Sevgili arkadaşlar, herkese merhabalar.
Bu dersteki konumuz Kosinüs Teoremi.
Kosinüs Teoremi nedir?
Nerede kullanılır?
Önce isterseniz onunla başlayalım.
Aşağıdaki notu okuyarak başlıyorum.
Kosinüs teoremi genellikle üç kenar ya da iki kenar ve bu kenarlar arasındaki açı verildiğinde kullanılır. Yani aslında üç kenarını bildiğimiz bir üçgenin, aradaki açısını bulabiliyoruz biz ya da başka bir deyişle, iki kenarı ve bu iki kenar arasındaki açısını bildiğimiz bu üçgende de üçüncü kenarı aslında bulmaya yarıyormuş arkadaşlar.
Örneğin bakın mesela, kendimiz A köşesini, şöyle seçmiş olsak ve kosinüs teoremini yazmaya başlasak nasıl başlarız?
Bu seçtiğimiz A açısının karşısındaki küçük A kenarının karesi eşittir diyoruz.
Diğer iki kenarın yani B ve C'nin karelerinin toplamı, B kare artı C kare, eksi 2 çarpı ,B çarpı, C çarpı, aradaki açının kosinüsü, sevgili arkadaşlar, olarak tanımlanıyor kosinüs teoremi.
Siz aynı şekilde B'yi ve C'yi de kendiniz yapabilirsiniz isterseniz.
B'nin de gidişatı hakkında bahsedelim.
B'yi seçmiş olsak ne diyecektik?
B'nin karşısında hangi kenar var?
Küçük B kenarı var.
B kare eşittir, diğer iki kenarın kareleri toplamı yani A kare artı C kare, eksi 2 çarpı, A çarpı, C çarpı, bu sefer kosinüs B diyecektik.
Bu aslında formülün şu ilk kısmı tanıdık gelmiştir.
A kare eşittir B kare artı C kare, bildiğimiz Pisagor bağıntısından geliyor aslında.
Daha doğrusu, Pisagor bağıntısı buradan geliyor da diyebiliriz.
Çünkü neden, mesela özel olarak aradaki açı 90 derece olmuş olsaydı yani A açısı eşittir 90 derece olmuş olsaydı.
Kosinüs A yani kosinüs 90, 0 olacağı için bakınız şu 2. kısım komple gidecekti.
Burası sıfır olacaktı yani ne olacaktı bu durumda A kare eşittir, B kare artı C kare gelmiş olacaktı zaten Pisagor bağıntısı da budur.
Öyle değil mi arkadaşlar?
Evet şimdi isterseniz yavaş yavaş örneklerimize geçelim. İlk örneğimiz diyor ki şekildeki ABC üçgeninde verilen uzunluk ölçüleri aynı birim türündendir. Buna göre B açısı eşittir Alfa olmak üzere, Kos Alfa değerini bulunuz.
Hemen ne yapıyoruz?
Kosinüs Teoremi uygulayacağımı anladım zaten.
Bu Alfa'nın karşısındaki kenar 5, 5'in karesi eşittir diyorum.
Diğer iki kenarın karelerinin toplamı, -2 çarpı, bu diğer iki kenarın çarpımı yani zaten bana bu lazım arkadaşlar.
Ben Kos Alfayı arıyorum, bakın şurası ne yapar?
16 artı 49, 65 gelecek.
E öbür tarafta 5'in karesi 25, bu tarafa alayım -25 diye.
Şunun için yaptım, 4 kere 28, olsun 56 çarpı kosinüs Alfa.
Şurası ne yaptı, sevgili arkadaşlarım?
40 geldi, dolayısıyla buradan kosinüs Alfa eşittir 40 bölü 56 o da 5/7 olarak bulunmuş olur.
Sorunun bizden istediği Kos Alfa değerini hesaplamış olduk.
Gelelim başka bir soru, şekildeki ABC üçgeninde AB 3, AC 8 santim olarak verilmiş ve A açısı yani BAC 60 derece olduğuna göre BC eşittir x yani şuraya x demiş ve bizden x'i istiyor.
Hemen Kos teoremini yazıyorum. Neden?
İki kenar ve bunların arasındaki açıyı biliyorum.
Dolayısıyla hemen Kos Teoremini uyguluyorum, x'in karesi eşittir 3'ün karesi artı, açının kosinüsü arkadaşlar, yani kosinüs 60 o da dokuz artı 64, kaç etti burası?
73, eksi bakın şurası üç kere 8 bir 24 kaldı orada yani 73 eksi olarak bulunmuş olur, değerli gençler.
Gelelim bir başka soruya.
Bir ABC üçgeninin kenarları arasında BC'nin karesi eşittir.
3, AC ve AB çarpımı eşittir AC artı AB'nin karesi, bağıntısı bulunduğuna göre bizden Alfa kaç derecedir?
diye sormuş.
Şimdi hemen şöyle yapalım isterseniz bu kenarlara küçük kenarlara şöyle isim vereyim ben ve buradaki işte BC'nin karesi nedir artık?
A kare değil mi?
Eşittir, öbür tarafa atacağım aslında ama önce isterseniz eşittir demeyelim, olduğu gibi denklemi yazayım.
Sonrasında ne yapacağımıza karar verelim. de C'ymiş zaten.
Eşittir, aynen devam ediyorum yazmaya.
B artı C'nin karesi, şimdi bakalım öbür tarafı açalım.
Burası 3 BC olarak kalsın B artı C'nin parantez karesi nedir?
Birinci'nin karesi, birinci ile ikincinin çarpımının 2 katı ve ikincinin karesi.
Burada BC'lerde bakınız bir kısaltma var galiba değil mi?
Hemen şunları şöyle aldığımda burada ne kalır arkadaşlar?
Eksi BC kalır dolayısıyla aslında A'nın karesi eşittir B kare artı C kare değil mi?
-2 çarpı, B çarpı, C çarpı, kosinüs Alfa şurası Alfa olduğu için, bu kosinüs teoremiydi.
Yukarıdakine aslında çok benziyor, A kareler aynı bakın B kare ve C kareler de aynı.
Sadece şu kısımları biz birbirine eşitlememiz lazım.
Eksilerde var burada, dolayısıyla buradaki BC yukarıda da BC olması için aşağıdaki 2 Kos Alfa'nın şu şekilde 1'e eşit olması lazım.
Bu durumda sevgili arkadaşlar, Kos Alfa 1 bölü 2 olur.
Hangi açının kosinüsü 1 bölü derece olarak bizden istediği açı bulunmuş olur. Sevgili arkadaşlar, bu soruyla birlikte konumuzun da sonuna gelmiş olduk.
Bir sonraki dersimizde görüşmek üzere.
Kendinize çok iyi bakın.
Bu dersteki konumuz Kosinüs Teoremi.
Kosinüs Teoremi nedir?
Nerede kullanılır?
Önce isterseniz onunla başlayalım.
Aşağıdaki notu okuyarak başlıyorum.
Kosinüs teoremi genellikle üç kenar ya da iki kenar ve bu kenarlar arasındaki açı verildiğinde kullanılır. Yani aslında üç kenarını bildiğimiz bir üçgenin, aradaki açısını bulabiliyoruz biz ya da başka bir deyişle, iki kenarı ve bu iki kenar arasındaki açısını bildiğimiz bu üçgende de üçüncü kenarı aslında bulmaya yarıyormuş arkadaşlar.
Örneğin bakın mesela, kendimiz A köşesini, şöyle seçmiş olsak ve kosinüs teoremini yazmaya başlasak nasıl başlarız?
Bu seçtiğimiz A açısının karşısındaki küçük A kenarının karesi eşittir diyoruz.
Diğer iki kenarın yani B ve C'nin karelerinin toplamı, B kare artı C kare, eksi 2 çarpı ,B çarpı, C çarpı, aradaki açının kosinüsü, sevgili arkadaşlar, olarak tanımlanıyor kosinüs teoremi.
Siz aynı şekilde B'yi ve C'yi de kendiniz yapabilirsiniz isterseniz.
B'nin de gidişatı hakkında bahsedelim.
B'yi seçmiş olsak ne diyecektik?
B'nin karşısında hangi kenar var?
Küçük B kenarı var.
B kare eşittir, diğer iki kenarın kareleri toplamı yani A kare artı C kare, eksi 2 çarpı, A çarpı, C çarpı, bu sefer kosinüs B diyecektik.
Bu aslında formülün şu ilk kısmı tanıdık gelmiştir.
A kare eşittir B kare artı C kare, bildiğimiz Pisagor bağıntısından geliyor aslında.
Daha doğrusu, Pisagor bağıntısı buradan geliyor da diyebiliriz.
Çünkü neden, mesela özel olarak aradaki açı 90 derece olmuş olsaydı yani A açısı eşittir 90 derece olmuş olsaydı.
Kosinüs A yani kosinüs 90, 0 olacağı için bakınız şu 2. kısım komple gidecekti.
Burası sıfır olacaktı yani ne olacaktı bu durumda A kare eşittir, B kare artı C kare gelmiş olacaktı zaten Pisagor bağıntısı da budur.
Öyle değil mi arkadaşlar?
Evet şimdi isterseniz yavaş yavaş örneklerimize geçelim. İlk örneğimiz diyor ki şekildeki ABC üçgeninde verilen uzunluk ölçüleri aynı birim türündendir. Buna göre B açısı eşittir Alfa olmak üzere, Kos Alfa değerini bulunuz.
Hemen ne yapıyoruz?
Kosinüs Teoremi uygulayacağımı anladım zaten.
Bu Alfa'nın karşısındaki kenar 5, 5'in karesi eşittir diyorum.
Diğer iki kenarın karelerinin toplamı, -2 çarpı, bu diğer iki kenarın çarpımı yani zaten bana bu lazım arkadaşlar.
Ben Kos Alfayı arıyorum, bakın şurası ne yapar?
16 artı 49, 65 gelecek.
E öbür tarafta 5'in karesi 25, bu tarafa alayım -25 diye.
Şunun için yaptım, 4 kere 28, olsun 56 çarpı kosinüs Alfa.
Şurası ne yaptı, sevgili arkadaşlarım?
40 geldi, dolayısıyla buradan kosinüs Alfa eşittir 40 bölü 56 o da 5/7 olarak bulunmuş olur.
Sorunun bizden istediği Kos Alfa değerini hesaplamış olduk.
Gelelim başka bir soru, şekildeki ABC üçgeninde AB 3, AC 8 santim olarak verilmiş ve A açısı yani BAC 60 derece olduğuna göre BC eşittir x yani şuraya x demiş ve bizden x'i istiyor.
Hemen Kos teoremini yazıyorum. Neden?
İki kenar ve bunların arasındaki açıyı biliyorum.
Dolayısıyla hemen Kos Teoremini uyguluyorum, x'in karesi eşittir 3'ün karesi artı, açının kosinüsü arkadaşlar, yani kosinüs 60 o da dokuz artı 64, kaç etti burası?
73, eksi bakın şurası üç kere 8 bir 24 kaldı orada yani 73 eksi olarak bulunmuş olur, değerli gençler.
Gelelim bir başka soruya.
Bir ABC üçgeninin kenarları arasında BC'nin karesi eşittir.
3, AC ve AB çarpımı eşittir AC artı AB'nin karesi, bağıntısı bulunduğuna göre bizden Alfa kaç derecedir?
diye sormuş.
Şimdi hemen şöyle yapalım isterseniz bu kenarlara küçük kenarlara şöyle isim vereyim ben ve buradaki işte BC'nin karesi nedir artık?
A kare değil mi?
Eşittir, öbür tarafa atacağım aslında ama önce isterseniz eşittir demeyelim, olduğu gibi denklemi yazayım.
Sonrasında ne yapacağımıza karar verelim. de C'ymiş zaten.
Eşittir, aynen devam ediyorum yazmaya.
B artı C'nin karesi, şimdi bakalım öbür tarafı açalım.
Burası 3 BC olarak kalsın B artı C'nin parantez karesi nedir?
Birinci'nin karesi, birinci ile ikincinin çarpımının 2 katı ve ikincinin karesi.
Burada BC'lerde bakınız bir kısaltma var galiba değil mi?
Hemen şunları şöyle aldığımda burada ne kalır arkadaşlar?
Eksi BC kalır dolayısıyla aslında A'nın karesi eşittir B kare artı C kare değil mi?
-2 çarpı, B çarpı, C çarpı, kosinüs Alfa şurası Alfa olduğu için, bu kosinüs teoremiydi.
Yukarıdakine aslında çok benziyor, A kareler aynı bakın B kare ve C kareler de aynı.
Sadece şu kısımları biz birbirine eşitlememiz lazım.
Eksilerde var burada, dolayısıyla buradaki BC yukarıda da BC olması için aşağıdaki 2 Kos Alfa'nın şu şekilde 1'e eşit olması lazım.
Bu durumda sevgili arkadaşlar, Kos Alfa 1 bölü 2 olur.
Hangi açının kosinüsü 1 bölü derece olarak bizden istediği açı bulunmuş olur. Sevgili arkadaşlar, bu soruyla birlikte konumuzun da sonuna gelmiş olduk.
Bir sonraki dersimizde görüşmek üzere.
Kendinize çok iyi bakın.
Sıkça Sorulan Sorular
Kosinüs teoremi ne zaman kullanılır?
Kosinüs teoremi diğer iki kenar uzunlukları ve bu kenarlar arasındaki açı değeri verildiğinde diğer kenar uzunluğunu bulmak için kullanılır.
Trigonometri konusu içinde kosinüs teoremi üç kenar verildiğinde arasındaki açının kosinüs değerini bulmak için de kullanılır.
Kosinüs teoremi formülü nasıl bulunur?
Şekilde verilen üçgende kosinüs teoremi formülü
a2 = b2 + c2 - 2.b.c .cosA°
b2 = a2 + c2 - 2.a.c. cosB°
c2 = a2 + b2 - 2.a.b. cosC°
olarak bulunur.
Kosinüs teoremi soruları nasıl çözülür?
Örnek:
Şekilde verilenlere göre |BC| = x kaçtır?
Cos teoremi formülünde sayıları yerlerine yazalım.
x2 = 52 + 62 - 2. 5. 6. cos 120°
x2 = 25 + 36 - 60. (-1/2)
x2 = 25 + 36 + 30
x2 = 91
olarak bulunur.