Bu dersimiz de yine Tanzimat Dönemi romanı üzerinde duracağız.
Bir önceki dersimiz de birinci dönem genel özelliklerinden bahsettik.
Tanzimat romanının daha sonra Namık Kemal i anlatmıştık.
Ahmet Mithat Efendi'den devam edeceğiz.
Yine roman türünün önemli isimlerinden biridir Ahmet Mithat Efendi.
Birinci dönem Tanzimat sanatçısı olarak bakın.
Ahmet Mithat birçok türde eser vermiş.
Bunun için kendisine bakın.
Yazı makinesi denmiştir.
Çok yazdığı için.
Amaç bir kere halkı eğitmek dir.
Dolayısıyla romantizm akımının etkisindedir.
Ve bu akımın etkisiyle bakın romanın akışını kesip okuyucuya arada bilgiler verir.
Romanlar haliyle teknik yönden kusurludur.
Birincisi, yani roman kavramı Batılı anlamda roman olarak ilk kez yazıldığı için teknik yönden zayıftır.
Bir de tabii bu araya girip bilgi vermeler romanı yine teknik açıdan zayıf hale getirmiştir.
Bakın eserlerini bir kere halkın anlayabileceği, sade, düzgün bir dille yazmıştır.
Züppe tipini Türk edebiyatında ilk işleyen isim Ahmet Mithat Efendi'dir.
Bakın romana dikkat!
Altını çiziyorum, ekonomiyi sokmuş ve ilk kez esaretin eleştirisini yapmıştır ve kendisi ilk öğretmen yani Hace evvel olarak kabul edilmiştir.
Bütün eserlerinde Doğu-Batı medeniyetini karşılaştırır, insan psikolojisi ve sosyal meseleler üzerinde durur.
Eserlerinin çoğunda romantizm akımının etkisi altında kaldığını söyleyebiliriz.
Bakın felaha tum beyler.
Rakım Efendi, Hasan, Melle, Hüseyin Fellah.
Paris'te bir Türk henüz on yedi yaşında.
Müşahede zat, dünyaya ikinci geliş ve diplomalı kız.
Ahmet Mithat Efendi'nin bilmemiz gereken önemli romanları der ve birinci dönem romanla alakalı göreceğimiz son sanatçımız Şemseddin Sami.
Bakın kendisi özellikle sözlük ve ansiklopedi türünde de eserler vermiştir.
Orhun Yazıtları ve Kutadgu Bilig ile ilgili çalışmaları var.
Türk edebiyatının ilk yerli romanı olan Taşucu, Talat ve Fitnat, Şemseddin Sami'nin aynı zamanda Türk edebiyatında önemli eserlerinden biridir.
Şimdi geldik Tanzimat ikinci döneminde roman anlayışına.
Önce özellikleri üzerinde duracağız.
Tanzimat ikinci dönem.
Romanın özelikleri neler?
Sanatçılar genel olarak nasıl romanlar yazmışlar?
Bunlarla ilgili bilgilerimizi verip.
Daha sonra sanatçılarımız üzerinde duracağız.
Bir kere ikinci dönem Tanzimat'tan realizm ve natüralist akımlarının etkisini görmekteyiz.
Özellikle gözleme dayalı gerçekçi betimlemeler yapıldığını da söylemeliyiz.
İşte bakın İstanbul dışına çıkılmış ve Anadolu eserlerde ilk kez işlenmiştir.
Nabi Zade Nazım hemen Karabibik eseri Antalya'da bir köyde geçer.
Dolayısıyla İstanbul dışına ilk kez Tanzimat ikinci döneminde çıkılmış eserler için tabii ki teknik bakımdan birinci döneme göre daha başarılıdır diyebiliriz.
Zaten süre geçtikçe teknik açıdan roman biraz daha güçlü hale geliyor, sanatçılar tarafından geliştiriliyor.
Yazarlar kişiliğini gizlemiş çünkü realizm ve natüralist akımın da sanatçıların kendini ortaya koyup araya girip bilgi verme durumu yok.
Kendini gizler ve olayın akışına müdahale etmezler.
Bakın yine yanlış batılılaşma, yine kölelik ve cariyeler.
Bakın birinci dönemde de vardı bu.
Yine esir ticareti bu dönemde de işlenmeye devam edilmiştir.
Aynen birinci dönemde olduğu gibi ikinci dönem romancıların da.
Fransız edebiyatının etkisinde kaldığını yine söylemeliyiz.
Gereksiz açıklamalar.
Bakın dikkat!
Gereksiz açıklama, abartılı raslantı.
Olağanüstü kişi ve olaylar artık yok.
Neden?
Çünkü zirvede turizm akımında bu durumlar söz konusu değil.
Dil olarak ağır bir dil kullanıldığını söyleyebiliriz.
Romanlarda ve yine romanlarda ve genel sanat anlayışı olarak da sanat sanat içindir anlayışının hakim olduğunu görüyoruz.
Peki bu dönemde roman alanında eser veren sanatçılarımız Recaizade Mahmut, Ekrem Nabi, Zade Nazım ve Sami Paşazade Sezai.
Bir sonraki dersimiz de bu sanatçılarımız ve eserleri üzerinde duracağız.
Bir sonraki dersimize kadar kendinize iyi bakın ve Kunduz'da kalın.
Hoşçakalın.
Tanzimat Dönemi Nedir?
Tanzimat Dönemi, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı ile başlayan ve yaklaşık 50 yıl süren bir dönemdir. Bu dönemde Osmanlı Devleti, batılılaşma ve modernleşme hareketlerini benimseyerek yapısal, sosyal, kültürel ve ekonomik alanda birçok reform gerçekleştirmiştir. Bu reformlar arasında askeri, hukuki ve eğitim alanında yenilikler, sanayileşme ve ticari faaliyetlerin teşvik edilmesi, Batı sanat ve edebiyatının tanıtılması gibi hususlar yer almaktadır. Tanzimat Dönemi, Türk edebiyatında da bir dönüm noktası olarak kabul edilmektedir.
Tanzimat İkinci Dönem Nedir?
Tanzimat İkinci Dönem, Tanzimat Fermanı'nın ilanından sonra gelen dönemlerden biridir. Bu dönem, yaklaşık 1860-1890 yılları arasını kapsamaktadır. İlk dönemde gerçekleştirilen reformların ikinci dönemde de devam ettiği ve derinleştirildiği görülmektedir. Bu dönemde toplumsal yapıda ve siyasal düzenlemede önemli değişiklikler yaşanmıştır.
Tanzimat İkinci Dönemi, edebiyat alanında da önemli gelişmelere sahne olmuştur. Tanzimat'ın ilk dönemindeki yenilikçi anlayış, ikinci dönemde daha da güçlenerek devam etmiştir. Bu dönemde, halkın yaşam koşulları, toplumsal ve siyasal yapının eleştirisi gibi konulara daha fazla yer verilmiştir. İkinci dönem edebiyatında, gerçekçilik akımı etkili olmuş ve yazarlar toplumsal gerçekliği yansıtan eserler vermeye özen göstermiştir.
Tanzimat İkinci Dönemde Roman
Tanzimat İkinci Dönemde, birinci döneme kıyasla daha çok roman yazılmıştır. Romanlar, edebi bir tür olarak daha fazla kabul görmeye başlamış ve birinci dönemdeki aksine daha gerçekçi ve yerli konular işlenmiştir. Tanzimat İkinci Dönem romanları arasında toplumsal eleştirinin yanı sıra psikolojik tahliller de ön plana çıkmıştır.
Romanlarda kahramanlar artık Batılı anlamda kahraman olmaktan çıkıp gerçekçi karakterler haline gelmiştir. Bu dönemde Batılı roman teknikleri kullanılmaya devam edilmiş ve yerli konuların işlenmesinde de Avrupa'da yaygın olan realizm akımının etkisi görülmüştür.
Tanzimat İkinci Dönem romanları, sosyal sorunlara değinmenin yanı sıra kadınların durumu, eğitim sistemi, Batı kültürüne ilgi, aile hayatı, çevre bilinci gibi konulara da değinmiştir.
Bu dönemde roman, sadece aydınların okuduğu bir tür olmaktan çıkarak, daha geniş bir kitle tarafından da okunmaya başlamıştır.
Tanzimat İkinci Dönem romanlarının özellikleri şu şekilde özetlenebilir:
- Gerçekçi bir anlatım tarzı
- Yerli konuların işlenmesi
- Psikolojik tahlillerin ön plana çıkması
- Toplumsal eleştiri
- Batılı roman tekniklerinin kullanılması
Tanzimat İkinci Dönem Roman Özellikleri
Tanzimat İkinci Dönem, Tanzimat'ın edebiyat alanında gerçekleştirilen yeniliklerin ikinci aşamasıdır ve yaklaşık olarak 1860-1890 yılları arasında gerçekleşmiştir. Bu dönemde, özellikle edebiyatın toplumsal bir görevi olduğu düşüncesi ağır basmaktaydı ve edebiyatın halkı eğitmesi, aydınlatması, onları çağdaşlaştırması ve Batılılaştırması gerektiği fikri yaygınlaşmıştı.
Tanzimat İkinci Dönem romanlarında, hikayenin öncelikle bir mesaj iletmek amacıyla kullanıldığı görülmektedir. Eserlerdeki olaylar, kişiler ve diyaloglar, bu mesajı aktarmak için düzenlenmiştir. Bu dönemde yazarlar, daha çok toplumsal konulara yönelmişlerdir. Romanlarda, Batı edebiyatından alınan türler ve teknikler de kullanılmıştır. İkinci Dönem romanlarında, Batılılaşmanın getirdiği yeni değerlerin de etkisi görülmektedir.
Tanzimat İkinci Dönem romanlarında ayrıca, gerçekçilik akımının da etkisi görülmektedir. Eserlerdeki olaylar ve kişiler, gerçek hayattan alınarak oluşturulmuştur. Bu dönemde yazarlar, olayları betimlerken gerçekleri olduğu gibi yansıtmaya çalışmışlardır.
Tanzimat İkinci Dönem romanlarında ayrıca, dilin sadeleştirilmesi ve milli edebiyatın geliştirilmesi gibi konular da önem kazanmıştır. Yazarlar, Türkçenin zenginliğini kullanarak eserlerini yazmışlardır. Bunun yanı sıra, milli edebiyatın geliştirilmesi için halk edebiyatından esinlenilmiştir.
Özetle, Tanzimat İkinci Dönem romanlarında toplumsal konular, gerçekçilik, Batı edebiyatından etkilenme, dilin sadeleştirilmesi ve milli edebiyatın geliştirilmesi önemli özelliklerdir.
Tanzimat İkinci Dönem Roman Yazarları
Tanzimat İkinci Dönem, 1860-1890 yılları arasını kapsayan bir dönemdir ve Tanzimat Edebiyatı'nın ikinci aşaması olarak kabul edilir. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme çabaları devam etmiş, edebiyat alanında da önemli gelişmeler yaşanmıştır. Tanzimat İkinci Dönem edebiyatı, Batılı edebiyat akımlarından etkilenmiş ve daha gerçekçi bir edebiyat anlayışı benimsemiştir. Roman da bu dönemde önem kazanmıştır ve yazarlar, eserlerinde gerçekçi ve toplumsal konulara yer vermişlerdir.
Tanzimat İkinci Dönem romanları, birinci dönem romanlarına göre daha gerçekçi ve toplumsal konulara odaklanmıştır. Bu dönemde romanlar, genellikle köylü ve şehirli kesimlerin hayatını konu almış, gerçekçi bir dil ve anlatım tekniği kullanılmıştır. Ayrıca, toplumsal eleştiri de bu dönemde daha belirgin hale gelmiştir.
Tanzimat İkinci Dönem roman yazarları arasında Namık Kemal, Ahmet Mithat Efendi, Recaizade Mahmut Ekrem, Şemsettin Sami, Fatma Aliye Hanım, Ahmet Vefik Paşa, Ahmet Rasim, Ömer Seyfettin gibi önemli isimler yer alır. Bu yazarların eserleri, Tanzimat İkinci Dönem edebiyatının en önemli yapıtları arasında sayılır. Namık Kemal'in "İntibah", Ahmet Mithat Efendi'nin "Felatun Bey ile Rakım Efendi", Recaizade Mahmut Ekrem'in "Araba Sevdası", Şemsettin Sami'nin "Taaşuk-ı Talat ve Fitnat" ve Fatma Aliye Hanım'ın "Muhadarat" gibi eserleri bu dönemin önemli romanlarındandır.
