Herkese merhabalar.
Kunduz'un 6'ncı sınıf sosyal bilgiler dersi, ikinci ünite Karahanlılar ve Gazneliler konusuna hepiniz hoş geldiniz.
Bugün sizlerle beraber ilk Türk İslam devletlerinden olan Karahanlılar ve gazeteleri detaylı bir şekilde işleyeceğiz.
Hemen başlayalım.
İlk Türk İslam Devleti dediğimizde aklımıza üç tane devlet gelecek.
Bunlardan bir tanesi Karahanlılar, bir tanesi Gazneliler, bir tanesi de Büyük Selçuklu Devleti.
Dikkat edin arkadaşlar Türk İslam diyoruz artık.
Çünkü bu devletler hem Türk aynı zamanda yepyeni bir din olan, kendileri için yeni bir din olan İslamiyeti benimsemişlerdir.
İşte bu devletlerden ilki olan Karahanlılar ona başlayacağız.
Sekiz yüz kırk yılında kurulmuş, bin iki yüz on iki yılında yıkılmış bir devlet.
Bu devletin kurucusu Bilge Kül Kadir Han dır.
Sevgili arkadaşlar.
Başkenti Bala, Sagun şehridir.
Orta Asya'da İslamiyeti kabul eden ilk Türk devleti burası.
Çok önemli İslamiyeti kabul eden ilk Türk devleti Karahanlılar dır.
Karahanlılar, Satuk Buğra Han zamanında İslamiyeti kabul etmişlerdir.
Daha öncesinde büyük ihtimalle Gök Tanrı inancını yaydılar.
Satuk Buğra Han döneminde Abbasiler ile irtibatları sonucunda bu dönemde İslamiyete yavaş yavaş geçiş yaptılar.
Bu devlet Türkçeyi resmi dil olarak kabul ediyor ve bu durum aslında resmi dil olması bakın kendi dillerini resmi dil olarak kabul etmeleri Karahanlılar ın milliyetçi özellikte olduklarını bizlere göstermektedir.
Arkadaşlar Karahanlılar medreseler inşa ediyorlar ve burslu öğrenci okutuyorlar.
Bakın medrese inşa etmesi, öğrencilere burs vermesi neye verilen önemi bizlere göstermektedir. Evet sizler söylüyorsunuz heralde değil mi?
Eğitime verilen önemi bizlere göstermektedir.
Yine Karahanlılar ticaretin gelişmesi için Ribat adını verdikleri kervansaraylar, kervanların konakladıkları yerleri yapmışlar, böylece ticaretin gelişmesini de sağlamışlardır.
Yine bu dönemde edebiyat alanında ilk Türk-İslam eserleri olan Kutadgu Bilik, Divanu Lügati't-Türk'te Divan Hikmet ve Ata Beytül Şakayık adlı eserler Karahanlılar döneminde yazılmıştır.
Şimdi bu eserlerin detaylarına bir bakalım.
Çünkü önemli bu eserler ve kişiler.
Kutadgu Bilig dediğimiz eser Yusuf Has Hacip tarafından yazılan bir eserdir ve anlam itibariyle mutluluk veren bilgi demektir.
Bu kitabın içerisinde hükümdarlara, devlet yönetimiyle ilgili öğütler verilmiştir.
Divan Lügat it Türk adlı esere baktığımızda Kaşgarlı Mahmut'un bu eseri yazdığını görüyoruz.
Türk, Araplar'a Türkçeyi öğretmek için yazılan bir sözcük sözlük dür ve bu kitap ilk Türkçe sözlük olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yine Hoca Ahmet Yesevi'nin yazdığı divanı Hikmet, İslamiyeti Türklere öğretmek için yazılan Karahanlılar dönemi önemli eserlerinden bir tanesidir.
Edip Ahmet yükünü Ekin'in yazdığı Ata Betül Ha Kayık adlı eser ise ahlaki öğütler içeren şiirler, şiirleri içeren bir kitap olarak karşımıza çıkıyor.
Geldik.
Bir diğer Türk İslam Devleti olan Gazneliler de 963 yılında kurulan Gazneliler, bin 186 yılında yıkılacaktır.
Kurucusu Alp Tigin denilen kişidir.
Afganistan'da yer alan Gazne şehrinde kurulduğunu biliyoruz.
Gazneliler deyince akla gelen ilk hükümdar ve en ünlü hükümdar. Tabi ki de Gazneli Mahmud dur arkadaşlar.
Gazneli Mahmut, Hindistan'a on yedi kez sefer düzenlemiş ve bugün İslamiyet'in Hindistan'la yayılmasını sağlayan en önemli kişi olmuştur.
Gazneli Mahmut aynı zamanda Abbasi Halifesi Ni Güvey havlu devletinin baskılarından koruduğu için halife tarafından Sultan ünvanı ile ödüllendirilmiştir.
Zaten hatırlayacaksınız, daha önceki derslerimizde de söylemiştik.
İslamiyet'e geçişle birlikte Sultan ünvanı İslami bir unvandır.
Türk devletleri tarafından kullanılmaya başlanacak.
Artık Sultan Gazneli Mahmut, Sultan Mahmut olarak anılacaktır.
Zaten Türk tarihinde Sultan ünvanını kullanan ilk hükümdar da Gazneli Mahmud dur.
Gazneli Mahmud, bilime ve sanata çok büyük önem vermiş ve değer vermiştir.
Sarayında iki tane önemli bilim insanı ve sanat insanını ağırlamış ve himayesine almıştır.
Bunlardan bir tanesi Biruni, bir tanesi ise Firdevsi.
Bilime ne kadar önem verdiğini buradan anlayabiliriz.
Bakın Biruni için bir söz söylemiş ki zaten bilime verilen önemi görebilirsiniz.
Biruni benim sarayı mın en kıymetli hazinesi.
Demiştir.
Bu da bize neyi gösterir?
Bilime verilen önemi gösterir.
Gazneliler, Sultan Mesud döneminde Büyük Selçuklu Devleti'yle bin 40 yılına bir savaş yapacaklar.
Savaşın adı dağından akan savaşı.
Bu savaşta Gazneliler yenilecek ve yıkılış sürecine girecekler.
Bu savaş Büyük Selçuklu Devleti'nin de kuruluş sürecini tamamlayan savaştır.
1040 yılından sonra Büyük Selçuklu Devleti kurulacak.
Gazneliler ise bin yüz seksen altı yılında Uygurların saldırıları sonucunda yıkılmış dardır.
Kunduz'un 6'ncı sınıf sosyal bilgiler dersi, ikinci ünite Karahanlılar ve Gazneliler konusuna hepiniz hoş geldiniz.
Bugün sizlerle beraber ilk Türk İslam devletlerinden olan Karahanlılar ve gazeteleri detaylı bir şekilde işleyeceğiz.
Hemen başlayalım.
İlk Türk İslam Devleti dediğimizde aklımıza üç tane devlet gelecek.
Bunlardan bir tanesi Karahanlılar, bir tanesi Gazneliler, bir tanesi de Büyük Selçuklu Devleti.
Dikkat edin arkadaşlar Türk İslam diyoruz artık.
Çünkü bu devletler hem Türk aynı zamanda yepyeni bir din olan, kendileri için yeni bir din olan İslamiyeti benimsemişlerdir.
İşte bu devletlerden ilki olan Karahanlılar ona başlayacağız.
Sekiz yüz kırk yılında kurulmuş, bin iki yüz on iki yılında yıkılmış bir devlet.
Bu devletin kurucusu Bilge Kül Kadir Han dır.
Sevgili arkadaşlar.
Başkenti Bala, Sagun şehridir.
Orta Asya'da İslamiyeti kabul eden ilk Türk devleti burası.
Çok önemli İslamiyeti kabul eden ilk Türk devleti Karahanlılar dır.
Karahanlılar, Satuk Buğra Han zamanında İslamiyeti kabul etmişlerdir.
Daha öncesinde büyük ihtimalle Gök Tanrı inancını yaydılar.
Satuk Buğra Han döneminde Abbasiler ile irtibatları sonucunda bu dönemde İslamiyete yavaş yavaş geçiş yaptılar.
Bu devlet Türkçeyi resmi dil olarak kabul ediyor ve bu durum aslında resmi dil olması bakın kendi dillerini resmi dil olarak kabul etmeleri Karahanlılar ın milliyetçi özellikte olduklarını bizlere göstermektedir.
Arkadaşlar Karahanlılar medreseler inşa ediyorlar ve burslu öğrenci okutuyorlar.
Bakın medrese inşa etmesi, öğrencilere burs vermesi neye verilen önemi bizlere göstermektedir. Evet sizler söylüyorsunuz heralde değil mi?
Eğitime verilen önemi bizlere göstermektedir.
Yine Karahanlılar ticaretin gelişmesi için Ribat adını verdikleri kervansaraylar, kervanların konakladıkları yerleri yapmışlar, böylece ticaretin gelişmesini de sağlamışlardır.
Yine bu dönemde edebiyat alanında ilk Türk-İslam eserleri olan Kutadgu Bilik, Divanu Lügati't-Türk'te Divan Hikmet ve Ata Beytül Şakayık adlı eserler Karahanlılar döneminde yazılmıştır.
Şimdi bu eserlerin detaylarına bir bakalım.
Çünkü önemli bu eserler ve kişiler.
Kutadgu Bilig dediğimiz eser Yusuf Has Hacip tarafından yazılan bir eserdir ve anlam itibariyle mutluluk veren bilgi demektir.
Bu kitabın içerisinde hükümdarlara, devlet yönetimiyle ilgili öğütler verilmiştir.
Divan Lügat it Türk adlı esere baktığımızda Kaşgarlı Mahmut'un bu eseri yazdığını görüyoruz.
Türk, Araplar'a Türkçeyi öğretmek için yazılan bir sözcük sözlük dür ve bu kitap ilk Türkçe sözlük olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yine Hoca Ahmet Yesevi'nin yazdığı divanı Hikmet, İslamiyeti Türklere öğretmek için yazılan Karahanlılar dönemi önemli eserlerinden bir tanesidir.
Edip Ahmet yükünü Ekin'in yazdığı Ata Betül Ha Kayık adlı eser ise ahlaki öğütler içeren şiirler, şiirleri içeren bir kitap olarak karşımıza çıkıyor.
Geldik.
Bir diğer Türk İslam Devleti olan Gazneliler de 963 yılında kurulan Gazneliler, bin 186 yılında yıkılacaktır.
Kurucusu Alp Tigin denilen kişidir.
Afganistan'da yer alan Gazne şehrinde kurulduğunu biliyoruz.
Gazneliler deyince akla gelen ilk hükümdar ve en ünlü hükümdar. Tabi ki de Gazneli Mahmud dur arkadaşlar.
Gazneli Mahmut, Hindistan'a on yedi kez sefer düzenlemiş ve bugün İslamiyet'in Hindistan'la yayılmasını sağlayan en önemli kişi olmuştur.
Gazneli Mahmut aynı zamanda Abbasi Halifesi Ni Güvey havlu devletinin baskılarından koruduğu için halife tarafından Sultan ünvanı ile ödüllendirilmiştir.
Zaten hatırlayacaksınız, daha önceki derslerimizde de söylemiştik.
İslamiyet'e geçişle birlikte Sultan ünvanı İslami bir unvandır.
Türk devletleri tarafından kullanılmaya başlanacak.
Artık Sultan Gazneli Mahmut, Sultan Mahmut olarak anılacaktır.
Zaten Türk tarihinde Sultan ünvanını kullanan ilk hükümdar da Gazneli Mahmud dur.
Gazneli Mahmud, bilime ve sanata çok büyük önem vermiş ve değer vermiştir.
Sarayında iki tane önemli bilim insanı ve sanat insanını ağırlamış ve himayesine almıştır.
Bunlardan bir tanesi Biruni, bir tanesi ise Firdevsi.
Bilime ne kadar önem verdiğini buradan anlayabiliriz.
Bakın Biruni için bir söz söylemiş ki zaten bilime verilen önemi görebilirsiniz.
Biruni benim sarayı mın en kıymetli hazinesi.
Demiştir.
Bu da bize neyi gösterir?
Bilime verilen önemi gösterir.
Gazneliler, Sultan Mesud döneminde Büyük Selçuklu Devleti'yle bin 40 yılına bir savaş yapacaklar.
Savaşın adı dağından akan savaşı.
Bu savaşta Gazneliler yenilecek ve yıkılış sürecine girecekler.
Bu savaş Büyük Selçuklu Devleti'nin de kuruluş sürecini tamamlayan savaştır.
1040 yılından sonra Büyük Selçuklu Devleti kurulacak.
Gazneliler ise bin yüz seksen altı yılında Uygurların saldırıları sonucunda yıkılmış dardır.
