Coğrafi Keşifler

Evet, değerli arkadaşlarım, on beşinci yüzyılda Avrupa'daki gelişmeler yani Yeni Çağ Avrupa sını göreceğiz.
Burada bir kısmını göreceğiz.
Daha sonra Yeni Çağ'da Fransa İhtilali, Yedi Yıl Savaşları, Amerika'nın kurulması gibi olayları da göreceğiz.
Şimdi burada başlangıcı mız şu onbeşinci yüzyılda Avrupa'da ne gibi olaylar oluyor?
Yani Osmanlı Latin de duraklama dönemine girmeden önce Avrupa'ya görelim.
Neler yaşanıyor burada?
Şimdi dünya gücü Osmanlı'yı gördüğümüz de Avrupa'da gerçek anlamda etkin hale geldik ve birçok ticari yolları da ele geçirmiştik.
Peki bundan sonra ne olacak?
Avrupa köşeye sıkıştı ve bunun için yeni ticari yollar aramaya başlıyor.
Artı Avrupa'da kapalı bir ticaret olduğu için genelde bu ticareti Venedik ve Cenevizliler yapıyordu.
Bu da sadece bazı ülkelerin tekelleşme sine sebep olmuştu.
Bu yüzden de Avrupa bir çıkmazda, ekonomik olarak çıkmazda, siyasi olarak çıkmazda.
Böyle bir durumla karşı karşıya.
Şimdi bakalım önce coğrafî keşiflerin sebepleri neler?
Miş.
Bir pusulanın satmasının öğrenilmesi biliyoruz.
Pusula önce Çin, sonra Türkler, sonra Araplar, Araplardan da Haçlı seferleriyle Avrupa'ya geçmişti.
Peki pusulanın sapma açısını bulmuşlar mı?
Evet ve bu da onlara okyanuslara daha fazla açılma ve yer ve yönlerini geri bulabilme gibi olanaklar sağlamıştır.
İki okyanusa dayanıklı gemileri inşa etmişlerdir mesela.
Osmanlı Devleti'nin bu dönemde okyanuslara dayanıklı gemileri yok.
Hint seferini biliyoruz.
Başarısızlıkla sonuçlanmıştı.
Şimdi okyanusa dayanıklı gemiler var.
O zaman bu ne demek?
Daha uzak bölgelere gidebilecekler.
Demek ki burada korkusuz gemicilerin de olması önemli.
Peki korkusuz gemiciler ne yapar?
Yani ben bildiğim yere kadar açık olayım kardeşim ne olacaksa olsun gibisinden. Bunların da varlığı tabiki coğrafi keşifleri sebeplerinden.
Hristiyanlığı uzak bölgelere yayma.
Burada duralım.
Papa hiçbir bilimsel gelişmeye evet demiyordu.
Ne oldu da 360 derece döndü?
Çünkü Papa da çıkmaza girdi.
Bir sürü aç insan var.
Önce onları Haçlı seferlerinde doyurmaya çalıştı, olmadı.
Peki Hristiyanlığın da giderek zayıflamasına sebep olacak mı bu coğrafi keşifler?
Evet.
Çünkü Avrupa'da bir çok şeyin bilinmiş olması Katolik Kilisesi'nin güç kaybettiğini gösteriyor.
Papa da hemen bunu anlıyor.
Kurnaz bir manevrayla ne yapıyor?
Hristiyanlığı artık başka bölgelere yayacak, başka bölgeleri sömürü haline getirecek.
Bu yüzden de coğrafi keşiflere ciddi parasal destek sağlamıştır.
Katolik krallar ile beraber.
Portekiz Kralı İspanyol krallığına paralar vermiştir diyor.
O zaman Hristiyanlığı uzak bölgelere yaymak düşüncesi var mı hocam?
Evet bu da var.
Bir diğeri doğunun ticari yollarına hakim olma.
İpek Yolu, Baharat Yolu Doğu'dan geliyor.
Bunun kontrol Ekim'de Türklerde ve Müslümanlar da.
O yüzden de doğru.
Ticari yollarını kendileri hakim olurlarsa o zaman bir malı daha ucuza mal etmiş olacaklar.
Çünkü aracı ülkeler var.
Türkler ve Müslümanlar onlardan malı aldıklarında en son mal Avrupa'ya gelmiş oluyor.
Yani en pahalıya Avrupalılar almış oluyor.
Bu yüzden de Avrupalılar ticari yolların merkezini bulmaya çalışıyorlar.
Bu coğrafya işleri yapan önemli denizlerimiz var.
Birincisi barter mi diye arzdan başlayalım.
Bu kişi Ümit Burnu'nu bulmuştur.
Yani Afrika'nın en uç bölgesini bulmuştur.
Bu da neye sebep olacak hocam?
Oradan Hint bölgesine ve Uzak Doğu Asya'ya gidilen yolu açacaktır. 2.
Vasco da Gama.
Bu da Hint Okyanusu ve Hindistan bölgesini bulan kişi.
Üç Kristof Kolomb dünyanın görmüş olduğu en büyük hırsızlardan birisi.
Amerika kıtasını buluyor ama orayı Hindistan zannediyor.
Burada yana olmayalım.
Kristof Kolomb'dan sonra Amerika kıtasına gidecek olan bir diğer iki rakibimiz Amerika'da varız.
Bu iyidir.
Gerçek anlamda Kolomb'un bulduğu yeri yepyeni bir kıta olduğunu söylüyor ve Amerika'da vs.
Bu için adı Oktay veriliyor.
Amerika kıtası oluyor arkadaşlar.
Peki bir diğeri Macellan ve Del Kano.
Dünyanın yuvarlak olmasının ispatını da bunlar sağlıyor.
O yüzden de coğrafi keşiflerde şuna dikkat etmemiz gerekir.
Dünya düz diyen bir Katolik Hristiyan dünyası vardı.
Ama artık dünya düz değil, dünya yuvarlak.
Şimdi coğrafi göçlerin sonuçlarına bakalım.
Coral keşiflerin sonuçlarında bir kere yeni kıtalar bulunuyor.
Avusturalya, Amerika, Güney Amerika.
Yeni yerler, yeni kültürler.
Maya, Aztek, İnka kültürleri.
Avustralya'da abur cinler gibi yeni bitki türleri.
Mesela domates, kakao, vanilya, havuç, canlılar keşfediliyor.
Arkadaşlar bu çok önemli.
Yeni ticaret yolları bulunuyor.
Bu plaj, plaj, plaj önemli.
Niye?
Çünkü Baharat ve İpek yolunun önemi Türk ve Müslümanlar da.
Azalmaya başlayacak.
Artık Türk ve Müslümanların bulunduğu bölgelerde o ticari pazarlar daralmaya başlıyor.
Peki başka ne oluyor, iç denizler önemini kaybediyor.
Yani Akdeniz, Karadeniz gibi ve dış denizler önemi artıyor.
Yani okyanusların önemi artmaya başlıyor.
Atlas Okyanusu burada çok önemli.
Bir diğeri burjuva sınıfı artık güçleniyor, ileride göreceğiz.
Rönesans döneminde mesken sınıfı olacak.
Zenginleşiyor.
Neden?
Burjuva sınıfı ortaçağ boyunca kapalı ticaret yapıyordu.
Papa'nın izniyle dışarıya ticaret yapabiliyordu. Haçlı seferleri ile zaten zenginleşmeye başlamışlardı ki coğrafi keşifler bunları en zengin yapan unsurlardan biridir.
Aslında burjuva sınıfının yükselişini görüyoruz.
Çünkü diğer kıtalarda bulduğu altın ve gümüş leri Avrupa'ya taşıyorlar.
Bu da önemli.
Hristiyanlık yeni bölgelere yayılacak demiştik.
Coğrafi keşiflere destek arıyor Papa.
Katolik dünyası ve Hristiyanlığın Katolik mezhebi daha çok başka kıtalara yayılıyor ve değerli madenler.
Arkadaşlar Avrupa'da ve diğer ülkelerde veya diğer kıtalarda bulunan o altın ve gümüş madenleri Avrupa'ya taşınıyor.
Bu da Osmanlı için pek de hayırlı değil.
Çünkü Osmanlı para birimi değer kaybetmeye başlıyor.
Önemli Osmanlı etkilerini olmuştur.
Bakalım bir Osmanlının gümrük gelirleri azalıyor.
Yani ticari pazarı daralmıştır ve jeopolitik önemi azalıyor.
Akdeniz'de, Karadeniz'de Marmara bölgesi şimdi ne oldu?
Adamlar okyanuslarda cirit atıyor.
Bizim vermiş olduğumuz kapitülasyonlar da Akdeniz'i yeniden canlandırma amacı taşımasına rağmen istediğimizi elde edemiyoruz.
Peki ne oluyor?
Jeopolitik önemi azalıyor.
Ta ki ileride Süveyş Kanalı açılana kadar jeopolitik önemi azalmıştır.
Bir diğeri ekonomik gelirlerimiz azalıyor.
Çünkü ipek ve baharattan eskisi gibi para gelmiyor.
Artı bir de bunun üzerine para birimimiz değer kaybetmeye başlıyor.
On yedinci, on sekizinci yüzyılda biz bunları göreceğiz.
Burada bilmemiz gereken bir şey var ki o da şu coğrafi keşiflerin nerede yapıldığı önemli, nerede başladığı önemli.
Biliyoruz.
Coğrafi keşifler Portekiz ve İspanya da başlamıştır.
Peki neden coğrafi keşifler burada başladı?
Biraz önce söylemiştik ya Atlas Okyanusu önem kazanmıştır diye.
Çünkü bunların Atlas Okyanusu'na kıyısı var.
Bunu da son bilgi olarak vermiş olayım.