Paragraf her ne kadar pratiğe ve düzenli çalışmaya dayalı bir konu olsa da temel kavramlarını ve taktiklerini bilmek soruları çözerken çok yardımcı olacak. Bu yazımızda konu konu paragraf taktikleri ve örnekleri senin için derlendi. İyi okumalar! ?
Paragraf Taktikleri
Sorulardan bolca aşina olduğumuz kavramlara bakalım. Bu kavramları gördüğümüzde ne yapmamız gerektiğini öğrenmek çok önemli.
Betimleme:
Paragrafta anlatılanlar okuyucunun gözünde canlandırma amacı taşıyor, sıfatlar , sıfat tamlamaları içeriyorsa betimleme vardır.
(“Kazdağı’nın körfeze kadar yaklaşan eteklerini sayılamayacak kadar çok, her biri başka renk ve biçimde, irili ufaklı dağlar ve tepeler çeviriyordu. Arkamızda Sarıkız, bu dağların en yüksek tepesi, ağaçsız başını beyaz bulutlara uzatıyordu.” (Sabahattin Ali)
Öyküleme:
Paragrafta anlatılan bir olayla yer zaman mekan kullanılarak anlatılıyorsa öyküleme vardı. Ağırlıklı olarak geçmiş zaman ve şimdiki zaman kullanılıyorsa bu da öyküleyici anlatım olduğuna dair bir ipucudur.
(Sabah erken kalktı. Giyindi ve hemen yola çıktı. Otobüs durağında otobüs bekliyordu. Hava soğuktu. Paltosuna iyice sarıldı. Otobüs gelmiyordu. Zaman geçiyordu. Geç kalmak üzereydi. Taksiye işaret etti. Taksi durdu. )
Açıklama:
Yazar okuyucuyu bir konu hakkında bilgilendirmeyi amaçlıyorsa açıklayıcı anlatım var. Tanımlama ile karışmamalı!
“Önemli bir teknolojik buluş olan otomobilin tarihi 19. yüzyılda enerji kaynağı olarak buharın kullanılmasıyla başlar ve içten yanmalı motorlarda petrolün kullanılmasıyla devam eder. Günümüzde ise alternatif enerji kaynaklarının bulunmasıyla otomobil alanındaki gelişmelerin hız kazanması sağlanmıştır.”
Tartışma:
Bir paragrafta iki farklı görüş belirtilmiş ve “bana göre, oysa, aslında” gibi ifadelere yer veriliyorsa paragrafta tartışmacı anlatım vardır.
“Kimi şair ve yazarlar, yazdıklarını anlayabilmek için okurların çaba harcamasını, zorlanmasını isterler. Bence bu, kendini beğenmişliktir. Yazdıklarımı anlayabilmek için okur zorlanacağına, onları anlatabilmek için ben zorlanmalıyım. Bence okur bir kitabı, bir yazıyı okurken, salt anlamak için değil, okuyup anladıktan sonra birtakım sonuçlar çıkarabilmek için çaba harcamalıdır.”
Karşılaştırma:
Bir paragrafta en az iki durumun benzer ya da farklı yanları dile getiriliyorsa karşılaştırma yapılmıştır.
Bursa çok kalabalık bir şehir olmasına rağmen İstanbul gibi kalabalığın içinde ruhunu kaybetmemişti.
Tanımlama:
Paragrafta bir kavram açıklanıyor “-dır” eki var ya da getirilebiliyorsa paragrafta tanımlama yapılmıştır.
Virüs, bulaşıcı hastalıklara yol açan, mikroptan çok daha küçük, 20 ile 300 nanometre arasında büyüklükte olan bir tür mikroptur.
Örneklendirme:
Bir paragrafta düşünceden sonra somut örnekler veriliyorsa paragrafta örnekleme vardır. Örneğin kelime genelde gizlenir. Başına örneğin getirebiliyorsanız örnekleme cümlesidir.
İstanbul’a döndüğünde gitmek istediği birçok yer vardı: Adalar , Karaköy, Beşiktaş.
Tanık Gösterme:
Paragrafta başkasına ait bir düşünce tırnak içinde hiç değiştirilmeden verilmişse bu tanık göstermedir.
Jan Paul Sartre şöyle der: “İnsan bazı şeyleri söylemeyi seçtiği için yazardır.” Bu görüşe katılmamak mümkün mü? Söz sanatçısı dediğin, herkesin söylemek isteyip de söyleyemediği sözleri, kendine özgü biçimler arasından seçerek söyleyivermeli.
Benzetme:
“gibi, sanki, aynı, adeta, kadar, tıpkı..” gibi benzerlik ilişkisi kurmaya yarayan sözcükler varsa o cümlede benzetme vardır.
Bu şehrin göğünde sürekli bir duman, yollarında yuvarlanan toz bulutları vardı. Yakıcı güneşin altında harap olmuş sokaklar, evler, hanlar, hamamlar, pencereler, çerçeveler renkleri solmuş bir tabloyu andırıyordu.
Kişileştirme:
Paragrafta insana ait özellikle insandışı varlıklara veriliyorsa kişileştirme vardır.
(Örnek: Kediler hep birlikte şarkı söylüyorlar.)
Konu:
Bir paragrafın ilk cümlesi öznel yargı özelliği taşıyorsa konuyu son cümlelerde aramalıyız.
Ana düşünce – Ana Düşünce Nedir?
Bir cümlede “kısacası, bu yüzden, aslında, dolayısıyla, özetlemek gerekirse…” gibi ifadeler bulunuyorsa ana düşüncedir.
Ana düşünceyi paragrafta varsa örneklemeden önceki cümlede aramalıyız.
Bu paragraf taktikleri sonrasında, senin de tahmin edeceğin üzere bol bol soru çözmemiz gerekiyor. Uzun gibi görünen bu sorular seni korkutmasın, elbette istisnalar olabilir ama sorunun uzunluğu ile zorluğu çoğu zaman ters orantılıdır. Ve pratikle aşılamayacak zorluk yoktur!
Kunduz’a şu ana dek Paragraf konusunda binlerce soru soruldu. O sorulara alanında uzman Kunduz eğitmenleri tarafından hazırlanan çözümleri görmek için aşağıdaki butona tıklayabilirsin!
