Herkese merhabalar.
Kunduz'un beşinci sınıf sosyal bilgiler dersi.
Beşinci ünite sanayi ve ticaret konusuna hepiniz hoş geldiniz.
Bugün önemli ekonomik faaliyetlerimizde olan sanayi ve ticareti detaylı bir şekilde işleyeceğiz.
Hemen başlayalım.
Öncelikle sanayi ekonomik faaliyeti nedir buna bakacağız.
İnsanların ham maddeleri işlenmiş veya yarı işlenmiş ürün haline getirmek için yaptıkları faaliyetlerin tümüne sanayi denir arkadaşlar.
Bakın burada bazı şeyler var.
Öncelikle ham madde ne demektir?
Ham madde bir şeyin ana maddesidir.
Örnek verecek olursak.
Bir masa vardır.
Masa ahşaptan yapılmıştır.
Bunun ham maddesi ağaç, tandır, tahta dır.
Yani ham madde dediğimiz şey bir şeyin ana maddesidir.
Ya da diyelim ki üzerimizde bir gömlek var.
Gömleğin ham maddesi diyelim ki pamuk olabilir.
Pamuktan yapılmışsa ham maddesi pamuk dur.
Işlenmiş ürün ise ham maddeden dönüşmüş üründür.
Ya da yarı işlenmiş ham maddeyi birazcık değiştirerek yapılandır.
Örnek verecek olursak pamuk bizim hammadde midir?
Pamuktan elbise üretmek, işlenmiş ürün haline getirmektir.
Iş de bu işi ekonomik faaliyetlerden sanayi yapmaktadır.
Sanayi deyince aklımıza fabrikaların gelmesi gerekir.
Hemen devam edelim.
İklim şartları.
Yer şekilleri ve ulaşım.
Bir yerde sanayi faaliyetlerinin yapılmasında etkilidir.
Özellikle bakın arkadaşlar.
Ulaşımın olması sanayinin en önemli ve olmazsa olmaz şartlarından bir tanesidir.
Çünkü üretilen ürünlerin pazarlanması gerekir.
Bu yüzden ulaşımın iyi olduğu yerler olmalı.
Yer şekillerinin sade yani düz oldu.
İklim şartlarının elverişli olduğu, uygun olduğu ve ulaşımın iyi olduğu yerler.
Sanayi tesisi kurmak için en uygun yerlerdir.
Peki nereleri buraya örnek olarak verebiliriz?
Tabii ki ülkemizde sanayi deyince aklımıza ilk olarak ülkemizin en büyük şehri olan İstanbul, yine sanayinin en önemli şehirlerinden olan fabrika şehri olarak anılan Kocaeli, Gaziantep, Adana ve Denizli'yi sanayi faaliyetlerinin yapılması için uygun yerler olarak örnek gösterebiliriz. Ancak yer şekilleri engebeli ise, iklim şartları sert geçiyorsa ve ulaşım da kısıtlı ise bu yerlerde sanayinin gelişmesi çok da mümkün gözükmez arkadaşlar.
Örnek verecek olursak Hakkari, Ardahan, Şırnak ve Gümüşhane çevreleri dağlık alanlardır.
Ulaşım çok sınırlıdır ve iklim şartları da burada sert geçer.
İşte buralarda sanayi faaliyetinin yapılması zordur.
Ülkemize baktığımızda sanayinin en fazla Marmara Bölgesi'nde geliştiğini görebiliriz.
Marmara bölgesinde zaten fabrikalardan dolayı iş imkanları vardır.
İnsanlar da iş bulabilmek için Marmara bölgesine göç etmektedirler.
İşte Marmara bölgesinin kalabalık olmasının en önemli sebeplerinden bir tanesi sanayi faaliyetlerinin o bölgede yoğunlaşması mıdır?
Gelelim konu başlığımız da yer alan bir diğer ekonomik faaliyetimizi.
Ticaret nedir?
Ticaret kar elde etmek yani para kazanmak amacıyla yapılan alım satım işlemine ticaret denilmektedir.
Arkadaşlar bakın burada ticaret bir ürün almak ya da bir ürün satmaktır.
Aslında ticareti günlük hayatımızda hepimiz yapmaktayız.
Markete gidip bir şey almak ya da mağazaya gidip bir şey almak aslında ticarettir.
Oradaki insanın bize bir şey satması ticarettir.
İşte ticaret kavramı bu kadar kolay bir kavram.
Ulaşım imkanlarının geliştiği ve sanayinin gelişmiş olduğu yerler de aynı zamanda ticaret de gelişmiştir.
Arkadaşlar bakın.
Çünkü sanayi aslında üretilen malzemeyi de değil ve üretilen malzemeyi satmakla ticarete girecek.
O yüzden zaten sanayinin geliştiği yerlerde ticaret de gelişecektir.
Buraya yine İstanbul'u en başta örnek verebiliriz.
Bunun dışında ticaret şehirlerimizden olan İzmir ve Antalya'yı ve Mersin'i örnek olarak verebiliriz. Çünkü bu üç şehrimizde Türkiye'nin önemli limanları, gemilerin yanaştığı limanlar bulunmaktadır ve Adana'yı da buraya örnek olarak verebiliriz.
Sanayi, tarım, hayvancılık ve madencilik faaliyetleri sonucu ürettiğimiz ürünler öncelikle ülkemizin ihtiyacı için kullanılır.
Öncelikli ürettiğimiz şeyler kendi ihtiyaçlarımız içindir.
Eğer ihtiyacımız dan fazla olan bir şey varsa zaten onu ülke dışına satarak para kazanabiliriz.
İşte burada ticaret devreye girer.
Burada bir de şuna da gerekiyor.
Diyelim ki ürünler ihtiyacımızı karşılayamadı.
O zaman ne yapacağız?
Dışarıdan da satın alacağız.
İşte ticaret dediğimiz şey tam olarak budur.
İşte burada karşımıza iki tane kavram çıkmakta arkadaşlar.
Bunlardan bir tanesi ihracat kavramı, bir tanesi de ithalat kavramıdır.
Öncelikle isterseniz ihracata bir bakalım.
Nedir ihracat?
Bir ülkenin başka bir ülkeye mal satmasına ihracat denilmektedir.
Şimdi isimler birbirine benzediği için hocam ben hangisinin dışarıya satış, hangisinin dışarıdan alış olduğunu nasıl anlayacağım?
Bakın ihracatın sonunda at var.
Buradan aklınıza dışarıya satmaktan, yani satmanın altından getirebilirsiniz.
İhracat bir ülkenin başka ülkeye mal atmasıdır.
Örnek verecek olursak, Türkiye'nin Rusya'ya sebze meyve satması bir ihracat ettir.
Gelelim bir diğer kavramı olan ithalat kavramına.
Arkadaşlar bir ülkenin başka bir ülkeden mal almasına ithalat denilmektedir.
Bakın burada da ne var?
Al kelimesi var.
Al al i harflerine bakarak da siz bunun başka bir ülkeden satın alma olduğunu anlayabilirsiniz.
Mal almaya da biz ithalat diyoruz.
Örnek verecek olursak Türkiye petrol ve doğalgazı yetmeyen bir ülke.
Dışarıdan ne yapıyor?
Petrol ve doğalgaz satın alıyor.
Bu durumda ithalata bir örnektir.
Kunduz'un beşinci sınıf sosyal bilgiler dersi.
Beşinci ünite sanayi ve ticaret konusuna hepiniz hoş geldiniz.
Bugün önemli ekonomik faaliyetlerimizde olan sanayi ve ticareti detaylı bir şekilde işleyeceğiz.
Hemen başlayalım.
Öncelikle sanayi ekonomik faaliyeti nedir buna bakacağız.
İnsanların ham maddeleri işlenmiş veya yarı işlenmiş ürün haline getirmek için yaptıkları faaliyetlerin tümüne sanayi denir arkadaşlar.
Bakın burada bazı şeyler var.
Öncelikle ham madde ne demektir?
Ham madde bir şeyin ana maddesidir.
Örnek verecek olursak.
Bir masa vardır.
Masa ahşaptan yapılmıştır.
Bunun ham maddesi ağaç, tandır, tahta dır.
Yani ham madde dediğimiz şey bir şeyin ana maddesidir.
Ya da diyelim ki üzerimizde bir gömlek var.
Gömleğin ham maddesi diyelim ki pamuk olabilir.
Pamuktan yapılmışsa ham maddesi pamuk dur.
Işlenmiş ürün ise ham maddeden dönüşmüş üründür.
Ya da yarı işlenmiş ham maddeyi birazcık değiştirerek yapılandır.
Örnek verecek olursak pamuk bizim hammadde midir?
Pamuktan elbise üretmek, işlenmiş ürün haline getirmektir.
Iş de bu işi ekonomik faaliyetlerden sanayi yapmaktadır.
Sanayi deyince aklımıza fabrikaların gelmesi gerekir.
Hemen devam edelim.
İklim şartları.
Yer şekilleri ve ulaşım.
Bir yerde sanayi faaliyetlerinin yapılmasında etkilidir.
Özellikle bakın arkadaşlar.
Ulaşımın olması sanayinin en önemli ve olmazsa olmaz şartlarından bir tanesidir.
Çünkü üretilen ürünlerin pazarlanması gerekir.
Bu yüzden ulaşımın iyi olduğu yerler olmalı.
Yer şekillerinin sade yani düz oldu.
İklim şartlarının elverişli olduğu, uygun olduğu ve ulaşımın iyi olduğu yerler.
Sanayi tesisi kurmak için en uygun yerlerdir.
Peki nereleri buraya örnek olarak verebiliriz?
Tabii ki ülkemizde sanayi deyince aklımıza ilk olarak ülkemizin en büyük şehri olan İstanbul, yine sanayinin en önemli şehirlerinden olan fabrika şehri olarak anılan Kocaeli, Gaziantep, Adana ve Denizli'yi sanayi faaliyetlerinin yapılması için uygun yerler olarak örnek gösterebiliriz. Ancak yer şekilleri engebeli ise, iklim şartları sert geçiyorsa ve ulaşım da kısıtlı ise bu yerlerde sanayinin gelişmesi çok da mümkün gözükmez arkadaşlar.
Örnek verecek olursak Hakkari, Ardahan, Şırnak ve Gümüşhane çevreleri dağlık alanlardır.
Ulaşım çok sınırlıdır ve iklim şartları da burada sert geçer.
İşte buralarda sanayi faaliyetinin yapılması zordur.
Ülkemize baktığımızda sanayinin en fazla Marmara Bölgesi'nde geliştiğini görebiliriz.
Marmara bölgesinde zaten fabrikalardan dolayı iş imkanları vardır.
İnsanlar da iş bulabilmek için Marmara bölgesine göç etmektedirler.
İşte Marmara bölgesinin kalabalık olmasının en önemli sebeplerinden bir tanesi sanayi faaliyetlerinin o bölgede yoğunlaşması mıdır?
Gelelim konu başlığımız da yer alan bir diğer ekonomik faaliyetimizi.
Ticaret nedir?
Ticaret kar elde etmek yani para kazanmak amacıyla yapılan alım satım işlemine ticaret denilmektedir.
Arkadaşlar bakın burada ticaret bir ürün almak ya da bir ürün satmaktır.
Aslında ticareti günlük hayatımızda hepimiz yapmaktayız.
Markete gidip bir şey almak ya da mağazaya gidip bir şey almak aslında ticarettir.
Oradaki insanın bize bir şey satması ticarettir.
İşte ticaret kavramı bu kadar kolay bir kavram.
Ulaşım imkanlarının geliştiği ve sanayinin gelişmiş olduğu yerler de aynı zamanda ticaret de gelişmiştir.
Arkadaşlar bakın.
Çünkü sanayi aslında üretilen malzemeyi de değil ve üretilen malzemeyi satmakla ticarete girecek.
O yüzden zaten sanayinin geliştiği yerlerde ticaret de gelişecektir.
Buraya yine İstanbul'u en başta örnek verebiliriz.
Bunun dışında ticaret şehirlerimizden olan İzmir ve Antalya'yı ve Mersin'i örnek olarak verebiliriz. Çünkü bu üç şehrimizde Türkiye'nin önemli limanları, gemilerin yanaştığı limanlar bulunmaktadır ve Adana'yı da buraya örnek olarak verebiliriz.
Sanayi, tarım, hayvancılık ve madencilik faaliyetleri sonucu ürettiğimiz ürünler öncelikle ülkemizin ihtiyacı için kullanılır.
Öncelikli ürettiğimiz şeyler kendi ihtiyaçlarımız içindir.
Eğer ihtiyacımız dan fazla olan bir şey varsa zaten onu ülke dışına satarak para kazanabiliriz.
İşte burada ticaret devreye girer.
Burada bir de şuna da gerekiyor.
Diyelim ki ürünler ihtiyacımızı karşılayamadı.
O zaman ne yapacağız?
Dışarıdan da satın alacağız.
İşte ticaret dediğimiz şey tam olarak budur.
İşte burada karşımıza iki tane kavram çıkmakta arkadaşlar.
Bunlardan bir tanesi ihracat kavramı, bir tanesi de ithalat kavramıdır.
Öncelikle isterseniz ihracata bir bakalım.
Nedir ihracat?
Bir ülkenin başka bir ülkeye mal satmasına ihracat denilmektedir.
Şimdi isimler birbirine benzediği için hocam ben hangisinin dışarıya satış, hangisinin dışarıdan alış olduğunu nasıl anlayacağım?
Bakın ihracatın sonunda at var.
Buradan aklınıza dışarıya satmaktan, yani satmanın altından getirebilirsiniz.
İhracat bir ülkenin başka ülkeye mal atmasıdır.
Örnek verecek olursak, Türkiye'nin Rusya'ya sebze meyve satması bir ihracat ettir.
Gelelim bir diğer kavramı olan ithalat kavramına.
Arkadaşlar bir ülkenin başka bir ülkeden mal almasına ithalat denilmektedir.
Bakın burada da ne var?
Al kelimesi var.
Al al i harflerine bakarak da siz bunun başka bir ülkeden satın alma olduğunu anlayabilirsiniz.
Mal almaya da biz ithalat diyoruz.
Örnek verecek olursak Türkiye petrol ve doğalgazı yetmeyen bir ülke.
Dışarıdan ne yapıyor?
Petrol ve doğalgaz satın alıyor.
Bu durumda ithalata bir örnektir.
