Büyük Selçuklu Devleti Bölüm 5

Değerli arkadaşlar, Büyük Selçuk Devleti'nin devamını işliyoruz.
Büyük Selçuklu Devleti yıkılma sürecine girecek.
Ama önce bir parlak devletimiz var.
Melikşah gibi daha son arkadaşlar Sultan Sencer var.
O da iyi bir dönem.
Ama Sultan Sencer den sonra devletin artık yıkıldığını görüyoruz.
Şimdi Melik Çat dönemiyle başlayalım.
Büyük Selçuklu devletinin en parlak dönemidir arkadaşlar.
Melik Şah dır.
Celalettin Melik Şah diye geçer.
Niye parlaktır?
Çünkü en fazla sınırlara bu dönemde ulaşılmıştır.
Burada en fazla sınıra ulaşmış derken biz şunu kastediyoruz arkadaşlar bir doğuda Gazneliler ile ve arkadaşlar kara hanımlarla anlaşma yapmıştır.
İkincisi arkadaşlar batıda Ermeni ve Gürcü krallarına karşı üstünlük sağlamıştır.
Üçüncüsü ise arkadaşlar Mısır'da Fatimiler üzerinde büyük bir baskı oluşturmuştur.
Düşünebiliyor musunuz, Orta Asya'dan Mısır'a kadar Anadolu da içine dahil edilmek üzere büyük yerler Melikşah'ın kontrolü altında.
Arkadaşlar bu çok önemli bir özellik.
Vezir Nizamülmülk bu dönemde de vezirlik yapıyor.
Alparslan'ın veziri idi.
Kendisi bu direk yönetiminde acaba etkisi daha da artıyor ki bu dönemde Melikşah'ın ve Nizamülmülk ün, yani Büyük Selçuk'un en büyük düşmanını görüyoruz.
Hasan Sabbah mesela Nizamülmülk ün en büyük düşman olarak görünen veya Melik Şah'ın Hasan Sabbah dır.
Neden?
Çünkü bu dönemde Batı Şiilik denilen bir şey çıktı.
Arkadaşlar, Batı Şiilik Hasan Sabbah'ın bir ideolojisidir arkadaşlar.
Hasan Sabbah uyuşturucu kullanan, dini kendine göre yorumlayan yani kuranı kerimi kendine göre yorumlayan mısır da yetişmiş bir daha iyidir arkadaşlar.
Yani dini çok iyi bilen bir kişi ama kendine göre yorumluyor ve siyasi çıkarlar için kullanıyor işte bunu oluşturduğu düşünceyi.
Biz ne diyoruz bağ tanıdık diyoruz.
Burada Hasan Sabbah'ın etkili olduğu bir grup da Oğuzlar grubu.
Çünkü Oğuzlar yerleşik hayata geçmek istemediği için Büyük Selçuklular onları yerleşik hayata geçirmiştir.
Hasan Sabbah peki bunlara ne yapıyor?
Kendi müritleri yapıyor veya Selçuklulara karşı onları kışkırtıyor.
Arkadaşlar Hasan Sabbah'ın önemli argümanlardan birisi uyuşturucu diye söylemiştik, insanlara ne yapıyor?
Onun etkisiyle siyasi suikastler işletiyor.
Oğuz Türklerini isyan ettiriyor.
Yine Nizamülmülk ün önemli adamlarından birisi.
Yani bilim insanlarından birisi.
Ömer Hayyam ve ekibiyle beraber Celaleddin Melih Şah'a hazırladıkları bir takvim var.
Onu sunuyorlar ve Büyük Selçuklu Devleti bir takvime ihtiyaç duyuyor.
Büyük Selçuklu Devleti ekonomik sebeplerden dolayı takvim değiştiriyor.
Yani ekonomik amaçlı kullanacağı bir takvim ortaya çıkartıyor.
Bu takvim celal takvim.
Arkadaşta Celali olması sebebi Celaleddin Melikşah hazırlandığı için bunun adını almıştır ve 5000 yılda bir hata yapma oranına sahip.
Yani şu anki kullandığımız miladi takvimden daha önemli bir takvim.
Ama tabii siyasi sebeplerden dolayı biz miladi takvimi kullanmaktayız.
Celal Takvim en doğru takvim olarak biliniyor.
Batıni tehlike ise arkadaşlar.
Az önce söylemiştik.
Hasan Sabbah'ın batınî ilk halleri işte bu tehlike.
Daha da arkadaşlar gün yüzüne çıkmaya çalışıyor.
Yalnız burada bir şey söylememiz gerekiyor.
Nizam ve Mülkün Siyaset Name adlı kitabı nasıl devlet yönetilmesi gerektiğini ait bilgiler veriyor.
Aynı zamanda Nizamiye Medreseleri var.
Nizamiye medreselerin kurulma sebeplerinden bir tanesi de bu batının inançlarına karşı ya da düşüncesine karşı karşı bir atak dır arkadaşlar.
Çünkü nizami mülkün medreseleri orada hem memur yetiştiriyorlar hem batınî fikirlere karşı insanları eğitiyor.
Bu çok önemli ki Melih Şah çok ciddi bir şekilde uğraşmıştır Batıni ile ama Melikşah ve Nizamülmülk in sonu ölüm olmuştur.
Peki dünyanın en önemli bilim insanı bu dönemde kimdir hocam?
Bu da İmam Gazali dir diyoruz.
Çin de Melikşah döneminin olayları bunlar arkadaşlar.
Melik Şad ölünce tabii taht kavgaları başlıyor.
Şimdi devletin yıkılma ve serüvenine bakalım arkadaşlar bir mısırdaki şii fatımiler in tehlikesini biraz daha artmaya başlaması.
Bakın bu şii fatımiler gazneliler döneminden beri sorun.
Türkler de sürekli abbasi halifeliğini koyuyorlardı ııı.
Ama şimdi şii fatımi tehlikesi hala devam ediyor.
Büyük bir tehlike.
Bakın bunlar da yine batınî tehlikesi.
Hasan Sabbah arkadaşlar.
Hasan Sabbah'ın öğretilerine inanan insanların Selçuklu'ya karşı ciddi propagandaları ve siyasi büyük askeri öngörülebilir diğer bir isyanı mız Oğuz İsyanları.
Arkadaşlar az önce bahsetmiştik neden çıktığını.
O Hristiyanlar tabi batın ile beraber olabiliyor ama genelde yerleşik hayata geçmek istemiyorlar.
Bir de şöyle bir isyanları var.
Farsça kökenli kişilerin veya başka kökenli insanların devlet kademesinde etkisinin artması oğulları isyan ettiren diğer bir durum.
Arkadaşlar bazı ata beylerin bağımsız olma arzusu arkadaşlar.
Şimdi bir hükümdarın çocuğu bir yere gönderiliyor ve onun başına da bir Atabey veriliyor.
Atabeyler o çocukları yetiştirmekle görevli ama Selçuklu tahtında sarsılma.
Olduğu zamanlarda mesela Melikşah öldükten sonra bazı hutbelerin bağımsız olduğunu görüyoruz.
Hatta bu Sultan Sencer döneminde daha da artacak.
Bir çok bölgede, Şam'da, Irak'ta, işte, Musul'da ata beylikler kurulduğunu göreceğiz.
Bağımsız arkadaşlar bu da önemli.
Peki şimdi dönemin en son sultanı Sultan Sencer.
Tabii taht kavgaları yaşamıştır kardeşleriyle, Berkyaruk ile.
İşte Mahmut ile Mehmet toparla peki hocam Sultan Sencer bu tat kavgasını kazanmış, bütün bu olaylara engel olamayacak arkadaşlar.
Yani şu batınî tehlikesi, Oğuz isyanları işte alfabeleri bağımsız olması gibi birçok şeyi engel olamayacak ve en sonunda Moğol kökenli Kara Eid aylara bin 141 tarihinde kat savaşı ile yenilecek.
Şimdi bu bizim iyi kıldığımız değil, yıkılma sürecine girdiğimiz bir savaş.
Katman savaşı hocam bu savaştan sonra ne olacak?
Büyük Selçuklu'ya bağlı bir çok unsur bağımsız olmaya başlayacak.
Yani kopuyor bizden parça parça.
Mesela Anadolu Selçukluları vardı zaten.
Irak Selçukluları, Suriye Selçukluları, işte Musul Ata Beyliği, Şam Ata Beyliği, bölümler, Ata Beyliği gibi birçok unsur ortaya çıkacak.
Bir daha sonra yazacağız.
Büyük Selçuklu bundan sonra bin 150 yedide kesin bir şekilde yıkılmıştır arkadaşlar.
Bu da Büyük Selçuklu öğretinin artık bittiğini gösteriyor.
Selçuklu devleti yıkılınca hanedanlar tarafından kurulan Selçuklular ile yine Atabeyler tarafından kurulan beylikler artık görüyoruz.
Bu da artık Selçuk devletine bağlı olanların artık Büyük Selçuklu'ya bağlı olmayıp bağımsız olduklarını gösteriyor.
Bunlar kim hocam?
Irak Selçukluları, Irak'ta Horasan, Orta Asya, Horasan Selçukluları, Kirman, Selçuklu arkadaşlar.
Bu İran bölgesinde yine Suriye Selçukluları ve Türkiye Selçukluları.
Bizim aramızda olan Türkiye Selçuklular olacak arkadaşlar.
Hanedanlık vardır arkadaşlar yani Selçuklu kan taşıyan hanedanlar tarafından kurulmuştur.
Yine diğerleri de şunlardı Atabey demiştik mesela.
Şam nerede hocam bu Suriye bölgesi Şam?
Ata Belli'nin diğer adı ne hocam?
Bunlar böldüler böreği yani bölücüler.
Halep, Musul Atabeyi.
Bakın Halep yine o da Suriye'de.
Ama Musul Irak'ta.
Bu ayrı ayrı ikisi beraberler.
Ama bunlar da Suriye ve Irak yazalım.
Suriye Irak bölgesinde ver hocam.
Halep, Musul dediğimiz yeridir.
Yani Halep, Musul, Ata Belli'nin diğer adı ne?
O da şu zenginler.
Peki bakın bundan Haçlılarla çok bir mücadele içine girecekler zenginler.
Hatta Selahaddin Eyyubi, Suriye ve Mısır'a gönderen de bunlardır.
Arkadaşlar Erbil ata beyli, Erbil ata belli de yine arkadaşlar.
Irak bölgesinde bunların da diğer adı nedir hocam?
Tekini oğulları yine Fars Ata Beyliği, Fars Atabeyi.
Arkadaşlar bunlar da İran bölgesinde sal vurdular diye geçiyor.
Azerbaycan Ata Beyliği de biliyoruz Azerbaycan topraklarında ve biraz daha geniş alanda.
Şimdi büyük Selçuk Devleti'nden sonra Türkiye Selçukluları veya Anadolu Selçukluları mı göreceğiz arkadaşlar?