Abdülhamit'in siyasi olaylarından sonra onun meşrutiyet dönemini bir detaylı bakalım.
Şimdi birinci meşrutiyet ilan edilir dedik.
Burada ilk defa Kanunî Esasi ilan ediliyor.
Yani bu hem Osmanlı parlamenter siteme ilk defa geçiyor, hem de ilk defa bir anayasa hazırlamış oluyor.
Peki meşruti ne demek?
Hem padişahın oldu hem de meclisin olduğu bir yapı demek.
Yani halk yönetime geçiyor demek.
Şimdi buradaki Kanunî Esasi, yani ilk anayasamıza göre bakalım neler var?
Yürütme yetkisini kim kullanıyor?
Heyeti büyük.
Hele yani bu Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu demek.
Bunun başına kim var?
Padişah var.
Tamam.
Yasama yetkisini kim kullanıyor?
Ayhan ve Mebusan Meclisi olarak iki tane Meclis var, ikisi de bunun yasama yetkisi.
Yani kanun yapıyorlar.
Bir de vergi ödeyen erkekler seçme ve seçilme hakkına sahipler.
Gene burada kadınlar yok.
Azınlıklar da temsil hakkını kullanabilecek.
Şimdi burada padişahın ceza, sürgün, Meclis kararlarını veto etme, Meclis'i kapatma gibi yetkileri olduğunu görüyoruz.
Yani yine kontrol padişah da olsun.
Burada bir demokratik hareketi var, ilk defa anayasa hazırlanmış işte.
Yürütmenin kimin yapacağını, yasamanın kimin yapacağı belli olmuş gibi önemli kriterler var.
Bir gelişme var.
Yine bunlar da milliyetçilik akımına karşı Osmanlı dağılmasın diye gayrimüslimler ve azınlıkları elimizde tutabilmek için yapmış olduğumuz bir çalışma.
Ama Abdülhamit bunu istemiyor.
Bunu zorla ona dayatanlar var.
Böyle bir cemiyet var.
İttihat Terakki adında bilelim.
Şimdi Türk tarihinin ilk anayasası kabul edilmiş mi?
Evet, ilk defa parlamenter sisteme geçilmiş mi?
Evet. Yani Meclis, Parlamento ilk defa yeni bir rejim mi bu?
Evet, Meşrutiyet yeni bir rejimdir.
En daha gelişmişi cumhuriyettir.
Yine ilk defa halk yönetime katılmış mı?
Evet.
Bakın Fransa ihtilalinde yaşanan o 1789 daki olayları şimdi Osmanlı yaşıyor.
Geç de olsa geldi bize.
Şimdi İkinci Abdülhamit, azınlıkların resmi dil taleplerini ve 93 Harbi Savaşı'nı bahane ederek Meclis'i kapatmıştı.
Yani Meclis bir yıl kadar çalıştı, kapandı, 30 yıl sürecek istibdat dönemini başlatıyor, işte bu dönemde her şeye sansür getiriyor.
Kendi hakkında yayınlanan gazetelere şunları, bunları yasaklıyor.
Burada önemli olan şu İttihat Terakki Cemiyeti'nin Namık Kemal gibi, Mithat Paşa gibi, Ziya Paşa, Ali Suavi gibi önemli isimleri var.
Bunlar Genç Osmanlılar vesaire diyorduk.
Amaçları neydi?
Tekrar söyledim.
Devleti çöküşten kurtarmak için azınlıkları yönetime katmak istemişler.
Meşrutiyet rejimini sağlamışlar.
Bu isteklerini önce Abdülaziz'e sunmuşlardı.
O da cevap vermeyince ne olmuştu?
Tahttan indirilmişti.
Beşinci Murad tahta çıkmıştı.
O da akli dengesi bozuk olduğu için onun yerine kimi getirmişlerdi?
İkinci Abdülhamit'e ne sözü karşılığında Meşrutiyet sözü kaçtığında Abdülhamit'in tahta çıkarmışlardı.
Daha önce bundan bahsetmiştik.
Burada da yazmış olalım.
Abdülhamit döneminin son dönemlerine doğru ikinci meşrutiyeti görüyoruz.
Burada şunu bilelim.
İttihat ve Terakki'nin askeri tip okullarında okuyan öğrencilerden olduğunu bilelim.
Yani artık Jön Türklerin yerini aldığını söyleyebiliriz.
Yine istibdat dönemine son vermek istiyorlar.
Bu İttihat Terakki Cemiyeti, askeri tıp öğrencileri meşrutiyeti tekrar getirmek istiyorlar.
Yani Jön Türklerin istedikleri birçok şeyi bunlar da yapmak istiyor. Batılıların içişlerimize karışmasını önlemek istiyorlar.
Kapitülasyonlar dan kurtulmak istiyorlar.
Azınlıkları yönetime katıp isyanları bitirme gibi bir amaçları var.
Çin de Jön Türkler ne ise isim değiştirdi.
İttihat ve Terakki oldu arkadaşlar onu söyleyeyim.
Yine burada İttihatçıların ikinci Abdülhamit'i hiç sevmediğini de söyleyebiliriz.
Burada ikinci meşrutiyeti getirmek istiyorlar bu.
Bunu da hızlandıran bir süreç var.
Şu İngiltere ile Rusya kendi arasında bir görüşme yapmıştır Revival görüşmesi.
E bunu da İttihatçılar öğrenmişler bunu asıl padişah, bundan haberin yok mu?
Vesaire vesaire.
Hala eski usullerle ülke idare ediliyor vesaire gibisinden.
İttihatçılar ayaklanıyor.
Başta Abdülhamit'in damadı olan Enver Paşa rejimi Niyazi.
Selanik'te, Makedonya'da isyanlar çıkıyor.
Arkadaşlar işte oradan İstanbul'u tehdit eden isyanlar var, işte gelirsek şöyle olur, böyle olur gibisinden.
Tabii Abdülhamit daha fazla içerde huzursuzluk istemediği için ne yapacak?
Isyanlar büyümemesi adına ikinci meşrutiyeti zoraki kabul edip açacak, istibdat dönemine son verecek.
İkinci Meşrutiyet'in önce maddelerine bakalım, sonra ne sebep olduğuna bakalım.
Bir hükümet meclise karşı sorumlu olacaktır diyor.
Şimdi birinci de nasıldı?
Birinci Meşrutiyet de hükümet kime sorumluydu?
Padişaha sorumluydu.
Şimdi Meclis'e sorumlu olmuş oldu iki.
Birincisinde bakanları padişah atıyordu.
Şimdi bakanları padişah atamayacak.
Kim atacak?
Sadrazam atacak?
Yani Başbakan, uluslararası anlaşmaları Meclis onaylayacak.
Bir de kim 10 alıyordu?
Padişah onaylıyor du.
Şimdi Meclis bakın devletin ağırlık merkezi Meclis'e kaydı, padişah da değil der mi?
Parti kurma, toplanma hakları kabul edilecek. Ilk defa çok partili hayat burada kurulmuştur.
Birçok parti var.
İttihat Terakki Fırkası, Ahrar Fırkası gibi birçok parti var.
Padişah meclis kararlarını veto edemiyor.
Meclisi kapatamaz işini.
Birde ne vardı Meclis'i kapatabilir, veto edebilir, istediği kişiyi sürgüne gönderebilir gibi.
Yetkileri vardı padişahın.
Şimdi bu da kaldırıldı.
Yani İkinci Meşrutiyet denetim halk ve mecliste olmuş oluyor.
Abdülhamit biraz daha geri planda kalıyor zaten.
İkinci meşrutiyeti isteyenler olacak, istemeyenler olacak, isteyenler kim?
İttihat Terakki Grubu istemeyenler kim?
Padişah çılar.
İşte bu iki grup İstanbul'da birbirine girecekler.
Olayın adı ne?
31 Mart vakası bu rejime karşı ilk isyandır.
Yani ikinci meşrutiyeti istemeyenler 31 Mart vakasını çıkarmışlardır.
Biz İkinci Meşrutiyet istemiyoruz, padişahımız istiyoruz diyen bir grup var, işte bu grubu lağv etmesi için Selanik'te bulunan Mahmut Şevket Paşa, İttihatçılar bunlar arkadaşlar.
Ne yapıyor İstanbul'a çıkan olaya bir ordu sevk ediyor.
O ordunun adı Hareket Ordusu.
Başında Kurmay Yüzbaşı Mustafa Kemali var ve İstanbul'daki o isyanı bastırıyor.
31 Mart İsyanı bastıktan sonra bu işte parmağı olduğu gerekçesiyle Abdülhamit de tahttan indiriliyor.
Bundan sonra artık tahtta kim getiriliyor?
Beşinci Mehmet Reşat.
Olay bunlardan ibaret.
Yine biz bu olayları yaşarken bu 31 Mart vakası, şu bu Yunanistan Girit'i ele geçiriyor.
Yani Girit Yunanistan'a bağlanıyor.
Avusturya, Bosna Hersek'i alıyor, kendine bağlıyor, ilhak ettiğini söylüyor.
Bulgaristan da bağımsızlığını ilan ediyor.
İşte içerdeki meselemiz nelere sebep oluyor?
Dışarıdaki olaylara sebep oluyor.
Şimdi birinci meşrutiyet ilan edilir dedik.
Burada ilk defa Kanunî Esasi ilan ediliyor.
Yani bu hem Osmanlı parlamenter siteme ilk defa geçiyor, hem de ilk defa bir anayasa hazırlamış oluyor.
Peki meşruti ne demek?
Hem padişahın oldu hem de meclisin olduğu bir yapı demek.
Yani halk yönetime geçiyor demek.
Şimdi buradaki Kanunî Esasi, yani ilk anayasamıza göre bakalım neler var?
Yürütme yetkisini kim kullanıyor?
Heyeti büyük.
Hele yani bu Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu demek.
Bunun başına kim var?
Padişah var.
Tamam.
Yasama yetkisini kim kullanıyor?
Ayhan ve Mebusan Meclisi olarak iki tane Meclis var, ikisi de bunun yasama yetkisi.
Yani kanun yapıyorlar.
Bir de vergi ödeyen erkekler seçme ve seçilme hakkına sahipler.
Gene burada kadınlar yok.
Azınlıklar da temsil hakkını kullanabilecek.
Şimdi burada padişahın ceza, sürgün, Meclis kararlarını veto etme, Meclis'i kapatma gibi yetkileri olduğunu görüyoruz.
Yani yine kontrol padişah da olsun.
Burada bir demokratik hareketi var, ilk defa anayasa hazırlanmış işte.
Yürütmenin kimin yapacağını, yasamanın kimin yapacağı belli olmuş gibi önemli kriterler var.
Bir gelişme var.
Yine bunlar da milliyetçilik akımına karşı Osmanlı dağılmasın diye gayrimüslimler ve azınlıkları elimizde tutabilmek için yapmış olduğumuz bir çalışma.
Ama Abdülhamit bunu istemiyor.
Bunu zorla ona dayatanlar var.
Böyle bir cemiyet var.
İttihat Terakki adında bilelim.
Şimdi Türk tarihinin ilk anayasası kabul edilmiş mi?
Evet, ilk defa parlamenter sisteme geçilmiş mi?
Evet. Yani Meclis, Parlamento ilk defa yeni bir rejim mi bu?
Evet, Meşrutiyet yeni bir rejimdir.
En daha gelişmişi cumhuriyettir.
Yine ilk defa halk yönetime katılmış mı?
Evet.
Bakın Fransa ihtilalinde yaşanan o 1789 daki olayları şimdi Osmanlı yaşıyor.
Geç de olsa geldi bize.
Şimdi İkinci Abdülhamit, azınlıkların resmi dil taleplerini ve 93 Harbi Savaşı'nı bahane ederek Meclis'i kapatmıştı.
Yani Meclis bir yıl kadar çalıştı, kapandı, 30 yıl sürecek istibdat dönemini başlatıyor, işte bu dönemde her şeye sansür getiriyor.
Kendi hakkında yayınlanan gazetelere şunları, bunları yasaklıyor.
Burada önemli olan şu İttihat Terakki Cemiyeti'nin Namık Kemal gibi, Mithat Paşa gibi, Ziya Paşa, Ali Suavi gibi önemli isimleri var.
Bunlar Genç Osmanlılar vesaire diyorduk.
Amaçları neydi?
Tekrar söyledim.
Devleti çöküşten kurtarmak için azınlıkları yönetime katmak istemişler.
Meşrutiyet rejimini sağlamışlar.
Bu isteklerini önce Abdülaziz'e sunmuşlardı.
O da cevap vermeyince ne olmuştu?
Tahttan indirilmişti.
Beşinci Murad tahta çıkmıştı.
O da akli dengesi bozuk olduğu için onun yerine kimi getirmişlerdi?
İkinci Abdülhamit'e ne sözü karşılığında Meşrutiyet sözü kaçtığında Abdülhamit'in tahta çıkarmışlardı.
Daha önce bundan bahsetmiştik.
Burada da yazmış olalım.
Abdülhamit döneminin son dönemlerine doğru ikinci meşrutiyeti görüyoruz.
Burada şunu bilelim.
İttihat ve Terakki'nin askeri tip okullarında okuyan öğrencilerden olduğunu bilelim.
Yani artık Jön Türklerin yerini aldığını söyleyebiliriz.
Yine istibdat dönemine son vermek istiyorlar.
Bu İttihat Terakki Cemiyeti, askeri tıp öğrencileri meşrutiyeti tekrar getirmek istiyorlar.
Yani Jön Türklerin istedikleri birçok şeyi bunlar da yapmak istiyor. Batılıların içişlerimize karışmasını önlemek istiyorlar.
Kapitülasyonlar dan kurtulmak istiyorlar.
Azınlıkları yönetime katıp isyanları bitirme gibi bir amaçları var.
Çin de Jön Türkler ne ise isim değiştirdi.
İttihat ve Terakki oldu arkadaşlar onu söyleyeyim.
Yine burada İttihatçıların ikinci Abdülhamit'i hiç sevmediğini de söyleyebiliriz.
Burada ikinci meşrutiyeti getirmek istiyorlar bu.
Bunu da hızlandıran bir süreç var.
Şu İngiltere ile Rusya kendi arasında bir görüşme yapmıştır Revival görüşmesi.
E bunu da İttihatçılar öğrenmişler bunu asıl padişah, bundan haberin yok mu?
Vesaire vesaire.
Hala eski usullerle ülke idare ediliyor vesaire gibisinden.
İttihatçılar ayaklanıyor.
Başta Abdülhamit'in damadı olan Enver Paşa rejimi Niyazi.
Selanik'te, Makedonya'da isyanlar çıkıyor.
Arkadaşlar işte oradan İstanbul'u tehdit eden isyanlar var, işte gelirsek şöyle olur, böyle olur gibisinden.
Tabii Abdülhamit daha fazla içerde huzursuzluk istemediği için ne yapacak?
Isyanlar büyümemesi adına ikinci meşrutiyeti zoraki kabul edip açacak, istibdat dönemine son verecek.
İkinci Meşrutiyet'in önce maddelerine bakalım, sonra ne sebep olduğuna bakalım.
Bir hükümet meclise karşı sorumlu olacaktır diyor.
Şimdi birinci de nasıldı?
Birinci Meşrutiyet de hükümet kime sorumluydu?
Padişaha sorumluydu.
Şimdi Meclis'e sorumlu olmuş oldu iki.
Birincisinde bakanları padişah atıyordu.
Şimdi bakanları padişah atamayacak.
Kim atacak?
Sadrazam atacak?
Yani Başbakan, uluslararası anlaşmaları Meclis onaylayacak.
Bir de kim 10 alıyordu?
Padişah onaylıyor du.
Şimdi Meclis bakın devletin ağırlık merkezi Meclis'e kaydı, padişah da değil der mi?
Parti kurma, toplanma hakları kabul edilecek. Ilk defa çok partili hayat burada kurulmuştur.
Birçok parti var.
İttihat Terakki Fırkası, Ahrar Fırkası gibi birçok parti var.
Padişah meclis kararlarını veto edemiyor.
Meclisi kapatamaz işini.
Birde ne vardı Meclis'i kapatabilir, veto edebilir, istediği kişiyi sürgüne gönderebilir gibi.
Yetkileri vardı padişahın.
Şimdi bu da kaldırıldı.
Yani İkinci Meşrutiyet denetim halk ve mecliste olmuş oluyor.
Abdülhamit biraz daha geri planda kalıyor zaten.
İkinci meşrutiyeti isteyenler olacak, istemeyenler olacak, isteyenler kim?
İttihat Terakki Grubu istemeyenler kim?
Padişah çılar.
İşte bu iki grup İstanbul'da birbirine girecekler.
Olayın adı ne?
31 Mart vakası bu rejime karşı ilk isyandır.
Yani ikinci meşrutiyeti istemeyenler 31 Mart vakasını çıkarmışlardır.
Biz İkinci Meşrutiyet istemiyoruz, padişahımız istiyoruz diyen bir grup var, işte bu grubu lağv etmesi için Selanik'te bulunan Mahmut Şevket Paşa, İttihatçılar bunlar arkadaşlar.
Ne yapıyor İstanbul'a çıkan olaya bir ordu sevk ediyor.
O ordunun adı Hareket Ordusu.
Başında Kurmay Yüzbaşı Mustafa Kemali var ve İstanbul'daki o isyanı bastırıyor.
31 Mart İsyanı bastıktan sonra bu işte parmağı olduğu gerekçesiyle Abdülhamit de tahttan indiriliyor.
Bundan sonra artık tahtta kim getiriliyor?
Beşinci Mehmet Reşat.
Olay bunlardan ibaret.
Yine biz bu olayları yaşarken bu 31 Mart vakası, şu bu Yunanistan Girit'i ele geçiriyor.
Yani Girit Yunanistan'a bağlanıyor.
Avusturya, Bosna Hersek'i alıyor, kendine bağlıyor, ilhak ettiğini söylüyor.
Bulgaristan da bağımsızlığını ilan ediyor.
İşte içerdeki meselemiz nelere sebep oluyor?
Dışarıdaki olaylara sebep oluyor.
