Herkese merhabalar.
Kunduz'un 6'ncı sınıf sosyal bilgiler dersi.
Üçüncü ünite.
Farklı iklimler, farklı yaşamlar konusuna hepiniz hoş geldiniz.
Bugün sizlerle beraber dünya üzerinde görülen farklı iklimleri ve yaşam türlerini beraber detaylıca inceleyeceğiz.
Hemen başlayalım.
Ülkemizde olduğu gibi dünyanın farklı yerlerinde de farklı iklim özellikleri görülmektedir.
Hatırlayacaksınız, Türkiye'de üç tane iklimin görüldüğünü söylemiştik.
Karasal iklim, Akdeniz iklimi ve Karadeniz iklimi, dünya üzerinde de farklı iklim türleri görülmektedir.
Bu iklim bölgelerinde yaşayan insanların günlük yaşantıları da bu sebepten dolayı farklılık göstermektedir.
Hemen öncelikle kutup iklimi diyeceğiz ve kutup iklimiyle başlayacağız.
Kutup noktalarına yakın yerlerde görülen iklime biz kutup iklimi diyoruz.
Peki nereler buralar?
Dünyada Grönland Adası, Antarktika kıtası ve Rusya'nın kutba yakın Sibirya bölgelerinde bu iklim tipi görülür.
Bu iklim tipinin en bilinen ve en belirgin özelliği, yıl boyunca hava sıcaklığının sıfır derecenin altında yer almasıdır.
Eksi 40'lara, eksi 50'lere kadar giden soğuklar buranın karakteristik özelliğidir.
Kutup ikliminde yağışlar genellikle kar şeklinde yağmaktadır ve her taraf buzlarla kaplıdır.
Arkadaşlar bu yüzden toprak tabakası yoktur.
Toprak tabakası tamamen buzlarla kaplı olduğu için otomatikman kutup ikliminde tarım yapılamaz.
Peki bu insanlar neyle geçimlerini sağlayacaklar?
Temel geçim kaynağı olarak balık almayacaklar ve avcılık yapacaklardır.
Sevgili arkadaşlar, kutup ikliminde yaşayan insanlara genellikle Eskimo tanımı kullanılmaktadır.
Eskimo denilmektedir.
Eskimolar iglo denilen buzdan yaptıkları evlerde yaşamaktadırlar.
Ulaşım olarak buralarda hayvanların çektik.
Kızaklar kullanılmaktadır.
İnsanlar soğuktan korunmak için kalın ve kürklü kıyafet giyerler.
Arkadaşlar bunun sebebi zaten soğuktan korumaktır.
Burada şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki.
Demek ki iklim şartları insanların hayatını etkileyebiliyor.
Dünyada görülen bir diğer iklim ekvatoral iklimdir.
Ekvator daha önce sizlerle beraber kavram olarak işlemiştir.
Dünya'yı kuzey ve güney olarak bölen hayali çizgiyi di.
Ekvator zaten oradan gelmektedir.
Ekvatoral iklimde Dünya'da ekvator çizgisi ve çevresinde görülen iklimdir. Nereler?
Kongo havzası dediğimiz yer Brezilya çevreleri ve Amazon ormanları bölgesinde bu iklim Türk tipi hakimdir arkadaşlar.
Sıcaklık burada yıl boyunca yirmi derecenin üstündedir.
Yani genel anlamıyla sıcak bir iklim olduğunu söyleyebiliriz.
Bakın ama diğer bir özelliği her mevsim düzenli yağış almaktadır.
Bakın hem sıcak hem de sürekli yağış alan bir bölge.
O yüzden burada ne olur arkadaşlar sürekli bir nem durumu olmaktadır.
Bitki örtüsü bol yağış aldığından dolayı sık ormanlar dır.
Hatta Amazon bölgesindeki ormanlara yağmur ormanları denir.
O kadar sık ormanlarda ki balta girmemiş ormanlar adıyla da anılmaktadır.
Peki burada yağmur ormanları, orman varlığı çok fazla olduğundan dolayı evler genellikle tabii ki neyden yapılacaktır?
Elde ne varsa ahşap yani ahşaptan yapılacaktır.
Buralarda bu ekvatoral iklimin görüldüğü bölgelerde kakao, kahve, muz ve tropikal meyveler yetiştirilmektedir.
Tarım olarak bunları yapılabilir.
Bu insanlar genellikle şehirlerini yüksek yerlere bin ve iki bin metre civarına kurarlar.
Çünkü bunun sebebi aşırı nemden dolayı hava sıcaklığının daha fazla hissedilmesi dir.
Hatırlayacaksınız iklimi etkileyen faktörleri işlemiştir.
Yükselti her iki yüz metre yükseldiği, bizde her 200 metre yükseldiği mizde hava sıcaklığının bir derece düştüğünü biliyoruz.
Bu yüzden şehirler genellikle yükseklere kurulmuş ki insanlar daha rahat ortamlarda yaşaya bilsinler.
Dünyada görülen bir diğer iklim ise muson iklimidir arkadaşlar.
Nerede görülür?
Güneydoğu Asya dediğimiz Çin, Hindistan, Endonezya ve Bangladeş gibi ülkelerde bu iklim görülmektedir.
Bu iklim yazları aşırı yağışlı, kışları ise aşırı kurak geçer.
Burada genellikle şöyle söylüyoruz.
Altı ay boyunca yağış alır, altı ay boyunca kurak geçer ve o kadar fazla yağış alır ki bu sebepten dolayı sel ve su taşkınları meydana gelmektedir.
Bitki örtüsü olarak geniş yapraklı muson ormanlarını görüyoruz.
Çünkü yağış fazla almaktadır.
Evler ise yine orman olduğundan dolayı ahşap yollar ve sazlıklar dan yapılmaktadır. Muson iklimi görüldüğü yerlerde tarım ürünü olarak pirinç ve çay gibi suyu çok seven tarım ürünleri yetiştirilmektedir.
Dünyada görülen bir diğer iklim ise Akdeniz iklimidir.
Akdeniz iklimi bizim ülkemizde yoğun olarak yoğun bir çevrede, özellikle Akdeniz, Ege ve Marmara'nın güney kıyılarında görülür.
Ancak sadece burayla sınırlı değildir.
Bunun dışında Avustralya'nın güneybatısında, Amerika'nın batı kıyılarında Akdeniz iklimi şartları görülmektedir.
Hatırlayacaksınız, Akdeniz ikliminde yazlar sıcak ve kurak geçmekte, kışlar ise ılık ve yağışlı geçmektedir.
Bitki örtüsünü kısa boylu çalılar olan mevkiler olduğunu biliyoruz.
Akdeniz ikliminde tarım ürünü olarak turunçgiller dediğimiz portakal ve mandalina, limon gibi ürünler, zeytin, incir ve üzüm gibi tarım ürünleri yetiştirilmektedir.
Sıcaktan koruduğu için evler genellikle taştan yapılır arkadaşlar.
Çünkü yazları sıcak ve kurak geçmektedir.
İnsanlar bu sıcaklıktan korunabilmek için de ince kıyafet girmektedirler.
Gelelim dünyada görülen son iklim türü müze.
Çöl iklimi.
Arabistan yarımadası dediğimiz Suudi Arabistan bölgesi.
Afrika'nın kuzeyi, yani Cezayir, Fas, Tunus bölgeleri.
Avustralya ve Asya'nın iç kesimlerinde bu iklim tipi hakimdir.
Çöl ikliminde yağış yok denecek kadar azdır.
Çok nadir yağış görülür ancak neredeyse yok denecek kadar azdır.
Çöl iklimine baktığımız zaman gündüzlerin aşırı sıcak olduğunu, 50 derecelere kadar çıktığını, gecelerin ise eksi 20 derecelere kadar soğuduğunu görüyoruz.
Yani sıcaklık farkı, günlük sıcaklık farkı çok fazladır.
Bitki örtüsü kuraklığa dayanıklı kap süsler.
Vücudunda bünyesinde su biriktirilen kap Türklerdir.
Ulaşım için genellikle elde mevcut olan develer kullanılmaktadır.
İnsanlar sürekli kum fırtınaları olduğundan dolayı uzun elbiseler, bacaklarını dahi kapatacak uzun elbiseler ve açık renkli elbiseler gitmektedirler.
Çöl ikliminde evler genellikle çöl bölgelerinde çadır şeklindedir.
Şehir olan yerlerde de soğuktan soğuk olduğu için, ısıyı içeri almadığı için kerpiçten yapılmaktadır.
Kunduz'un 6'ncı sınıf sosyal bilgiler dersi.
Üçüncü ünite.
Farklı iklimler, farklı yaşamlar konusuna hepiniz hoş geldiniz.
Bugün sizlerle beraber dünya üzerinde görülen farklı iklimleri ve yaşam türlerini beraber detaylıca inceleyeceğiz.
Hemen başlayalım.
Ülkemizde olduğu gibi dünyanın farklı yerlerinde de farklı iklim özellikleri görülmektedir.
Hatırlayacaksınız, Türkiye'de üç tane iklimin görüldüğünü söylemiştik.
Karasal iklim, Akdeniz iklimi ve Karadeniz iklimi, dünya üzerinde de farklı iklim türleri görülmektedir.
Bu iklim bölgelerinde yaşayan insanların günlük yaşantıları da bu sebepten dolayı farklılık göstermektedir.
Hemen öncelikle kutup iklimi diyeceğiz ve kutup iklimiyle başlayacağız.
Kutup noktalarına yakın yerlerde görülen iklime biz kutup iklimi diyoruz.
Peki nereler buralar?
Dünyada Grönland Adası, Antarktika kıtası ve Rusya'nın kutba yakın Sibirya bölgelerinde bu iklim tipi görülür.
Bu iklim tipinin en bilinen ve en belirgin özelliği, yıl boyunca hava sıcaklığının sıfır derecenin altında yer almasıdır.
Eksi 40'lara, eksi 50'lere kadar giden soğuklar buranın karakteristik özelliğidir.
Kutup ikliminde yağışlar genellikle kar şeklinde yağmaktadır ve her taraf buzlarla kaplıdır.
Arkadaşlar bu yüzden toprak tabakası yoktur.
Toprak tabakası tamamen buzlarla kaplı olduğu için otomatikman kutup ikliminde tarım yapılamaz.
Peki bu insanlar neyle geçimlerini sağlayacaklar?
Temel geçim kaynağı olarak balık almayacaklar ve avcılık yapacaklardır.
Sevgili arkadaşlar, kutup ikliminde yaşayan insanlara genellikle Eskimo tanımı kullanılmaktadır.
Eskimo denilmektedir.
Eskimolar iglo denilen buzdan yaptıkları evlerde yaşamaktadırlar.
Ulaşım olarak buralarda hayvanların çektik.
Kızaklar kullanılmaktadır.
İnsanlar soğuktan korunmak için kalın ve kürklü kıyafet giyerler.
Arkadaşlar bunun sebebi zaten soğuktan korumaktır.
Burada şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki.
Demek ki iklim şartları insanların hayatını etkileyebiliyor.
Dünyada görülen bir diğer iklim ekvatoral iklimdir.
Ekvator daha önce sizlerle beraber kavram olarak işlemiştir.
Dünya'yı kuzey ve güney olarak bölen hayali çizgiyi di.
Ekvator zaten oradan gelmektedir.
Ekvatoral iklimde Dünya'da ekvator çizgisi ve çevresinde görülen iklimdir. Nereler?
Kongo havzası dediğimiz yer Brezilya çevreleri ve Amazon ormanları bölgesinde bu iklim Türk tipi hakimdir arkadaşlar.
Sıcaklık burada yıl boyunca yirmi derecenin üstündedir.
Yani genel anlamıyla sıcak bir iklim olduğunu söyleyebiliriz.
Bakın ama diğer bir özelliği her mevsim düzenli yağış almaktadır.
Bakın hem sıcak hem de sürekli yağış alan bir bölge.
O yüzden burada ne olur arkadaşlar sürekli bir nem durumu olmaktadır.
Bitki örtüsü bol yağış aldığından dolayı sık ormanlar dır.
Hatta Amazon bölgesindeki ormanlara yağmur ormanları denir.
O kadar sık ormanlarda ki balta girmemiş ormanlar adıyla da anılmaktadır.
Peki burada yağmur ormanları, orman varlığı çok fazla olduğundan dolayı evler genellikle tabii ki neyden yapılacaktır?
Elde ne varsa ahşap yani ahşaptan yapılacaktır.
Buralarda bu ekvatoral iklimin görüldüğü bölgelerde kakao, kahve, muz ve tropikal meyveler yetiştirilmektedir.
Tarım olarak bunları yapılabilir.
Bu insanlar genellikle şehirlerini yüksek yerlere bin ve iki bin metre civarına kurarlar.
Çünkü bunun sebebi aşırı nemden dolayı hava sıcaklığının daha fazla hissedilmesi dir.
Hatırlayacaksınız iklimi etkileyen faktörleri işlemiştir.
Yükselti her iki yüz metre yükseldiği, bizde her 200 metre yükseldiği mizde hava sıcaklığının bir derece düştüğünü biliyoruz.
Bu yüzden şehirler genellikle yükseklere kurulmuş ki insanlar daha rahat ortamlarda yaşaya bilsinler.
Dünyada görülen bir diğer iklim ise muson iklimidir arkadaşlar.
Nerede görülür?
Güneydoğu Asya dediğimiz Çin, Hindistan, Endonezya ve Bangladeş gibi ülkelerde bu iklim görülmektedir.
Bu iklim yazları aşırı yağışlı, kışları ise aşırı kurak geçer.
Burada genellikle şöyle söylüyoruz.
Altı ay boyunca yağış alır, altı ay boyunca kurak geçer ve o kadar fazla yağış alır ki bu sebepten dolayı sel ve su taşkınları meydana gelmektedir.
Bitki örtüsü olarak geniş yapraklı muson ormanlarını görüyoruz.
Çünkü yağış fazla almaktadır.
Evler ise yine orman olduğundan dolayı ahşap yollar ve sazlıklar dan yapılmaktadır. Muson iklimi görüldüğü yerlerde tarım ürünü olarak pirinç ve çay gibi suyu çok seven tarım ürünleri yetiştirilmektedir.
Dünyada görülen bir diğer iklim ise Akdeniz iklimidir.
Akdeniz iklimi bizim ülkemizde yoğun olarak yoğun bir çevrede, özellikle Akdeniz, Ege ve Marmara'nın güney kıyılarında görülür.
Ancak sadece burayla sınırlı değildir.
Bunun dışında Avustralya'nın güneybatısında, Amerika'nın batı kıyılarında Akdeniz iklimi şartları görülmektedir.
Hatırlayacaksınız, Akdeniz ikliminde yazlar sıcak ve kurak geçmekte, kışlar ise ılık ve yağışlı geçmektedir.
Bitki örtüsünü kısa boylu çalılar olan mevkiler olduğunu biliyoruz.
Akdeniz ikliminde tarım ürünü olarak turunçgiller dediğimiz portakal ve mandalina, limon gibi ürünler, zeytin, incir ve üzüm gibi tarım ürünleri yetiştirilmektedir.
Sıcaktan koruduğu için evler genellikle taştan yapılır arkadaşlar.
Çünkü yazları sıcak ve kurak geçmektedir.
İnsanlar bu sıcaklıktan korunabilmek için de ince kıyafet girmektedirler.
Gelelim dünyada görülen son iklim türü müze.
Çöl iklimi.
Arabistan yarımadası dediğimiz Suudi Arabistan bölgesi.
Afrika'nın kuzeyi, yani Cezayir, Fas, Tunus bölgeleri.
Avustralya ve Asya'nın iç kesimlerinde bu iklim tipi hakimdir.
Çöl ikliminde yağış yok denecek kadar azdır.
Çok nadir yağış görülür ancak neredeyse yok denecek kadar azdır.
Çöl iklimine baktığımız zaman gündüzlerin aşırı sıcak olduğunu, 50 derecelere kadar çıktığını, gecelerin ise eksi 20 derecelere kadar soğuduğunu görüyoruz.
Yani sıcaklık farkı, günlük sıcaklık farkı çok fazladır.
Bitki örtüsü kuraklığa dayanıklı kap süsler.
Vücudunda bünyesinde su biriktirilen kap Türklerdir.
Ulaşım için genellikle elde mevcut olan develer kullanılmaktadır.
İnsanlar sürekli kum fırtınaları olduğundan dolayı uzun elbiseler, bacaklarını dahi kapatacak uzun elbiseler ve açık renkli elbiseler gitmektedirler.
Çöl ikliminde evler genellikle çöl bölgelerinde çadır şeklindedir.
Şehir olan yerlerde de soğuktan soğuk olduğu için, ısıyı içeri almadığı için kerpiçten yapılmaktadır.
