Merhaba.
Kunduz'da edebiyat derslerimiz devam ediyor.
Tiyatro konumundayız.
Bu dersimiz de.
Temel tiyatro terimleri üzerinde duracağız.
Adaptasyon bakın hemen ilk tabii alfabetik sıraya göre gideceğiz.
Adaptasyonunu başlıyoruz.
Yabancı dille yazılmış dikkat!
Bir oyunu yerel koşullara uygun biçimde kendi diline çevirme, uyarlama yani aslında adaptasyon başka bir dille yazılmış tiyatro eserini kendi diline çevirme.
Bu kadar aksesuar, oyuncunun dek dekor gereği kullandığı eşyalar.
Bakın aktör, erkek oyuncu, aktris.
Kadın oyuncu.
Dekor.
Olayın geçtiği yeri canlandırmak için kullanılan ışık, eşya gibi araçların tümüdür.
Bakın dekor.
Diyalog.
Oyunda iki ya da daha çok kişinin konuşmasına biz diyalog diyoruz.
Doğaçlama metne dayanmayan, içe doğduğu gibi oynama ve konuşma, yani içinden geldiği gibi herhangi bir metne bağlı kalmadan oyun oynamaktır.
Dramatize etmek bir olayı, duyguyu, düşünceyi canlandırarak anlatmaktır.
Bakın dublör yedek oyuncudur.
Figüran genellikle tiyatro ve sinemada konuşması olmayan, dikkat konuşmayacak ya da konuşması çok az olan rollere çıkan kişidir figüranlar.
Jest, el kol hareketleridir.
Kostüm, rol gereği giyilen kıyafetlerin genel adıdır.
Kostüm, kulis sahne markasıdır.
Bakın makyaj oyuncunun rolüne uygun olarak yüze şekil verme, yüzü boyama işidir.
Mimik yüz hareketleridir.
Mizansen bir tiyatro eserinin sahneye konma işidir.
Monolog oyunda tek kişinin Bak burası çok önemli.
Kendi kendine konuşması, dışa verilen iç ses aslında kendi kendine konuştuğunu nasıl anlayacağım, iç sesini dışarı verecek.
Biz buna monolog diyoruz.
Bakalım perde.
Bir tiyatro eserinin büyük bölümlerinden her birine biz perde diyoruz.
Bakın pandomim düşünceleri ve duyguları kimi kez müzik, kimi kez çeşitli eşyalar eşliğinde, bazen de dansla veya gövde ve yüz hareketleriyle yansıtmayı amaçlayan bakın sözsüz oyundur.
Söz yok, sadece hareketler var.
Piyes tiyatronun diğer adıdır.
Oyun, yani reji sahneye koyma ve yönetme işidir.
Yapan kişiye de rejisör diyoruz.
Replik, oyuncunun sözü karşısındakine bırakırken söyleyeceği son söz.
Yani oyunda karşıdakinin sözüne verilen karşılık.
Yani bir kişi bir şey söyledi.
Oyunculardan biri sen ona bir karşılık verdiyse bu replikleri bakın.
Rol canlandırılan kişiliği ortaya çıkaran söz ve davranışlardır.
Sahne, bir tiyatro metninde baş oyun kişisinin ya da önemli kişilerin yönelik işlerini başlatıp bitiren kesimdir.
Bakın oyuncuların oynamaları için özel olarak yapılmış ve genellikle yükseltilmiş alan sahne.
Ya tiyatronun oynandığı alan da diyebiliriz.
Senaryo, yazılı metin.
Yani tiyatrodaki yazılı metin.
Çünkü her tiyatro eseri bir senaryoya göre oynanır.
Üfler, unutulan sözleri fısıldayarak oyunculara hatırlatan görevlidir.
Temaşa.
Diğer ismi Tiyatro.
Tiraj.
Oyuncuların birbirlerine karşı söyledikleri bakın uzun soluklu sözlerdir.
Tuluat.
Metin dışı, o an akla geldiği gibi hareket etme, söz söyleme.
Doğaçlama.
Aslında yukarda doğaçlamaya görmüşüm ama bazen önünüze tuluat olarak da gelebilir.
Tuluat ve doğaçlama aslında aynı kavramlardır.
Şimdi konumuza ilgili örnek sorunuzu çözebiliriz.
Yukarda açıklamaları verilen tiyatro terimleri neden hangileri ile ilgili bak dikkat.
Demek ki birden fazla bilgi yanlışı vardır.
Piyes Piyesin diğer ismi oyun.
Kesinlikle doğru.
Pandomim Diğer ismi sözsüz oyun.
Evet, söz yok, sadece hareketler var.
Doğru kulis kullanılan eşyalar demiş.
Hayır.
Kulis bir kere sahne arkası mıdır?
Bakın hemen buraya yazalım.
Kulis sahne markasıdır.
Peki kullanılan eşyalar nedir?
Aksesuar dır.
Bakın aksesuar veya dekor kullanılan sahnede kullanılan eşyalar.
Bakın jest.
El kol hareketleri.
Bu da doğru.
Dublör, yedek oyuncu.
Evet, yedek oyuncu zor sahneleri yapar.
Genellikle filmlerde karşımıza sıkça çıkar.
Mizansen oyunun sahneye koymasıdır.
Doğru bir ifadedir.
Doğru bir tiyatro terimidir.
Aktör, kadın, oyuncu yanlış çünkü aktör erkek oyuncudur.
Peki kadın oyuncuya biz ne diyoruz?
Aktris diyoruz.
Dolayısı ile bakın 3 ve 7 numaralı tiyatro terimleri yanlış açıklanmış.
Bu da B seçeneğinde var.
Dolayısıyla cevabımız B olacak.
Kunduz'da edebiyat derslerimiz devam ediyor.
Tiyatro konumundayız.
Bu dersimiz de.
Temel tiyatro terimleri üzerinde duracağız.
Adaptasyon bakın hemen ilk tabii alfabetik sıraya göre gideceğiz.
Adaptasyonunu başlıyoruz.
Yabancı dille yazılmış dikkat!
Bir oyunu yerel koşullara uygun biçimde kendi diline çevirme, uyarlama yani aslında adaptasyon başka bir dille yazılmış tiyatro eserini kendi diline çevirme.
Bu kadar aksesuar, oyuncunun dek dekor gereği kullandığı eşyalar.
Bakın aktör, erkek oyuncu, aktris.
Kadın oyuncu.
Dekor.
Olayın geçtiği yeri canlandırmak için kullanılan ışık, eşya gibi araçların tümüdür.
Bakın dekor.
Diyalog.
Oyunda iki ya da daha çok kişinin konuşmasına biz diyalog diyoruz.
Doğaçlama metne dayanmayan, içe doğduğu gibi oynama ve konuşma, yani içinden geldiği gibi herhangi bir metne bağlı kalmadan oyun oynamaktır.
Dramatize etmek bir olayı, duyguyu, düşünceyi canlandırarak anlatmaktır.
Bakın dublör yedek oyuncudur.
Figüran genellikle tiyatro ve sinemada konuşması olmayan, dikkat konuşmayacak ya da konuşması çok az olan rollere çıkan kişidir figüranlar.
Jest, el kol hareketleridir.
Kostüm, rol gereği giyilen kıyafetlerin genel adıdır.
Kostüm, kulis sahne markasıdır.
Bakın makyaj oyuncunun rolüne uygun olarak yüze şekil verme, yüzü boyama işidir.
Mimik yüz hareketleridir.
Mizansen bir tiyatro eserinin sahneye konma işidir.
Monolog oyunda tek kişinin Bak burası çok önemli.
Kendi kendine konuşması, dışa verilen iç ses aslında kendi kendine konuştuğunu nasıl anlayacağım, iç sesini dışarı verecek.
Biz buna monolog diyoruz.
Bakalım perde.
Bir tiyatro eserinin büyük bölümlerinden her birine biz perde diyoruz.
Bakın pandomim düşünceleri ve duyguları kimi kez müzik, kimi kez çeşitli eşyalar eşliğinde, bazen de dansla veya gövde ve yüz hareketleriyle yansıtmayı amaçlayan bakın sözsüz oyundur.
Söz yok, sadece hareketler var.
Piyes tiyatronun diğer adıdır.
Oyun, yani reji sahneye koyma ve yönetme işidir.
Yapan kişiye de rejisör diyoruz.
Replik, oyuncunun sözü karşısındakine bırakırken söyleyeceği son söz.
Yani oyunda karşıdakinin sözüne verilen karşılık.
Yani bir kişi bir şey söyledi.
Oyunculardan biri sen ona bir karşılık verdiyse bu replikleri bakın.
Rol canlandırılan kişiliği ortaya çıkaran söz ve davranışlardır.
Sahne, bir tiyatro metninde baş oyun kişisinin ya da önemli kişilerin yönelik işlerini başlatıp bitiren kesimdir.
Bakın oyuncuların oynamaları için özel olarak yapılmış ve genellikle yükseltilmiş alan sahne.
Ya tiyatronun oynandığı alan da diyebiliriz.
Senaryo, yazılı metin.
Yani tiyatrodaki yazılı metin.
Çünkü her tiyatro eseri bir senaryoya göre oynanır.
Üfler, unutulan sözleri fısıldayarak oyunculara hatırlatan görevlidir.
Temaşa.
Diğer ismi Tiyatro.
Tiraj.
Oyuncuların birbirlerine karşı söyledikleri bakın uzun soluklu sözlerdir.
Tuluat.
Metin dışı, o an akla geldiği gibi hareket etme, söz söyleme.
Doğaçlama.
Aslında yukarda doğaçlamaya görmüşüm ama bazen önünüze tuluat olarak da gelebilir.
Tuluat ve doğaçlama aslında aynı kavramlardır.
Şimdi konumuza ilgili örnek sorunuzu çözebiliriz.
Yukarda açıklamaları verilen tiyatro terimleri neden hangileri ile ilgili bak dikkat.
Demek ki birden fazla bilgi yanlışı vardır.
Piyes Piyesin diğer ismi oyun.
Kesinlikle doğru.
Pandomim Diğer ismi sözsüz oyun.
Evet, söz yok, sadece hareketler var.
Doğru kulis kullanılan eşyalar demiş.
Hayır.
Kulis bir kere sahne arkası mıdır?
Bakın hemen buraya yazalım.
Kulis sahne markasıdır.
Peki kullanılan eşyalar nedir?
Aksesuar dır.
Bakın aksesuar veya dekor kullanılan sahnede kullanılan eşyalar.
Bakın jest.
El kol hareketleri.
Bu da doğru.
Dublör, yedek oyuncu.
Evet, yedek oyuncu zor sahneleri yapar.
Genellikle filmlerde karşımıza sıkça çıkar.
Mizansen oyunun sahneye koymasıdır.
Doğru bir ifadedir.
Doğru bir tiyatro terimidir.
Aktör, kadın, oyuncu yanlış çünkü aktör erkek oyuncudur.
Peki kadın oyuncuya biz ne diyoruz?
Aktris diyoruz.
Dolayısı ile bakın 3 ve 7 numaralı tiyatro terimleri yanlış açıklanmış.
Bu da B seçeneğinde var.
Dolayısıyla cevabımız B olacak.
Sıkça Sorular Sorular
Tiyatro Nedir?
Tiyatro, belirli bir sahnede, canlı bir izleyici önünde gerçekleştirilen oyunların sergilendiği sanatsal bir disiplindir. Tiyatro, aktörlerin sahne üzerinde sözlü veya sözsüz performanslarını içerir ve bu performanslar genellikle bir senaryo veya metin üzerine inşa edilir.
Tiyatro, genellikle bir yönetmenin liderliğinde, bir ekip çalışmasıdır. Yönetmen, oyuncuları yönlendirir ve sahneleme sürecini koordine eder. Tiyatroda, kostüm, ışıklandırma, dekor, müzik ve ses efektleri gibi diğer unsurlar da performansın kalitesini arttırmak için kullanılır.
Tiyatro, genellikle bir izleyici topluluğuna hitap eder ve canlı performansın heyecan verici ve etkileyici bir deneyim olması nedeniyle, sinema veya televizyon gibi diğer görsel sanatların sunamayacağı birçok özelliği içerir. Tiyatro eserleri, birçok farklı türde olabilir, örneğin trajedi, komedi, müzikal ve dram gibi.
Tiyatronun Yapı Unsurları Nelerdir?
Tiyatro eserlerinde kullanılan yapılardan, dekorlardan, ışıklandırmalardan ve diğer öğelerden oluşan bir dizi yapının tümü tiyatro sahnesi olarak adlandırılır. Tiyatro sahnesinde yer alan yapı unsurları şunlardır:
- Sahne: Tiyatro oyunlarının oynandığı alandır. Sahne, tiyatro binasının ön bölümünde yer alır ve genellikle bir perde ile seyirciye ayrılır. Sahne, oyunun konusuna göre değişik şekillerde dekore edilir.
- Perde: Sahne ile seyirci arasındaki alanı kapatarak oyunlar arasında geçişi sağlar. Perde, sahne önünde yer alır ve oyunun bölümleri arasında kapatılıp açılır.
- Dekor: Oyunda kullanılan sahne tasarımlarının tümüdür. Dekor, sahnenin arka kısmında yer alır ve oyunun konusuna göre değişir. Dekorlar, sahneye gerçekçi bir görünüm kazandırmak için özenle hazırlanır.
- Kostüm: Oyunun karakterlerinin giydikleri kıyafetlerdir. Kostümler, oyuncuların karakterlerini daha iyi yansıtacak şekilde tasarlanır.
- Işıklandırma: Sahnedeki ışıklandırmalar, oyunun atmosferini ve duygusunu belirleyen önemli unsurlardan biridir. Işıklandırma, sahnedeki nesnelerin ve oyuncuların görüntüsünü etkileyen renk, parlaklık ve gölge oluşturma gibi teknikleri içerir.
- Efektler: Oyunlarda kullanılan özel efektler, oyunun atmosferini ve duygusunu güçlendirmeye yardımcı olur. Bu efektler, örneğin sahneye inen bir yağmur, patlayan bir ses efekti veya sahne arkasında gösterilen bir video gibi görsel unsurlardan oluşabilir.
- Oyuncular: Oyunun karakterlerini canlandıran kişilerdir. Oyuncuların performansı, oyunun başarısını ve izleyicinin ilgisini belirleyen en önemli unsurlardan biridir.
Temel Tiyatro Terimleri Nelerdir?
Tiyatro terimleri şunları içerebilir:
- Oyun: Sahnelenmek üzere yazılmış metin.
- Sahne: Tiyatro eserinin sahnelendiği alandır.
- Perde: Sahnenin değiştirilmesi ya da ara verilmesi için kullanılan kumaş ya da perdelerdir.
- Dekor: Sahneyi oluşturan nesneler, mobilyalar, duvarlar ve aksesuarlardır.
- Kostüm: Oyuncuların giydiği kıyafetlerdir.
- Reji: Oyunun sahnelenmesi için hazırlık yapma, oyuncuların yönetimi ve sahne düzeninin planlanması işlemlerini içeren süreçtir.
- İfade: Oyuncuların sözlü ve bedensel olarak karakterlerini canlandırmasıdır.
- Monolog: Tek bir karakterin diyalog yapmadan konuşmasıdır.
- Diyalog: Oyuncuların arasında gerçekleşen konuşmalar.
- Prova: Oyunun sahnelenmesi öncesinde, oyuncuların hazırlık yapmak için yaptıkları çalışmalardır.
- Dramaturg: Oyunun yazımı ve yapısal düzenlemesi konusunda yazarı destekleyen kişidir.
- Oyunculuk: Oyuncunun sahnede karakteri canlandırması ve izleyicilere inandırıcı bir performans sergilemesidir.
- İzleyici: Tiyatro eserinin seyircileri.
- Aplike: Sahneyi aydınlatmak için kullanılan lambalardır.
- Prompter: Oyunculara gerektiğinde sözcüklerini hatırlatmak için sahne kenarında bulunan kişidir.
- Şarkı: Tiyatro eseri içinde yer alan müzikal parçalar.
- Dans: Tiyatro eserleri içinde yer alan koreografik hareketlerdir.
- Efekt: Tiyatro eseri için kullanılan özel efektlerdir, örneğin patlamalar, sesler ve ışık oyunları.
Bu terimler tiyatro dünyasında sıkça kullanılmaktadır ve tiyatro eserlerinin oluşumunu, sahnelenmesini ve izlenmesini anlamak için önemlidir.
