Noktalı Virgül ve İki Nokta

Noktalı virgül.
Bakalım özelliklerine.
Virgülün ayırdığı eş görevli sözcüklerde tür, nitelik değişimi varsa farklı türe geçmeden önce kullanılır.
Yani bakalım.
Pazardan elma, armut, mandalina; pırasa, ıspanak, soğan almış.
Şimdi burada pazardan elma, armut, mandalina derken şuralarda bilgilerimiz var.
Görüyorsunuz ki sonrasında virgül koymamış, noktalı virgül koymuş bir çünkü ne var?
Farklı bir türe geçiş var.
Burada meyveler sıralanmış.
Şurada sebzeler sıralamaya başlandığı için, farklı bir türe geçiş olduğu için ve bunlar birbiriyle karışmasın diye noktalı virgül ile ayrıldığını görüyoruz.
Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.
Sıralı cümlede ne vardı?
Cümleler virgül ile birbirinden ayrılıyor, ayrılacaklardı.
Dolapları, kütüphaneyi dökmüşler.
Bakın bir cümle.
Evin içindeki halıları, eşyaları arabaya yüklemiş.
Bir başka cümle.
Şimdi bu cümlelere baktığımız zaman biz ne görüyoruz?
Bu cümlelerin içerisinde virgüller var.
Şurada virgül var, şurada virgül var.
Ne yapıyoruz o zaman?
Bu iki cümle birbirinden ayırmak için artık virgül değil, noktalı virgül kullandık.
İki nokta.
Bakalım özelliklerine.
Kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlenin sonuna örneklerden önce koyuyoruz.
Telli çalgılar demiş.
Ud, kanun, keman, kontrbas devam ediyor.
Ne yaptık?
İki nokta koyduk.
Örnek verildiği için açıklaması yapılacak cümlenin sonuna konur.
Burada bir artık cümlenin açıklaması karşımıza çıkıyor.
Geleneksel Türk tiyatrosu kendi içinde 4'e ayrılır burası bakın bir cümlemiz.
Ne yaptı artık?
Bunun da bir açıklamasını yapacak.
Sonrasında 4'e ayrılır dedi.
Karagöz, ortaoyunu, meddah ve köy seyirlik oyunu diye yazdı.
Tiyatro metinlerinde rastladığımız, karşılıklı konuşmalarda konuşan kişiyi ifade eden sözcükten sonra konur.
Bildiğimiz bir şey mesela tiyatro metninden alınmış bir parça.
Sıtkı Bey: Sen kimsin?
diye soruyor.
Sıtkı Bey'den sonra iki nokta.
Zekiye: Adem!
diye cevap veriyor.
Sıtkı Bey: Adın nedir?
diye soruyor.
Yine iki nokta.
Zekiye: Adem efendim diyor.
Yine iki nokta bizim karşımızda tiyatro metinlerinde karşımıza çıkmakta.
Matematikte bölme işareti yerine kullanılabilir.
Gördüğümüz üzere 30 bölü 2, 75 bölü 3 şeklinde karşımıza çıktı.
Konuşma cümlelerinden önce bir önceki ifadenin sonuna konabilir.
Daha önceden bunu virgül de konulabilir şeklinde görmüştük.
İki nokta da konulabilir.
İkisi de doğrudur yani.
Mehmet gözlerini kaçırarak iki nokta doğru söylüyorum dedi.
Mesela burada ne demiştik?
Virgül kullanılabilir demiştik.
İki nokta da kullanılabiliyor.
İkisi de doğrudur.
Genel ağ adreslerinde kullanılır.
Görüyorsunuz ki şurada iki noktamız karşımıza çıkmış durumda.