Kesme İşareti

Evet arkadaşlar bu.
Videomuzda kesme işaretini anlatacağız.
Bakın kesme işareti bizim için önemlidir.
Gösterimi özellikle yazım.
Kurallarıyla da bağlantılı olarak bu.
Noktalama işaretini önümüze.
Çıkarmakta birden fazla görevi vardır.
Arkadaşlar önemli görevleri vardır.
İlk görevinden başlayacak.
Olursak.
Özel isimlere getirilen üyelik eki, durum eki, tamlama ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılıyor arkadaşlar.
Yani ne demek istiyorum?
Mesela İstanbul'un ya.
Da İstanbul'un muz.
Diyorum ya ben buraya gelen iyilik ekini kesme ile ayırırım bizim.
İstanbul'u.
Muz derken iyilik eki çünkü kesme ile ayrılıyor.
Ya da 14 Kasım'ın.
Diyorum ya şu şuradaki ın eki tamlayan etkidir.
Yani tamlama hakimdir, kesme ile ayırırım ya da yakın çağdan dediğimde benden ayrılma hali ikidir.
Yani durum ikidir.
Kesme ile.
Ayırırım arkadaşlar.
Ama şuna dikkat edin özel isme gelen yapım eki kesme ile ayrılmaz.
Mesela Bursalı bir.
İş kadınıyla tanıştım diyorum ya da iş adamıyla tanıştım diyorum.
Buradaki yıllığı eki kesinlikle kesme ile ayrılmıyor.
Bu sorularda çok fazla çıkıyor arkadaşlar.
Yani sen Bursalı.
Artvinli, Rizeli atıyorum derken şu şekilde yazarsan yanlış yapmış olursun.
Yine arkadaşlar özel isimler için parantez içinde bir açıklama yapıldığında kesme işareti parantez den sonra konulmaz.
Asla yani ne demek istiyorum.
Bakın mesela Fuzuli'nin yazdım tamam mı?
Bak Fuzuli yi dedim, doğum tarihini.
Yazdım.
Sonra ölüm tarihini yazdım.
Fuzuli'nin dersem yanlış yapmış olurum.
Arkadaşlar şu kullanım doğru değildir.
Sen özel isime gelen ekle.
Şuradaki nin eki tamlayan halidir.
Yani tamlama ikidir.
Parantez den açıklamadan önce kullanmak zorundasın.
Şu kısım arkadaşlar sorularda çok fazla çıkıyor.
Hocam işte kurum ve kuruluşlar kesme ile ayrılmıyor da neden Avrupa Birliği ni kesme ile ayırdık?
Eğer ek getirirsek.
Arkadaşlar Avrupa.
Birliği kelimesine ben bu eki kesinlikle kesme ile ayırırım.
Bunu sakın unutmayın.
Kısaltmaları gelenekten arkadaşlar kesme ile ayırıyor.
T h y.d diyor ya mesela.
Türk Havayolları'nda.
Yazarken bu bir.
Bakın şu şekilde yazarım.
Türk Hava Yolları'nda.
Çünkü kurum ve kuruluşlar.
Kesme ile ayrılmaz.
Ama ben bunu kısaltır isem kısaltmaya.
Getirdiğim eki kesinlikle kesme ile ayırmak zorundayım.
2 kuralı unutmayın.
Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adlarında kesme kullanırım arkadaşlar.
Mesela sınav ağustosa ertelendi.
Diyorum ya.
Sınav ağustosa.
Ertelendi dediğimde, ben buradaki kelimenin baş harfini de büyük yazmam.
Gelen iki kesme ile de ayırma.
Çünkü belirli bir tarih değil, illa senesini vermesine gerek yok.
Mesela 1.
Ağustos.
2022 demesine gerek yok arkadaşlar.
Sadece ayın kaçı olduğunu demesi bile yeterli.
O yüzden eğer belirli bir tarih varsa baş harfini büyük yazın ve gelen eki kesme ile ayırırım.
24 Kasım dediğimde de ben 24.
Kasım'dan sonra kesme kullanırım.
Kasım'ın 24'ünde dese de kesme kullanırım, fark etmez.
Yine arkadaşlar.
Sayılara.
Getirilen ekler kesme ile ayrılıyor 1992 de şeklinde.
Şuradaki Kasım arkadaşlar şunu sayı savcılar.
Genelde bilmiyor şuraya dikkat edelim eş balıkçılar bunu edebiyat derslerinde görüyor.
Şimdi arkadaşlar şurada.
Gördüğümüz gibi bir kesme işareti var.
Bu doğru bir kullanımda yanlış bir kullanım değil.
Neden şimdi ölçü ve söyleyiş gereği.
Ben bazı.
Sesleri düşünürüm.
Ne demek?
Mesela bu dörtlük haçlı hece ölçüsü.
Bakalım ünlü harfleri sayıyoruz.
Bak 1 2, 3 4, 5 6, 7 8 ünlü harfleri sayıyorum.
Arkadaşlara ne hediyelerini ayır.
San da bulabilirsin.
Bak bir, iki, üç, dört, beş, altı, yedi, sekiz.
Demek ki.
Bu mısra.
Da sekiz de.
Hece ölçüsü bir, iki, üç, dört, beş, altı, yedi sekiz.
Şurası da sekiz de hece ölçüsü.
Buraya sayıyorum bir, iki, üç, dört, beş, altı, yedi, sekiz.
Burası da sekiz.
Şimdi güzelliğin on par etmez değil de güzelliğin on para etmez deseydi.
Kaç olacaktı arkadaşlar?
Bak 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 olacaktı.
O yüzden bunları.
Nefse 8'le hece.
Ölçüsü bu dokuzu.
Hece ölçüsü ya bunu sekize düşürebilmek için şuradaki ayı düşürdü, buraya kesme koydu.
Yani ben buradaki kesmeyi sesi düşürmek için kullanabiliyorum.
Bu doğru bir kullanımıdır.
Kesinlikle kafanız karışmasın.
Bir ek veya harften sonra gelen ekleri de ayırırım.
Arkadaşlar bunu illa A'dan Z'ye şeklinde büyük harfle yazmama gerek yok.
A'dan Z'ye derken bakın.
Elekten sonra.
Getirmiş.
Şurada sızma yapılmış.
Birçok kelime var dediğimde şuradaki Leyla adamdır arkadaşlar.
Ben buradaki ekini yaptım kesme ile gösterdim.
Yani illa bunun büyük harfle yazılması.
Buna gerek yok.
Bakın bunu.
Söylemiştik zaten.
Türk Dil Kurumu'nun diyor ya.
Ben bunu kıs.
Attım.
Tdk'nın dedim kısaltır iken kesme işareti kullanırım.
Açılımını yazarken kullanmam.
Çünkü bu bir kurum ya da kuruluş.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin diyorum, bak TBMM'nin derim.
Ama bunun açılımını yazarsam kullanmam.
Türk Tarih Kurumu'nun derken yine arkadaşlar bunu nasıl yazarız?
Türk'ün testi büyük tarihin testi.
Büyük Kurumu'nun kesti.
Büyük ve kesme.
Siz yazarım buraya dikkat edelim.
Belirli tarihlere getirilen eklerde kullanılır.
Arkadaşlar bakın bunu da örneğini verdik zaten tekrarlayalım.
Haftaya çarşamba sınava gireceğim diyorum.
Buna da küçük yazdım ama.
16 Ekim Çarşamba günü aldık dediğimde Ç'yi büyük yazdığıma gelen eki kesme ile ayırdım.
Haftaya çarşambaya kadar sınavına hazırlan.
Dediğimde bakın buraya getirdim.
Eki de asla kesme ile ayırmam.
Özel isimlere gelen arkadaşlar, yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diyerek kesme ile ayrılmıyor.
Söylemiştim zaten hangi örneği vermiştik Bursalı örneğini vermiştik.
Bak Türkçü, Hıristiyanlık.
Mercanlar, Farsçadan.
Özel isme gelen bak yapım eki, çokluk eki.
Ve bunlardan sonra.
Gelen diğer ekler Hristiyanlık kesme.
İşareti yazamazdım.
Ya da Türkçülük derken bak Türkçü lük derken yapım ekinden sonra gelen eki de ben kesme ile ayırmam.
O yüzden buraya dikkat edelim.
Bir de bizim.
Arkadaşlar.
Burada önemli bir notumuz var.
Normalde özel isme gelen iyilik eki kesme işaretiyle ayrılıyor arkadaşlar.
Ama özel isim de üçüncü teklik.
Kişi iyilik eki varsa ve bu üyelik ekinden sonra yanında bir tane daha iyilik eki getirirse kesinlikle kesme işareti kullanmam.
Ne demek istiyorum?
Şimdi Kuş Adası diyor ya bakın şuraya yazalım.
Büyük büyük kuş.
Adası.
Şuradaki sı eki arkadaşlar üçüncü teklik üyelik eskidir.
Kuş adamız o hoşgeldiniz diyorum.
E burada sı üyelik eki vardı.
E ben kuş.
Adamız o.
Hoşgeldiniz dediğimizde bizim kuş adamız buraya bir tane daha üyelik eki getirdim.
O zaman ben bunu kuş adam mıza.
Şeklinde şöyle kesme.
İle yazamam.
Arkadaşlar yanlış yapmış olurum.
Ya da Van.
Gölü bak Van Gölü derken gölün gayesi büyüktür.
Arkadaşlar ne gölü.
Van Gölü şunu sonundaki eki üçüncü teklik kişi üyelik ek midir?
Van gönlümüzü beğendin mi dediğimde arkadaşlar bakın yine bunu kesme söz yazarım.
Bu da aynı şekilde.
Bakın Konya Ovası şuradaki üçüncü teklik.
Kişi iyilik elidir.
Ova da.
Göl, deniz her.
Zaman büyük yazılır.
Arkadaşlar Konya ova mızı.
Ziyaret edin dediğimde.
Bakın buradaki.
Mız da üyelik eki sığdı.
Üyelik eki bu da üyelik eki müjde üyelik eki.
Şuradaki sığının illa gözükmesine buraya birden yazmama gerek yok.
Üçüncü teknikten sonra bir üyelik eki daha gelirse bu üyelik ekleri çarpışır.
Arkadaşlar kesme ile.
Yazamam ama.
Sadece üyelik eki varsa, bir tane üyelik eki varsa İstanbul mesela.
Bak bu kelimede hiç iyilik ekiyor.
O zaman ben bunu kesinlikle kesme ile ayırırım.
Bakın örnek soruya bakalım.
Aşağıdaki yerin hangisinde kesme işareti yanlış kullanılmıştır diyor.
Avukat Can Bey'den ne oldu?
Saat 19'da Çinceye, bir de burda Türkiye'nin demiş.
Bakıyorum arkadaşlar özel isimlerden sonra.
Gelen durum ekleri kesme ile ayrılıyordu.
Zaten damdan de ayrılma.
Hali eki doğru.
Burada ölçüye uydurmak için ne oldu deseydi.
Kelime bir, iki, üç hece olacaktı.
Ama ne.
Oldu dediği için bakın ünlü harfleri saydım, iki hece oldu.
Burada da ölçüye uydurmak için, sesi düşürmek için kullandı.
E saat ve dakikadan sonra gelen x zaten kesme ile ayrılıyordu.
Eee Türkiye nin derken özel isime gelen tamlayan eki.
Tamlama, tamlama.
Eki ya da tamlayan ya da fark etmez kesme ile ayrılıyordu.
Ama arkadaşlar bakın.
Dil adlarına gelen ekler asla kesme ile ayrılmaz.
Çünkü özel isme gelen yapım ekinden sonra kesme kullanılmıyor.
Yapım ekinden sonra gelen ek de kesme ile ayrılmaz arkadaşlar.
Yani Çince yazarken bizim bunu kesinlikle dümdüz yazmamız gerekiyor.
Yani şuradaki kesme işareti asla olmayacak.
Dikkat edelim.