Yay Ayraç - Köşeli Ayraç

Kunduz, Türkçe, yay, ayraç ve köşeli yay.
Ayraç konu anlatım videosundan herkese merhaba arkadaşlar.
Yay ayraç.
Sizin de bildiğiniz parantez.
Sadece buna yay araçta diyoruz, bunu bilelim.
Yay Hayır için ilk kullanım alanı cümle ile doğrudan ilgisi bulunmayan açıklamalar.
Yay Ayraç içinde verilir.
Yani arkadaşlar bir cümle yazıyorum.
Bu cümle de cümlenin içinde veya dışında fark etmez.
Cümledeki anlamla doğrudan ilgisi bulunmayan, hatta buna ek açıklama diyebilirim.
Ek açıklamalar yay ayraç içinde verilir.
Hemen bakalım buranın köylerini.
Şimdi hemen bir açıklama yapmak istiyorum.
Bu köylere köy denmez, seviyorum diye bir cümle kullandım.
Şimdi buranın köylerini seviyorum dedim.
Ancak şuradaki köy kelimesiyle ilgili bir açıklama yaptım.
Oranın köyleri aslında köy değil, daha büyük bir yer demek istiyorum ve ben buradaki köylerle alakalı ek bir açıklama yaptığım için bu köy denmez cümlesinin normal.
Benim söylediğim buranın köylerini seviyorum cümlesiyle doğrudan bir ilgisi bulunmadığı için yay ayraç içinde verilir.
Bir diğer madde tiyatro eserlerinde oyuncunun davranışları yay ayraç içinde verilir.
Şimdi tiyatro eserlerini biliyorsunuz.
Önce bir metin halinde yazıyoruz, daha sonra bunlar sergileniyor.
Burada oyuncuların hal hareketleri, davranışları, metinler de parantez içinde yani yay ayraç içinde veriliyor.
Mesela Hasan konuşacak.
Ancak Hasan'ın hal ve davranışlarını önce vermem gerekir.
Ağlayarak sahneye gelir.
Şimdi Hasan'ın ağladığını, sahneye geldiğini ya hayret içinde verdim.
Şimdi konuşabilir.
Az önce düştüm dedi.
Şimdi Hasan kulisten sahneye doğru ilerliyor.
Bunun davranışı, ağlaması ve sahneye doğru ilerlemesi midir?
Yay ayraç içinde verildi ve cümlesini Az önce düştüm cümlesini söyledi. Bir diğer kullanım alanı alay, kinaye, küçümseme ifadelerinden sonra yay, ayraç içinde ünlem kullanılır.
Biliyorsunuz ünlem videomuzda bunu söyledik.
Ben şimdi konuşma dilinde bir cümleye küçümseme anlamı, alayı, anlamı, kinaye anlamı katabiliriz.
Ancak bunu yazı dilinde nasıl yapıyordum?
Parantez içinde ünlem ifadesi getirerek yapıyordum.
Hemen bakalım.
Bu kadar hızlı bakın konuşma dilinde bunu küçümsedi mi?
Bu kadar hızlı.
O zaman yazı dilinde de küçümseyen deyim ya yay?
Ayraç içinde ünlem verdim.
Gidersek.
Sabaha varırız.
Burada bir kinaye yaptığım konuşma dilinde kinaye nin olduğu kelimeyi biraz daha kinaye duygusu katarak söyledim.
Ancak yazı dilinde bu kinaye mi ya?
Ayraç içinde ünlem vererek yaptım.
Bir diğer kullanım alanı kesin olmayan, bilinmeyen, şüpheyle yaklaşılan bilgilerin ardından yeni ayraç içinde soru işareti gelmesi değil.
Hemen bakalım.
1946 yaya araç içinde soru işareti.
Yılında şairimiz doğmuş.
Bu cümlemi yazdım.
Şimdi arkadaşlar burada 1946'dan sorna yay ayraç içinde soru işareti verdim.
Bunun nedeni 1946 tarihinin kesin olmaması, şüpheyle yaklaşılmasını bildirmek içindir.
Ve arkadaşlar yaya ilaçla ilgili son madde madde kelimelerde yay ayraç kullanılır ki bunu en çok sizler biliyorsunuz.
Aşık'ı B şıkkı.
C şıkkı, D şıkkı.
Hatta liseye geçince E şıkkı yarım yay araçla gösterilir.
Arkadaşlar bir de yay ayrı hacim haricinde köşeli yay, ayraç yani köşeli parantezin var.
Bunu belki de matematikte gördünüz.
Ancak bu köşeli yay için Türkçe'de de kullanımı vardır. Niçin kullanılıyormuş bakalım?
Yay Ayraç içinde ayraç kullanılması gerektiği zaman, yani parantezin içinde parantez kullanılması gerektiği zaman.
Dışta kalan kısım köşeli yay ayraç olur.
Hemen bakalım.
Hiç noktalama işareti koymadan cümlemi bir yazayım.
Anları anlatarak ilerleyelim.
Halikarnas Balıkçısı.
Cevat Şakir.
Bu Cevat Şakir'in bir de doğum ve ölüm tarihi var.
1886, 1970.
Üç eserlerini.
Hep Ege üzerine yazmış.
Şimdi arkadaşlar bakalım Cevat Şakir Kabaağaçlı, yani diğer adı Halikarnas Balıkçısı.
Ben buraya Halikarnas Balıkçısı diye başladım.
Bu Halikarnas Balıkçısı'nın kim olduğunu söylüyorum.
Cevat Şakir.
O zaman ben buradaki bir kelimeyle alakalı bir açıklama yaptım.
O zaman benim bunu ya ayraç içinde vermem gerekir tabii ki.
Ancak aynı zamanda da Cevat Şakir'in doğum ve ölüm tarihini de verdim.
Yine bir ek açıklama var.
O zaman arkadaşlar burayı Cevat Şakir'in ve 1886 1973'te yine benim yaya araç içinde vermem gerekir.
Yani iki tane ayrı ek açıklamalar yaptım.
Ancak ikisini ayrı bir şekilde vermiyorum da ne yapıyorum?
İkisini iki ayrı ek açıklama olmadığı için tek açıklamada bir eleştireceğim.
Onu da şu şekilde yapıyorum.
Bin sekiz yüz seksen altı, bin dokuz yüz yetmiş üç.
Benim bu doğum ve ölüm tarihim.
Bu zaten her zaman yayar, iç için de verilir.
Ancak benim bütün bu ek bilgileri yine bir parantez içine almam gerektiği için şurada bir köşeli yaya ayraç başlattım.
Ek açıklamam bittiğinde tekrardan köşeli yaya araçla ek açıklamamı kabul.
Yazım Kuralları ve Noktalama İşaretleri
Noktalama İşaretleri 7 / 8
Yay Ayraç - Köşeli Ayraç
Yay Ayraç - Köşeli Ayraç