Kök Gövde Ek – Sözcükte Yapı Ders Notları

Konu çalışmalarını tamamladıktan sonra, zaman zaman notlarına ve formüllere bakmaya ihtiyaç duyabilirsin. Tekrar yaparken veya soru çözerken notlara göz atmak ve gerekli ipuçlarını almak, öğrenme aşamasında sana epey yardımcı olacaktır. Kunduz ekibi olarak, alanında uzman eğitmenlerimizin de desteğiyle, her konuda mutlaka görmen gereken ipuçlarını, formülleri, notları, konu anlatımlarını senin için derliyoruz! Bu yazımızda Kök Gövde Ek hakkında bilmen gerekenler ve Sözcükte Yapı soruları çözerken işine yarayacağını düşündüğümüz ipuçları yer alıyor. Umarız Sözcükte Yapı Ders Notları sana Kök ve Gövde’nin ne olduğunu anlamanda ve TYT sınavında bu soruları rahatlıkla çözmende yardımcı olur. İyi okumalar!

Kök Gövde Ek Nedir?

Kök

Kelimenin anlamlı en küçük parçasına kök denir. Kök bulunurken kelimenin en sade haliyle ek almış ali arasında anlam ilişkisinin olması gerek.

• uyarı: uy-ar-ı
• gözlük: göz-lük
• balık: bal-ık (“bal” ile “alık”arasında analm ilişkisi yok!!)

Cümledeki anlama göre isim ya da fiil kök olur:

1. İsim Kök: -mek/-mak ekini alamayan kökler. Yansıma sözcükler de isim köküdür.
   • kalem
   • kitap
   • göz
2. Fiil Kök: -mek/-mak ekini alabilen
   • bak-
   • gör-
   • kaç-

• Sesteş Kök: Sözcüğün anlamları arasında ilişki yoktur.
  • Olayın ardından güldü. / Bahçeden aldığı güldü.
• Kökteş Kök: Sözcüğün anlamları arasında ilişki vardır.
  • Bize biraz boya lazım. / Bu evi bize boya.

Gövde

• Kök + Yapım Eki
  • ev-li
  • baş-la
  • simit-çi
  • sev-gi
• Gövdeden türemiş sözcük: Kök + Yapım Eki + Yapım Eki
  • dil-e-k-çe
  • ev-li-lik
  • yön-et-men
  • göz-lük-çü

• İsim Gövdesi:
  • kalem-lik
  • baş-la
• Fil Gövdesi
  • bil-gi
  • kır-ıl

Kelimenin aldığı son yapım eki fiilse, fiil gövdesi olur.

Ek

• Yapım Ekleri: Eklendiği sözcüğün anlamını, türünü değiştiren eklerdir.
  1. İsimden İsim Yapım Eki
  2. İsimden Fiil Yapım Eki
  3. Filden Fiil Yapım Eki
  4. Fiilden Fiil Yapım Eki
• Çekim Ekleri
  • İsim Çekim Eki
  • Fiil Çekim Eki

• Olumsuzluk eki -ma/-me yapım ekidir.

1. Çokluk eki -lar/-ler
   • saygı, küçümseme, abartma, aile, benzerlik, saygı anlamları kattığında çekim eki sayılmazlar ve özel isimlerden kesme işareti ile ayrılmaz.
     • Erol Bey ve eşleri de aramızda.
     • Seni görünce dünyalar benim oldu. (abartma)
     • Mustafa Kemaller tükenmez. (benzerleri)
     • Türkler köklü milletlerdendir. (millet)
     • Ahmet Beyler bu akşam bize gelecek. (aile)
2. Durum (Hal) Ekleri
   • Yalın Hal: ev – gözlerim – kalemlik
   • Belirtme Hali: -ı, -i, -, -ü: ev-i
   • Yönelme Hali: -a, -e
   • Bulunma Hali: -da, -de
   • Ayrılma / Çıkma Hali: -dan, -den
3. Tamlayan (İlgi) Eki
   • -ın, -in, -un, -ün
   • zamirlerde -ım, -im
4. İyelik Tamlanan Eki (Sahiplik – Aitlik)
   • -ı, -i, -u, -ü
   • Zamirlerde -m, -n, -sı, -mız, -nız, -ları
5. Eşitlik Eki
   • -ca, -ce, -ça, -çe
   • Bu çocuk-ça davranışlar sana yakışıyor mu? (Benzerlik)
   • Müzeyi sınıf-ça gezdik. (Topluluk, birliktelik)
   • Yaş-ça benden byüktü. (Karşılaştırma)
   • Büyük-çe bir ev aldı. (Yaklaşıklık, küçültme)
6. Vasıta Eki
   • -la, -le
   • masa ile: masayla, kalem ile: kalemle
   • Vasıta eki edat olan “ile”dir. ilenin yerine ve gelirse bağlaç, ve gelmezse edattır.
7. Soru Eki
   • mı, mi, mu, mü
   • Sen mi geldin?:sme
   • Gelecek miydin?: fiile
8. Ek Eylem (Ek Fiil) Ekleri
   • (i)miş: rivayet
   • (i)di: hikaye
   • (i)se: koşul-şart
   • dır: geniş zaman

1. Kip Ekleri
   • Haber (Bildirme) Kipleri
     • Duyulan / öğrenilen / miş’li
     • Bilinen / Görülen / di’li
     • Şimdiki Zaman: -yor , -makta, -mekte
     • Gelecek Zaman: -acak, -ecek
     • Geniş Zaman: -r
   • Dilek (Tasarı) Kipleri
     • İstek: -a, -e
     • Koşul: -sa, -se
     • Gereklilik: -malı, -meli
     • Emir
2. Kişi (Şahıs) Ekleri
   • 1. Tekil: -m, -im
   • 2. Tekil: -n, -sin
   • 3. Tekil: –
   • 1. Çoğul: -k, -iz
   • 2. Çoğul: -niz, -siniz
   • 3. Çoğul: -ler
3. Soru Eki
   • -mı, -mi, -mu, -mü
4. Ek Eylem (Ek Fiil) Ekleri
   • (i)miş: rivayet
   • (i)di: hikaye
   • (i)se: koşul – şart
   • -dır: isimlere geniş zaman anlamı katar. Fiillere zaman anlamı katmaz. Kesinlik ya da ihtimal anlamları katar.

Şimdi Kök Gövde Ek soru çözümlerine devam edebilirsin!

Sözcükte Yapı konusunda, bolca soru çözerek pratik yapabilirsin. Kök Gövde Ek konusu, içerik olarak kısa ve basit görünse de, bu konu pek çok soru tipini barındırıyor.Bilgileri, tanımları ve önemli ipuçlarını öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Kendi kaynaklarına ek olarak MEB Kaynaklarını da incelemen faydalı olabilir. Türkçe netleri yükseltmedeki anahtar bolca soru çözmek ve yapılamayan soruların doğrusunu öğrenmek. Kunduz’da şu ana kadar, Sözcükte Yapı konulu binlerce soru alanında uzman Türkçe eğitmenleri tarafından çözüldü. Daha fazla Sözcükte Yapı sorusu ve detaylı çözümlerini görmek istersen, aşağıdaki butona tıklayabilirsin! Uygulamamız içerisinden ücretsiz erişebileceğin soru ve çözümler ile, bu konudaki hakimiyetini arttırman mümkün!