Hayalindeki netler. İhtiyacın olan her şey. Tek platform.

Soru çözüm, yayın seti, birebir rehberlik, canlı dersler ve daha fazlası Kunduz’da. Şimdi al, netlerini artırmaya başla.

Görüşme BaşlatPaketleri İncele

Türkiye’de Sanayi ve Hizmet – YKS Coğrafya Ders Notları

Sanayi Kolları, Makine Sanayi, Fabrika, Sanayi Kentleri... Türkiye'de Sanayi hakkında bilmen gerekenler ve soru çözüm ipuçları burada!

5 dakikalık okuma
Kunduz Eğitmen tarafından yazıldı, 1.09.2021
Türkiye’de Sanayi ve Hizmet – YKS Coğrafya Ders Notları

Hesap Oluştur

Ücretsiz kaydol, sınırsız video içerikler ve soru çözümleri ile sınava hazırlan!

ÜCRETSİZ KAYDOL

 

Konu çalışmalarını tamamladıktan sonra, zaman zaman notlarına , formüllere ve özetlere bakmaya ihtiyaç duyabilirsin. Tekrar yaparken ya da soru çözerken notlara göz atmak ve gerekli ipuçlarını almak, öğrenme aşamasında sana epey yardımcı olacaktır. Kunduz ekibi olarak, alanında uzman eğitmenlerimizin de desteğiyle, YKS’ye hazırlık sürecinde her konuda mutlaka görmen gereken YKS Coğrafya dersine ait ipuçları, özetleri, formülleri ve notları derlemesi hazırladık!? Bu yazımızda Türkiye’de Sanayileşme, anayi Kurulşlarının Dağılışını Etkileyen Faktörler, Sanayinin Ekonomideki Yeri, Sanayi Kolları, Fabrikalar, Sanayi Kentlerimiz ve çok daha fazlası hakkında bilmen gerekenler ile Türkiye’de Sanayi ve Hizmet konusuna ait soruları çözerken işine yarayacağını düşündüğümüz ipuçları yer alıyor. Umarız bu notlar sana yardımcı olur. İyi okumalar!☀️

Ham maddelerin ve yarı işlenmiş ürünlerin fabrikalarda işlenerek mamul hâle getirilmesine sanayi denir. Sanayi Devrimi olarak nitelendirilen ve 18. yüzyılda İngiltere’de başlayan bu ekonomik etkinlik, kısa süre içinde pek çok ülkeyi etkisi altına almıştır. 

Türkiye’de Sanayileşme

  • Sanayileşmenin ülkemizdeki etkisi ise birçok ülkeye göre daha geç olmuştur.
  • Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu zaman ülkemizdeki başlıca sanayi dalları Osmanlı’dan kalan dokuma, deri, gıda ve askerî araçlar üreten sanayi kollarıydı. Atatürk’ün önderliğinde başlatılan sanayileşme hareketi çok kısa bir süre içinde etkisini göstermiş ve ülkemiz, hızlı bir sanayileşme sürecine girmiştir.
  • Ülkemizde sanayileşme adına gerçekleştirilen önemli gelişmelerden biri de 1927’de çıkarılan Teşvik-i Sanayi Kanunu’dur. Bu kanuna göre yatırımcılara karşılıksız arsa verilmesi ve bu kuruluşların vergiden muaf tutulması kabul edilmiş, böylece sanayinin gelişmesi için girişimcilere destek olunmuştur.
  • Sanayileşme alanındaki girişimlerden biri de 1933’te uygulanmaya başlanan Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı’dır. Bu plan çerçevesinde hedefler belirlenmiş ve yatırımlar yapılmıştır. İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı, İkinci Dünya Savaşı nedeniyle uygulanamamıştır.
  • Sanayileşme adına başlatılan bu çalışmalar kısa süre içinde ürünlerini vermeye başlamıştır. Çimento (Ankara, 1928), dokuma (Bursa, 1927), kükürt (Keçiborlu, 1936), şeker (Alpullu, Kırklareli ve Uşak 1926), kâğıt ve selüloz (İzmit, 1939) ile bakır işletmeleri (Maden, 1939) cumhuriyetin ilk yıllarında üretime geçen sanayi kuruluşlarının başlıcalarıdır.
  • Sonraki süreçte de sanayileşme hareketi devam etmiştir. Günümüzde ülkemiz, çok sayıda sanayi kuruluşuna sahiptir.

Sanayi Kuruluşlarının Dağılışını Etkileyen Faktörler

  1. Ham Madde
    • Tarım ürünleri, hayvansal ürünler, su ürünleri, ormanlar ve madenler başlıca ham madde kaynaklarıdır.
    • Sanayide ham maddeye duyulan ihtiyacın fazla olması ve bazı ham maddelerin çabuk bozulabilir olması, sanayi tesislerinin ham madde kaynaklarına yakın yerlerde kurulmasına neden olmuştur.
  2. Enerji
    • Birçok sanayi kolunda makineleri çalıştırmak için elektrik enerjisine ihtiyaç vardır.
    • Elektrik enerjisinin çok uzaklara taşınabilmesi, enerji faktörünün sanayi tesislerinin dağılışına olan etkisini azaltmıştır. Ancak demir-çelik sanayisinde böyle değildir.
  3. Sermaye
    1. Ham madde satın alınması ve çalışanların ücretlerinin ödenmesi için gerekli olan birikimdir.
    2. İş Gücü
    • Kalifiye (nitelikli) ve vasıfsız olmak üzere iki çeşit iş gücü bulunmaktadır.
    • Otomasyon sistemlerinin gelişmesi, nitelikli iş gücüne duyulan ihtiyacı artırmaktadır. Türkiye, nitelikli ve niteliksiz iş gücü bakımından yüksek potansiyele sahiptir.
  4. Ulaşım
    • Ham maddenin sanayi tesisine getirilmesi ve mamul maddenin pazara ulaştırılabilmesi için ulaşım kolay, hızlı, güvenli ve düzenli olmalıdır. 
    • Demir yolu ve deniz yolu ulaşımı sanayi için önemlidir.
  5. Pazar
    • Nüfusun yoğun olduğu yerler üretilen malların pazarlamasında önem arz eder. Bu nedenle nüfusun yoğun olduğu alanlar bazı sanayi kuruluşları için önceliklidir.
  6. Gıda Sanayisi
    • Tarıma dayalı ham maddeyi işleyen, hazırlayan, depolayan ve ambalajlayan bir sanayidir.
    • Türkiye’de gıda sanayisi genellikle ham maddeye bağlı olarak tarım alanına yakın yerlerde hem de pazar koşullarına bağlı olarak büyük şehirlerde yoğunlaşmaktadır.

Türkiye’de Sanayinin Ekonomideki Yeri

  • Türkiye ekonomisinin temel sektörlerinden biri olan sanayi, cumhuriyetin ilk yıllarında geri bir durumdaydı. Bu dönemde ülkemizin ekonomisi tarıma dayalıydı. Sanayi alanındaki üretimin millî gelir içindeki payı azdı.
  • Cumhuriyetin kuruluşuyla birlikte hızlı bir sanayileşme sürecine girilmiştir. Bu dönemde özel yatırımcılar teşvik edilmiş, özel sektörde yeterli sermaye birikimi olmadığından yatırımların büyük bir kısmı devlet tarafından gerçekleştirilmiştir. Sanayinin gelişmesine bağlı olarak bu sektörün millî gelir içindeki payı da artmıştır.
  • Sanayi sektörünün gelişmesi,  aktif nüfusun sektörlere göre dağılışını da etkilemiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarından 1980’e kadar çalışan nüfusun yarısından fazlası tarım sektöründe toplanmakta iken bu süre içinde tarım sektörünün payı azalmış, hizmet ve sanayi sektörlerinin payı artmıştır.
  • Sanayinin gelişmesi aynı zamanda ticaretimizi de etkilemiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında dış satımımız, daha çok tarımsal ürünlere dayalıydı. Sanayileşmeye bağlı olarak yerli ham maddeler daha çok işlenerek satılmaya başlandı. Böylece ihracatta sanayi ürünlerinin payı ilk sıraya geçmiş oldu
  • Sanayinin gelişmesi aynı zamanda diğer sektörleri de etkilemektedir. Örneğin sanayi alanında üretilen tarım araçları, gübreler ve tarımsal ilaçlar, tarımsal verimi artırmaktadır. Aynı şekilde çeşitli ulaşım yollarının yapımında kullanılan araçlar, fabrikalarda üretilmektedir. Ulaşım yollarını yapan çeşitli araçlar ile ulaşımı gerçekleştiren araçların gelişimi sanayi sektörüne bağlıdır.
  • Buna göre sanayinin gelişmesi aynı zamanda ulaşım sektörünün de gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Bu örneklerden de anlaşılabileceği gibi sanayileşme, diğer sektörlerin de gelişmesine katkıda bulunarak toplumsal gelişmenin itici gücünü oluşturmaktadır. Bu anlamda ülkemizin hızla gelişmesinde en önemli etmen sanayileşme olmuştur.

Şimdi Türkiye’de Sanayi soru çözümlerine devam edebilirsin!

Coğrafya dersinde bolca soru çözerek pratik yapabilirsin. Türkiye’de Sanayi konusu, YKS Coğrafya testi için temel konulardan biri olduğu için iyice pekiştirmen önemli. Türkiye’de Sanayileşme, anayi Kurulşlarının Dağılışını Etkileyen Faktörler, Sanayinin Ekonomideki Yeri, Sanayi Kolları, Fabrikalar, Sanayi Kentlerimiz gibi alt başlıklar pek çok bilgi ve kavram içeriyor. Bu da daha çok soru tipini barındırdığı anlamına gelir. Türkiye’de Sanayi konusundan direkt soru gelebildiği gibi, farklı konuların da içinde sıkça geçtiğini görüyoruz. YKS Coğrafya ve okul yazılılarında sıklıkla sorulması tercih edilen konulardan biri.

Bilgileri, tanımları ve önemli tarihi gelişmeleri öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Coğrafya konu anlatımı yazımıza da göz attıktan sonra, kendi kaynaklarından sonra MEB Kaynaklarına da göz atmanı tavsiye ediyoruz.?  Coğrafya netleri yükseltmedeki anahtar bolca soru çözmek ve yapılamayan soruların doğrusunu öğrenmek.

☀️☀️☀️

Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin.

Sınava hazırlanmanın en kolay yolu

Sınırsız video içerikler ve soru çözümleri ile sınava hazırlan

ÜCRETSİZ KAYDOL