Bir önceki videodan da hatırlarsanız böbreklerdeki temel işlevsel birimlere nefron adını vermiştik.
İdrar, böbrekteki nefronlar tarafından oluşturuluyor.
Böbrek, nefronlarda idrar oluşturma işlemini süzülme, geri emilim ve salgılama olmak üzere üç aşamada gerçekleştirir. Nefronun yapısını da hatırlıyoruz değil mi?
Bir nefronda getirici atardamar, glomerulus, götürücü atardamar, tübül kılcalları, proksimal tüp, bowman kapsülü, henle kulpu, distal tüp, toplama kanalı bulunuyordu.
İlk olarak idrar oluşumunda süzülmeyi inceliyor olacağız.
Süzülme yüksek kan basıncının etkisiyle glomerulus kılcallarında bulunan ve zardan geçebilecek büyüklükteki moleküllerin bowman kapsülüne geçmesidir.
Glomerulus kılcallarında süzülme tek yönlüdür.
Yani bowman kapsülündeki bir madde tekrardan glomerulusa geçemez.
Bu olayın kan basıncı etkisiyle gerçekleştiğini biraz önce söylemiştim.
Yani pasiftir ve süzülmede ATP harcanmaz.
Süzülme esnasında alyuvar gibi kan hücreleri, plazma proteinleri ve yağ molekülleri gibi büyük moleküller bowman kapsülüne geçemez.
Süzülmenin ardından bowman kapsülünün içinde oluşan sıvıya süzüntü adı verilir.
Süzüntüde su, glikoz, amino asitler, vitaminler, çeşitli tuzlar, üre, kreatin, bilirubin gibi hemoglobinin yıkım ürünleri, albümin bulunabilir.
Bowman kapsülünde bu süzüntüdeki maddelerin konsantrasyonları kan plazmasıyla aynıdır.
Süzüntü yapısal olarak doku sıvısına daha çok benzer.
Çünkü ikisi de kan basıncının etkisiyle damardan dışarı çıkan maddelerden oluşur.
Eğer kan basıncı artarsa böbreklerde süzülme hızı da artar.
Adrenalin, tiroksin gibi hormonlar kan basıncını artıracağı için bu durumda süzülme hızı da artar. Acaba kışın neden daha çok idrar oluşumu gözlenir hiç düşündünüz mü?
Kışın vücudumuz ısı kaybetmesin diye damarlarımız büzülür. Bunun sonucunda da kan basıncı artar.
Bu durum böbrekte süzülmeyi arttırır ve daha çok idrar oluşturulur.
Yazın ise derideki damarlar genişliyor ve fazla ısı terleme ile dışarıya atılmış oluyor. Böbreklerden bir günde yaklaşık 180 litre sıvı süzülür fakat 2 litre kadar idrar oluşturulur. Demek ki burada oluşan süzüntünün hepsi idrara karışmıyor.
Yani burada geri emilim devreye girer. Geri emilimi ile süzüntünün içerisinde bulunan yararlı maddeler veya vücudumuzdan atılmaması gereken maddeler tekrardan geri kana alınır.
Bunu başka bir videoda daha detaylıca açıklıyor olacağım.
İdrar, böbrekteki nefronlar tarafından oluşturuluyor.
Böbrek, nefronlarda idrar oluşturma işlemini süzülme, geri emilim ve salgılama olmak üzere üç aşamada gerçekleştirir. Nefronun yapısını da hatırlıyoruz değil mi?
Bir nefronda getirici atardamar, glomerulus, götürücü atardamar, tübül kılcalları, proksimal tüp, bowman kapsülü, henle kulpu, distal tüp, toplama kanalı bulunuyordu.
İlk olarak idrar oluşumunda süzülmeyi inceliyor olacağız.
Süzülme yüksek kan basıncının etkisiyle glomerulus kılcallarında bulunan ve zardan geçebilecek büyüklükteki moleküllerin bowman kapsülüne geçmesidir.
Glomerulus kılcallarında süzülme tek yönlüdür.
Yani bowman kapsülündeki bir madde tekrardan glomerulusa geçemez.
Bu olayın kan basıncı etkisiyle gerçekleştiğini biraz önce söylemiştim.
Yani pasiftir ve süzülmede ATP harcanmaz.
Süzülme esnasında alyuvar gibi kan hücreleri, plazma proteinleri ve yağ molekülleri gibi büyük moleküller bowman kapsülüne geçemez.
Süzülmenin ardından bowman kapsülünün içinde oluşan sıvıya süzüntü adı verilir.
Süzüntüde su, glikoz, amino asitler, vitaminler, çeşitli tuzlar, üre, kreatin, bilirubin gibi hemoglobinin yıkım ürünleri, albümin bulunabilir.
Bowman kapsülünde bu süzüntüdeki maddelerin konsantrasyonları kan plazmasıyla aynıdır.
Süzüntü yapısal olarak doku sıvısına daha çok benzer.
Çünkü ikisi de kan basıncının etkisiyle damardan dışarı çıkan maddelerden oluşur.
Eğer kan basıncı artarsa böbreklerde süzülme hızı da artar.
Adrenalin, tiroksin gibi hormonlar kan basıncını artıracağı için bu durumda süzülme hızı da artar. Acaba kışın neden daha çok idrar oluşumu gözlenir hiç düşündünüz mü?
Kışın vücudumuz ısı kaybetmesin diye damarlarımız büzülür. Bunun sonucunda da kan basıncı artar.
Bu durum böbrekte süzülmeyi arttırır ve daha çok idrar oluşturulur.
Yazın ise derideki damarlar genişliyor ve fazla ısı terleme ile dışarıya atılmış oluyor. Böbreklerden bir günde yaklaşık 180 litre sıvı süzülür fakat 2 litre kadar idrar oluşturulur. Demek ki burada oluşan süzüntünün hepsi idrara karışmıyor.
Yani burada geri emilim devreye girer. Geri emilimi ile süzüntünün içerisinde bulunan yararlı maddeler veya vücudumuzdan atılmaması gereken maddeler tekrardan geri kana alınır.
Bunu başka bir videoda daha detaylıca açıklıyor olacağım.
