Herkese Merhabalar.
Kunduz'un yedinci sınıf sosyal bilgiler dersi.
Altıncı ünite konusu olan Türkiye Cumhuriyeti'nin nitelikleri konusuna hepiniz hoş geldiniz.
Bugün sizlerle birlikte Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk üç maddesini ve devletimizin niteliklerini detaylı bir şekilde işleyeceğiz.
Hazır sak anayasa kavramıyla hemen başlayalım.
Anayasa, bir devletin nasıl yönetileceğini gösteren, temel ilkelerini belirten, vatandaşlarının hak ve özgürlüklerini koruyan en temel kanundur.
Bizim ülkemizde 1982 Anayasası uygulanmaktadır.
Hala günümüzde Türkiye Cumhuriyetimizin anayasasının ikinci maddesi zaten bizlere devletimizin temel niteliklerini belirtmektedir.
Ama öncelikle isterseniz anayasamızın ilk üç maddesine bakalım arkadaşlar.
Burada şuna dikkat edelim lütfen çok çok önemli.
Anayasamızın bir, iki ve üçüncü maddeleri dikkat.
Değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif dahi edilemez maddelerdir.
Çünkü bu maddeler birinci maddede devletimizin şeklini.
İkinci maddede Cumhuriyetimizin niteliklerini.
Üçüncü maddede devletimizin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, milli marşı ve başkenti verildiği için bu maddelerin değiştirilmesi ve değiştirilmesi teklif dahi edilemez bir konu haline getirilmiştir.
Zaten Anayasamızın dördüncü maddesi de ilk üç maddeyi korumaktadır.
Şimdi peki anayasamızın ilk maddesi ne söylemiş?
Bizlere demiş ki devletimizin şeklini belirtmiş.
Türkiye devleti bir cumhuriyettir.
Yani yönetim sistemimizden birinci maddede bahsedilmiştir.
Biz tutup da bunu değiştiremeyiz.
Yani ülkemizin yönetim şekli her zaman ne olarak kalacaktır?
Cumhuriyeti olarak kalacaktır.
Anayasamızın ikinci maddesine baktığımızda Cumhuriyetimizin niteliklerini görüyoruz zaten.
Konu başlığımız da bu.
Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletidir. Arkadaşlar bakın cümlelerin içinde anayasamızda, cumhuriyetimizin 4 tane niteliği zaten belirtildi.
Demek ki devletimiz demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletidir.
Anayasamızın üçüncü maddesine baktığımızda Türkiye devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.
Ülkemizin bütünlüğünden bahsetti.
Dilimiz Türkçedir.
Resmi dilimizden bahsetti.
Bayrağı, şekli kanunda belirtilen beyaz ay yıldızlı al bayraktır.
Bayrağımız dan bahsetti.
Milli marşı İstiklal Marşıdır.
Marşımız dan bahsetti.
Ve başkenti Ankara'dır.
Bakın biz tutup başkenti İstanbul yapmak istesek yapamıyoruz.
Çünkü neydi?
Anayasanın ilk üç maddesi değiştirilemez.
Değiştirilmesi teklif bile edilemezdi.
O yüzden anayasamızın ilk üç maddesini dikkatli bir şekilde inceledik.
Gelelim Anayasamızın ikinci maddesinde belirtilen devletimizin niteliklerini.
Ne demişti Anayasamızın ikinci maddesi?
Türkiye Cumhuriyeti demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletidir.
Önce demokratik devlet nedir buna bakacağız.
Demokrasi dediğimiz şeyi zaten biliyoruz.
Demokraside yönetme yetkisi bir kişi ya da grubun elinde değildir.
Devlet yönetimi kimin elindedir?
Halkın.
Biz buna kısaca sevgili arkadaşlar, milli egemenlik diyoruz.
Bakın.
Milletin egemenliği.
Egemenlik ne demektir?
Yönetim demektir.
Milli egemenlik de halkın, milletin yönetimi demektir.
Halk bu hakkını nasıl belirliyor, temsilcilerini seçiyor.
Yani seçim yoluyla temsilcilerini seçerek kullanıyor.
Millet vekili diyoruz.
Onlara da halkın seçme ve seçilme hakkı vardır ve herkesin bir oy vardır.
Yani eşit oy ilkesi vardır.
Eğer devlet buna göre yönetiliyorsa demokratik devlettir.
Türkiye Cumhuriyeti de bu şekilde yönetildiği için devletimizin ilk niteliğinin demokratik devlet olduğunu söyleyebiliriz.
Devletimizin bir diğer niteliği laik devlet olmasıdır.
Laik devlet, devlet yönetimi, din kuralları yerine hukuk kurallarına göre yürütülür. Yani devlet burada dini kurallara göre değil, hukuk kurallarına göre yönetilir.
İşte biz buna laik devlet diyoruz.
Aynı zamanda devlet vatandaşlarına din ve vicdan özgürlüğü de sunar.
Yani isteyen istediği dine mensup olabilir.
İsteyen istediği dini seçebilir.
Devlet buna karışmaz.
Bu özellikler varsa devlet laik devlettir.
Laik devlette din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması esastır.
Birbirine karıştırmamak söz konusudur.
Gelelim devletimizin üçüncü niteliği olan sosyal devlet ilkesine.
Arkadaşlar devlet sosyal devlet ise vatandaşlarını hiçbir şekilde birbirinden ayırt etmez, herkesi denk tutar, herkesi eşit sayar.
Devlet vatandaşlarına burası çok önemli asgari geçim şartları sunar.
Yani zorda kalan vatandaşına yardım eder.
Yoksul olanın elinden tutar devlet.
Devlet çıkardığı kanunlar ile halkın menfaatlerini gözetir.
Örnek verecek olursak.
Yaşlı olan insanlara devletin maaş bağlaması, yine zorda olan insanlara devletin kömür yardımı yapması, gıda yardımı yapması devletin sosyal devlet olduğunu bizlere göstergesidir.
Son olarak devletimizin dördüncü ve son niteliği hukuk devleti olması.
Nedir bu hukuk devleti?
Devlet kurumlarının görev ve yetkileri ne ile belirlenir?
Yasa ile ve kanunlar ile yani öyle sözle falan bir şey söz konusu olamaz.
Yasaya ve kanunlara dayanacak her şey vatandaşların hakları kanunlar tarafından koruma altına alınır.
Hukuk devletinde hak aramak isteyen gider nereye başvurur, mahkemelere başvurur arkadaşlar.
Ve Türkiye Cumhuriyeti'nde mahkemeler bağımsız ve tarafsızdır.
Kimseden emir almaz, tarafsız bir şekilde işlerini yürütür.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletidir.
Kunduz'un yedinci sınıf sosyal bilgiler dersi.
Altıncı ünite konusu olan Türkiye Cumhuriyeti'nin nitelikleri konusuna hepiniz hoş geldiniz.
Bugün sizlerle birlikte Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk üç maddesini ve devletimizin niteliklerini detaylı bir şekilde işleyeceğiz.
Hazır sak anayasa kavramıyla hemen başlayalım.
Anayasa, bir devletin nasıl yönetileceğini gösteren, temel ilkelerini belirten, vatandaşlarının hak ve özgürlüklerini koruyan en temel kanundur.
Bizim ülkemizde 1982 Anayasası uygulanmaktadır.
Hala günümüzde Türkiye Cumhuriyetimizin anayasasının ikinci maddesi zaten bizlere devletimizin temel niteliklerini belirtmektedir.
Ama öncelikle isterseniz anayasamızın ilk üç maddesine bakalım arkadaşlar.
Burada şuna dikkat edelim lütfen çok çok önemli.
Anayasamızın bir, iki ve üçüncü maddeleri dikkat.
Değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif dahi edilemez maddelerdir.
Çünkü bu maddeler birinci maddede devletimizin şeklini.
İkinci maddede Cumhuriyetimizin niteliklerini.
Üçüncü maddede devletimizin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, milli marşı ve başkenti verildiği için bu maddelerin değiştirilmesi ve değiştirilmesi teklif dahi edilemez bir konu haline getirilmiştir.
Zaten Anayasamızın dördüncü maddesi de ilk üç maddeyi korumaktadır.
Şimdi peki anayasamızın ilk maddesi ne söylemiş?
Bizlere demiş ki devletimizin şeklini belirtmiş.
Türkiye devleti bir cumhuriyettir.
Yani yönetim sistemimizden birinci maddede bahsedilmiştir.
Biz tutup da bunu değiştiremeyiz.
Yani ülkemizin yönetim şekli her zaman ne olarak kalacaktır?
Cumhuriyeti olarak kalacaktır.
Anayasamızın ikinci maddesine baktığımızda Cumhuriyetimizin niteliklerini görüyoruz zaten.
Konu başlığımız da bu.
Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletidir. Arkadaşlar bakın cümlelerin içinde anayasamızda, cumhuriyetimizin 4 tane niteliği zaten belirtildi.
Demek ki devletimiz demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletidir.
Anayasamızın üçüncü maddesine baktığımızda Türkiye devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.
Ülkemizin bütünlüğünden bahsetti.
Dilimiz Türkçedir.
Resmi dilimizden bahsetti.
Bayrağı, şekli kanunda belirtilen beyaz ay yıldızlı al bayraktır.
Bayrağımız dan bahsetti.
Milli marşı İstiklal Marşıdır.
Marşımız dan bahsetti.
Ve başkenti Ankara'dır.
Bakın biz tutup başkenti İstanbul yapmak istesek yapamıyoruz.
Çünkü neydi?
Anayasanın ilk üç maddesi değiştirilemez.
Değiştirilmesi teklif bile edilemezdi.
O yüzden anayasamızın ilk üç maddesini dikkatli bir şekilde inceledik.
Gelelim Anayasamızın ikinci maddesinde belirtilen devletimizin niteliklerini.
Ne demişti Anayasamızın ikinci maddesi?
Türkiye Cumhuriyeti demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletidir.
Önce demokratik devlet nedir buna bakacağız.
Demokrasi dediğimiz şeyi zaten biliyoruz.
Demokraside yönetme yetkisi bir kişi ya da grubun elinde değildir.
Devlet yönetimi kimin elindedir?
Halkın.
Biz buna kısaca sevgili arkadaşlar, milli egemenlik diyoruz.
Bakın.
Milletin egemenliği.
Egemenlik ne demektir?
Yönetim demektir.
Milli egemenlik de halkın, milletin yönetimi demektir.
Halk bu hakkını nasıl belirliyor, temsilcilerini seçiyor.
Yani seçim yoluyla temsilcilerini seçerek kullanıyor.
Millet vekili diyoruz.
Onlara da halkın seçme ve seçilme hakkı vardır ve herkesin bir oy vardır.
Yani eşit oy ilkesi vardır.
Eğer devlet buna göre yönetiliyorsa demokratik devlettir.
Türkiye Cumhuriyeti de bu şekilde yönetildiği için devletimizin ilk niteliğinin demokratik devlet olduğunu söyleyebiliriz.
Devletimizin bir diğer niteliği laik devlet olmasıdır.
Laik devlet, devlet yönetimi, din kuralları yerine hukuk kurallarına göre yürütülür. Yani devlet burada dini kurallara göre değil, hukuk kurallarına göre yönetilir.
İşte biz buna laik devlet diyoruz.
Aynı zamanda devlet vatandaşlarına din ve vicdan özgürlüğü de sunar.
Yani isteyen istediği dine mensup olabilir.
İsteyen istediği dini seçebilir.
Devlet buna karışmaz.
Bu özellikler varsa devlet laik devlettir.
Laik devlette din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması esastır.
Birbirine karıştırmamak söz konusudur.
Gelelim devletimizin üçüncü niteliği olan sosyal devlet ilkesine.
Arkadaşlar devlet sosyal devlet ise vatandaşlarını hiçbir şekilde birbirinden ayırt etmez, herkesi denk tutar, herkesi eşit sayar.
Devlet vatandaşlarına burası çok önemli asgari geçim şartları sunar.
Yani zorda kalan vatandaşına yardım eder.
Yoksul olanın elinden tutar devlet.
Devlet çıkardığı kanunlar ile halkın menfaatlerini gözetir.
Örnek verecek olursak.
Yaşlı olan insanlara devletin maaş bağlaması, yine zorda olan insanlara devletin kömür yardımı yapması, gıda yardımı yapması devletin sosyal devlet olduğunu bizlere göstergesidir.
Son olarak devletimizin dördüncü ve son niteliği hukuk devleti olması.
Nedir bu hukuk devleti?
Devlet kurumlarının görev ve yetkileri ne ile belirlenir?
Yasa ile ve kanunlar ile yani öyle sözle falan bir şey söz konusu olamaz.
Yasaya ve kanunlara dayanacak her şey vatandaşların hakları kanunlar tarafından koruma altına alınır.
Hukuk devletinde hak aramak isteyen gider nereye başvurur, mahkemelere başvurur arkadaşlar.
Ve Türkiye Cumhuriyeti'nde mahkemeler bağımsız ve tarafsızdır.
Kimseden emir almaz, tarafsız bir şekilde işlerini yürütür.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletidir.
