Roman konusu, AYT Edebiyat testinde ve okul yazılılarında sorulan konulardan biri. Tarihi Roman, Macera Romanı, Sosyal Roman, Tahli Roman, Bilimkurgu Romanı, Romanın dört yapı unsuru soru olarak karşımıza çıkabiliyor. Soru çözmeye başladıktan sonra bu konunun sana çok kolay geleceğine eminiz! Kunduz eğitmenlerimizden Türkçe öğretmeni Celal Hoca, bu konu hakkında senin için çok faydalı bir yazı hazırladı ve mutlaka görmen gereken örnek soruları seçti. Şimdi birlikte Roman Türleri ve Romanın Yapı Unsurları konusunu keşfedelim!
Roman, bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri, onların iç ve dış yaşantılarını belli bir kronolojik, mantıksal, duygusal ya da sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen uzun kurgusal anlatıma denir. Hikâyeye kıyasla daha uzun ve olaydan ziyade kişi merkezli bir yazı türüdür.
Roman Türleri
Roman türlerini şöyle sıralayabiliriz:
- Tarihî Roman: Konusunutarihî olaylardan alan romanlardır. Ahmet Mithat’ın “ Yeniçeriler “ romanı bu türdeki ilk denemedir. Namık Kemal’in “ Cezmi “ romanı bu türdeki ilk örnektir. Kemal Tahir tarihî roman konusunda edebiyatımızdaki en yetkin yazarımızdır. ( Devlet Ana )
- Macera Romanı: Sürekli bir aksiyonun olduğu, genelde şaşırtmalı sonlara sahip romanlardır. Polisiye roman da denir. Ahmet Mithat’ın “ Hasan Mellah “ bu türün edebiyatımızdaki ilk örneğidir. Aka Gündüz de macera romanlarıyla tanınır.
- Sosyal Roman: Toplumu konu edinen romanlardır. Töre, tezli ve köy romanı olmak üzere üç ayrı gruba ayrılır. Orhan Kemal’in “ Bereketli Topraklar Üzerinde “ ve Hüseyin Rahmi’nin “ Ben Deli Miyim “ bu romanlara örnektir.
- Tahlil Romanı: Kişilerin ruh hâllerini konu alan romanlardır. Mehmet Rauf’un “ Eylül “ romanı bu türdeki ilk romanımızdır. Peyami Safa, tahlil romanı türünde başarılı eserler vermiştir.
- Bilimkurgu Romanı: Teknolojik gelişmeleri ve geleceği konu alan romanlardır. Dünya edebiyatından Ursula K. Le Guin’in “ Mülksüzler “ romanı bu türün en başarılı örneklerinden biridir.
Romanın Yapı Unsurları
Romanda temel olarak dört yapı unsuru vardır:
- Olay Örgüsü: Kurgusal edebi metinlerde olayların sıralanışı ile oluşan bölümdür. Romanın en temel birimidir. Olay yoksa roman da olmaz. Romanlarda olaylar birbiriyle ilinti ( zincir ) halindedir ve birden fazla olay örgüsü altında çatışma kurularak romanın temeli oluşturulur.
- Kişiler: Kurgusal edebi metinlerde olay örgüsü ile birlikte olmazsa olmazlardandır. Olaylar, genellikle kişiler çevresinde gelişir. Romanlarda iki farklı kişi vardır: Birincisi tip diyebileceğimiz belli bir özelliği vurgulanan kişilerdir. Örneğin Gonçarov’un Oblomov adlı eserinde başkahraman olan Oblomov’un tembelleğini vurgulamıştır. Bu tip yaratımı o kadar başarılı olmuştur ki oblomovluk diye tabir edebileceğimiz bir kavram ortaya çıkmıştır. İkinci olarak karakter dediğimiz kişiler vardır. Bu kişilerde tek bir özellik vurgulanmaz. Kişilerin iyi ve kötü yanları gösterilir. Modern romanlarda daha çok karakterler üzerinden kişiler kurgulanır.
- Mekan: Olayların oluştuğu, geliştiği çevre veya yere meksn adı verilir. Genellikle yazarlar mekanı bir sahne olarak kullanırlar. Romanın yardımcı yapı unsurudur diyebiliriz.
- Zaman: Olayların geçtiği gün, mevsim, ay, yıl vb. olarak romanda kullanılır. Mekân gibi romanın yardımcı unsurudur diyebiliriz.
Bu konuyu tam olarak anlamak için bol bol soru çözümü yapmak da çok önemli. Kendi kaynaklarından sonra MEB Kazanım Testlerine de göz atmanı tavsiye ediyoruz. Soru çözerek bu türün özellikleri, tanınan yazar ve eserleri hakkında alıştırma yapıp konuyu pekiştirebilirsin!
☀️☀️☀️
Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin.