Herkese merhabalar.
Kunduz'un beşinci sınıf sosyal bilgiler dersi.
Beşinci ünite üretim, dağıtım ve Tüketim Ağı dersine hepiniz hoş geldiniz.
Bu dersimiz de sizlerle beraber üretimi, dağıtımı ve tüketimi detaylı bir şekilde işleyeceğiz.
Öncelikle mal kavramıyla başlamak istiyorum.
Ekonomideki insanların ihtiyaçlarını ve isteklerini karşılamak amacıyla alınıp satılan somut yani elle tutulan, gözle görülen varlıklara mal ya da ürün denilmektedir.
Örnek verecek olursak elimizdeki telefon, kullandığımız bilgisayar, bindiğimiz otomobiller, evlerimiz.
Bunlar mal diye geçmektedir.
Günlük hayatta kullandığımız ürünlerin bazıları işlenmemiş yani ham madde haldedir.
Buna dikkat edelim arkadaşlar.
Örnek verecek olursak İşlenmemiş maddeye domatesi tarzı tarladan çıktığı, bahçeden çıktığı haliyle yersek nedir bu ham madde haliyle yemektir.
Ya da zeytin ham madde haliyle tüketiyoruz sofralarımızda.
İşte buna işlenmemiş hali ya da ham madde hali diyoruz.
Bazı ürünler ise işlenmiş halde kullanılır.
Yani ham madde olan ürün değiştirilir, dönüştürülür ve yeni bir hale dönüştüğü sokulur.
Buna da işlenmiş ürün diyoruz.
Mesela ham madde olan domatesi alıyoruz, saatlerce kaya atıyoruz, salça ve ketçap yapıyoruz ya da zeytinin suyunu sıkıyoruz.
Yağını sıkıyoruz.
Zeytinyağı yapıyoruz işte bu ürünlerde işlenmiş halde kullanılan ürünlerdir.
Arkadaşlar kullandığımız bütün mallar bize ulaşana kadar üretim, dağıtım ve tüketim aşamalarından geçmektedir.
Bakın bir ürünü aldığınızda o ürün en başta üretilmiştir.
Bize gelme aşamasına dağıtım diyeceğiz.
Kullandığımız aşamaya da tüketim diyeceğiz.
Yani kullandığımız her şey aslında üretim, dağıtım, tüketim aşamalarından geçmektedir.
Şimdi beraber üretim, dağıtım ve tüketim ağına detaylı bir şekilde bakalım.
Öncelikle ilk adımımız olan üretim aşamasıyla başlayacağız. Ekonomik faaliyetler sonucunda yeni bir mal veya ürün elde edilmesine üretim aşaması denilmektedir.
Şimdi örnek verecek olursak daha iyi anlayacaksınız ve örnek verip beraber dolduralım arkadaşlar.
Mesela buğday ham madde midir?
Buğdaydan ekmek yapılması üretim aşamasına bir örnektir.
Yani bir ekonomik faaliyet var.
Sonucunda yeni bir mal veya ürün elde ediyoruz.
İşte buğdaydan ekmek yapılması üretim aşamasına bir örnektir.
Domatesten ne yaparsak üretim aşamasına örnek olur.
Yeni bir ürün yapacağız.
Domatesten mesela salça yaparsak ne olur?
Üretim aşamasına örnek olur şeker pancarı.
Tarlada ürettiğimiz şeker pancarından ne elde ederiz?
Şeker elde ederiz arkadaşlar.
Şeker yapılması nedir?
Üretim ağına bir örnektir.
Yine sütten peynir ya da yoğurt yapılması üretim aşamasına bir örnek olarak karşımıza çıkar.
Ipekten eşarp ya da elbise yapılması yine üretim aşamasına bir örnektir.
Geçelim ikinci yaşamamız olan dağıtım aşamasını arkadaşlar.
Üreticiler tarafından üretilen malların üretildiği yerden tüketiciler tarafından satın alınacağı yere çeşitli araçlarla taşınmasına biz dağıtım diyoruz.
Bakın üretici üretti.
Bizim alacağımız yani tüketicilerin alacağı yere kadar taşınmasına biz dağıtım diyoruz.
Örnek verecek olursak tarlada üretilen domates, biber ve patlıcan gibi ürünlerin manav ve marketlere traktörle taşınması.
Bakın ne dedik tanımda dağıtımla ilgili?
Çeşitli araçlarla bu kara taşıtı olabilir, demiryolu olabilir, denizyolu olabilir, havayolu olabilir.
Hiç fark etmez.
Sadece bir yerden bir yere götürülmesi gerekiyor.
Traktörle bizim manav ve marketlere domates, biber, patlıcanların gelmesi dağıtım aşamasına bir örnektir.
Ya da fabrikada üretilen makarna, şeker ve peynir gibi ürünlerin tırlarla satılacağı yere götürülmesi dağıtım aşamasına bir örnektir. Gelelim bir ürünün bize, yani tüketiciye ulaşmasındaki son aşama olan tüketim aşamasına.
Üretilen ürün ve malların ihtiyacı olan insanlar tarafından satın alınması ve kullanılıp harcanmasına.
Biz tüketim diyoruz arkadaşlar.
Tüketim deyince aklınıza sadece bir şeyi alıp yemek gelmesin.
Tüketim genellikle aklımıza böyle geliyor.
Ama bakın örneklerden anlayacaksınız.
Şimdi geçelim örnekleri bize tüketim örneklerine.
Manav ve marketlere getirilen ürünlerin satın alınıp yemeklerde kullanılması tüketim aşamasına bir örnektir.
Yine mağazadan alınan elbiselerin giyilmesi tüketim aşamasına bir örnektir.
Şimdi biz burada ne yapıyoruz?
Elbiseyi harcıyoruz.
Aslında ömrünü tüketiyoruz.
İşte elbise giymek tüketim aşamasına bir örnektir.
Kırtasiyeden alınan kalem ile yazı yazmak tüketim aşamasına bir örnektir.
İşte biraz önce vurguladığım nokta tam olarak burasıydı.
Tüketim deyince sadece aklımıza yemek ya da içmek gelmesin.
Kullandığımız her şey tüketim aşamasına girer.
Burada dikkat edeceğimiz bir husus var arkadaşlar.
Bir malın üretimi, dağıtımı ve tüketimi birbirini tamamlayan unsurlardır.
Örnek verecek olursak pamuğu ele alalım.
Pamuk tarlada çiftçiler tarafından yetiştirilir arkadaşlar.
Sonra hasat zamanı toplanan pamuk fabrikalara gider ve burada gömlek üretilir.
Üretilen gömlek kamyonlarla satış noktasına gelir.
Mağazaya gelir.
Annesi on bir yaşındaki Ahmet'e bu gömleği alır ve Ahmet gömleği giyer.
Bakın en baştan itibaren üretim orta kısımda dağıtımı görüyoruz ve son kısımda da Ahmet'in gömleği giymesi tüketim aşamasına bir örnektir.
Yani bir mal, üretim, dağıtım ve tüketim aşamaları birbirini tamamlayan unsurlardır.
Diyoruz.
Kunduz'un beşinci sınıf sosyal bilgiler dersi.
Beşinci ünite üretim, dağıtım ve Tüketim Ağı dersine hepiniz hoş geldiniz.
Bu dersimiz de sizlerle beraber üretimi, dağıtımı ve tüketimi detaylı bir şekilde işleyeceğiz.
Öncelikle mal kavramıyla başlamak istiyorum.
Ekonomideki insanların ihtiyaçlarını ve isteklerini karşılamak amacıyla alınıp satılan somut yani elle tutulan, gözle görülen varlıklara mal ya da ürün denilmektedir.
Örnek verecek olursak elimizdeki telefon, kullandığımız bilgisayar, bindiğimiz otomobiller, evlerimiz.
Bunlar mal diye geçmektedir.
Günlük hayatta kullandığımız ürünlerin bazıları işlenmemiş yani ham madde haldedir.
Buna dikkat edelim arkadaşlar.
Örnek verecek olursak İşlenmemiş maddeye domatesi tarzı tarladan çıktığı, bahçeden çıktığı haliyle yersek nedir bu ham madde haliyle yemektir.
Ya da zeytin ham madde haliyle tüketiyoruz sofralarımızda.
İşte buna işlenmemiş hali ya da ham madde hali diyoruz.
Bazı ürünler ise işlenmiş halde kullanılır.
Yani ham madde olan ürün değiştirilir, dönüştürülür ve yeni bir hale dönüştüğü sokulur.
Buna da işlenmiş ürün diyoruz.
Mesela ham madde olan domatesi alıyoruz, saatlerce kaya atıyoruz, salça ve ketçap yapıyoruz ya da zeytinin suyunu sıkıyoruz.
Yağını sıkıyoruz.
Zeytinyağı yapıyoruz işte bu ürünlerde işlenmiş halde kullanılan ürünlerdir.
Arkadaşlar kullandığımız bütün mallar bize ulaşana kadar üretim, dağıtım ve tüketim aşamalarından geçmektedir.
Bakın bir ürünü aldığınızda o ürün en başta üretilmiştir.
Bize gelme aşamasına dağıtım diyeceğiz.
Kullandığımız aşamaya da tüketim diyeceğiz.
Yani kullandığımız her şey aslında üretim, dağıtım, tüketim aşamalarından geçmektedir.
Şimdi beraber üretim, dağıtım ve tüketim ağına detaylı bir şekilde bakalım.
Öncelikle ilk adımımız olan üretim aşamasıyla başlayacağız. Ekonomik faaliyetler sonucunda yeni bir mal veya ürün elde edilmesine üretim aşaması denilmektedir.
Şimdi örnek verecek olursak daha iyi anlayacaksınız ve örnek verip beraber dolduralım arkadaşlar.
Mesela buğday ham madde midir?
Buğdaydan ekmek yapılması üretim aşamasına bir örnektir.
Yani bir ekonomik faaliyet var.
Sonucunda yeni bir mal veya ürün elde ediyoruz.
İşte buğdaydan ekmek yapılması üretim aşamasına bir örnektir.
Domatesten ne yaparsak üretim aşamasına örnek olur.
Yeni bir ürün yapacağız.
Domatesten mesela salça yaparsak ne olur?
Üretim aşamasına örnek olur şeker pancarı.
Tarlada ürettiğimiz şeker pancarından ne elde ederiz?
Şeker elde ederiz arkadaşlar.
Şeker yapılması nedir?
Üretim ağına bir örnektir.
Yine sütten peynir ya da yoğurt yapılması üretim aşamasına bir örnek olarak karşımıza çıkar.
Ipekten eşarp ya da elbise yapılması yine üretim aşamasına bir örnektir.
Geçelim ikinci yaşamamız olan dağıtım aşamasını arkadaşlar.
Üreticiler tarafından üretilen malların üretildiği yerden tüketiciler tarafından satın alınacağı yere çeşitli araçlarla taşınmasına biz dağıtım diyoruz.
Bakın üretici üretti.
Bizim alacağımız yani tüketicilerin alacağı yere kadar taşınmasına biz dağıtım diyoruz.
Örnek verecek olursak tarlada üretilen domates, biber ve patlıcan gibi ürünlerin manav ve marketlere traktörle taşınması.
Bakın ne dedik tanımda dağıtımla ilgili?
Çeşitli araçlarla bu kara taşıtı olabilir, demiryolu olabilir, denizyolu olabilir, havayolu olabilir.
Hiç fark etmez.
Sadece bir yerden bir yere götürülmesi gerekiyor.
Traktörle bizim manav ve marketlere domates, biber, patlıcanların gelmesi dağıtım aşamasına bir örnektir.
Ya da fabrikada üretilen makarna, şeker ve peynir gibi ürünlerin tırlarla satılacağı yere götürülmesi dağıtım aşamasına bir örnektir. Gelelim bir ürünün bize, yani tüketiciye ulaşmasındaki son aşama olan tüketim aşamasına.
Üretilen ürün ve malların ihtiyacı olan insanlar tarafından satın alınması ve kullanılıp harcanmasına.
Biz tüketim diyoruz arkadaşlar.
Tüketim deyince aklınıza sadece bir şeyi alıp yemek gelmesin.
Tüketim genellikle aklımıza böyle geliyor.
Ama bakın örneklerden anlayacaksınız.
Şimdi geçelim örnekleri bize tüketim örneklerine.
Manav ve marketlere getirilen ürünlerin satın alınıp yemeklerde kullanılması tüketim aşamasına bir örnektir.
Yine mağazadan alınan elbiselerin giyilmesi tüketim aşamasına bir örnektir.
Şimdi biz burada ne yapıyoruz?
Elbiseyi harcıyoruz.
Aslında ömrünü tüketiyoruz.
İşte elbise giymek tüketim aşamasına bir örnektir.
Kırtasiyeden alınan kalem ile yazı yazmak tüketim aşamasına bir örnektir.
İşte biraz önce vurguladığım nokta tam olarak burasıydı.
Tüketim deyince sadece aklımıza yemek ya da içmek gelmesin.
Kullandığımız her şey tüketim aşamasına girer.
Burada dikkat edeceğimiz bir husus var arkadaşlar.
Bir malın üretimi, dağıtımı ve tüketimi birbirini tamamlayan unsurlardır.
Örnek verecek olursak pamuğu ele alalım.
Pamuk tarlada çiftçiler tarafından yetiştirilir arkadaşlar.
Sonra hasat zamanı toplanan pamuk fabrikalara gider ve burada gömlek üretilir.
Üretilen gömlek kamyonlarla satış noktasına gelir.
Mağazaya gelir.
Annesi on bir yaşındaki Ahmet'e bu gömleği alır ve Ahmet gömleği giyer.
Bakın en baştan itibaren üretim orta kısımda dağıtımı görüyoruz ve son kısımda da Ahmet'in gömleği giymesi tüketim aşamasına bir örnektir.
Yani bir mal, üretim, dağıtım ve tüketim aşamaları birbirini tamamlayan unsurlardır.
Diyoruz.
