
Bitkinin kökü arkadaşlar bitmek bitki şeklinde geliyor.
Konuk kelimesinin kökü ise konmaktadır bunlara.
Ben ne diyorum fiil kök diyorum isim köke geldiğimde oğullar kelimesinin kökü arkadaşlar o yoldur.
Bakın o olmak oğul emek bakmak ekini getirdim anlamsız oldu, isim kök oldu.
Yalnız kelimesinin kökünü bilmek zorundayız.
Kalındır, yalın olmak anlamsız olduğu için isim kök oldu.
Sararma kelimesinin kökü arkadaşlar sarı ayırmaktan gelir buradaki ııı düşer ama sarı kelimesine bakmak eki getirdiğimde anlamsız olduğu için isim kök oldu.
Bekledi kelimesinin kökü sağ bek sol bek den gelen bek dir.
Arkadaşlar bekleten beklemek olur bu.
Ben buradaki beceri diyorum isim kök diyorum yani bazı kelimelerin köklerini iyi bilmek zorundayız.
Şimdi örnek soruya bakacak olursak mesela burada demiş ki aşağıdaki yerin hangisinde yükleme in kökü tür yönüyle ötekilerden farklıdır demiş.
Arkadaşlar şimdi bize soru da kök demediği sürece kelimenin tamamına bakarız ama kökü dediği zaman kesinlikle köküne bakmak zorundayız.
Mesela birinci, yani Adana'nın yüklediği yudum adı Bursa'nın yükle bir ayrılmıştı Ceyhan'ın ki zorlandı, deniz inin ki duygulandı.
Edirne'nin ki'de ise tartışılıyordu kelimesi.
Arkadaşlar şimdi bakın yurdumun adının kökü mutfaktan yudumlamak der.
O zaman ben bunun kökünü buraya yazdım.
Ayrılmıştı kelimesinin kökü ayırmaktır.
Zorlandı.
Kelime min en küçük anlamlı parçası zordur.
Duygulandığını kökü arkadaşlar duymaktan duygudur.
Tartışılıyordu.
Kelimesinin kökü ise tartışmaktan tartışma haktır.
Şimdi bizim bunların köklerini kesinlikle iyi öğrenmemiz gerekiyor.
Şimdi yutmak bak bakmak ekini getirdim bunu oldu fiil kök ayırmak yine anlamlı oldu.
Fiil kök duymak anlamlı oldu.
Fiil kök tartmak anlamlı oldu.
Fiil kök.
O zaman ben Adana'ya, Bursa'ya, Denizli'ye, Edirne'ye ne dedim?
Fiil kök dedim arkadaşlar ama zor kelimesine bakmak eki getirdiğimde bakın getirelim zor mak zor mek anlamsız olduğu o zaman ben Ceyhan'ın köküne isim kök derim.
O yüzden de yükle min kökünün türü hangisinde farklı?
Ceyhan.
Farklı arkadaşlar.
