Zamanın Taksimi

Arkadaşlar tarih ve zaman konusundan yeniden merhaba.
Yine burada iki tür zamandan bahsedeceğiz.
Daire evi, zaman ve ilerlemeci zamandan.
Yine tahminlere baktığımız zaman ise güneş esaslı takvim ve ay esaslı takvim görüyoruz.
Öncelikle daire evi, zaman ne demektir arkadaşlar geçmişte meydana gelen bir olayın belirli bir zamanda yeniden ona benzer bir olayın tekrar etmesi anlamına gelir.
Yani başlangıcı ve sonu belli olmayan bir çember zamanı ifade ediyor burada.
Eski toplumlardan Çin, Hint, Mısır gibi Yunan uygarlıkları böyle bir takvime inanmışlar.
Şimdi bu daireyi zaman kendini sürekli yenileyen bir zaman olarak karşımıza çıkıyor.
Yani geçmişte olan bir olayın benzeri bir daha karşımıza çıkabilir diyor.
İşte daire VI.
Zamanda buna inanılıyor.
Peki ilerlemeci zaman nedir hocam?
Zamanın bir çizgisel doğruda gittiğini, geçmişte olan bir şeyin bir daha aynısının olmayacağı iddia ediliyor.
Yani tekrarı olmayan bir süreci ifade ediyor şimdi.
Daire VI.
Zamanın en önemli temsilcisi ve İslam tarihinde de önemli bir bilgin.
İbni Haldun budur.
Ilerlemeci zamanda ise Augustus, Hegel ve Marks gibi önemli temsilleri var.
İki hocam güneş esaslı ve esas takvimlere baktığımız zaman ne göreceğiz?
Bir daha son takvimleri işlerken bunların ne demek olduğunu bilelim ki yine orada takılmayalım.
1 yıl 365 gün oluyor güneş takvimi esasta hocam burada amaç nedir?
Dünya'nın Güneş etrafında dönüşünü baz alıyor.
Bunu önce Mısır uygarlığı buluyor.
Oradan Yunan uygarlığı bunu alıyor, geliştiriyor.
Daha sonra bunu Roma uygarlığı alıp son şeklini veriyor.
Yani Jül Sezar ve Papa Gregor buna Hristiyanlık öğeleri de ekliyor ve Günümüzün hocam Neo oluşuyor, bir miladi takvimi oluşuyor diyoruz.
Aynı esas takvime baktığımız zaman bir yıl 354 günden oluşuyor.
Ay'ın Dünya etrafında dönüşünü baz alır.
Yine bunu ilk bulanlardan kimdir hocam?
Sümer Uygarlığı dır.
Daha sonra bunu Müslümanlar kullanacak.
Hz.
Ömer döneminde buna benzer bir takvim yapılacak diyoruz.
Bunun da adına ne diyoruz hocam?
Hicri evet güneş esas takvimle esas takvimi biraz daha iyi anlayabilmek için şuradaki aşağıdaki yapmış olduğumuz şekle bakalım.
Arkadaşlar dünyanın güneş etrafında dönüşünü baz alıyorsa bu şöyle o zaman buna güneş esas takvim diyoruz.
Ay'ın Dünya etrafında dönüşünü baz alıyor, soracağım.
Buna da Ay esaslı takvim diyoruz.
Yani burada Güneş esas ve Ay esas takvim belirleyen şey, Dünya'nın Güneş etrafında dönmesiyle Ay'ın Dünya etrafında dönmesi hareketlerini baz alıyor.
Peki bununla bunun arasında kaç gün süre farkı var hocam?
11 günlük bir süre farkı olduğunu söylüyoruz arkadaşlar.
Evet arkadaşlar tarih ve zaman konusuyla devam ediyoruz.
Türklerin kullandığı takvimler.
Toplamda 5 tane takvim var.
Birinci takvimimiz de başlayalım.
12 hayvanlı Türk takvimi arkadaşlar.
12 hayvanlı Türk takviminden ilk defa bahseden kimdir?
Kaşgarlı Mahmud hangi eserinde bundan bahsediyor?
Divan ı Lügat it Türk adlı eserinde bundan bahsediyor.
İslamiyet öncesinde Türkler tarafından kullanılmış bir takvim midir hocam?
Yıllar, hayvan adı ile aylar, sayı ve rakam ile.
Yani şurada bir fare yılı var.
Tabii buna Kaşgarlı Mahmud sıçan yılı diyor.
Biz kibarca sını kullanıyoruz.
Bu fare yılında 12 tane ay var.
12 tane ay geçtikten sonra bunlar Sığır Yılı'na geçiyorlar.
Sığır yılına da 12 tane ay var.
Tamam ondan sonra Pars ile geçiyorlar.
Parselinde da 12 tane ay var.
Yani bu şekilde böyle böyle böyle gidiyor.
Yani on iki yılda bir devrediyor.
Tekrardan başlangıca geri geliyor.
Başlangıç fare yılı.
Bitiş hocam domuz yılı yani fare yılı ile başlıyor, domuz yılıyla bitiyor.
Peki hocam bu neyin ispatıdır?
Türklerde gözlem yapılıyor.
Yani astronomi bilimiyle uğraştıklarını ispatıdır.
12 hayvanlı Türk takvimini başkaları kullanmış mı Türklerden başka?
Tabii ki.
Mesela burada Çin, Moğol gibi toplumlarda kullanmış diyoruz.
Arkadaşlar bir diğer takvime gelelim.
Hicri takvim, hicri takvim Müslümanların yani Hazreti Ömer döneminde hazırlanmış bir takvim dir.
Hocam bu takvimden Hazreti Muhammed peygamberin haberi var mı?
Yok.
Çünkü Hazreti Ömer döneminde diyorum, Hazreti Ömer'in halifeliği zamanında hazırlanmıştır.
Önemli.
Peki bu neyi esas almış hocam?
Ay'ın Dünya etrafında dönüşünü baz almış Ay esas takvim dir.
Başlangıç yılı önemli bir olay sayılıyor Müslümanlar için.
622 1 ettir.
Zaten genelde dünyada birçok uygarlık takvim çıkarmıştır ve takvimlerin başlangıç yılları da önemli olaylardır.
Yani her uygarlık kendince önemli olduğunu, gördüğü olayları takvimin başlangıcı olarak ilan etmişlerdir burada.
Türklerin Müslüman olduktan sonra bu takvimi kullandığını biliyoruz.
Arkadaşlar ne zaman biz müslüman olmaya başladık.
750 bir Talas savaşıyla.
Evet arkadaşlar bir diğer takvimimiz Celal takvimi adını kurucusundan alan bir takvim dir celali.
Peki kim hocam?
Bu Büyük Selçuklu Hükümdarı Celaleddin Melikşah tarafından Ömer Hayyam ve ekibine hazırlattığı kılıyor.
Peki Büyük Selçuklu Devleti Müslüman bir devlet?
Neden böyle bir takvime gerek duymuş?
Çünkü dışarıda ticaret yaptığı bazı milletler var.
O yüzden de güneş esas takvimi kullanmak istemişler.
Yani ocak Büyük Selçuklular.
Hem Hicri takvimi hem de Celali takvimi kullanmışlar mı?
Evet.
Yani halk Hicri takvimi kullanırken Devlet i Celal takvimini kullanıyor.
Dış ticaretinde yani içerde halk hicri kullanmaya devam ediyor.
Hocam dışarıda devlet ne yapıyor?
Celal takvimini kullanmaya devam ediyor diyoruz.
Peki bu takvimin başlangıç yılı bin 79.
Hocam bu nedir?
Nevruz biraz da Celal takviminde İran öğeleri de bulunur.
İrani bir takvim de denir.
Peki bir diğer takvimi bize geçelim arkadaşlar.
Bu takvim ise Rumi Takvim olarak karşımıza çıkıyor.
Bu da Osmanlı Devleti'nin mali amaçlı hazırlattığı bir takvim dir.
Osmanlı Devleti de Müslüman bir devlet değil mi?
Evet.
Bu da halk nezdinde neyi kullanmış hocam?
Hicri takvimi kullanmış.
Yine dışarıda mali unsurlarını yani Batı ile olan ilişkilerini geliştirebilmek için de Rumi takvimi kullanmış diyoruz.
Evet arkadaşlar yine bu takvim de güneş esaslı bir takvim dir.
Başlangıcı da 622 hicret baz alınmış.
Ha o zaman hocam Başlangıç ile 622 hicret olan iki tane takvimimiz oldu.
İki tane takvimin de adı ne oluyor?
Burada hemen yazalım.
Birincisi Rumi, diğeri de Hicri.
Şimdi gelelim bir diğer takvim bizi miladi.
En son takvim.
Hala da şu an kullanıyoruz.
Miladi takvim.
Temelini Mısır uygarlığı atmıştır.
Diğer dersimize de söylemiştik.
Daha sonra bunu Yunan uygarlığı alıyor.
Yunanlılardan da Roma uygarlığı alıyor, son şeklini veriyor.
Biraz da böyle Hıristiyanlık öğeleri olan bir takvim dir.
Başlangıcı sıfırdır.
Yani hocam, Hazreti İsa'nın doğumu mudur bu?
Peki Türkiye Cumhuriyeti 1926 yılından itibaren bu takvimi kullanmaya başlamış mıdır?
Evet.
Takvim Kanunu ile burada şunu bilmemiz gerekiyor.
Türkiye Cumhuriyeti üç takvim kullanmıştır.
Bunları şöyle yazalım Birinci takvim Rumi, diğer takvim hicri ayı.
En sonda miladi hocam.
Nasıl oluyor bu?
Şöyle oluyor arkadaşlar şimdi Türkiye Cumhuriyeti ne zaman kuruldu?
1923 yılında kuruldu.
Ee zaten Osmanlı Devleti'nin yıkıldığı zamanlar ve Osman denizinden kalan Rumi ve Hicri takvimi Türkiye Cumhuriyeti de 1926 yılına kadar kullanmış oluyor.
Evet.
Daha sonra Mustafa Kemal takvim ve saat değişikliği yaparak dan miladi geçiyor.
O zaman şunu diyebilir miyiz?
1923 yılından 1926 yılına kadar Türkiye Cumhuriyeti hangi takvimleri kullanmıştır dediği zaman Rumi'yi hicri miladi deriz.
Evet, evet, tarih ve zaman konumuz da burada bitmiş oldu.
Hoşçakalın diyorum.