Herkese merhabalar.
Kunduz'un 6'ncı sınıf. Sosyal bilgiler dersi 3'üncü ünite ülkemizin beşeri coğrafyası dersine hepiniz hoş geldiniz.
Bugün sizlerle. Beraber nüfusun dağılımını. Etkileyen doğal ve beşeri faktörleri ve ekonomik faaliyetleri detaylı bir şekilde işleyeceğiz. Hemen başlayalım.
İnsanların tarım, turizm. Sanayi, ticaret. Yerleşme ve nüfus gibi. Faaliyetleri ile. Çevrede yaptığı. Değişimi inceleyen. Bilim dalına beşeri coğrafya. Denilmektedir. Beşeri Arapçada beşer insan demektir.
İnsanla alakalı coğrafya türüne. Biz beşeri coğrafya. Diyoruz.
Nüfus dediğimiz şey ise sınırları belli bir alanda yaşayan insan sayısıdır.
Bir sınır var.
Bu sınırın içinde kaç kişi yaşıyorsa biz bu kavrama nüfus diyoruz.
Arkadaşlar ülkemizin nüfus dağılımı. Haritasını incelediğimizde. Şunu çok rahat bir şekilde görebiliyoruz.
Nüfusumuz eşit dağılmıyor.
İstanbul bölgesine, Marmara çevresine baktığımızda çok kalabalık yoğun bir nüfus görüyoruz.
Yine Ankara. Antalya, Bursa çevreleri yoğun. Nüfuslu yerler.
Ancak doğuya gittiğimizde nüfusun çok az olduğunu, iç bölgelere baktığımızda nüfusun az olduğunu görebiliriz.
Bu da zaten bizlere nüfusun eşit dağılım aldığını gösteriyor.
Bazı yerler yoğun nüfuslu iken bazı yerlerde nüfus seyrek dir.
Mesela sanayi, ticaret, turizm, ulaşım ve madencilik. Faaliyetlerinin. Yoğun olduğu yerde nüfus nasıldır fazladır.
Çünkü buralarda ne vardır?
Arkadaşlar iş imkanları çok yaygındır.
Örnek verecek olursak İstanbul, İzmir, Kocaeli, Bursa ve. Kayseri gibi. Şehirler burada sayılan faaliyetlerin yoğun olmasından dolayı nüfusun fazla olduğu yerlerdir.
Nüfusun dağılışı da peki ne. Etkiliyor diye. Soracak olursak doğal ve beşeri. Faktörler etkilemektedir. Doğal faktörler kendiliğinden bizim müdahale edemediğimiz faktörlerdir. Mesela iklim. Bitki örtüsü, yer şekilleri ve su kaynakları insanın müdahalesi olmadığı için ve en az olduğu için doğal faktörler olarak kabul edilmektedir.
Yine nüfusun dağılışı nı etkileyen insanla alakalı insanın. Değiştirebileceği faktörlere. De beşeri faktörler diyoruz.
Bunlar da tarım, ticaret, turizm, ulaşım, madencilik, sanayi. Ve hizmet sektörleri. Olarak karşımıza çıkmaktadır.
Şimdi bu faktörlerin detaylarına bakacak olursak öncelikle iklim diyelim.
İklimin ılıman yani yaşanabilir şartlarda olduğu yerlerde nüfus fazladır.
İklimin ılıman olması ne demek?
Ne çok soğuk, ne çok sıcak.
Yani yaşanabilir.
Asgari şartlarda olmasına biz ılıman diyoruz, iklim şartlarının sert olduğu, zor geçtiği yerlerde ise nüfusta bikini olacaktır, seyrek olacaktır.
Buna bir örnek verecek olursak, Antalya ve Mersin çevresi özellikle ılıman şartların, yaşanabilir şartların bulunduğu yerdir.
Bu yüzden nüfus fazladır.
Ancak daha doğuya gittiğimiz zaman iklim şartlarının sert geçtiği soğuk olan Kars ve Ardahan çevresinde bu sebepten dolayı nüfus azdır.
Bir diğer doğal faktör olan yeryüzü şekillerine bakacak olursak dağlık ve engebeli yerlerde nüfus az olacaktır.
Çünkü buralara ulaşım az olacaktır, insanların buralara ulaşması sıkıntı olacaktır.
Yerleşim yerlerinin sade olduğu yerlerde ise nüfus fazladır.
Örnek verecek olursak.
Eğer Çatalca, Kocaeli Yarımadası. Çevresinde yani Marmara. Bölgesi'nde bulunan Kocaeli düz bir alandır.
Eski şehir düz bir alandır.
Bu sebepten dolayı nüfusu fazladır.
Ancak dağların zirve yaptığı Hakkari ve Şırnak çevresinde nüfus azdır.
Su kaynaklarına baktığımızda insanın biliyorsunuz ki. En önemli besin kaynaklanan bir tanesi. Sudur.
Olmazsa olmaz illerimizden bir tanesidir.
Yetersiz olduğu yere yerleşmeyi bu yüzden nüfus seyrek dir.
Arkadaşlar Tuz Gölü ve. Çevresini buna örnek verebiliriz. Tuz Gölü ve çevresi kuraklık boyutundan dolayı su. Kaynaklarının yetersizliğinden dolayı da yerleşmeye. Uygun alanlardan. Değildir. Bitki örtüsüne bakacak olursak.
Bitki örtüsünün hiç olmadığı yerlerde hayvancılık ya da. Başka faaliyetler. Yapılamayacağı. İçin. Ya da ormanların çok sık ve gür olduğu yerlerde yerleşme yapılamayacağı için buralar yerleşmeye uygun değildir.
Buraların nüfusu azdır. Mesela örnek verecek. Olursak Doğu Karadeniz'in kırsal. Kesimlerini buraya örnek olarak verebiliriz iç iç. Bölgelerini.
Çünkü ormanlar o kadar sıktır ki, o kadar küfürdür ki buralara. Yerleşmenin mümkün. Değildir.
Bu sebepten dolayı buralarda nüfus seyrek dir.
Toprağın verimli olması da yine nüfusun. Dağılışı etkileyen faktörlerden bir tanesidir. Ne kadar verimli toprak varsa o kadar nüfus fazladır.
Buraya örnek olarak alüvyal odalarımızın bulunduğu Çukurova, Bafra Ovası, Çarşamba Ovası'nı verebiliriz.
Buralarda nüfus fazladır.
Ülkemizin ekonomik faaliyetlerine bakacak olursak burada insanla. Alakalı beşeri faktörleri. Görüyoruz.
Mesela tarım bunlardan bir tanesidir.
Dikkat edersek, toprak dersek eğer doğal faktör ama tarım dersek. İşin içine insan girdiği için beşeri faktör. Olarak karşımıza çıkar. Bir ekonomik faaliyettir.
Peki nedir?
İnsanların toprağı işleyip ekip içmesi işine?
Biz tarım diyoruz.
Nerelerde yaygındır?
İklimin ılık olduğu, ılıman olduğu, yer şekillerinin sade olduğu ve su kaynaklarında bol olduğu yerlerde tarım gelişmiştir.
Buna örnek verecek olursak. Ülkemizin en verimli. Ovası olarak görünen Çukurova, yine Yeşilırmak havzasının bitiminde yer alan Çarşamba Ovası.
Yine baktığımızda Ege Bölgesinin önemli ovalarından Büyük Menderes Ovası, tarım alanlarının da tarım noktasında önemli yerlerdir. Ticaret diyeceğiz. Yer şekillerinin sade ve ulaşımın uygun olduğu yerlerde ticaret gelişmiştir.
Çünkü ulaşım şartlarının. Ticarete çok büyük etkisi. Vardır.
Ticaret yapmak. İsteyen birisinin. Ulaşımla alakalı sıkıntısının olmaması gerekir. Buralarda İzmir, Kocaeli, İstanbul ve Gaziantep örnek olarak verebiliriz. Turizmin ne olduğunu biliyoruz.
Turizm özellikle gezmek, görmek. Amacıyla turistlerin gelmesi işidir. Turizmin yoğun olduğu yerlerde de nüfusun fazla olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Özellikle Antalya, Muğla ve İzmir çevreleri buna örnektir.
Antalya çevresinde kışın gittiğinizde nüfusunun 1.
1 milyon bir buçuk. Milyon civarında olduğunu. Görebilirsiniz. Ancak yazın. Gittiğinizde. Dışarıdan aldığı turizm. Potansiyeli sebebiyle nüfusun. Yaklaşık 5 6 milyon. Civarına çıktığını söyleyebiliriz. Madencilik, yeraltı kaynaklarına bağlı olarak yapılan bir ekonomik faaliyettir.
Yeraltı kaynağının bol olduğu yerlerde madencilik. Faaliyeti. Yapılmaktadır.
Madencilik de iş imkanı sağladığı için bu bölgeler nüfus olarak fazla nüfuslu bölgelerdir.
Örneğin Zonguldak'ta baktığımızda taşkömürü çıkmasından. Çıkması sebebiyle. Zonguldak yoğun nüfuslu bir. Bölgedir. Zonguldak'ta taşkömürü çıkmadan önce küçük bir kasa bağlıydı ama Zonguldak taşkömürü nden sonra. Büyük bir şehir haline geldi. Yine Batman da. Aynı şekilde benzer bir hikayeye. Sahip.
Petrol çıkmadan önce Batman'da küçük bir şehir havasında iken petrolden sonra büyük. Nüfuslu bir yer haline gelmiştir. Ulaşım diyeceğiz.
Yer şekillerinin sade ve düz olduğu yerlerde ulaşım gelişmektedir. Ulaşımın geliştiği yerlerde ise nüfus fazladır. Özellikle bazı kavşak noktaları vardır ki buralar yine ulaşımdan dolayı yoğun nüfus budur.
Özellikle baktığımızda. Kara ticareti, deniz ticareti, hava ticareti, demir ticaretini, demiryolu ticaretinin. Yoğun olduğu İstanbul, Afyonkarahisar ve Kırıkkale ulaşım. Faktörlerinden. Dolayı yoğun nüfuslu dur diyoruz.
Kunduz'un 6'ncı sınıf. Sosyal bilgiler dersi 3'üncü ünite ülkemizin beşeri coğrafyası dersine hepiniz hoş geldiniz.
Bugün sizlerle. Beraber nüfusun dağılımını. Etkileyen doğal ve beşeri faktörleri ve ekonomik faaliyetleri detaylı bir şekilde işleyeceğiz. Hemen başlayalım.
İnsanların tarım, turizm. Sanayi, ticaret. Yerleşme ve nüfus gibi. Faaliyetleri ile. Çevrede yaptığı. Değişimi inceleyen. Bilim dalına beşeri coğrafya. Denilmektedir. Beşeri Arapçada beşer insan demektir.
İnsanla alakalı coğrafya türüne. Biz beşeri coğrafya. Diyoruz.
Nüfus dediğimiz şey ise sınırları belli bir alanda yaşayan insan sayısıdır.
Bir sınır var.
Bu sınırın içinde kaç kişi yaşıyorsa biz bu kavrama nüfus diyoruz.
Arkadaşlar ülkemizin nüfus dağılımı. Haritasını incelediğimizde. Şunu çok rahat bir şekilde görebiliyoruz.
Nüfusumuz eşit dağılmıyor.
İstanbul bölgesine, Marmara çevresine baktığımızda çok kalabalık yoğun bir nüfus görüyoruz.
Yine Ankara. Antalya, Bursa çevreleri yoğun. Nüfuslu yerler.
Ancak doğuya gittiğimizde nüfusun çok az olduğunu, iç bölgelere baktığımızda nüfusun az olduğunu görebiliriz.
Bu da zaten bizlere nüfusun eşit dağılım aldığını gösteriyor.
Bazı yerler yoğun nüfuslu iken bazı yerlerde nüfus seyrek dir.
Mesela sanayi, ticaret, turizm, ulaşım ve madencilik. Faaliyetlerinin. Yoğun olduğu yerde nüfus nasıldır fazladır.
Çünkü buralarda ne vardır?
Arkadaşlar iş imkanları çok yaygındır.
Örnek verecek olursak İstanbul, İzmir, Kocaeli, Bursa ve. Kayseri gibi. Şehirler burada sayılan faaliyetlerin yoğun olmasından dolayı nüfusun fazla olduğu yerlerdir.
Nüfusun dağılışı da peki ne. Etkiliyor diye. Soracak olursak doğal ve beşeri. Faktörler etkilemektedir. Doğal faktörler kendiliğinden bizim müdahale edemediğimiz faktörlerdir. Mesela iklim. Bitki örtüsü, yer şekilleri ve su kaynakları insanın müdahalesi olmadığı için ve en az olduğu için doğal faktörler olarak kabul edilmektedir.
Yine nüfusun dağılışı nı etkileyen insanla alakalı insanın. Değiştirebileceği faktörlere. De beşeri faktörler diyoruz.
Bunlar da tarım, ticaret, turizm, ulaşım, madencilik, sanayi. Ve hizmet sektörleri. Olarak karşımıza çıkmaktadır.
Şimdi bu faktörlerin detaylarına bakacak olursak öncelikle iklim diyelim.
İklimin ılıman yani yaşanabilir şartlarda olduğu yerlerde nüfus fazladır.
İklimin ılıman olması ne demek?
Ne çok soğuk, ne çok sıcak.
Yani yaşanabilir.
Asgari şartlarda olmasına biz ılıman diyoruz, iklim şartlarının sert olduğu, zor geçtiği yerlerde ise nüfusta bikini olacaktır, seyrek olacaktır.
Buna bir örnek verecek olursak, Antalya ve Mersin çevresi özellikle ılıman şartların, yaşanabilir şartların bulunduğu yerdir.
Bu yüzden nüfus fazladır.
Ancak daha doğuya gittiğimiz zaman iklim şartlarının sert geçtiği soğuk olan Kars ve Ardahan çevresinde bu sebepten dolayı nüfus azdır.
Bir diğer doğal faktör olan yeryüzü şekillerine bakacak olursak dağlık ve engebeli yerlerde nüfus az olacaktır.
Çünkü buralara ulaşım az olacaktır, insanların buralara ulaşması sıkıntı olacaktır.
Yerleşim yerlerinin sade olduğu yerlerde ise nüfus fazladır.
Örnek verecek olursak.
Eğer Çatalca, Kocaeli Yarımadası. Çevresinde yani Marmara. Bölgesi'nde bulunan Kocaeli düz bir alandır.
Eski şehir düz bir alandır.
Bu sebepten dolayı nüfusu fazladır.
Ancak dağların zirve yaptığı Hakkari ve Şırnak çevresinde nüfus azdır.
Su kaynaklarına baktığımızda insanın biliyorsunuz ki. En önemli besin kaynaklanan bir tanesi. Sudur.
Olmazsa olmaz illerimizden bir tanesidir.
Yetersiz olduğu yere yerleşmeyi bu yüzden nüfus seyrek dir.
Arkadaşlar Tuz Gölü ve. Çevresini buna örnek verebiliriz. Tuz Gölü ve çevresi kuraklık boyutundan dolayı su. Kaynaklarının yetersizliğinden dolayı da yerleşmeye. Uygun alanlardan. Değildir. Bitki örtüsüne bakacak olursak.
Bitki örtüsünün hiç olmadığı yerlerde hayvancılık ya da. Başka faaliyetler. Yapılamayacağı. İçin. Ya da ormanların çok sık ve gür olduğu yerlerde yerleşme yapılamayacağı için buralar yerleşmeye uygun değildir.
Buraların nüfusu azdır. Mesela örnek verecek. Olursak Doğu Karadeniz'in kırsal. Kesimlerini buraya örnek olarak verebiliriz iç iç. Bölgelerini.
Çünkü ormanlar o kadar sıktır ki, o kadar küfürdür ki buralara. Yerleşmenin mümkün. Değildir.
Bu sebepten dolayı buralarda nüfus seyrek dir.
Toprağın verimli olması da yine nüfusun. Dağılışı etkileyen faktörlerden bir tanesidir. Ne kadar verimli toprak varsa o kadar nüfus fazladır.
Buraya örnek olarak alüvyal odalarımızın bulunduğu Çukurova, Bafra Ovası, Çarşamba Ovası'nı verebiliriz.
Buralarda nüfus fazladır.
Ülkemizin ekonomik faaliyetlerine bakacak olursak burada insanla. Alakalı beşeri faktörleri. Görüyoruz.
Mesela tarım bunlardan bir tanesidir.
Dikkat edersek, toprak dersek eğer doğal faktör ama tarım dersek. İşin içine insan girdiği için beşeri faktör. Olarak karşımıza çıkar. Bir ekonomik faaliyettir.
Peki nedir?
İnsanların toprağı işleyip ekip içmesi işine?
Biz tarım diyoruz.
Nerelerde yaygındır?
İklimin ılık olduğu, ılıman olduğu, yer şekillerinin sade olduğu ve su kaynaklarında bol olduğu yerlerde tarım gelişmiştir.
Buna örnek verecek olursak. Ülkemizin en verimli. Ovası olarak görünen Çukurova, yine Yeşilırmak havzasının bitiminde yer alan Çarşamba Ovası.
Yine baktığımızda Ege Bölgesinin önemli ovalarından Büyük Menderes Ovası, tarım alanlarının da tarım noktasında önemli yerlerdir. Ticaret diyeceğiz. Yer şekillerinin sade ve ulaşımın uygun olduğu yerlerde ticaret gelişmiştir.
Çünkü ulaşım şartlarının. Ticarete çok büyük etkisi. Vardır.
Ticaret yapmak. İsteyen birisinin. Ulaşımla alakalı sıkıntısının olmaması gerekir. Buralarda İzmir, Kocaeli, İstanbul ve Gaziantep örnek olarak verebiliriz. Turizmin ne olduğunu biliyoruz.
Turizm özellikle gezmek, görmek. Amacıyla turistlerin gelmesi işidir. Turizmin yoğun olduğu yerlerde de nüfusun fazla olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Özellikle Antalya, Muğla ve İzmir çevreleri buna örnektir.
Antalya çevresinde kışın gittiğinizde nüfusunun 1.
1 milyon bir buçuk. Milyon civarında olduğunu. Görebilirsiniz. Ancak yazın. Gittiğinizde. Dışarıdan aldığı turizm. Potansiyeli sebebiyle nüfusun. Yaklaşık 5 6 milyon. Civarına çıktığını söyleyebiliriz. Madencilik, yeraltı kaynaklarına bağlı olarak yapılan bir ekonomik faaliyettir.
Yeraltı kaynağının bol olduğu yerlerde madencilik. Faaliyeti. Yapılmaktadır.
Madencilik de iş imkanı sağladığı için bu bölgeler nüfus olarak fazla nüfuslu bölgelerdir.
Örneğin Zonguldak'ta baktığımızda taşkömürü çıkmasından. Çıkması sebebiyle. Zonguldak yoğun nüfuslu bir. Bölgedir. Zonguldak'ta taşkömürü çıkmadan önce küçük bir kasa bağlıydı ama Zonguldak taşkömürü nden sonra. Büyük bir şehir haline geldi. Yine Batman da. Aynı şekilde benzer bir hikayeye. Sahip.
Petrol çıkmadan önce Batman'da küçük bir şehir havasında iken petrolden sonra büyük. Nüfuslu bir yer haline gelmiştir. Ulaşım diyeceğiz.
Yer şekillerinin sade ve düz olduğu yerlerde ulaşım gelişmektedir. Ulaşımın geliştiği yerlerde ise nüfus fazladır. Özellikle bazı kavşak noktaları vardır ki buralar yine ulaşımdan dolayı yoğun nüfus budur.
Özellikle baktığımızda. Kara ticareti, deniz ticareti, hava ticareti, demir ticaretini, demiryolu ticaretinin. Yoğun olduğu İstanbul, Afyonkarahisar ve Kırıkkale ulaşım. Faktörlerinden. Dolayı yoğun nüfuslu dur diyoruz.
