Herkese Merhabalar.
Kunduz'un 6'ncı sınıf Sosyal Bilgiler dersi.
Altıncı Ünite Demokratik Devlet ve Organları dersine hepiniz hoş geldiniz.
Bugün sizlerle beraber demokratik devletlerde yürütme organlarına beraber detaylıca bakacağız.
Hemen başlayalım.
Demokratik ülkelerde ülkeyi yönetenler, devlet içinde işlerin düzenli yürütülebilmesi için çeşitli görev ve sorumlulukları üç ana güce ayırmıştır.
Arkadaşlar şimdi devlet işlerini eğer üç ana güce ayırma atsak zaten bir kargaşa ortaya çıkardı.
Demokrasi aslında bu işlerini yapmış paylaşmıştır.
Bu güçlere biz yasama, yürütme ve yargı diyoruz.
Aklınıza üç Y olarak getirebilirsiniz sevgili arkadaşlar.
Üç üye devletin düzenli bir şekilde yürütülebilmesi için üç ana gücü temsil etmektedir Yasama, yürütme ve yargı.
Öncelikle yasama diyeceğiz.
Nedir bu yasama?
Devletin yasa çıkartma, yani kanun yapma, kanunları değiştirme ve ya da yürürlükten kaldırma yetkisine.
Biz yasama diyoruz.
Arkadaşlar.
Bu yetkiyi kime verdiğimiz çok önemli.
Çünkü kanunlar devletin yürüttüğü yürütüldü, yönetildiği en önemli kurallardır.
Bu yüzden buna dikkat edelim.
Yasama yetkisi Anayasamızın 7'nci maddesine göre kime verilmiştir?
Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne verilmiştir.
Hatta Anayasamızın yedinci maddesi şöyle der Arkadaşlar.
Yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisinde dir ve bu yetki devredilemez demiştir.
Bakın bizim ülkemizde kanunları yapan organ neredeymiş?
Türkiye Büyük Millet Meclisi.
Tbmm üyelerini kim seçer arkadaşlar daha önceki dersimi de öğrenmiştik.
Biz seçiyoruz halk seçiyor.
Mecliste 600 tane milletvekili var.
Her ilin nüfusuna göre milletvekilleri bölünmüştür.
Ya şöyle anlatalım.
İstanbul'daki milletvekilleri sadece İstanbul değil tüm Türkiye'yi temsil eder.
Yani mecliste bulunan her milletvekili Türk milletinin tamamını temsil etmektedir.
Ve TBMM üyelerini belirlemek için olan genel seçim dediğimiz olay seçimler 5 yılda bir yapılmaktadır. Şimdi gelelim Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin görev ve yetkileri nelerdir buna bir bakalım.
Türkiye Büyük Millet Meclisi biraz önce öğrendiğimiz gibi kanunları koyar, değiştirir ya da kaldırır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi hapishanede bulunan kişilere genel ya da özel af ilan etme yetkisine sahiptir.
Para basılacak sa bu işi yine Türkiye Büyük Millet Meclisi karar verir.
Savaşa girilecek ise yine bu işe karar verme yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde dir.
Yine TBMM bütçe görüşmelerini yapar ve bütçeyi kabul eder.
Yasama yetkisi ülkemizde.
Unutmayalım, tekrar hatırlatalım.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin elindedir.
Geçelim bir diğer gücümüze.
Yürütme nedir?
Bu yürütme?
Meclis'in yaptığı yasaları uygulama işidir.
Diğer bir ifadeyle kanunlara göre ülkenin yönetilmesi dir arkadaşlar.
Kısaca biz yürütme görevi dediğimiz zaman aklımıza devletin yönetilmesi gelecek.
Peki yürütme yetkisi hangi organın elinde?
Yürütme yetkisini kullanan kişi Cumhurbaşkanıdır.
Cumhurbaşkanı'nın görev ve yetkilerine bakalım.
Cumhurbaşkanı dediğimiz zaman devletin başı olduğunu biliyoruz.
Yani devletin ilk adamıdır, birinci adamıdır.
Cumhurbaşkanı, milletler, milletlerarası anlaşmaları onaylar ve yayınlar.
Başka bir devletle yanlış yaptığımız bir anlaşmayı onaylama olayı Cumhurbaşkanlığı'nda dır ve yayınlama da yine Cumhurbaşkanıdır.
Cumhurbaşkanı yardımcılarını seçer.
Bakanları seçer.
Arkadaşlar Cumhurbaşkanı ya da beğenmediği bir bakan ya da cumhurbaşkanı yardımcısı varsa yine görevine son verme işi Cumhurbaşkanı dadır.
Cumhurbaşkanının bir diğer görevi ise Türkiye Büyük Millet Meclisi adına bir savaş olduğu zaman Türk Silahlı Kuvvetlerinin baş komutanlığını temsil etmesidir.
Cumhurbaşkanı savaş zamanında baş komutanı ünvanını alır.
Geçelim.
Devleti yönetirken üçüncü ana gücümüze.
Yargı gücü arkadaşlar, toplumda ortaya çıkan hukuka aykırılıkları belirleme, uyuşmazlıkları çözme ve yasalara uymayanları cezalandırma işine biz yargı yetkisi diyoruz. Yargı dediğimiz zaman aklınıza mahkemeleri getirebilirsiniz.
Zaten yargı yetkisi ülkemizde bağımsız ve tarafsız mahkemelerce yürütülmektedir.
Bakın dikkat edin sadece mahkeme demiyoruz.
Bağımsız ve tarafsız mahkemeler çünkü hiç kimseden emir almazlar.
Ülkemizde yüksek mahkemeler vardır.
Arkadaşlar hangileridir onlar?
Anayasa Mahkemesi bir kanunun anayasaya uygun olup olmadığını denetler.
Danıştay ve Yargıtay ülkemizdeki yüksek mahkemeler arasında yer almaktadır.
Gelelim burada öğreneceğimiz bir diğer kavram olan kuvvetler ayrılığı kavramı.
Biraz önce aslında üç tane kuvveti gördük.
Bir tanesi yasama.
Bir tanesi yürütme.
Bir tanesi de yargı.
Bakalım bu kavram neymiş?
Devletin gücünün ve görevlerinin yasama, yürütme ve yargı organları arasında dağ olmasıdır.
Biz buna güçler ayrılığı da diyoruz.
Eğer yasama, yürütme, yargı tek elde toplan saydığı bir kurum ya da kişi de toptan saydı.
Kuvvetler birliği diyoruz ama bakın üç ayrı kurumun elindeyse ne diye olmuşuz?
Kuvvetler ayrılığı ya da güçler ayrılığı diyoruz.
Yasama, yürütme ve yargı güçlerinin birbirlerinin görev alanlarına müdahale etmeden ayrı ayrı çalışmasıdır.
Kuvvetler ayrılığı.
Demokratik devletlerde olan şey zaten budur.
Olması gereken budur.
Arkadaşlar son olarak isterseniz bu yetkiler ülkemizde kim tarafından kullanılıyordu.
Bunları beraber dolduralım ve dersimizi bitirelim.
Yasama kanun yapma, yasa çıkartma işiydi.
Ülkemizde bu yetki Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin elindedir.
Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanı tarafından kullanılmaktadır.
Yürütme dediğimiz zaman devleti yönetme kavramı aklımıza gelecek ve yargı yetkisi de ülkemizde mahkemeler gelince yapılır.
Üç farklı güç üç farklı kurumun elindedir.
Biz buna kuvvetler ayrılığı diyoruz.
Kunduz'un 6'ncı sınıf Sosyal Bilgiler dersi.
Altıncı Ünite Demokratik Devlet ve Organları dersine hepiniz hoş geldiniz.
Bugün sizlerle beraber demokratik devletlerde yürütme organlarına beraber detaylıca bakacağız.
Hemen başlayalım.
Demokratik ülkelerde ülkeyi yönetenler, devlet içinde işlerin düzenli yürütülebilmesi için çeşitli görev ve sorumlulukları üç ana güce ayırmıştır.
Arkadaşlar şimdi devlet işlerini eğer üç ana güce ayırma atsak zaten bir kargaşa ortaya çıkardı.
Demokrasi aslında bu işlerini yapmış paylaşmıştır.
Bu güçlere biz yasama, yürütme ve yargı diyoruz.
Aklınıza üç Y olarak getirebilirsiniz sevgili arkadaşlar.
Üç üye devletin düzenli bir şekilde yürütülebilmesi için üç ana gücü temsil etmektedir Yasama, yürütme ve yargı.
Öncelikle yasama diyeceğiz.
Nedir bu yasama?
Devletin yasa çıkartma, yani kanun yapma, kanunları değiştirme ve ya da yürürlükten kaldırma yetkisine.
Biz yasama diyoruz.
Arkadaşlar.
Bu yetkiyi kime verdiğimiz çok önemli.
Çünkü kanunlar devletin yürüttüğü yürütüldü, yönetildiği en önemli kurallardır.
Bu yüzden buna dikkat edelim.
Yasama yetkisi Anayasamızın 7'nci maddesine göre kime verilmiştir?
Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne verilmiştir.
Hatta Anayasamızın yedinci maddesi şöyle der Arkadaşlar.
Yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisinde dir ve bu yetki devredilemez demiştir.
Bakın bizim ülkemizde kanunları yapan organ neredeymiş?
Türkiye Büyük Millet Meclisi.
Tbmm üyelerini kim seçer arkadaşlar daha önceki dersimi de öğrenmiştik.
Biz seçiyoruz halk seçiyor.
Mecliste 600 tane milletvekili var.
Her ilin nüfusuna göre milletvekilleri bölünmüştür.
Ya şöyle anlatalım.
İstanbul'daki milletvekilleri sadece İstanbul değil tüm Türkiye'yi temsil eder.
Yani mecliste bulunan her milletvekili Türk milletinin tamamını temsil etmektedir.
Ve TBMM üyelerini belirlemek için olan genel seçim dediğimiz olay seçimler 5 yılda bir yapılmaktadır. Şimdi gelelim Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin görev ve yetkileri nelerdir buna bir bakalım.
Türkiye Büyük Millet Meclisi biraz önce öğrendiğimiz gibi kanunları koyar, değiştirir ya da kaldırır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi hapishanede bulunan kişilere genel ya da özel af ilan etme yetkisine sahiptir.
Para basılacak sa bu işi yine Türkiye Büyük Millet Meclisi karar verir.
Savaşa girilecek ise yine bu işe karar verme yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde dir.
Yine TBMM bütçe görüşmelerini yapar ve bütçeyi kabul eder.
Yasama yetkisi ülkemizde.
Unutmayalım, tekrar hatırlatalım.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin elindedir.
Geçelim bir diğer gücümüze.
Yürütme nedir?
Bu yürütme?
Meclis'in yaptığı yasaları uygulama işidir.
Diğer bir ifadeyle kanunlara göre ülkenin yönetilmesi dir arkadaşlar.
Kısaca biz yürütme görevi dediğimiz zaman aklımıza devletin yönetilmesi gelecek.
Peki yürütme yetkisi hangi organın elinde?
Yürütme yetkisini kullanan kişi Cumhurbaşkanıdır.
Cumhurbaşkanı'nın görev ve yetkilerine bakalım.
Cumhurbaşkanı dediğimiz zaman devletin başı olduğunu biliyoruz.
Yani devletin ilk adamıdır, birinci adamıdır.
Cumhurbaşkanı, milletler, milletlerarası anlaşmaları onaylar ve yayınlar.
Başka bir devletle yanlış yaptığımız bir anlaşmayı onaylama olayı Cumhurbaşkanlığı'nda dır ve yayınlama da yine Cumhurbaşkanıdır.
Cumhurbaşkanı yardımcılarını seçer.
Bakanları seçer.
Arkadaşlar Cumhurbaşkanı ya da beğenmediği bir bakan ya da cumhurbaşkanı yardımcısı varsa yine görevine son verme işi Cumhurbaşkanı dadır.
Cumhurbaşkanının bir diğer görevi ise Türkiye Büyük Millet Meclisi adına bir savaş olduğu zaman Türk Silahlı Kuvvetlerinin baş komutanlığını temsil etmesidir.
Cumhurbaşkanı savaş zamanında baş komutanı ünvanını alır.
Geçelim.
Devleti yönetirken üçüncü ana gücümüze.
Yargı gücü arkadaşlar, toplumda ortaya çıkan hukuka aykırılıkları belirleme, uyuşmazlıkları çözme ve yasalara uymayanları cezalandırma işine biz yargı yetkisi diyoruz. Yargı dediğimiz zaman aklınıza mahkemeleri getirebilirsiniz.
Zaten yargı yetkisi ülkemizde bağımsız ve tarafsız mahkemelerce yürütülmektedir.
Bakın dikkat edin sadece mahkeme demiyoruz.
Bağımsız ve tarafsız mahkemeler çünkü hiç kimseden emir almazlar.
Ülkemizde yüksek mahkemeler vardır.
Arkadaşlar hangileridir onlar?
Anayasa Mahkemesi bir kanunun anayasaya uygun olup olmadığını denetler.
Danıştay ve Yargıtay ülkemizdeki yüksek mahkemeler arasında yer almaktadır.
Gelelim burada öğreneceğimiz bir diğer kavram olan kuvvetler ayrılığı kavramı.
Biraz önce aslında üç tane kuvveti gördük.
Bir tanesi yasama.
Bir tanesi yürütme.
Bir tanesi de yargı.
Bakalım bu kavram neymiş?
Devletin gücünün ve görevlerinin yasama, yürütme ve yargı organları arasında dağ olmasıdır.
Biz buna güçler ayrılığı da diyoruz.
Eğer yasama, yürütme, yargı tek elde toplan saydığı bir kurum ya da kişi de toptan saydı.
Kuvvetler birliği diyoruz ama bakın üç ayrı kurumun elindeyse ne diye olmuşuz?
Kuvvetler ayrılığı ya da güçler ayrılığı diyoruz.
Yasama, yürütme ve yargı güçlerinin birbirlerinin görev alanlarına müdahale etmeden ayrı ayrı çalışmasıdır.
Kuvvetler ayrılığı.
Demokratik devletlerde olan şey zaten budur.
Olması gereken budur.
Arkadaşlar son olarak isterseniz bu yetkiler ülkemizde kim tarafından kullanılıyordu.
Bunları beraber dolduralım ve dersimizi bitirelim.
Yasama kanun yapma, yasa çıkartma işiydi.
Ülkemizde bu yetki Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin elindedir.
Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanı tarafından kullanılmaktadır.
Yürütme dediğimiz zaman devleti yönetme kavramı aklımıza gelecek ve yargı yetkisi de ülkemizde mahkemeler gelince yapılır.
Üç farklı güç üç farklı kurumun elindedir.
Biz buna kuvvetler ayrılığı diyoruz.
